Hieronymi Osorii, Lusitani, ... De rebus; Emmanuelis, Lusitaniae regis inuictissimi, virtute e auspicio, annis sex ac viginti, domi forisque gestis, libri duodecim. ... Item Io. Matalii Metelli Sequani I.C. in eosdem libros praefatio, & commentarius

101쪽

Io. METEL. PRAEFarro tisac Hi toria,ad res praeclara saltem memoria proximis perioris temporis excitentur. Iam prater rerum eam uomagnitudinem, quae omnes ad Historiam legendam inuitatis qui latinis litteris sunt exculti in hac eloquetia nemvos, ac robur, noscent. Si enim eloquentia de itur primdentia ditandi: eam nullos in his libris desideraturos esse, con do. Ita quidem, tantoque artificio Historiam coni xuit: ut, exgestarum rerum causis, ct circumstanti, quasstudiose, tiarrationibus,rbi licet,vel aliud agens, timserit haud obscure gnificet: nam aliquod a nobs imperium ' tum quale ct quam longe ab hoc orbe, remotis inprouincise , diption atque quibus e seminibus procreare possinus: deinde qu:bus id artibus 9 institutis, adolescat: ac postremo quibusinam rationibus conseruetur . . Quaesapientia Iumina adtente legentibus, sese' quantumsentio in omnibus huius Η istoria partibus, clara qVagam luce produnt . stuantum ad elegantiam stili pera luet Hybo- arrin et Iio,proprietas, 1'lendor, ct copia: sententimo

Vero grauitas, varieta : orationis denuiue rotius, qui am

res implent rinneri: qualis ea, quanta, sit satis, seupers

testantur. Ornamentorum tamen non plus habet, quam rei poscit e . itio. Issoria enim,nonsolam,resturi or tionem studiosus quam decet,elaboratam: Verum etiim, nimia excultam elegantia prudentiam contemnit. Et igitur Osiorius, alijs in libris nonnunquam copiosior est: id quod ei insitum a natura videtur: in hac tamen Historia cauit: ne verborum multi udine ' tamquam graui aliquo pondere, vim ct neruos orationis elidereissae, vel obrusret. Nam libens eorum sententiam amplector:qui,orunas Iatinas scriptores, qui in eloqnendo copiam adfectare runt neptossibi videri audit ' νno tantum excepto Cicerone

102쪽

rone. Quam ob rem nihil amplius de his, dicam. Neque armultu edisseram quantopere tutilis,lum nece ua Historia omnis cognitio, ijs,qui Re lib. administrant. Hoc 'ienim apud omnes homines a gentes,quae moribus,M IGgibus reguntui in confesso e I. Nessi eius laudes ex cer

rarum artium, timea,comparatione copios ambitiose Ne,proponam.Brem haec tantum varrabo. Hominem esse

ad res duas natum ad intelligendum videlicet, o ad agendum. Historia autem, praestant imorum ho in mconflia,tumfacta ac dicta quitas omni e formasse nobis exhibet, o quibus illa continetur, ct co sithiltir'

commemorat. I GL conflat Alexandrum ut infinitos,a- Ultos omittam ita Cyri discluna, quam exHistoria cognouerar,suisse informatam: ut, Titae actionessuae, ad eam comporicus arebiugesti Magnus evaserit. Scipio Asic, nim,ex ea etiam,ad militaris gloriae culme es euectus. Ea tamen non tam est Vera quam ad forti fimi, in simis Regis ideam,es expressa. Iuliud verὸ Caesν Alexandri ... Magnipraesaris rebusgesis excitatus ad eam laudem dicitur quam es ι osecutus. Nam certe plurimtim inter est: ex Historia Clarorum Viror m voluntates Was,cogitariones 'ir Uplendore, laudis cupetitatem, PIrrutis ardenrismos amores,perdiscere. Eadem porro totius anti a

ratis memoriam,rna ccx. rixer necnon eam uniuersis ti

quam in 1'ecula' ad imitandum consticiendam praebet.

Per hanc ergo Populorum omnium,resgestas cernimu ct ex Ps,omnes recte gerendae Re . rationes nobis quaerimus non certe Philosophorum commentitijs pro eptis de lineatus sed verisimis coloribus, ctim utitus expressa3,9 exemplis. Quocareremus tenebris ol ruta nobuommaprocul dubio iacerent. Immo pueri,νι ille ait, ιμ

