장음표시 사용
231쪽
i , , tum, atque alia his paria. Nec interim eontra arguit, quod ictus capitis. etiam spasmum inserat icum non minor capiti, quam intestino, in torminibus, sit authoritas pro fabrica Spasimi. Tam scilicet Spasmus a capite oriundus, quam avita sensitiva , virus perhorrescente natus, est clientum musculorum. In ictu capitis, quid statim , veneno, latus contractum contaminavit 3 quidve confestim omnes illius lateris nervos inanivit, aut replevit 3 nonne cerebrum sternutando quatit Zmembrana pulmonem ambiens,in asthmate contrahitur sicco Corrugatur, contrahiturque pleura, in pleuritide, atque hactenus sponte a costis se avellit Contrahiturque non infrequenter Mediastinum p etiam Diaphragma notabili pressurae anxietate angustiatur 3 Cui hactenus nomen deest, licet affectus is, palpitationi cordis frequens 3 Splenis quoque obtusi qnandoque. dolores , contracti visceris sunt indices. Contrahitur quoque stomachus singultu , vomitu, & doloribus stomachicis.
Sunt nimirum in his membranis, contracturae interpolatae, quoties infestans causa occasionalis .m Vetur, recurritve. Incipiente quoque Hydrope, vel Ictero, imo velante natam aquam, aut Ventum, saepe contrahitur, indurescitque abdomen uno latere. Intestina demum, non sola ventorum distentione quae nullos parit dolores, non constipata alvo) sed potius contractura sui ostentant tormina intermittentia. Quod alibi. trans umbilicum infantis, me contemplatum fuisse,scripsi. Cernebam
33 2 nempe quoties tormina maxime urgerent, quod insultus epileptici concitarentur: intestina aurem,pi o doloris mensiura, varie velut ambulando convoluta,& contracta: intestinis alias sedatis, ac plane qua escentibus. Acidum enim atque ponticum eAcrementum in colicis, pungit animam lensiti-Vam
232쪽
uam, haecque dolorem parit, ac quasi per interval-Ia,contrahit intestinum,uentusque tum inibi conclusus, forte fortuna, intestinum. tendit. Non igitur colica ventos a s ad dis inctionem descendentis Duelech, sic dicta a causa: sed a symptomate posteriore, dc accidentali, nomen habet. Sic pariter a Iaxativis , saepe recurrit dolor torminum cum contractura , curaturque, contracturam mitigantibus. vix namque discernuntur ventosia, a calculosa cΟ-lica : quia idem doloris lymptoma, crispatis, contractisque intestinis, in utraque pariter apparet. Sic enim amygdalinum epotum, dolores lenit, quia contracta intestina obliniendo pacat. Itaque cum dolor contracturam pariat, & haec vicissim dolorem novum, cernimus, quod dolor dolorem gigciat saepe, ac sui simile. Dein, quoties cuti, venis, arteriis, vel nervis accidit injuria, in rugas se contrahunt per vim animae sensitivae. Quam insigniter namque statim arteria, sub dolore quolibet indurescit Z Cujus durities non ut Scholae arbitran- . tur 9 ariditatem arteriae : sed ejus tensionem, sive
spasmum singularem arguit : quaeque ob id , instante rursus sudore, contractionis relaxationem, .cum mollitudine, prodit. Alioqui siccatae, indurataeque arteriae, aequa est possibilitas reli umectandi, quam est senii, spes auferendi. Nonne etiam contracta vesica , expertes cepe fefellit Lithotomos Contrahuntur sic parastata vasa, in gonorrhoea, spermatis stimulo excitata. Pudendum quoque contractum intro, sic subinde evanesicit, ut absque praeputio, exstet nihil. Sic & sui sunt musculorum crampi. Sicque parturiens, per intervalla suas, ac
immanes contracturas patitur , quoties uterus a tergo se corrugat, ut latentem expellat carcinam.
Os pectinis quoque, ad pubem, spontanea sui contractura , exitum venienti pandit scelui, atroci doli lore.
