Institutiones historiae ecclesiasticae N.T.

311쪽

DE SCRIPΤoRIBU ECCLESIASTICIS. ScRIPTORES LATINI.

Arnobius.

Maxime contulit ad Ecclesiae doctri am explicandam propugnandamque Latinorum scriptorum opera, quorum illustriores praesenti capite attingimus. Praecedit Arnobius Aser Christiana Fidei hostis jam antea insestus, in ejus obsequium postea devinctus, et lustralibus aquis ablutus, qui septem adversus Gentes Libris consectis, plures eos, quo paganorum error Onfla Verat, non modo est insciatus, sed Unum Deum, unamque Fidem, quani Catholica profitetur Ecclesia, et ipse aperte saletur. Absona quaedam in dogmatibus exponendis, firmis testimoniis destituta, impolitoque lyl conspersa

in ejus libris ruditi deprehendunt a 67

267 Arnobii opera praeter Faustaim ab eum Romae an. 4542. et Salmasium Lugd. Batavortim 165 l. edictit ipsi ae n. 846. ct 832. Joannes Chr. rellius. Vidit de Arnobio Hieronymus dux iris illustribus c. 29. et in chronico ad an. 527 juxta edit. Vallar sit, nec non Fabricius ira Bibl. lat. L. IV. . . pag. 289. Vol. II.' enutii 4728.

312쪽

Caecilius Lactantius Firmianus.

Ab Italica Urbe ad fretum Adriaticum, qUae Ferin appellatur, originem ac cognomentum habuit Caecilius Lactantius. Cuna sese totum literis jam a puero addixisset a Diocletiano Caesare Nico mediam accitus, Rite loricas ibidem edocuit disciplinas, et postea Constantini M. filium 263 imbuendum suscepit Libris septem Institutionum Divinarum Christianae eligionis aeconomiam philosophis viris, et in libro de Opificio Dei, Divinae Sapientiae, Potentiae, ac Benignitatis attributa Demetriano Auditori luculenter suadet. Nil contra Deum induci, si impios odio habeat, pios e contra paterna dilectione complectatur, adversus Epicuraeos et Stoicos contendit, persecutorUm mortes ad Donatum Confessorem describit, et Sympo- sium seu centum pigrammata condit 269j.

268 Crispum in Gallia. 269 Hiij iis legantissimi Scriptoris opera pthiries edita simi

Caesenae ann. 646. cum notis variorum luctio di valli Gallaei, Lugd. Bala v. 660 Cantabrigiae 685 Lipsiae 4759. per Bunem; nia; illustrata a Joanne Bapt L Bruti et Nicolao Lenglet tu iusta 3y, Lutetiae Parisior. 4748. Rouia 475I-4759. disset lolio nilius , et ad n Oiationibus illustrata ab duardo a S. a verio F anc schini . ibi in utem de mortibus persecuto uni oditioncs ,rnecit, uas in bes a Bolu-

313쪽

363 S. III.

Iuvencus.

Generis nobili late excelluit Iuvencus hispanus resbyter 270j, qui vangelicae historiae li

bros quatuor hexametris carminibus consignans, singularem laudem ab argumenti novitate, magisquam a poetica facultate adeptus est Matthaeo praesertim inhaerens aliorum quoque Vangelistarum ra

tionem habuit 27 ij.

S. V.

Iulius Firmicus Malernus.

Eadem aetas tulit Iulium Firmicum a ternum, cujus patria et conditio ignotae Mint praeclara autem fama, Libro de Errore profanarum res gioniam, sibi comparata' mira enim soliditate Constantio et Constanti Augustis Christianae Veritatis causam, sacrorumque Gentilium abrogationem commendat, eaque eruditione et eloquentia, ut opus singulare pluribus in rem eandem tunc editis aequipollere ac praestare Videatur 27aj.

270 Floruit anno circiter 550. Vid. Hieronymus c. 84 de viris illustribus ejus nomen erat Aquilinus, Caius, Vettius, Iuvencus. 274 Varias uvenci editiones enumerat Ioanne Alberius Fa-l,licius in Bibl. Lal. Vol. II. lib. IV. . . pag. 255. edit cit noscam proponimus quam publici juris secit Faustinus Areualus ad IISS. codice Vaticanos, aliosque recensitam Romae 292.

272 Julii Firmici Materni cit librum, primum edidit Arge

314쪽

S. V.

Venerabilis memoriae piscopum Augustinus, virumque omnino Sanctum Fulgentius Antistes Ruspensis, jure meritoque appellant optatum Afrum, pereximio sane testimonio illius pietatem comprobantes, quae in Mileuitana Ecclesia regenda enituit, constantemque illius in Christianis luendis solertiam, quam Donatistae prae caeteris sunt experti. Horum schisma exoriens, tum progrediens, horum pertinacia atque astutia Libris VII adversus Parmenianum 273 distincte, erudite, temperantissimeque XplicantUr.

S. I.

Damasus Rom. Ont.

