Criminalium iurium ciuitatis Genuensis libri duo. Cum additione plurium Decretorum

81쪽

τ CRIMINALIUM LIBER sECUN Dus. Magistratus ad quem cognoscere de hoc pertinebiti postquam de his omnibus legitimis scripturis & authenticis constiterit, vel testibus non minus duobus omni exceptione maioribus: hunci cuiusvis qualitatis sit, vel conditionis, rebellionis danatum, ac si in Rempublicam conspirasset, pronunciet : exulemq; perpetuo factu extra urbem Genua dc districtum iubeat promulgari. Eisdemq; poenis,danis,periculis,& ignominijs: alijsq; omnibus eum statuat subiacere: quae aduersus Reipublicae rebelles sunt constis

tutae: praeter alias poenas contra interficientes, vel vulnerantes, aut interficere, vel vulnerare mandantes nostris sanctionibus timiunctas. Si vero non vulnerando, sed percutiendo armatus, vel inermis eu adoriendo: pacem ruperit, aut enorme damnum eius rebus intuleriti praeter poenas delicto huiusmodi statutas ἰtrecentas libras pedat usque ad mille & quingentas arbitratu Magistratus pro qualitate admissi, & personarum conditione, & amplius

damnum sarciat.

Si unus ex pluribus obligatis pacem ruperit. Cap. LIIII. Agnopere Reipublicae interest ad tollendos tumultus: qui ex contentionibus solent in ciuitatibus suboriri: eorum audaciam coercere et qui pacem

rumpunt. Proinde si plures hinc & inde inimicitias inuicem exercentes, vel modo aliquo dissidentes post copositas discordias in pacis foedera utrinque coierint:&deinde unus aliquis eoru,vel coplures huius,vel istius partis nihil enim,cuius sint, refert) pacem ruperint,sancimus, ut, qui reliqui eius partis eximi, cuius sunt pacis ruptores, capere ruptores istos debeant,& in Magistratus tradere potestate,ab eo,qua meriti fuerint: ena adficiendos. Et si intra annii a die ruptae pacis eos non ceperint,nec Magistratui tradiderint,vel alio modo in Magistratus non venerint potestate,soluant,qui pace seruare tenebantur, omnes insolidum ea poenae numariae quantitatem, quam, qui pa

82쪽

cem rupiti pro ea rupta soluere debuisset. Et unica solutione a quouis eorum accepta : caeteri liberi censeantur a fisco. Copetat tameti inter eos regressus,ut pro sua rata singuli teneantur.Si vero pax per occisionem rupta tuerit: praeter dicta poena soluat etiam eorum quisque centum libras, usque ad trecentas arbitratu Magistratus.Sed ubi ipsi eos,qui deliquerint: Magist alui ut dictu eii

tradiderint,vel alio modo isti in eius venerint potestatem Aut Intra dictum tempus contra eos executio facta fuerit: restent omnes liberi & absoluti: nec quicqua molestiae huius rei gratia eis a fisco possit inferri. Vt aut solutio non retardet,nec executio differatur: simulac pax fuerit violata,vrbis Genuae Praetor,& quicunque alius Magiuratus in districtu: ad quem de rupta pace cognoscere pertinebit: quuprimum fieri poterit,dictas omnes pecuniae quantitates exigati&exactas apud Magnificos Procuratores deponatiab eis nomine depositi in annum a die ruptae pacis conse

uandas.Intra quem ij qui deliquere: si ab aliquo traditi vi supra

fuerinti aut aliquo modo in Magistratus venerint potestatem; restituatur cuique eorum quicquid ab eo exactum fuerit. Sin nec ab eis traditi, nec a Magistratu capti fuerint i elapso anno ea pecunia testet fisco acquisita:& illisiqui eam soluerint regressus aduersum eos:qui deliquerunti& eorum bonamisi ea prius fiscosuerint publicata: tunc enim nullum eis ad ea ius competat, sed tantum actio in eorum personas. Omnes autem: qui de seruanda pace,

vel de no ostendendo fideiusserinlisi is,pro quo spoponderint pacem ruperit, Vel laeserit : cogantur ad omnem partis laesae,seu c u ius intererit, petitionem, re confestim compellantur ad soluendum omnem quantitatem promissam knulla facta diminutione, ncc bonorum contra principalem excussione: quocunque statuto & exceptione non Obstante. Sitq; plena probatio: quantum ad hoc: sententia condemnationis A et exiiij contra principalem etiam contumacem, & de contumacia lata,vi contra fidei usiores sine alia probatione exequi possit. Et in ius procedatur sine princessu aut alia quacunque solennitate.