233쪽
lore. Vidi, &hystericis, tendo nes, loco natali ligamenti, sponte dissiliisse, contractosque immani dolore, itemque ad pristinum locum rediisse, quaeque dum id siae pius essen perpessae, mitioris doloris conquestas notavi san forte in isto nervorum subsultu, & vaga digressione, Scholae agnoscent, subitam inanitionem, repletionem, aut qualitatis virulentae hospitium 8 horumque subitanea exilia Z Nephritidi quoque familiare , & ureteres contrahi ferocissimo dolore, nil urgente fortassis praeterquam teneriore fabulo. Insolentis semper 13 s ratus sum ignorantiae, ventos juxta Scholas )in nervis, ac tendinibus oriri, vel deforis, in nervis concipi; crampi ob id enim flatu lenti) autores. imo& inde tolli fere ad arbitrium. Spiritus enim
sensitivus , doloris horrens, venas, arterias, tendo nes, atque membranas,furiose contrahit. Dumque
subter ejusmodi furores, speratum auxilium non reperit, ejus incrementum suscitat. Sic nempe spina digito impacta, quatenus dolet, crispat, & iri durat arteriam , ejusque pulsum qui antea ibidem non erat obvius, obdurat, ob solam arteriae cori- . tractae tensionem. Doloris namque proprium est convellere, ac contrahere. Ita quidem ut os supra pubem, & in lumbis, contrahatur sponte, in parturiente , quanquam nullo ductore aut motore musculo. Quippe dolor, propria sui natura, est contractivus membrorum, idque motu naturali, Scnequaquam arbitrati. quod potissim lim in labris vulnerum spectatur. quippe quae indolentia sunt, quamdiu flaccida labra habent, nec contracta.
si Scholae autem in natura doloris, contracturas, ut etiam animam sensitivam praeteriere, transcurrendo ad ventos , decubitum humorum excrementiistiorum, acrimoniam, consonantiam,& deutero pathiam partium,qui tamen scopo doloris sunt prorsus
234쪽
sus aliena. quia sunt tantum nomina abstracta, ae plerumque, ne in minimo puncto, causam continentia. pro ur tractatu de causis morbi ficis, tanquam in certaminis palestra demonstravi. Etenim ureteribus pro exemplo in terminis Lithiasis nuIIa est necessit o, dependentia dominii, clienIelae, usurpationis, possessionis, consuetudinis, communitasque canalium, aut eXcrementorum, cum intestinis, aut stomacho. Etenim s. dolente sinistra gutturis parte, ne dextera quidem in tanto angiportu, subinde afflicta sit: quare vicinitatem , ac dependentiam partium ; in officiorum destin tione , atque situ, disiparatarum & discrepantium, merito non suspicabimur Z Sufficit ergo hactenus, quod omnis dolor, contracturae autor, praesupponat exosum hospitem. Sunt nempe contracturae etiam indolentes ut ante de scroto quaeque non
tam a dolore, quam a mera molestia, ortum trahunt. Verum contracturae dolentes, fiunt a causis
hostilibus. Sic nempe dolent, quae spiritum,di tum 13 γ propter animam) sensitivum, acredine , ponticitate, aut gradibus ealoris, vel frigoris Ieiunt. Est autem dolor intensissimus ab igne: ab alcalibus ac corrodentibus, deinde, quia igni proximis. deinceps , ab austeris , ponticis, & acidis,quia contracturae finitimis. Mox dein a falsis : tum demum ab acribus, atque tandem ab aliquibus amaris. Avenenis autem, ut talibus, immanis consurgit dolor, quod in peste ordinarium , & quia a venenis,ispe absque acrimonia, tantus surgit dolor ; designatur veritas. Nimirum quod a Iudicio, animae sensitivae dolor emanet. Corrosiva enim'. climipsam sensitivam, erodant, ignis instar, ipsas partes absumunt. Alumen autem, vitriolum, aquae fortes, omphacium denique, atque acuta quaelibet etiam, quatenus per se fibras organorum crispant, & con p a vcl-
235쪽
