Casti Innocentis Ansaldi Ordinis Prædicatorum De Romana tutelarium deorum in oppugnationibus urbium evocatione liber singularis

171쪽

quotannis Capenam extra Portam ad lavacrii inducere soliti Quirites essent, I) eundem subacti Romae Ρopuli concessere in morem , & ad similitudinem eorum , quae in Urbe peragebantur omnium Principe , alibi , & in Coloniis maxime , Sacra illius Deae fassa , eodem simulato ritu, eodem simulato Almonis fluvio; sa)quod apud Ethnicos receptum esset, ut quae in Sacris exhiberi reipsa non poterant , simularen. Iur, ac perinde acciperentur, ac si1 talia suapte

natura essent; s 3 ) hoc enim & in Parentalibus factum ; ad memoriam quippe Trojani Simoentis fluvii repraesentatus alter in funere Andromachar ab Heleno in Epiro , & nuncupatus. 4 ua igitur , inquient , ratione, eX

terna in Urbe admittere voluissent Romani Pal- Iadia, & Sacra λ ua etiam sententia , regnan/di artihus , ut est creditum , adversa , peregri na oppugnatis ab Oppidis voluissent educere Nuamina , noVorumque, & exterorum societate Deum, veteres, ac patrios dehonestare λ Sed fortasse ea de re ne somniarunt quidem , aut casu , & in considerate semel id, aut bis fortasse factum, repugnantibus enumeratis Legibus.. Verum Leges ejusmodi avitae illi consuetudi ni , ac caeremoniae minus obstare is statim ina

c 3 Nannius Schol. in Epist. S. Ambrosic Virgil. Lib. Eneid. III.

172쪽

telliget, qui animadverterit, non sancire easdem peregrinis utcumque de Diis , sive earum senosum non de Diis eorλ- intelligendum , sed de Sacris privata modo Popularium voluntate inaductis. Jus enim rerum sacrarum , quod Vete

res jus Vocabant sacratum , s I ) quodque in

gentem Principibus majestatem, 'ac reverentiam conciliabat , summum esse referendum ad Im perium autumabant Quirites more videlicet antiquissimas apud Gentes , vetustissimosque apud RegeS recepto , ut qui Princeps esset , esset etiam Sacerdos . Enim vero jus hoc togatam apud Gentem haud penes alios reperitur fuisse, quam penes Reges , ac Imperatores , penesque summum illum , ac maximum Senatum. a )Pontificum quippe tantum erat Sacra admini

strare, scireque, ut ait Livius , s 3ὶ quibus hostis, quibus diebus , ad quae Templa , sacra se

rent , atque unde in eos sumptus pecunia erogaretur . Ejectis Regibus apud Patres fuisse jus sa. crorum ex infinitis constat Senatusconsultis ; timebant enim fortasse Ρatres , ne qui S rituS ,& Sacra induceret quieti Reipublicae adversa , ejusque ordini, ac scelicitati ; aut ne hominum Ope privatorum peregrinis Sacris inductis , Ιmperii unum caput biceps fieret ' neve si aliqui- quibus datum semel esset , ita superstitiosum

173쪽

adulari posse Populum , arbiter ut Religionix fieret , ipse , qui eorum , quorum adulationes aure patula captat , esse tandem jocus , ludibrium, atque mancipium solet , adulantium in arbitrio exinde esset ; quare partem hi aliquam juris Imperii usurpare pergerent , aliudque in Imperio facere non omnibus futurum fortassis utile Imperium. Mutata Republica, uti cetera, ita etiam quae res ad divinas pertinebant, in se transtulere Caesares ' ideoque Tacitus : s et in Nunc Deum munere summum Pontificem, summum hominum ese I tametsi primis ab Imperatoribus , ut di sociabiles ceterum res componere Viderentur, Ρrincipatum scilicet, δc Libertatem & quia arcanum novi status est imago antiqui, ea ratione , qua nonnulla adversus sententiam suam decerni passi sunt , quo simulachrum , &larva pristini status , quo externa Reipublicae forma, quam solam intuetur plebs, aliquandiu conservaretur, ita quaedam sacrati juris Senatui indulta quare & factum sub Claudio Senatusconsultum, viderent Ponti es , quae retinenda , firmandaque . inicum , et ) supplicationesque ob res domi , forisque aut gerendas , aut ge stas , deque aut legitime peractis , aut pollutis aliquando Sacris a solo Senatu decretae ' praecipue vero publicae Apotheos es, s 3) quas promo- Vere solum contenti Imperatores erant, qui sa-