83쪽

De Duellis. Cap. L Ra Vellum latina vox est: idem sonat, quod bellum: vs. queadeo tamen usus inualuit:vt pro eo hodie accipiatur,quod grece monomachia dicitur: latine singulare certamen: eoque modo hic nunc acci0turi

quod ideo dicimus nequid disceptationis sit in verbo. Quatum autem malorum duella ciuitatibus adferant notum est magis quam necessarium explicare. Volentes igitur hanc funestam pestem perniciemque ciuitatis e medio tollere: Sancimus nequis subditus,vel non subditus audeat in urbe Genua, vel dominio Genuensi literis, vel nuncijs, aut alio quouis modo quepiam ad duellum:seu certamen prouocare,Vel in locis publicis, aut priuatis per se,vel per alium literas prouocationis affigere absque I Llustrissimi Ducis,& Magnificorum Gubernatoru consensu. Qui secus fecerit:capite plectatur,& bona consscentur. Eisdemq; poenis quicunque subditus adficiatumqui alium Principem: quam Illustrissimum Senatum gratia loci ad certamen impetrandi adi rat,sive id impetrauerit,sive non:modo certamen sit cum subdito vel non ubdito commorante in dominio Genuensi. item qui prouocatus fuerit: & prouocationi siue verbo,siue per literas responderit, vel certamen absque consensu Illustrissimi Ducis: & Maagnificorum Gubernatorum accepta ueriti quive prouocationis literas subscripseriti vel praesentaverit,aut adfixerit,uel alieno nomine quempiam ad duellum seu certamen accersierit, aut ad limirum omnium quidpiam consilium ;opemve praebuerit, quive in dedecus, & ignominiam prouocati: si Genuensis erit, vel subdiatus,aut degens in urbe Genua, Vel dominio Genuensi per se, vel

per alium quid picturae in locis dominij Genuensis, vel extra adfixerit. Ubi vero horum quis apprehensus non fuerit a poena capitis damnatus i edicto exul publicetur . De

84쪽

DE P OE N I s. 7De clam, dolove intrante alienam domum, vel ap thecam. Cap. LVI. l quis clam aliena domu,dolove malo intrauerit,&in ea se abscondiderit animo quempia offendendi,vel aliud quodcunque delictum comittendi,aut ex alia qua uis minus licita causa:& in Magistratus venerit potestater agat Magistratus in eu tam ex officio, qua ad denunciatione & petitione habitatoris domus, causamque inquirat,& inuestiget propter qua intrauerit,& in ea

se occuluerit,etiam per tormenta quan uis alia indicia non pret

cederent,& deinde considerata causa ingressus,alijsque coniecturis & praesumptionibus eum puniat perinde ac copererit,uel sumiro supplicio,vel ad id usque pro qualitate admissi. Habitator autem domus,vel eius familia,si hunc in ea percusi erit,uel interfecerit,extra noxa sit & poena:modo sit boni nominis cic fains,de quatribus idoneis testibus constet, nisi probaretur ipso consentiente eum domu ingressum fuiste. In caupona ver6,quae taberna meritoria dicitur,vel in ganeis, aut diuersorijs nemini liceat quepiam in eis inuentu percutere,vel occidere, sed tantii capere, captumq; intra quatuor & viginti horas in curiae tradere potestate. Qui secus fecerit, plectatur ex forma statutorum, vel iuris ubi in eis quicquam defuerit. Alterius apotheca,domum,aut mansione qui scalis cuiusvis generis admotis, aut alio quovis modo introierit, ad triremes relegetur in biennium,& amplius,si quid furatus fuerit,plectatur furti,ex forma capitis de furibus.Etsi furtum centum libras excesserit,ultimo adficiatur supplicio. Si vero ad actum facto proximum duntaxat processerit,uel de nocte per urbem Genuam, aut

in districtu per oppida cum scalis inuentus fuerit: det quinque ocviginti libras usque ad centum, vel fustigetur, si intra decem dies post condemnationem non seluerit.