103쪽

AD a NT ON. AUGUSTI NV M. Foma regnosummam iustitiam . qmitatenis tribuant: segre,ut opinor,haudferet totEmmanuelis patris trophaea quorum, xlifilius egitimus es haeres apud nosti os, hac Historia celebrari. Non enim Vm fmptam nationi hac D Oria de tot rebus fortitergistis ι in ad sin sterna rotius Christiani nominis laudem psi tineant 'sicribitur: sed quamplurimis,vel potiui uniuersis. Osorium autem non improbatuyum puto. Eam enim si rinis ut omnibus prodesse post. Porro hinc ilitelliget me amorem, qlio ea egosi semper prosequutus,constanter retinere. Quam 3 ob re ne tu mihi vitio vertas abs te, iure peto: quod hanc Prafario re mad te si riptam eius Historia tamquam brevem de vῖri Indiae rebus commentarium praefixi. Me

siquidem evici oportuit longi fimas ad tescribendi mo

inquam,tot amorum flentiis,audaci r rumpere . Oνὸd si me tamen reprehendes. ortus certe caula cuius agitur se tuebitur' esse, mihi poterit optimus omnium patronus. Quod unum po remo 'perest ego quidem a gusine: a nonnullisgrau bus viris, qui istinc ad nos ex Aula Regia redierunt pro certo intelligo ct te, O Osorium inuscopi munus atl dignitatem, sic incumbere: xt vos

communi omnium roce, praclaram egregiae pietatis laudemferre,ralde pra dicent. Hoc ante multo Patagathus noster Octaum,cognomento Pater, de te, dum τι eret,

nubi per litteras sign cauis: ct Vincentim Par pallias Emmanuelis re iliberti Allobrogum Ducis proximis set perioribus annis ad Pontificem Legatim serpe ιο xmauit.

Qui nuntiu3 quanta meiaritiaperfuderit ex mea in Vos obseruantia iudicare poteris. Sic autem referunt Tos . te, nimirum apud tuos Ilerdenses Osoriu quouos Silueuses:Sacrarii litterarii lectioni totos esse deditos, re vero s

104쪽

IO MEr. P RAEF. A D. A . AEUGUSTAugustine, cum Iuris peritia excellas, ct id monumentis ruis illustraueris:praeclara qradam, quae ad id etiam or- .nandum ctius Pontiscium, Conciliuiq. Ecclesia uniuersa, plenius explicandu,pertinent, exad Masse. Vos irrisam

ctis ad Deu orationibus, ros alme Re p. fundendis des-xos: Diligenter etiam' Populum, descris reb. docere stequentibus ac pijs concionibus 9 per Vos, ct per alios a vobissi ectos habitis. Postremὸ vos multis Christianae

Charitatis oscijs de quamplurimis hominibu3 per quam bene mereri. Utio nomine vobis si pra modum gratator: hi audeo ac lator. Quis enim nescit: oscium omne visivi in sacrorum Bibliorum o verorum interpretii eorumdem,lectione: iduis ad Deum precibus, meditatione insanctis habendis de Dei cultu, doctrina, or Ecclesiae disiplina. onciombim exercenda j in uniuersos heu nis arripietate charitates Christiana plane consisteret Quidquid tibi praeterea. Augustine temporis,et oti,

conceditur id totum in Antiquitatis, veteribus illis tuustudi, r, ad omnium utilitatem,c onsiuinis. Denis vonsolii eruditis hominibus ex instructissma tua Bibliotheca pra i stanti morumscriptorum libros inter quos, cta te prindenter eleganter, ornate iocte cripti merith referuntur suppedita :verhin etiam multos ex ijs, tuis sumptib. nonnunquam, adi curvi. Oserius etiam,non cessat scribendo testarι: non minus oti, bi, quam negoti, habendam esse rationenr vir certe urigrauissententi,s, ct illustris verbis; multo digui ivi: cuius egregi ilo,ct calamo dum alienacum laude, sui nominis immortalitatem comiungit sapienti m Regis, atquefortifimorum Ducum, resgesta conscribantur.

si a LE N D AS QVINTILIS cII. I'. LXXX COLONII E VBIORUM.

105쪽

RE INERI MATHI

SI I BATAVI, AD LECTO

REM, ODE IS Lusitan entis,in India, Res sciregestas, bellas Barbari Illata Regnis; ubactos, In Lybica Regione Mauros: Vis ct repertas nauibus insulas: Escire mores,iurasgentium, Pugnax Iberus quas coegit, Iresuisfamulas triumphis: Doctos disierti, Lector, ori,

Euolue libros, idua manu; Ex hoc amoeno fonte Omma Vtilitas et,ac Poluptas. Hinc multa disices, qua ne siculis Umquam Derunt nota prioribus, ' Nec vis. Miras longus artes Repperit,st meditatur usus. Inuenta nupersis it nouas dera, Calii tractus,ct maris ambitus Incognitos auo priori, Posterior patefecit alas.

Antiquitas MacIer Iasionem; stubd primus alta littora Colcidis Lustrarit, Euxinum lacessens Thessalica pelagus carina: Quis non Iberos ad Passu dera, . 'Esummis laudibus euehat' tum,

106쪽

rotum,breui qui circuivit Hesteria rate, Victor, orbem. Non rauca vastae murmura Tethyos, Mim si cali,non Aquilonias Exhorruit CANUS procellas, Nec sopulas maris aestus. Annosed illi prospera tertio Fortuna Iaros praestitit exitus. Tum nam L salua naue, Ventis In patriam redijsecundis. At Lusitanos quid referam Duces' xui, post repertam ct ibis I ndiam,

Forti fime terra, marassi, Indomitas domuere gentes.