174쪽

tis noVerant , cum quibus ipsis res esset , suasque preces imperia esse, iis maxime, qui adeo in assentatione crant, ut Caesarea etiam jumenisi a postulati consecrassent. Itaque non ex invisis peregrinis Sacris , aut ex Religionis Romanae indole , latae fuere a Quiritibus de caeremoniis externis aliquando abolendis Leges , verum pOtius ex arcano , & jure imperii , quod rerum sacultatem sacrarum privatis adimebat , & supremae asserebat Potestati, ut Religio in Republica esset , non in Religione Respublica ; auriae Religionis specie in ambitionem dilapsi ,

absque ulla probabili caussa mutationes in Republica inveherent' aliena enim a communibus habere Sacra, non ad Religionem, sed ad conis jurationem pertinere Patres judicabant puram, incorruptamque suam Religionem aut existimam res falso , aut existimari , & simulari exoptanteS; mancam vero, aut sticis , & ceruscis inferictam seditiosis modo videri dicentes posse , quibus videlicet ipsa libidini , aut inique agendi ,

aut dominandi Religio obtentui est. Iam vero Dii in oppugnationibus Urbium Romam evocati nullam in Religione mutationem inducere poterant; erant enim delaticines illae, novae Veluti Apotheoses , recentium veluti Signorum consecrationes . Communes etiam eranto liquando qui evocabantur Dii ; denique suprema ab Potestate in Urbem admissi , Romani evadebant, & proprii. Illis immo in Legibus, quibu4 peregrinis caeremoniis Populus interdice

175쪽

batur , non omnia peregi na sacra vetabantui , sed illa modo, quae receptis cum Religionibus ,

cum receptis moribus componi haud viderentur posse, aut quae novitatem saperent , aut inunaanitatem . Augurius peregrinarum caeremoniarum , sicut veteres, aut praeceptas reverentissime coluit rita ceteras contemptui habuit . Namque offenis initiatus, cum pinea Romae pro Tribunali de pra vilegia Sacerdotum initIcae Cereras cognosiceret quaedam secretiora proponerentur, dimissio concilio ιθ corona circumsantium , solus audiit disceptan tes . At contra non modo in peragranda aerapta

paulo desectere ad visendam Apim superseditu sed

' Crium Nepotem , quod Judaeam praetemebent apud Hierosolamam nou supplicat et , collauda

nulla e set Religio alia tam ratibus dissona , qua non in societatem admitteretur , ut Erantiaca ιPhr ta, Graeca, Thusca Sacra Romae e soliJudaei passim deridiculo erant , ut ex SatFris , m Epis grammatibus apparet, interdum relegabantur fChrisiani vero propterea etiam atrocismis assici hantur suppliciis , cujus rei non alia potes reddi causa , quam quod hae duae sectae unum Deum venerarentur , cujus honori recepti Dis adfersabantur , non tam inter se , quam iuius aemuli . Lucas revera, in Actis Apostolorum , Athenas Urbem Vocat , resertam scilicet Ido lis

i Sueton. Vit. Aug. ab Lib. De Verit. Relia. Chris. IV.

