Casti Innocentis Ansaldi Ordinis Prædicatorum De Romana tutelarium deorum in oppugnationibus urbium evocatione liber singularis

181쪽

praeter ea , quae cum suis olim fortasse sabini giranstulerat Tatius, s I fuere demum apud Romanos , ut Penates etiam Phrygios cum Bois charto omitterem , atque Cluverio , Thracia ,& Cretica Sacra, Argiva, & Taurica, Samia ,

reanas hue Vesta faces, huc Orgia secum Transulit, oe Phrnios Genitrix turrita Leones , Huc depulsurus morbos Epidaurius hospes Raptavit placido tradia , ve tum que per undas Insula Paeonium texit Tiberina Draconem. Stupebant Christiani nominis Patres super infinito Deorum, quos Romani colebant, numero 'nec enim suis poterant in Scriptis per singulos

incurrere tot, ac tantos , novitios, veteres , Ear-

haros , Graecos , Servos , Romanos , Peregrinos , Captivos , adoptivos , proprios , Communes , --sculos, Heminas , Rusticos , Urbanos, Nauticos ,

Cernis, ut antiqui semper vestigia moris Gresibia incertis varie titubasse probentur, Adsciscendo Genios Majoribus incompertos

Seque peregrina sub Religione dicasse ZNec ritus servasse suos Z Quodcumque sacrorum es,

182쪽

- ι ι . . . . Ii 3 Exulat, aeternumque ιnimicam venit an Urbem .

Fateor equidem Senatum Isidis , & Serapidis Fana, quae privatim nonnulli exstruxerant , demoliri jussisse s 1 in apud eundem tamen sententia demum obtinuit , ut Numina illa publice tolerentur ' sa ) Pisone scilicet , atque Gabinio Coss. , s 3 in Heinc Lucanus ingratam adinversus aegyptum : 4)Nos in Templa tuam Romana accepimus Um, Semideosque Canes, oe δε ra jubentia luctus, Et quem Tu plangens hominem testaris Osirim. Quamvis etiam Q. Fabio Maximo, & T. Sempronio Graccho Coss. externis caeremoniis pri-Vata aliquorum Voluntate, ex plebe in Urbem coeunte, exque superstitione, ac terrore receptis Populus interdiceretur; adnotum satis tamen Q. Fabium Pictorem Delphos a Senatu Legatum olim missiim ad Religiones exteras consu

lendas; ss) exque SenatuIconsulto , Apollini , Graeco fuisse ritu , in Urbe litatum o ) uti

& Cereri qua tamen in re , animadvertenda maxime necessaria Tullii verba , tum quum ostendebat foederatos populos potuisse Civitate donari, & revera fuisse donatos. Cognoscite nunc,

inquiebat , s 7 ) judicium Senatus , quod semper L a es

I Livius Lib. II. Decad. 4. ca Dio Lib. XXXIX. 3 Arnob. Lib. adv. Gent. 4b Lib. Pharsal. VIII. s) Livius Lib. VII. De ad. s. ο) Macrob. Lib. Saturnia. I. Orat. pro L. C. Balbo. Diuitiam by Cooste

183쪽

est Iudicro populi comprobaeum . Sacra Cereris , Judices , summa Majores no iri Neligione confici

caeremo=Daque volueri ut gitie cum Usent assumpta

e Graecia, per sisecas semper curata sunt Sacerdotes , O Graeca uia nominata sed cum ii. ιam, Graecum illud fac in monstraret faceret , ex Graecia delige; cut o tamen sacra pre CLCibus Civem facere voluerunt , ut Deos immortales scientia peregrina externa , mea e domestino civili precarentur. Has Sacerdotes video sere aut Neapolitanas aut Velienses suisse , foederata etum sine dubio Civitatum . Haec omnia probes perpendimus, Peregrinis Sacris non stata Pon tificum , non Deorum placita Ohstasse dignosce mus, sed rationem , uti dicebam, retinendi modo juris Imperii ne videlicet quod Pam n , quod summae Potestatis erat in Religionibus de cernendis, usurpare Populus pertentaret ; illisquo in Legibus, quibus peregrinis caeremoniis inter

