Institutiones philosophicae ad studia theologica potissimum accomodatae. Auctore Francisco Jacquier ... Tomus primus sextus Quo physicæ pars secunda, sive physica particularis continetur

4쪽

IM TITUTIONES

AD STUDIA THEOLOGICA POTISSIΜUΜ ACCOMODATAE,

AUCTORE

FRANCI SCO ' I ACQUIER

EX MINIMORUM FAMILIA PRIMARIARUM PER EUROPAM ACADEMIARUM SOCIO, IN LYCEo ROMANO, ET IN COLLEGI URBANO DE PROPAGANDA FIDE PROFESSORE.

Particularis o-tinetur.

EDITIO Nou IssIMAAb Auctore ipso recognita pluribusque in locis locupletata.

5쪽

hujus nostrae rationem atque methodum ex placa velim , nihil est , quod amplius adjutuam . M endum hic est dumtaxat , in Arithmeticae oe Geometriae eleis menta, qui in prima editione irrepterane, typographi. cos errores omnes in hac esse emendatos ita ut in prae oeptis , di demonstrationibus, caeteroquire accuratisfiis mis , nihil sit , quod j .venes mediocri etiam ingenio praeditos retardare posse. Caeterum assirmare audeo, pro mea in his rebus peritia, demonstrationes omnes ad E elideam severitatem , diversa licet methodo, esse compositas; ec non sine magna animi voluptate expertus sum, adolescentes plurimos eleinenta illa celeriter aris rapuisse , tantaque evidentiae vi, ut in suis demonstraistionibus lauefactari non possint. Tandem probe meminisse oportet, quis sit harum institutionum finis , quem fusius in prima P bysices parte declaravi, ac pioinde hic rursus minime explicandum ,

Physica Particularis. SECTIO I. Dr Fluidis . CΑp. I. De suidisgeneratim consideratis . ib. ARΥ. I. Desuidorunis natura. ib. Co. sphaerisa particularumfluidarum figura illaremque minima i a tractiυa satis probabiliter repetenda videtu uiditatis causa. 3Aκτ. II. Desti idorum aequilibrio . ICo.Ex mutua aqua V vitri attractione repeten- videntών tuboim capillarIsi, a meam. 23ARI. t. III. De iserum motu . 33 ART. IV. De resinentiasuidorum. χ' 'App. De qu73usdam ca tis praecedent=s utiIἰt

6쪽

ART. V. De Coloribus, atque Iraκe. P O. Co.Certissimis experimentu diversam ramorami refr eibilitate demolis it Ne IouuS, atque ex eave dotἶrina plueut irialis phre mena. ΙTI App. De quibusdam capitis praecedentis utilit tibus. CAPII. De lane. 2C9ART. L De lanis proprietatUtispraecipuis. ita ν ART. II. De Ialore, in Fruore. aeto ΑΡΡ. De guibusdam capitis praecedentis utitit

ART. IV. De Stellis Erratiris, set e M PIa - tis, Cometis. 276Co. Cometamn sunt corpora Iublunaria , aurmeteora, sed circa Solem certa periori redol

AR. V. De Planetis secundariis, s de Ecl se

bus . . . . .. 3οῖ

APP. De quibusdam capitis praecedentis utilitatibus . . 8.3l C AP. II. De Astronomia Physica, sis de phaeir -

7쪽

menusi coelestium cauilli. . 3IT ART. I. De gravitatis caelestis 5stimate , s do

Planetarum orbita a m

ART. II. De Planetarum deUtate oe praesertim de figura telluris. arCONCL. Uuamυrs certo cognita non si accurata telluri ingura, eam tamen υersus Polos compressam esse, demonserant observationes, at

AR. III. De ehaenomenis pandentibus ex mutua Planetam actione,prpsertim de su maris. 34O .ax actione Lunae, , Solis repraenia sint . sus marini phsnomena. 347 APP.De qvibusdam pυcerinis cap tirutilitati-

CAP. III. De Chronologia, s Kalendario. 363AR.Ι.De temporis partibu eiusque me ra. 365 AR. II. De illuserioribusuochis,praecipuisque periodis. 371AR. III. De Kalendario. 373AP. De quibusdam capitis praecedentis utilitatibus. R9q. De Geooraphia. 4- CAP. I. Desuper cie terrestri, praecipui que in ea consederandis corporum speciebus.

