장음표시 사용
241쪽
Cap. I. Maior a Partamento declaratur .
UPILL AREM aetatem, quς decim quarto definitur anno, leges Gallis suis Regibus ad decimum te tium coarctant . Consonum. est Regibus f quos Deus Populorum parentes ereat 3 corporis vires, & rerum cognitionem citius, quam alijs pubescere. Ludovicus decimus quartus Regni legibus innixus septima Septembris anni millesimi sexcentesimi quinqua gesimi primi numeroso , & superbo equitatu qui dicitur omnibus anteactis Regum simili munere desu gentium praestitisse) ad Partamenti φdes processit. Inibi suam implens sedem, quam Galli lectum iustitis vocant, fatur se ad Par-
242쪽
ais Varii Europa Euentus tamentum venisse I ut huic signifiearet , decreuisse iuxta Regni leges sus ditionis administrationem sit scipere, quam , Deo aspirante, iustitia , Se pietate instructam fore sperabat . Magnus Cancellarius, ut moris est , vltima Regis verba eleganti oratione continuans Ludovici decimi tertii gratam renouauit memorias illustria facta , & egregiari memorans administrationem . Hinc ad praesentem Regem defleetens , indolem tot virtutibus saturam concelebrauit et quod ipsius naturae referri debebat a ceptum , nec non educationi, cui tanti charitate , diligentia, &studio Regina incubuerat, uti que insiliens , ut ipsius mens literis , scientiis ,&bonis consitas imbueretur. Laudato deinde Aurelianense Duce , renunciauit Partamentariis Regem officias quae quisque possidebat, eisdem rata facere, eosque Iudices suorum Populorum constituere. Tandem rursus ad Regis virtutes conuersus , postquam audientium pectora excellentis moderationis spe compleuit, diuino quodam amatus spiritu praedixit hunc Regem Galliae miraculum , foederatorum spem , hostium
Regina se leuiter Regi flectens ait nonum decurrere annum , quo ipsius educationem Regni administiationem procurabati ad Diuinam referre omnipotentiam, suos labores hunc δε- licem sortitos exitum esse, ut ad hanc aetatem
243쪽
compendiariὸ descriptL Lib. IV. 2Iς peruenerit, quae iuxta Regni leges res suas moderari illi permitteret . Ius datum ei libenter remittere, dum speraret Deum prudentiam , vires inspiraturum illi esse, quibus Populos suos modelato posset regimine felicitare. Rex respondit pro pignoribus plus quam materni in se amoris , & tot consumptis laboribus gratias ei reddere .e ab ea autem adhuc contende in re, ut optima sibi instillare consilia perseueraret, quam lecundum se consilis caput constituebat . Surrexit deinde Regina, ut eum veneraretur . Rex quoque surgens procumbentem osculatus
sustinuit . omnes deinde Principes , Duces, Pares , Laici, & Ecclesiastici humili veneratione fidelitatem professi sunt.
Protopraeses eleganti orationis ornatu ea re- produxit capita, quq magnus Cacellarius attigerat . Omnibus solemniter peractis,duo promulgantur edicta, quorum unum Dei nomen im precantibus, aliud singulari digladiantibus certamine , q uod Galli duellum vocant , meritas poenas designaret. Rex comitatu, quo venerat seodem rediit .