dicebantur Quirites , non Religionis principias pectanda, sest dominationis , qua i a postula3μte, ut, peregrinae leges , ita arcebandur modo, modo accel ebantur , quaerebanturque , & Rinmam deserebantur ceterarum Gentium Numin), & Sacra' Evocationis iccirco, io qua publi λ, non privata auctoritate peragebantur omnia, nai tomodo Leges ejusmodi dicimus obVersatas. Vehc meoti orem ingerere viderentur dubita tionis ansam nonnulla Romanorum facta , qui

bus perpetuum haud fuisse dicere quis pota

184쪽

sedidi morem . Fama siquidem erat , Marcellisloriam a d Populum fui IIe majorem , quod Syracusanam post victoriam pleraque , & pulcherrima Signa Deum , & donaria Sacra Syra cusis auferens, quae & triumpho suo splendori ι& Roinae ornamento essent, Urbem decorasset ;apud Sc natum vero acceptius fui sie Fabii Maaximi nomen , quod Tarento capto tale nihil abstulisset, sed pecunia, ac divitiis egestis , relinqui suis Sedibus Deorum Simulacra iussisset , addito noti Isimo effato et Relinquamus Tarentinis suos Deos inatos: s i in Locris etiam receptis , quum sacram proserapinae pecuniam rapui ssent Milites , jussere Roamant Patres, eam , quanta quanta ex thesauris Deae sublata esset, conquiri , duplamque in eisdem reponi , Sacrum piaculare fieri . praetor ,

inquit Historicus , s 1 ) Legatique Locros profecti, primam , sicuti mandatum erat, Religionis curam habuere I omnem enim sacram pecuniam , quaeque apud Pleminium , quaeque apud milites erat , conqui tam , cum ea, quam ipsi secum attulerant , in thesauris reposearunt , oe piaculare sacrum fe

cerunt .

Ejusmodi tamen facta examussim perpensa re- heptae haud officiunt Tutelarium Numinum ιhostilium in oppugnationibus Urbium , Evocationi . Ut enim Tarentinis de Diis primum di. L 3 eam,

185쪽

cam, jure dubitarem, an eos suapte sponte Fa. hius Maximus suis reliquerit in Sedibus , ob stante scilicet Signorum mole , quae transferri ea vetabat posse . Hoc e Plinio discimus seri.

cubitorum . Mirum in eo quod manus, ut ferunt , mobilis ea ratio libramenti es , ut nullis conveliatur procellis . Id squidem pervidisse tifex dicitur modico intervallo . Unde maxims opus erat fatum frangi opposita columna . Itaque pro pter magnitudinem , discultatemque moliendi non attigit eum Fabianus Verrucosus sita appellabatur Fabius Maximus) cum Herculem, qui est in Capi totis, inde transferret. Sed ut ut moles non obstitisset , cur unius ex dicto militariter prolato receptum adversus morem argumentemur λ Num Aruspicium in bello Romanos non fecisse Exercitus dicemus, quod Auguria Ap. Claudius, & Flaminius con temsere λ Fortasse ad relinquendos suos Taren tinis Deos compellebat Fabium prudens agendi ratio. Exactum vix Syracusanum erat bellum,

quo significari non potest satis , quantum e ereptis belli jure Deorum Signis irarum in S,

culis , quantas in Senatu turbas moverit Mia cellus . Dato Legatis Syracusarum Senatu , Vi 'sae lamentantium lachrymae, exauditaeque inexo'rabilis indignationis voces , quod praeter moe'nias i Lib. XXXIV. CaP. I.