Illustra quoque Hispaniam Damasias Presbyter, et post obitum Liberii Romanae Calliolica Ec

torati anno 1562. Mallitas Flaccius ex S. cod. Mindensi Alias odi. tiones videsis 'pud Jo Alb. Fabricium in Bibl. Ial. lib. III. c. 8.Vol. II pag. 20. 27S Vid. odii io niuei p. 4782 ut, libi is VII de schis ninio Donatistarum accedunt Ilistoria Donniis lari uti una cuin a O numeralis eteribus ad eam spectantibus, nec non ogi apti in Episcopalis Asi cno, ac totae ab AlbasPinne Mer , Cosnu boni, asp. ιarthi et idio una, omnia studio et opera Ludovici Il. Dupinii. s. Fabricius in Bibl. lat. . .

315쪽

clesiae Antistes, qui ligata oratione Christianorum gesta et sacra, eademque Epistolis duodecim celebravit, celebratus et ipse ob carmina, quae Vetustas Romanae Urbis Basilicas nunc etiam X0rnant 274j.

S. VII.

Hilarius Pictaviensis.

Hilarius Pictaviensis Gallus litterarum studiis,

ollinicis simul erroribus a puero imbutus, Cum pristinam superstitionem Una cum uxore et silia abje-

Cisset, omnem , qua pollebat, eloquentiae vim ad Christianam veritatem convertit, eaque praebuit geliconstantiaeque indicia, ut ictaviensis Ecclesia ei regenda anno circite 35o traderetur. Hic illi cum Ariana actione decertandum suit, sincera Fides apud Constantium Caesarem Arianis studentem, dato Libello, vehementer propugnanda ac POStea Ursaci et Valentis machinationibus immeriti exilii paena subeunda Nil tamen calamitatibus, ni Ecclesiae hostibus, quos in sedem restitutus pressius

274 S. Damasi Papae opera quae extant, et vitan ex codd.MSS. cum notis Martii Milesii Saragantio C. Romani edidit Fe-dericus haldinus Romae typis alicanis an . 658 Ejusdem Damasi opuscula et gesta ab Ant. M. Merenda edita sunt Romae 4754. quihus accedunt diatribae duae, altera de gestis Liberii exulis altera an Damasus saverit aliquando Maximo Cynico adv. Greg. Nagiang. et Neclarium. Vid nostra Dot stip. 57 pag. 444. Damasum, Romanum fuisse docent illemontius et Merenda hispanum Franciscus Pereg.

316쪽

urgere non destitit, Consessor praeclarissimus ces

S. VIII.

Augustae Trevirorum Dalus anno circit 3 o. , o liberalibus disciplinis eruditus, in foro primum o in Liguriae deinde ac similiae praesectura Versatus est Ambrosius. Sed clarissima ingenii lumina, eximiaeque animi dotes meliorem sane provinciam postulare videbantur, et in regimine Mediolanensis Ecclesiae, ad quam Arianis licet invitis est evectus, Sese mirum in modum explicuere. Quae in eo esset doctrinae copia ac soliditas, vulgatissima

scriptorum monumenta testantur Senserunt Vero prae omnibus Arianorum, Iovinianorum, et Apollinaristarum Sectae inde perstrictae, inde concuS-sae quae fuerit morum sanctimonia , et austeritas,

prosus erga omnes charitas, indefessa concrediti gregis sollicitudo, Mediolanensis cum Catholica Ecclesia adhuc praedicat quae effulserit tandem rei Christianae tuendae constantia invictaque animi magnitudo, tum Symmachus Romae Praesectus

275 Peculiari montione digna sunt ox illi iis scriptis, commentarii in Psalmos et in Matthaeum, libri XII de Trinitate, de synodis seu de fide Orientalium, ad Constantium contra Auxentium, et re sponsa pologetica opera omnia odiderunt Monachi Maurini Parisiis 695. o Scipio Massojus Veronao 250. Vita ex ipsius scriptis et Veterum testimoniis collecta xt pag. xxxiv. edit Paris cit.

317쪽

o gentilibus sacris instaurandis deterritus, tum Theodosius I inperator persensit, qui Thessalonicensium caede, pollutus, non gravissina is modo literis redargutus est, sed Tenipli Mediolanensis aditu, sacrisque communibus prohibitus Verum omnium naeritorum instar Augustinus a Manichaeorum e roribus, ad rectissimum Fidei sensum revocatus incomparabilem Ambrosii virtutem ac praestantianx

commendat 276 .

Hieronymus.

Praefulget inter latinos ejusdem aetatis Scriptores, spectatissimum Ecclesiae lumen Hieronymus, qui Patriam Stridonis oppidum Dalmatiae confine parentes Christianos habuit. Ingenio singulari amaeniores iteras hebraicas , graecas , latinas, Theologicas, philosophicas, ac liberaliores disciplinas omnes, necnon et Gallias, Thraciam, pluresque stae provincias itineribus suis complexus, et quatuor annis in solitudine Syriae transactis, a Pauli in Antiocheno Antistite Sacerdotali Ordini adscriptus, anno 382. Romam se contulit, ubi ab

276 . Venit hisce forme orbis loquitit Attgustinetis lib. .

c. 45. Confess. Mediolanum ad Ambrosium episcopum in omnibus Dotum orbi terrae pium cultorem Dei, cujus eloquia adipem frumenti ministrabant. Ad eum autem ducebatur nesciens, ut per eum ad Dominum diiceretur sciensis S. Ambrosii operum editionem prae

stantissimam dederunt Benedictini Maurini Parisiis 686-1690.