244쪽
SQVE dum intricata produximus. Inerat Regine auctoritas , cuius Partamentum , Se Principes stiani sibi partem arrogabant , quς inter tot manus distributa lacerabatur potius, quam solidaretur : unde deliberationes infirme, parum stabiles litigiosae. Quare ad . id temporis mirabilis fuit Regins prudentia, Muigor , quae multa constituta , quamuis a Principibus oppugnata, intrepidὸ sustinuit; talique industria, & verenda maiestate in dispensanda auctoritate Regia via est , ut videretur tota semper ex se una pendere . Nunc plana res est. Rex maior factus, quod suum erat , ab omnibus recollegit: quantum Regia patebat Auctoritas ,
in se uno circumscribebatur . Licet adhuc inuenirentur , qtii teneram aetatem contemnerent svel minimum auctoritatis nemo illi iust E surripere poterat. Rex Auchoritatis recuperatione obfirmatus
coepit euestis id consilium , quod sublime Galli
245쪽
Compendiarte descripti. Lib. IV. 22 Ivocant, digerere e fidos homines adhibere : istibios propulsarc : Marchio Castrinoui , & Uetus uilla reuocantur et Sigilla primo Pissidi, ut
iam tum Regina decreuerat, conferuntur'. Cha- uini iis exigitur: Pili facientibus Rege, Rcgina, an bene , vel male Principes has mutationes sentirent. Scripsit quoque Rex Mares calco Au- montio, ut Condari copias cum reliquis cog rei r R quando hoc abnuerent, in eas , t aiuluam in hostes declaratos, insiliret. Quod cxtemnlb ,& intrepide patratum est. Fugatae copiae se Clyr- montium recipiunt. Contius , . in Orosius Pat isos deserentes uniunt se Condato , qui lamad bellum apertum Prosiluerat, par t: in Vi ,
partim insidijs multas Urbes a Rege seduxerat. IMarchio Castrinoui Obseruans fotira id, bile ei uilis belli principium graui, & speciosa oratione Regem aggrediens ostendit quantum hosti m Maiestas sua sibi desumeret, Principem minii uCOradsum tot facinoribus militaribus clarum , uniuersa Gallia concelebratum , strenuos ad se belli Duces allicientem, tum ipsi iis virtute excitos , tum auro Hispanico, quo adluebat perduc tos . Quod magis mentem suam urebat, esse ob tentum, quo eius apina Princeps induebat, plaus, bilem, S plerisque subditorum peracceptum 3 exclusionem videlicet Cardinalis Mazarini, de quo iam serebatur regressum in Galliam adornare. Ante mentis oculos. sbi poneret Maiestas
246쪽
ara Varis Europae Euentus stas sua Aurelianensem Ducem , Partamentum s. omnes Principes, uniuersam Galliam ad hos nucios turbari, & iam ad arana respicere, quibus istius viri accessu adeo inuisum, , formidatum propulsent: Si omnes istς opes Condeo , Hinpanis accessissent, se Maiestati sup admodum timere, Ac rerum exitum formidare. His prςmis. sis necessarium inserebat epilogum Cardinalem aeternum proscribendi; ut amotis suspicionibus
istius reditus uniuersos Populos consolaretur rPrincipem amicis, Se praetextibus exarmaret a 3e
ad poenitentiam sine sanguinis effusione perdu
Exhibuit exemplum HENRICI IV , qui a
Prouincialibus rogatus , ut Gubernatorem , quem improbabant, amoueret illicd exoratus fulti sapienter pro serens velle se potius tantil. . tum suae auctoritati , quam Prouinciam perv
Hie discursus diuersis hominum interpretationibus emana iiii in vulgus . Astruebant multi nullo oblitam. suco hanc Castrinoui locutionem esse , commendabilem referentem politicen, re fidelis seruitutis sapientem obsequium, ac sinceritates dii suo enuelearet Regi tot impendentia
remedia calamitatum , quae nemo ex domesticis audebat indieare , licet illa luculentissime paterent. Mona τchiam in abrupto ponere, ut unius hominis. vindicetur auctoritas et Regem , & vniuersum
247쪽
compendiaνιὸ descripti. Lib. IV. 2 a
uersum Regnum tantis implicare discriminibus, ut Maaarini reditus adornetur , nequaquam redolere prudentiam . mod facilius poterat praesiditim, nullo modo refutandum,proponi , quam unius hominis proscriptiois e tot praeparati S ma
Alii ingrauescentem Castrino ui carpent ex aetatem autumabant frigefactum pectus vegetarei deliberationum potens non esse .' extinctum animi vigorem imagini periculorum succumbere it remefactam senio mentem non amplius Valere
solida, & laboriosa agitare coiisilia ; sed primo
discriminum impulsui decedere . Iudicarunt nonnulli callidum senem principi-.bus odiosum , in ministerii vertice sedentem, oratione publicum bonum ,& Regis commodupraetexente anni sum esse Principiquε placere ,.α sublimem auctoritatem , quae aduehienti Cardinali destinabatur, sibi , Cardinale repulso, conis stabilire . Rex unica, sed generosa ,& magnanima responsione Ministri orationem . vel artificiosam elusit, vel timidae obuiam iuit, vel cautae sati se fecit, inquiens , usque dum nihil magis auctoritati sue offecisse, quam concessiones .' ex istis Principes semper sibi gradum ad exorbitantiores Petitiones parasse. praegressos errores a minori ipsius state excusari et nunc se maiorem doceri
Prrexiti. , ne facilitate neruos imperii rescinde
248쪽
1 24 Europa Euentus reti fas sibi esse aeges dare , alijs acciper . Cap. III. condat apparatus .ux,ct Regina eum insequmtur.