85쪽

CRIMINALIUM LIBER sECUN Dus. De intrante domum alien m per vim fracto ostio, muro, vel fenestra. Cap. LVII. Ut per vim ostio fracto,vel muro, aut senestra ab

terius domum intrauerit animo comittendi stuprum, vel adulterium cum muliere : quaesit ciuis Genuensis, nupta, vel desponsata, aut vi

go, vel vidua, siue delictum fuerit, siue non fuerit perpetratum; capite plectatur si mulier boni nominis erit & famae.Eade poena adficiatur: qui modo supradicto intrauerit cu armis animo offendendi: si ad alique actu facto

proximu ventu fuerit. s.corpus eius tangendo, que volebat ostendere. Et si ventum non fueritiextra urbem, & districtum releg tur in quinquennium usque ad decenniu, vel triremibus in biennium vique ad quinquennium: pro qualitate rei & personaru . Si animo iurandi fuerit ingrestus: plectatur ex forma capitis de furibus . Sed si villam,vel praedium quis animo furandi frustus, olera,gallinas,anseres,aut alias aves intra uerit:quanuis ut supra) ruperiti soluat tantum decem libras usque ad centum: sarciatq; damna dicto laesi iuramento adacti si erit boni nominis,quod praesumatur, nisi probetur contrarium. Ni soluerit intra decem dies post condemnationem: Virgis caedatur per urbem: & in annum usque ad quinquennium relegetur extra urbem,& districtum,

vel in annum ad triremes.

De proijcientibus lapides in domum alterius. Cap. L VIII. Vi de nocte lapides in domum alterius, vel ad te.ctum, vel ad fenestras proiecerit: proijcive mandauerit in eius damnum,uel dedecus: quod prorsu- matur: nisi probetur contrarium, sarciat dam

num: ct in poenam det fisco viginti libras usque 4 quingentas pro qualitate admissi &personae. De

86쪽

DE P OE N I s. 7sDe facientibus carceres priuatos. Cap. LIX. Arceres priuatos domi propriar,vel conductae:alibue quouis in loco quicuque fecerit: & in eis quempiam detinuerit: ipse: & qui opem tulerit: summo plectantur supplicio. Sed si debitorem suum ex contractu: vel ob maleficium fugitiuum in eo detinuerit: detentumq; intra horas quatuor&viginti post capturam in curiae tradiderit potestatem; nulli sit poenae obnoxius. Quod non restituatur qui deliquinnisi iudicatum praestiterit. Cap. LX. I castelli incolae vulgo uniuersitas appellati, vel vicini ob delictum i quod quis commiserit . damnati fuerinti

propterea quod vel eum i qui deliquit: non caeperint, vel captum curiae non tradiderint :& iudicatum praestiterint:non absoluatur qui deliquit; nec remittatur: quin prius ijsiqui soluerint,satisfecerit,uel de soluendo idonee cauerit.

De solicitantibus milites stipendijs Illustrissimae Dominationis militantes. Cap. L XI. Visquis siue subditus,sive exterus eoru militum quempiam: qui stipendijs illustrissimi Ducis ,& Magnificorum Gubernatorum Genuae vel alibi militet: sit ris,aut Viva Voce per se, Vel per alium tenta uerit, vel solicitauerit,ut eis se abdicet, aut a fidelitate deficiat: remo addis ctus ad vincula nautica relegetur in annum usque ad triennium. Eandemq; poenam subeat: qui de his tentatus,vel solicitatus confestim ad dictum illustrissimu, & Magnificos non detulerit si Genuae erit,sin extra,ad iusdicentem Vbi ipse erit. Ius autem dicens, hunc qui tentauit,vel solicitauit, ut primum poterit comprehen

di iu

87쪽

di iubeat, nec,nisi mandato dicti Illustrissimi, & Magnificorum

comprehensum missum faciat. Si secus fecerat oluat quinque &viginti libras usque ad trecentas. Omnes autem hae poenae sint arbitratu dictor illustrissimae: nihilq; propter horum quidpiam deerogatum censeatur: aut quid praeiudici, illatum san tionibus aduersus reos criminis maiestatas constitutis:sed pro coi quod ad eas attinet:perinde sintrac si haec acta non forent.