318쪽

Epistolis Damasi olitisicis, incredibili apud omnes laude loruit Ouam vero laudem, cum varii invidiaena Otiis, mortuo Damaso, excepissent obilis sanctissimis alaestinae plagis, amicam repellit solitudinem, vitaeque reliquum in Bestilehemitico secessu pietatis opera, durosque paenitentiae labores eruditis exercitationibus jungens, ad extremam Senectutem perduxit. Eximia studia in latinam Bibliorum versionem inieronymo accepta reser Ecclesia, quae

de pluribus Sacris Libris inlustratis, et eruditissimis Commentariis editis item gloriatur Apologeticae, et olenticae Theologiae specimen habemus in Li

Augustinus.

Eruditionis copia ieronymo concedit Aurelius Augustinus, Divino prorsus munere cclesiae impertitus, sed ingenii acie longe praestat Patricio Ethnico, et Monnica Christiana parentibus ortus, literis permultis oratoriae, praecipue acultati, et

qu0d perpetui angoris ei causa fuit vitiorum illecebris adolescentiam dedit, ita autem, ut nihil a 3ὶ

277 IIniversa IIieronymi opora odiderunt Maiiiiiii atros Parisiis an . 46 )5-4206. Praestantiorem Maurina dederunt ditionem Scipio Massejus, o Dominicus Vallarsius, Veronae 754-l242.4 Vcatellis an . 4266-4 22. 278 Quod ipse utetur lib. 2. Q. ConseSS.

319쪽

eum delectaret, nisi amare et amari, et serenitas dilectionis a caligine tibi clinis non liscerneretur. Adolescens item peregrinatus est studiorum a VS a Cum non satageret pater 279 qualis cresceret Deo dummodo esset disertus, atque ita desertus a cultura Dei. Intuitus est ora litigiosa 28o eo laudabilior quo fraudulentior Annos natus serme Viginti uili Aristotelicas decem Categorias legit solus

et intellexit. Quod vero perpetuo ac prae omnibus dolendum, non exiguam vitae partem anichaeOxum sectae tribuit, eorumque deceptionibus, in quas homines quoque nonnullos sibique necessitudine conjunctos tristi sane amiciliae ossicio pertraxit. Neque interea literas dimiserat, quas Carthagine, Romae, ac Mediolani magna cum eloquentiae laude est professus Carthagine adscitus Fausto Manichaeorum piscopo, ejusque familiaritate usus, omnis conatus 282 quo proficere in ea secta statuerat, illo homine cognito, prorsus intercidit, atque ita ille Faustus , qui multis laqueus mortis X-titit, laqueum, quo Augustinus Capiebatur, relaxare caepit nec volens nec sciens Mediolani denique melior eloquentia ex Ambrosii ore, uberrimo tamquam e fonte defluens, Christianaeque veritati

famulans animum Augustini permovit. Qui vero

279 Ihid. c. 5. 280 Ibid. lib. . . . 28l Ihid. lib. d. c. 16. 282 Ibid. lib. . . .

320쪽

cum adhuc prax consuetuditi detineretur, inquietoque corde ferretur ad Deum, incidens in Paullianum illud effatum, quo induere Dona inum J. . Rom. 3. 4. nudamque carnis curam in desideriis facere praecipimur nube illico omni disjecta ad Catholica veritatis lucem, mulatione deX-terae Excelsi se traductum sensit Lustralibus aquis ablutus anno 386. aetatis vero suae rigesimo tertio, in hoc omni cogitatione curaque incumbit, ut novum omnino hominem vel caecutientibus internoscendum, inimicis ipsis probabilem, nostris Spectandum praeseserat, eoque propius Catholicae persectionis astigium consequatur, qu longius sue-Tat evagatus. Ita pientissimae matris Morinicae luctum, quae criminum perennitatem enixe deprecabatur, incredibilis laetitia excepit cujus post obitum in Africam reversus in agro paterno pietatis doctrinaeque studia per res fere annos conjunxit. Hippone, quae est in Africa Numidiae Urbs, eam sanctim Oniae famam excitavit, ut non ad Sacerdotium modo, sed et ad Sacerdotii apicem, ad ipsius nempe Civitatis Episcopatum anno 395 votis omnibus conspirantibus eveheretur. Qui presbyter in Ilip ponensi Urbe virorum instituerat Monasterium, Unde eadem ratio in Africam universam propagata fuerat, idem ab Episcopali munere , ac dignitate non alienum putavit Sacricolas in nos Ecclesiae suae ad canonicum vivendi genus in ipsa Pontificali domo redigere , suoque exemplo frutare. Eo autem e tem-