186쪽

nia, Sc tecta exhausta Urbis, refracta etiam cssent Delubra Delim, Diis ipsis , ornamentisque eorum ablatis, sacri nihil relictum in Urbe fuisse. 1 in Oportuit Consulem ea super re orationem ad Patres pro se habere , nimiam ejusdem aversatos severiti tem tametsi ne necessarium hominem , haud quidem in tempore, a Republica averterent, quae ipse bellum gerens , victorque egisset, rata habenda csse decrevissent, curae tamen Senatui Syracusarum rem fore dicerent , mandarentque Levino Cos. quoad sine jactura Reipublicae fieri posset, fortunae illius Urbis con suleret . Ad leniendos autem aliqua ratione Siculorum animos , Ρatrum decreto , permutatio Provinciarum eo anno inter Coss. facta est . Marcellus , cui cum Imperio Sicilia demandata erat , ad Bruti os adversus Annibalem missus . Haec uti recentis nimium erant memoriae, animo iccirco prudentis Fabiis obversabantur. Itaque sequenti anno Tarentum quum recepisset ,

atque a caede ad diripiendam Urbem discursum esset , trigintaque millia servilium capitum es.sent capta, ingens argenti vis facti , signatique auri LXXXIII. millia pondo, Signa, tabulaeque,

prope ut Syracusarum ornamentum aequarent ,

Deorum tamen aliquibus Simulacris abstinuit ,s quid enim divitiis omnibus , pecuniis , atque donariis egestis , publicum Romanorum , apud quos jus Imperii valebat, inania transmittebanis L tur,

187쪽

tur , deperdebat aerarium , duobus ex omissilinsandae magnitudinis Signis , nescio quo habitu pugnantium an modum efformatis λ ) Deosque suos Tarentinis relinqui jussit ; qua videlicet ratione magni , & non crudelis animi famam apud Senatum , & apud victos, Evocatorum Deorum s quos captos , quos appellaverat iratos ) suos apud milites Religionem , immoris talem apud omnes , etiamsi astu magis , quam virtute capta Urbs illa esset , gloriam conse

queretur.

Haud secus vero Locrensium de pecunia definiendum. Quippe quod pecuniam illam milites abstraxissent, ex belli jure, ex Evocatione peracta, rebusque sacris, prophanis effectis, ex Tutelaris discessu Deae factum arbitrati sunt equod eandem Locrensibus redditam voluerint Pa Ires σοφόν φαρακκον fuit, quod recte agendi rationi autumo tribuendum. Hoc Reipublicae tunc temporis ex eoni pectu, ex Romanarum rerum

sacie dignoscitur apertissime. Agebat adhuc inter Brutios Annibal, cogitabantque Romani Vertere hellum in Africam ' itaque quum nec Hercules ipse contra duos, aliis omnibus levari in praesentia bellis, & litibus volebant. Locrenses etiam publico nunquam consilio ad Annibalem

defecerant, sed vi potius ei subadii ; eorumque

non voluntate modo, sed opera etiam , atque uirtute Locros Romani receperant : Legatus adhuc tamen barbara nimium , & inhumana agendi ratione se adversus eos gesserat , unde tot ,

188쪽

tot , ac talia pati meriti minime viderentur . Ea quidem natura, seu potius necessitas est sum. mi, & vasti Imperii, ut nonnumquam permagni interesse videatur privata ab aequitate recedere . Verum tamen haud longe deflectendum est, ne res violentum demum ad statum inexpediato deveniant . Est enim dominatio medium quoddam civile inter Imperium , atque tyrannidem , quae tamen altero si omisso ad postremam hanc nimium vergit, non amplius dominatio, non jus, non Imperium, non limitatio, aut communis exceptio juris , sed ejusdem trans. gressio, sive παρ-βασμ quaedam , summa & extrema injustitia est. Devictorum autem res, & opeSaliqua nisi cum honestatis, ac humanitatis specie auferas, flagitium dominationis est, non arcanum . Intempestiva demum fuerat tanta eo temporis Pleminii severitas, neque aliud efficere profecto poterat , quam Lucanos efferare , BrutiOS, ceterosque, inter quos adhuc Annibal,& Poenorum arma versabantur, Populos. Si enimadversus amicos , si adversus Romani Populi locios infanda adeo acta a Milite togato erant,