vellunt. Proinde excrementa eiusmodi, sunt convulsoria, atque dolorifica. Sunt etiam Alcalia, quae sopiunt dolores, in casibus nimirum, ubi maximas frangunt putredinum aciditates. Etenim sub canicula dum carnes, instantem minantur corruptionem, fiunt carnium juscula ingrato sapore acida. Unde in podagra, colica,& ulceribus rodentibus, ac putret centibus, primum concepi dolores prodire ex acido. Dolet item anima sensitiva primum, quae tandem an ueta, minus excandescit. perinde ut insuetus equus, calcaria recusat. Est namque natura in se, tota furiose ac symptomatica , sensimque doloribus assueta, mitescit. Quare Philautia,& ultio, sensu priora, sive antiquiora sunt: quod in naturae gremio, ante sensum, intime seminibus in sint. Irae enim, agoniae, ultionis, tristitiae, ac metus characteres, sive imagines, contracturas, suis istis Ide is pares, pariunt. Nam cognitione, qua mUS, non antea visam felem horret, spiritus lacessitus concitatur in iram, pavorem. c. qui sua Idea, veluti stigmate, in membra, suum exserit furore. Frig scit i. manus, quia calor ibidem a vita fotus, per frigus extinguitur : non autem , quod spiritus vitalis 'intro refugiat, relicto sanguine, cui nupserat multoque minus , quod calor, ut nuda qualitas,
intro migret, abeat, redeatque, tanquam in comoedia a. Minuto jam calore, persistente quoque frigore, frigus invalescit: ac tum stupet sensus in manu. Comprimuntur nempe spiritus sensitivi abs tracti: scilicet qui sunt in nervis , non autem in arteriis. quia spiritus nupsit sanguini arteriali firmius, ac venarum proprium est, etiam a morte, cruorem a concretione praeservare. Spiritus namque vitalis, fomento cordis, a retro sustinetur,
quantum potest . Ideoque in illo stupore , adhue detinetur vita. 3. In manu languet motus: quia spiri-
236쪽
spiritus in carne concreti, clim a tergo per cor non sat foveantur, sensim pereunt, sensimque alterantur. 4. Dein perit motus una, dc sensus extinguitur, dum videlicet extra venatus cruor grum e- 1 cere minatur: manente adhuc vita. s. Adeoqu
tandem artus a frigore totaliter privantur Vita. dum nempe cruor in grumos iam abiit, obiit. In tertio itaque ac quarto gradu praedicto, calefacta manu, dolor emergit. Etenim quatenus cora retro inspirat novum spiritum sensitivum, qui dum mortem in procinctu adfuturam notat, velut ibidem iratus, suae indignationis Ideam statim fabricat, adeoque nativam dulcedinem sive complacentiam exuit. Pro ut in tractatu de morbosis a id eis, in opere de ortu medicinae, luculentius demonstrabo. Sic spiritus sensitivus, qui non a frigore pessundatus: sed a compressione repulsus est: in sui reditu aliam suae indignationis Id eam , aliumque dolorem velut a cicularem concitat. Ignoseat interim Lector, quod veneni glacialis nomen mutuare debuerim, absque frigoris praeeuntis necessitate: Non enim glaciale venenum istud voco:
quasi sit in frigida tum, uti iam de manuum stupore dixi: sed in frigidans, simulque stupefaciens,
ac sensium motumque tollens. Itaque nominis similitudo, nona radice, sed ab effectu ortum d cit. Ac postrem b, in hoc parergo, pro operis hujus, ec sensationis epilogo, ruminemus saltem remedia Medentum in Apoplexia, stupore, vertigine, catalepsi, catocho, comate, contracturis , vellicati ne, palpebrarum, oculorum, linguae, & labrorum. Reperies namque statim pr scribi ven q- sectionem ac enema: Dubitantes nimirum, an stercus ani, in ore linguam & labra vel licet, sopores item, ac stupores cudat in aegro , ut in Medente peperit stupiditatcs atque neglectum : an vero haec a cruor Cp 3 orianis
237쪽
234 DE La YHIAsI C A F. IX. oriantur: Itaque utrumque mox intentant simul
Sequenti die dein purgantia exhibent. Ac tertio, sudores, post frictiones promovent, incertitudine repleti . . Ρraesidia eorum nempe, sunt universalia, quia desiunt alia, & ignorant talia. Ideoque totalia, usualia, sunt generalia. Defectu cognitionis causiarum essicientium, duntaxat circa producta vagantur: non soliciti de fabricatore radicali, ae priore, ad submovendum effectum tantum occupantur. Non quod sperent reditum . relinquendo radicem, ut inde sibi fructum carpant; Id namque de probo viro suspicari nolo) sed lucro nimis anhelanter intenti, de fabricatore morborum, nil cogitarundi hactenus a Scholis. Nec mirum sane
Qxxippe Medicina ut ab initio dixi, sic iterum finio ) est donum Dei. Hic autem dona sua subtrahit, lucro intentis, nec semel cogitantibus de manis dato : Estote misericordes, sicut Pater vester , qui est in coelis, est misericors. Α quo omne donum bonum & luminosium descendit. Haec est 'ergo, quam dixi, luetitosa insensilitatis,& doloris tragoedia moderna, eventu aegrorum prorsus tragico.