176쪽

lis, sive Deorum Signis, quorum prope infinitam in illa Civitate copiam fassi sunt etiam Philostratus, I Pausanias, Strabo, & Theophi lactus , qui in medium producta Epigraphe

Arae Θεοῖς Aβίας , κ, Ebρωπης , Λιβυης , Θεωξενι- , Diis inde m Europae , Libyae , Ignoto Deo oe peregrino, existimat , Athenienses admisisse peregrinos totius Orbis terrarum Deos . Maximus Tyrius quoque , Populus obeniensis, inquit, alienos infert quotidie Ο no-

ιν ἐοων. χὶ Denique Helyclitus , Dii peregrini ,

scribit , coluntur ab . theniensebus , quos recenset Apollophanes in Cretensibus. Θεοὶ υνικοὶ μηναουιστιαῶναι , οῦς καταλέγω AMRαφάνις ἐν Κρῖφν ; & tamen , ut iisdem Apostolorum in Actibus docemur, tractus ad Areopagitas fuit Paullus, ceu noUorum Numinum , ab Areopago scilicet non admissorum, Praeco. Claudius, qui Judaeos assidue tumultuantes Roma expulit , qui Druyda rum Religionem apud Gallos dirae immanitatis,& tantum Civibus sub Augusto interdictam penitus abolevit , e diverso Sacra Eleusinia etiam transferre ex Attica Romam conatus est . s 3 De Adriano quidem Caesare scribit in ejus Vita AElius Spartianus r Sacra Romana diligentissime curavit , peregrina eontem is . Verum , haec pugnare animadvertit hunc ad locum Salmasius,

cum r) Lib. IV. Vii. Apollon. Cap. 6. et Sermon. XXXII.

177쪽

eum iis , quae in Vita ejusdem Caesaris habe

Aurelius Victor, nempe: pace ad Orientem com. posita Romam regreditur . Ibi Gnecorum more , seu Pompilsi Numae , caeremonias , leges ι Gymna. fa , docitoresqtse curare occoepit , adeo quidem ut ludum etιam ingenuarum artium , quod Athenaeues vocant, constitu ret , atque initia Cereris , Liber aque , quae Eleusna dicuntur theniensium more

Roma percoleret. Per peregrina igitur sacra in ἀtelligenda esse AEgyptiaca consequitur idem Saumasius , quae revera multi Ρrincipes contems earunt: vel fortasse in Cereris sacrorum ritu ali. quid mutasse Adrianum, & ut more magis At.tico celebrarentur, curasse' quum revera ad Va.

lentinianum usque & Theodosium manser ni E. leusina , sub quibus modo deserta & abolita . Julius Capitolinus, in Vita Marci Antonini Phulosophi ' tantus autem, inquit, terror belli Mamrammanici fuit , ut undique Sacerdotes Antoninus acciserit , peregrinos ritus impleverit . Scribit Elius Lampridius, de Commodo Antonino agens t era I is coluit , ut o caput raderet, uinbim portaret . Bellonae semientes vere exsecare bra chium praecepit sudio crudelitatis. Isiacos vero pineis usque ad perniciem , pectus fundere cogebat suum nubim portaret, capita I acorum graviter obtunderet ore smulacri. Quare Spartianus de Ca xaca ita agens, in quo quidem, inquit , mihi mis νηι videtur , quemadmodum sacra I dis primum per hunc Romam venisse dicantur , quum Antoni nus Commodus ita ea celebraverit , ut oe Anubeu

178쪽

portaret pausas ederet. Quod repetit in Viata Pescenti Nigri . Lampridius de M. Severo scribit : IIum Serapium decenter ornavit , additis signis deliacis omnibus , sicis . Ejusmodi vero haud licentiae & libertati imperan. tium tribuenda , quum obtinerent apud Romanos in libera etiam Civitate . Arnobius regerens Objectioni Ethnicorum de novitate , ut

ajebant, Christianae Religionis ; Quid λ inquiebat , si ) ris Arantiaca Numina , quibus Ser pis atque bis es nomen, non pose Pisonem γ --hinium Coss. in numerum vestrorum retulistis Deorum 8 suid Phrraiam Matrem , cujus esse condisioν indicatur vel Midas , vel Dardanus , non cum Hannibal Poenus res Italas raperet , terraruns