Quod qui mandat maleficium committi: ea poena plectaturi qua is, qui commissit. Cap. L Xll. I quis extra rixam quid homicidij, aut maleficij

committendum mandauerit: quan uis deinde ab eo: cui mandauit: nihil horum admissum fuerit, vel attentatum .ea tamen poena is: qui manda uir,

plectatur:qua: qui madatum suscepit: si delictum consummasset: plectendus foret. Eademq; adficiatur: qui citra rixam siue gratis: siue precior siue alio quouis modo id mandatum gladio, Vel Veneno, aut alio quoc uque modo perpetrandum susceperitiqua nuis horum nihil exinde vel perpetrauerit,uel attentaverit. Liceat tamen ei: qui mandauit: ubi nec

vulnus illatu, nec quid criminis fuerit admissum, vel attentatum post mandatum poenitere; illudq; reuocaret dum ante reuocati nem de mandaro delatio Iudici facta non fuerit i& reuocatio ei: qui mandatum suscepit: intra id temporis re adhuc integra non fuerit intimata. Potestatem etiam facimus ei, qui mandatum suscepit: ubi nihil criminis adhuc admiserit,nec attentaverit,poenis tendi post susceptum mandatu,& mandati susceptione reuocandi. His aute omnibus:cu ab eo qui manda uilitum ab illo qui mandatu suscepit non seruatis: nullam eis poenitentiar nec dati, susceptive mandati reuocatione Volumus opitulari. Decernentes virique tunc onus incumbere poenitentia probandilitatique, & suscepti mandati reuocatione. Qi vero mandatu suscepit: si crimen detulerit:& ex delatione qui mandauit conuictus fuerit:id eius in bonis

88쪽

DE P OE N I s. bonis consequatur: quod huius facinoris patradi gratia inter eos

erat conuentum,& tantundem etia in praemium delationis. Sed

si gratis perpetrandum delictum suscepisseti condemnatione incum: qui mandauit: prolata: fiscus ex bonis damnati isti delatori solui iubeat quicquid ei videbitur usque ad scuta quinque & viginti auri, vel amplius arbitratu Magnificorum Procuratorum pro qualitate facti Spersonarum. Vbi autem quis quid homicidi j vel maleficij cuipiam committendum mandauerit et si is: cui

mandauit: mandatum suscipere recusauerit: mulctetur pecunia,

qui mandauit,vel corpore plectatur,aut summo adficiatur supplicio arbitratu Magistratus. De amplexantibus, ct osculantibus mulieres praeter earum voluntatem. Cap. LXIII. X nimia Rectorum indulgentia copertum est facinorosos viros:dum delictoru impunitate sperant, in vitia,& scelera graui animaduersione digna plerunque labi. Edenim impudentiae, atque audaciae ventu estivi nonnulli iniquitatis filij, seu lia bidinis impetu incitati, seu bonorum adipiscendorum cupiditate ducti abiecto timore iustitiae: honestatis quoque,& generis sui,ac coditionis ratione posthabita: nihil sint veriti mulieres virgines, ct viduas, vel aliter solutas praeter earum voluntatem in vijs publicis,& conspectu aditantium praetextu matrimonij amplexari, vel deosculari,ut mulieres istae tam insigni nota adfectar: ab omnibus reiectae ipsis facinorosis viris:qui iniuriam intulerunt in uitae tandem nubere cogantur. Et si id minus succesi erit parentum animis ad ultionern potius concitatis,quam ad matrimonia contrahenda pacatis parentur inimicitiae, consurgant rixae, struantur odia, subsequantur caedes: que, publica priuatamq; ciuitatis quietem conturbant. Ne igitur sine vindiξha talis crescat insania:hac nostra constitutione sancimus:vi,quisquis huiusmodi crimen in vijs publicis admiserit: quive ei auxilium, vel consiliu prae

89쪽

η , CRIMINALIUM LIBER SECUN DV s. buerit: si honestae erunt conditionis: eorum quisque det fisco in Dcena ducenta scuta auri usque ad quingenta :& triennij exilio extra urbem Genua & districtu mulctetur.Humiliores vero denequinquaginta libras usque ad trecentas, Zc biennij exilio puniantur . Nec prius, quam soluerit: quis dimittatur e custodia carcerum, vel ab exilio censeatur exeptus: quanuis lepus praescriptum expleueritina id, donec soluerit: in suo robore volumus p manere.