ecquid inde timendum illis fuisset, qui se malo adversus Rempublicam animo fortunae Carthaginiensium addiderant λ Accedebant hisce Locrensium preces, lachrymae, querelae, vetusque malum , utriusque scilicet superstitio Gentis , qua vel Romani Patres jure formidare videbantur, ne tantum sacrilegium, uti olim adversus Pyrrhum, ita adversus novos Raptores Vin

189쪽

I7odicare Dea pergeret ideoque Africae eonqui rendae spe frustrarentur. Jamque adversus Mili. tes ira Deae desaeviebat, quos seralibus coeperat agitare furiis , adeo ut inter se Signis collatis

concurrentes seditionem , tumultus , vulnera fimortes, & eo tristiora mala facerent, quo non prius desitura credebantur , quam in thesauris Deae reposita pecunia. Horum momenta omnium

habes e luculentissima descriptione Livii: De. cem Legati Locrensium, inquit Historicus, si obsiti squallore , oe sordibus, in comitio sedenti

bus Consulibus, velamenta supplicum, ramos oleret ut Gnecis mos es) porrigentes, ante Tribunaleum stibili vociferatione humi procubuerunt. suaerentibus Consulibus , Locrenses se dixerunt esse eupassos a M. Pleminis Legato, Romanisque Militiabus , quae pati ne Carphaginienses quidem velit Populus Romanus. Orare , ut sibi Patres adeun in , deplorandique aerumnas se as potesatem fac rent. Senatu dato, maximus natu ex iis , Scio , inquit, quanti asimentur nos ae apud vos quere' ω , Patres Conscripti , plurimum tu eo momenties , s prohe sciatis , m quomodo proditi Locri nnibali snt, quomodo pulso Annibalis praesidio resiluti in ditionem Usram , quippe se mculpa defectionis procul a publico consito alsit,

reditum in Ueseram ditionem appareat, non voluntate solum , sed ope etiam, ac virtute nosera, magis indignemini bosis ac sistibus Sociis tam atro,

190쪽

4. . O mees , atque indignas injurias ab Legato vestro , militibusque feri. Sed ego causam utriusque defectionis no Irae in aliud tempus diserendam arbitror ese, duarum rerum gratiae unius , ut coram P. Scipione, qui Locros recepit , quippe omnium nobis recte perperamque factorum es tests, agatur ralterius , quod qualescumque sumus , tamen haec , quae pressi sumus, pari non debuimus. Non possumus disimulare , Patres Conscripti, nos cum praes-dium Punitum in arce no Ira haberemus , multa

foeda, indigna, a Praefecto Praemii omilcare, Numidis, Morisque passos esse . Sed quid illa

sunt collata cum iis , quae hodie patimur Z Cum hona venia , quaeso, audiatis, Patres Conscripti, inυitus eloquar. In discrimine es nune humanum omne Genus, utrum Vos , an Carthaginienses principes orbis terrarum videat. Sed s ex iis , Locrenses aut ab illis passi sumus, aut a vestro Praemio nunc cum malime patimur, aes -- dum Romanum , ac Punicum Imperium si, nemo non illas sebi ; quam Vos Dominos praeoptet . Et tamen Oidete, quemadmodum Locrenses in vos anι- mati sint. Cum a Carthaginiensebus injurias multo minores acciperemus, ad veserum Imperatorem confugimus I cum a votro Praemio pissequam hosilia patiamur , nusquam alio quam ad Vos querelas detulimus. Autris respicietis perditas res noseras , Patres Conscripti, aut ne ab Diis quidem immo talibus quod precemur, quicquam superes. Q. με- minius Legatus mssus est cum Praesidio ad recuperandos a Carthaginiensibus Locros, cum eo