AR. I. De superficiei terrestris T sone, illius

8쪽

PARS SECUNDA

De Flui iis Uplex generatim distingui debet fluidorum species ; alia fluida nullum praebent elasticitatis in .dicium, qualis aqua vulgo creditur; asia autem sunt eximie elastica, qualis est aer. Ad fluidorum doctrinam revocari etiam possunt, quae de iu-mine, de igne a Phyncis tra lari latent Totam hujus utilissimi argumenti amplitudinem in varia capita dividemus, distinati que articulis explicabimus.

De suidis generatim consederatas.

IN fluido quolibet quatuor assectiones po

tissimum confiderari debent. I. Fluido-σum natura . 2. Illorum aequilibrium. Eorumdem motus. q. Tandem resistentia.

9쪽

9 cedendo fabile mmentur inter se. Singulas hujus definitionis partes explicabimus ...1. Haec primaria fluidorum proprietas, ut partes cedant vi etiam minimae, & quae sub sensus non cadat. Hinc patet, illam fluidorum proprietatem a lensibus nostris pendere; si enim organo tactus longe subtiliori donati essent homines, ita ut eam liceret deprehendere resistentiam , quae sensuum nourorum potestatem fugit; Iam corpora plurima non reputaremus fluida, quae tamen ut talia a nobis sentiuntur ... 2. Ad constituendum corpus fluidum, oportet, minimas omnino esse illius particulas , ita ut sensibus nostris sese subducant. Si .nim corporis alicujus partes seorsim tangere , atat videre liceat, tanquam fluidum haberi non debet corpus illud . Ita licet farina minutiusmis constet particulis, quae levi digito statim moveantur; quia tamen digitis compressae facile sentiuntur, fluida dici non debet farina. At si multo subtilioreς evadant particulae, ut fit, dum panis dentibus ait ritur, ventriculi, & intestinorum actione subigitur, ac tandem in chilum , sanguinemque transmutatur, iam fluidi proprietates, &nomen acquirit ... 3. Ut clara habeatur

fluidorum notio, corpora humida cum fluidis, neque etiam fluida cum liquidis confundi denent. Corpora humida appellantur fluida illa, quae corporibus adhaereΙcunt, &in iis quaedam relinquunt madoris vestigia. Μetalla liquefacta fluidorum proprietates habent, haec tamen non sunt corpora humida

Corpora liquida dicuntur fluida illa, quae ad

libellam sese componunt; haec autem Proprietas singulis fluidis non convenit ; ita

10쪽

flamma, fumus, aer sunt corpora fluida ;haec autem dilatationem, minime vero libellam affectant. Itaque corpora omnia humida, & liquida sunt etiam fluida, sed non

non Vicesse a.

II. Licet in humanae societatis usu primarias fluidorum proprietates nosse satis sit, nee de fluiditatis causa Ualde sit curandum; quid tam hac de re probabilius sentiendum sit, in sequenti conclusione eXponam.

Ex sΡΗAERICA PARTICULARUM FLUIDARUM FIGURA , ILLARUMQUE MINIMAVI ATTRACTIVA SATIS PROBABILITER REPETENDA VIDETUR FLULDITATIs

Prob. Crassiorum fluidorum particulas exquisitis microscopiis saepe contemplati sunt diligentissimi Physici . In mercurio, lacte, sanguine, sero, oleis figuram sphaericam constanter observarunt.. Eamdem figuram in f mo carbonis Muskembroedus, & in vaporiabus Derhamus maxima experimentorum subtilitate deprehenderunt . Ρorro si fluida crassiora ex minimis constent stobulis, eamdem quoque figuram in subtilioribus fluidorum particulis probabiliter ostendit lex analogiae. Et re quidem ipsa, cum minimae fluidorum particulae vi cuicunque illatae cedant,& cedendo facile moveantur inter se, haec primaria fluidorum proprietas ex sphaerica particularum figura satis apte intelligitur. Inmemoriam revocanda sunt, quae de minima. rum particularum vi attracii Ia demonstravi- A a mus