ONDAEVS, ut arma rationibus co honestaret, & populorum animos
obligaret quorum inclinatio p ,cipua ergi suorum motuum balis j ii- bellum ad Rege dati m edidit,his inseriptum sensibus: Regis Voluntatem pessimis
Ministrorum consiliis occupari: Magarinόs esse omnes, qui viam ad Cardinalis reditum sternebant , a. cuiuS aduentu calamitates Galliam inundaturq erant: hactenus nullum infestiorem hostem Cardinale expertos esse Gallos qui non. nilnus auro inhians , quam sanguini, omnia exercitibiis permiserat , vastitates, rapinas, expilationes t ita ut multoties Regii milites peius eius iubditos, quam hostes habuerint: ad arma
se accinxisse , ut tantam perniciem, & ruinam adeo imminentem a Gallorum ceruicibus auer-His constitutis, & conrirmatis amicorum ant-mis , Monte rotundo uxorem , S: filium collocat: Contio , Ne niorosio , & Ducissa Longa triliq
249쪽
Compendoarie descr*ti.' Lib. IV. 223 Avarici Biturigum relictis; cuius Ciuitatis occupatio integram Biturigum Prouinciam illi vindicabat. Ipse cum Duce Rupi caldio Burdigalam appulit, Regina tempestiue literas ad
Burdigalenses dederat , quibus monebantur, ne Condsum perduellionis crimine notatu admitterent et ni in pristinas bellorum calamitates voluissent relabi. Multi ex civibus , vel metu noui belli , vel iussuum reuerentia adacti censebant claudenda ostia, Si a moenibus arcendum Prin-eipem esse. E contra plerique in Principem, deseditiones versi , quorum nondum condignas poenas luerant, maxima cum laetitia portas aduem tanti recludunt. Urbem ingressus Princcps Iiteras patentes multis Legatis diisensat ad nouas legiones conscribendas i in Hispaniam mittit, qui tractatus cum illo Rege ab ipso inchoatos ob fgnent , quorum summa haec erat: Rex Principi penderet quingenta nummoru millia : Clas, sem Garumnae immitteret , quae Burdigala appropinquaret , si opus esset: nulla pacis mentio sine Principis fieret consensu r nec Princeps sine Begis Hispaniarum permissione cum GalligRege transigeret . Rex , & Regina , totumque Consilium sensit hunc hostem nouum , 8e formidabilem ante qui imi alesceret , de opes suas confirmaret in insectandum esse. Parisiis Avaricum digressi solo nominis terrore ipsum Contium cum toto suo co- P mitatu
250쪽
216 Varti . a Euentus. Imitatu fugant .rae,et hic aliquandiu applorare infelieitatem illorum temporum , ad quas Gai Iiarum Regina, re Rex procello sis turbinibus impulsi allicleb ntur . Regina duos ante, an hos eamdem Guienni viam presserat ,rcum Pri in pes careeribus attinerentur . Mulier longistamum iter improbis emedis laboribus , . . v x tram quillitatem ubi, Regnoque compararet α Burdigalam magnis itineribus decurrerat. ς . dor-gundiam , Normanniam adiuerat: tumultusque undique suborto p cauerat : ouans Parisio .
Rege infante M pupillo reuersas d0m shi en .i neris felicitate ominabatur quiete,detripetς Par.
Iamεti decreto Principes educuntur carceribus subacts Prouiciae ad pristinos restitu uturit multus. Virtute, de industria periculis defuncta, malitia subditorum in grauiora, relabitur . . . Modo eadem illi premenda vestigia maiorieuεtus ambiguitate in nam tunc Duce. Condaei, ipso captiuo , debellandi erant Oiline idem ipse Prineeps manu impiger obstabat,& munitus cinsilio,summa reru administrans. Rex qui de maior, sed aetate adhuc imbecilla longum iter. , Mdissi ei lia bella ex antlanda sine Matiis ductu s seipere nequibat . are gina ad arduum patra Κdum facinus se disposuit, ad qvod raro 'elipfi Reges adultε se δccinxerunt. l. Immensae res offerebantur superadae, quarum unaquaeq; qua, euq, alia mulierqdcterruisset. Perpetva muta tion