exposceret principatum , ω nose m scire caepissis

memorabili Religione sancire ρ Sacra Cereris Matris , non quod vobis incognita ebsent , adscita paulo ante, obtentum es ut Graeca dicantur es noυι atatem ipsam tesante cognomine ρ Non Dottorum in literis continetur , Apollinis namen Pompiliana in is digitamenta nescire P Ex quo apparet , σ liquiadum es , hunc vobis fuisse incognitum I pia

autem aliquando coepisse Usie notum. Et severiores quidem aliqui, inter Romanos , moderari sacra saltem illa voluissent, quae mores secum ferrent ab honestate alienos qua de re Cicero in suis Legibus: Novos vero Deos, in his colendis novictumas pemigilationes sic riso Mnes , facetus

179쪽

mus Poeta veteris comoedite vexat , ut apud eum

Sabarius, o quidam alii Dii peregrini judicati ,

e civitate viciantur. I) Rursusque: Praeter Idaeae Matris famulos, eosque justis diebus, ne quis sispem cogito I quam ita Legem explicat : Stipem susulimus , ruset eam , quam ad paucos dies propriam Idaeae Matris excepimus; implet enim supe sitione animos , exhaurit domos . Qua in re ad lusum volunt Interpretes ad morem , ut ajunt, Sacerdotum Magnae Matris , ut mendicando stipem Vel panem quaererent. Boni sane Interpretes, qui nil revera demum docent ad lusum adibitror ad id , de quo testatur Minucius Felix

in Octavio : Mendicantes vicatim Deos ducunt . Nempe signum magnae Matris vicatim deferentes , aurum colligebant ejus celebrandis festis necessarium; quod, aetate nostra, quum de Tutelari agitur , fieri ipsemet in Samnio vidi , Theate scilicet , ubi Fidicines pone vexillum

Divi Praesidis instrumenta pulsantes , pios Vicatim cient ad pecunias in proximam celebrita. tem erogandas. Ceterum, sibi Musisque canebat tunc Tullius; Leges, ut ut Academicus , effor mans Reipublicae sua existenti in mente, & prope dixerim, Platonicae ' quum , illa praesertim tempestate, proclives maxime in peregrinas sue.

rint Romani caeremonias, uti superiore tempore in peregrina Numina ' tum scilicet quum imperium vehementius propagare satagerunt . Peregrici Lib. de Legib. II.

180쪽

16tregrinis autem Omnibus sacris Populum interadicere, quid aliud fuisset, quam suarum mei Romanos oblivisci artium , & spem omnem praecidere acquirendi terrarum Imperii Τ Exterorum namque Sacrorum odium servare quidem diu aliquod Imperium potest , ast illud extendere , & propagare non potest ' ut enim ceteri , qui Conquisitionis Spiritu acti aliquando sunt, ita Sc Romani credidere facile , nihil ad reliquas acquirendas sibi Gentes pervium esIemagis permissione Sacrorum omnium , quorum ex concordi, uti autumabant , & invicem coeunte discordia , omnium animis sua libertate contentis , Populi pax , & erga Imperantes amor, Sc honor , & decus Patriae , & gloria ,& sortitudo Gentis , Sc ceterorum per confugia , per commercia Populorum opes , 8c divitiae, & aurum , & accederet beata pleno copia

cornua

Reapse quod hisce in principiis Romani vel

nascentis Reipublicae tempore Versarentur, Ceterarum Deos Gentium, & ritus , ac caeremonias nunquam non admisere . Prima si quidem infantili Urbis aetate, Exul ab Arcadia Latios E nder in agros Venerata impositos attuleratque Deos. I)Praeter ea Vero, quae nascentem in Urbem

Transtulit Evander blυesria Numina secum, a)L praem