Quamsape,duros,GAM A superstite,

Victorfugauit milite Barbaros; Et turbidum,quamsaepe Gangem, Sanguineis rubefecit undis Quamstpesolu3lectore mascula, Fortis dextra non numerabiles,

decurus sestirante Christo Sustimi P ACI E CVS hosteir

En nunc: Eoae pars bona Persidis, Nunc is Sabai,Mauraob natio, Sinai victi ubdiderunt Hesteriosiua costa Regi. Ium Christianis torridus Aethiopsi rictu Aparet Rex Caleculini Hic classeformidatus,ille

M ibus melior sciuis.

107쪽

I ρι ne Chrysi venit ad ultimas Mundi patentis gloria terminos: Christis totum Numen Orbem. Et populos stupefecit omnes.

Hinc Lusitanos,aurea tangere alto ridemus f derarertice,

oui tot sibi Regni subactis,

Perpetuam meruere laudem.

Sed quoi fusus,ordine Ilac persequetur doctus Osiritu: Huc,huc ades tandem inuemus, Pieriu operua Musis. Haec Tullianis plena leporibus Sunt;atob Cedro digna volumina: I turis hac nodies die

Bistori ludiose lector.

109쪽

NI, SILVENSIS EPISCOPI.

DE R E B V S, EM M AN VEL IS REGIs

Lusitaniae invicti A virtute es ausi iogesis, Libri duodecim, sedc romum, Sanctis ums Principem Henricum, '

S. E. E. Cardinalem, Regis eim Filium.

T S I ea mente sum, Henrial ce. Sanctissime Princeps: ut vix quidquam arbitrer esse histo ria, Vel ad prudentiam compat tandam utilius, vel ad virtui cm excitandam vehementius, vel ad sananda Reipubl.vulnera salutarius, vel ad oblectamentum vitae iucundius,& ab amicis meis saepius admoneretivi res nostrorum hominum literis Latinis illustra. rem: ab eo tamen studio vehementer abhorrebam. Nam ctan alia multa me ab eo deducerent, tum duo praecipue deterrebant. Vnum erat fidei faciendae diim cultas,alterum offensiox is concitandae periculum. Si enim fidem non facerem. erat mihi vanitatis infamia subeunda: si vero quorundam ambiIjoni minime sa- Δ tisface

110쪽

Eisfacerem, odium in me acerbum dc immane conci . tandum At,ut est captus hominum, id plerumq; euenire cernimus, Ut tantum quisque credat, quantum se

viribus aut i ngenio praestare posse confidit. Quidquid

vero communem usitatae virtutis, & industriae modii superat,id nullo modo prorsus admittit.Contra VeIo, qui nullum modum ambitioni statuunt, aegerrime ratiuntur, si corum gentiles minime fuerant immodicis laudibus illustrati. Quod crum apud alias nationes fieri solitum sit,ium apud Lusitanos tantam plerum que offensionem historiae scribendae munus offert , ut omnium tela in eum, qui tantum facinus audet, adhae-xescant Id quidcio non ita pridem satis experti sumus in historia, qua Damianus Goesus res virtute & auspi- Eo, & incredibili felicitate Emmanuelis Regis inuictissimi, Patris tui, gestas patrio sermone complexus

cst. Res, inquit ille, maiorum meorum non perinde,a que illorum merita postulabant,exornauit. Alius v.

16, labem generi nostro, & antiquo splendori nobilitatis asperiit Alius postremo, hoc aut illud, quod erat ad laudem nostri nominis insigne, piaetermisit. Quod

si hominis prudentis est, alienis pcriculis admoneri, hoc uno certe exemplo potuissem ancipitem scribendi euentum perhorrescere aliud etiam incommodum accedebat,quod etiam ipse, ut ossicium meum me fa

cere admonebat, rebus diuinis, pro mea parte tractandis dc explicandis, intentus neque conuenire arbitrabar, ut a caelo deductus, terras nimis intuerer, hoc est. vi diuina,du res humanas illustrare conor, intermittere.

Sed quo plura me impedic bant, ne scribendae historiae

munus attingerem', eo clarius cerni poterit animus

meus,studio ardentissimo tui nominis de amplitudinis inflammatus. Nam cum tu me pzr literas, non quidem imperio cogeres quod facere pro iure tuo potuisses sed, quae tua excellens atqi plane diuina benignitas est,amice rogares, & moneres, ut Regis patris tui historiam scriberem. illiusq; nomen apud exteras nationes Latinis literis ab obliuione vindicare, me continerc