De Nutricibus. Cap. LXIIII. Utrix ad infante lactandum conducta i& quiuis

alius:qui nutricis nomine eum alendum susceperit: interrogati coductori,siue pater infantis siti siue mater,sive quiuis alius palam faciatian aborsum fecerit septim6ne an nono mense foetu edibderit:quantum teporis post partu decursum fumrit; an interim quempia ablactaveridisq; supersit: sitne ipsa ex partu bene firma,an languensaliaque omnia: de quibus fuerit inte rogata alendi pueri gratia nota faciat. Ni fecerit,uel quid horum mentita fuerit ,sui salarij,siue exacti,siue nondum exacti amissione danetur: & amplius in tantundem i cedatque totu parentibus pueri,uel eius cura agenti:si ipsi non extiterint. Infante suscepto, cura eius agat,& bene nutriat. Si in aliquo sua cuIpa defecerit,uel erga infantem male se dolo habuerit: soluat parentibus infantis, vel cura eius agenti quinque & viginti libras,vel carceribus adsecuetur in mensem,nec ab eis: etia ad preces cura pueri agentis, dimittatur,ut eius castigatio caeteris in exeplum cedat. Si lac sufficiens ad alendum puerit habere desierit: parentibus pueri,uel cura eius agentibus quaprimum denunciet. Ite si praegnans fieret, salte intra dece dies: ex quo se verisimiliter esse existimauerit. Nidenunciauerit:amissione sui salarij ut supra muli eiur,vel carcere. Si verὼ copertum fuerit ob mala ablactationem, vel cura infantem accepisse detrimentu subito,vel intra parum temporis

arbitrio boni viri interijsse; mulctetur nutrix pecunia, vel tuae

90쪽

corpore, aut summo adficiatur supplicio arbitratu Magistratus pro modo admissi. Centum autem libras det ille,qui una cum ea huius facti reus inuentus fuerit,uel virgis caedatur per urbem,nisi intra decem dies post condemnationem soluerit,& amplius caesus carceribus adseruetur in mensem, non dimittendus etiam ad preces offensi. NutriX Vero, quae incuria, aut alio quouis modo

infantem suffocauerit , possit mulctari pecunia, vel plecti corporeo ut summo supplicio adfici, suiq; salarij etiam amissione puniri. De huiusmodi vero lac is perditione, vel mala erga puerum cura credatur parentibus, vel curam pueri agenti, si tribus testibus,etia foeminis,quae filios genuerint,testatu fuerit, eorum iu dicio puerum male curatum fuisse,iacq; nutrici desijsse,& de his publicam vocem & fama in nutricis vicinia esse, aut, si ex demonstratione,vel experientia mammarum deprehensam fuerit nutri

ci lac sufficiens desijsse.

Nulla autem nutrix duos infantes uno eodemque tempore ablactare liutri reve audeat,absque parentu pueri,uel cura eius agentis consensu nec postqua susceperit,eum restituere,vel dimittere, aut ab eius ablactatione, inuitis parentibus pueri, vel cura eius agente quouis modo desistere. Si secus fecerit, amissione sui sala-rij, tantidem mulctetur,quoties horu in aliquo deliquerit. Eademque poena teneatur, si, dimisso puero, vel restituto, alterum inde ad annu ablactandum susceperit. caesa vero eidem praeter

voluntatem parentu pueri, vel cura eius agentis alteru alendum tradiderit, vel tradere tentaverit,si a Magistratu,ne id faciat,admonitus,facere non desierit, let fisco in poena quinque & viginti libras. Ni soluerit intra dies quindecim,det duplum,sitq; maritus

obligatus pro uxore,socer pro nuru,si una habitauerint,& frater pro sorore cum eo habitante. Idq; Magistratus exequatur in e cum bonis, ac exigat,quandocunque eorum quis contrafecerit. His autem cognoscendis,& puero restituendo,ac mercede ablactationis,ubi ea a parentibus pueri,uel eius cura agente admonitis non solueretur,praesit Praetor in urbe Genua, in dominio vero Genuensi caeteri Magistratus, quibus omnibus liberu arbitriu