p I N I S. TRactatus Clarissct Expertiss. Domini Dan. Bapr. Pan mimont, in quibus principia Liathiasis , Apulexia, Paralisis ct aliorum momborum exacte dissutrit 9 ostendit, digni sunt. μt per Upographiam publicentur. Ita censeo
238쪽
AGINA s.l m. s. pro lege lege luget. 2I. pro pro bu lege
pro his p. II. I. s. pro eadent l, cadant P. I 3. l. 29. PIO Oolsaalege Ooliab p. 26. l. I 3. pro e aciei lege e cacia p. 3 s. l. I. pro se ipso l. si M l. 2 s. pro ram l. ren l. a s. pro conquiaruntur l. conqueruntur p. I. I. 2 s. pro υ romantia l. vronomantia p. 63. l. 27. pro uniens t. vivens p. 49. l. Io. a aliis l. t aliis P. 3 3. l. 28. pro in mutata l. immutata l. 36. Pro forax lis vorax P. 6 l. 27. pro Catheeamenis l. catechumenis p. 37. l. 3 pro co vertatur i. convertatur p. 38. l. 3. pro ista I. illo l. 2 s.
pro halitieομι l. halitu Uus p. 6 o. l. 2, pro Cum l . Tum p. 67. I. I 6. pro simul simul Ismul p. 3. l. a . pro bellis l. bellu is
P. 7s. l. 6. pro roboret. rubore p. 79. l. 3. pro magne l. magno P. 86. l. 3I. pro cinere l. cruore p. 88. l. 3 2. pro comminatas l. comminato p. 89. l. . pro sequatores i. squalis rei p. 9o. I. 27. pro Tortore l. Tortorei p. 99. l. 3 s. pro urina t. arena p. Io I. 1.2 I. pro locis l. loci. p. Io .l. 3. pro urino l. urina p. IOS. l. G. pro glacialem l .glarealem p. Io 7. l. I9 pro nutritus i. nutritur P. I I 6. l. 24. Pro maluit l. malint P. I 2I. l. I 6. pro membra norum l. membrorum. p. 122. l. 27. pro conformato t. confirmato. p. I 2 s. l. 2 O. pro infiniti me l. infinitiesque p. I 26. l. s. pro contusas l. contusos. p. I 27. l. I7. pro per gradus i. non per gra dus. P. I 33.l- . pro Sint l. Sunt. l. I s. pro di ceti. dissiliat. P. I 3 . l. 3 . pro ae rehende l. deprehendi. p. I 3 8. l. II. pro extremum t. externum. p. I I. l. 3 .pro tenue l. tenuem. p. I 67. l. I S. pro dis l. diu. I. 29. pro commissionem l . commistionem. p. I 8. l. 3. PIO quia ille octius i. quod ille oculis. l. I p. pro practeas l. brantem. p. I 3 o. l. I 2. sed vitrifcetur l. vel vitrificetur. p. I 6 r. I. IS. pro debeat l. doleat. l. I s. pro dolore l. dolere. P. I 6 . l. 29. pro rubino l. rubini. p I68. l. 2 . pro hormi horam. P. III. l. I 6. Pro SInde ion l.Θndeman. p. II a. l. I9. pro ultim legetillima. pag. 2Is.lin. g. pro inventos lege inventas pag. 221.
lin. 26. Pro essent leg. eessent. pag. I 23. lin. a . pro ci si lςSerisi. lin. zi. pro musculis lege musculo.