장음표시 사용
261쪽
adeo multis obsepta est dissicultatibus , vix in ipsam veritatem indagando penetrare liceat. Cum enim necesse sit, quicqui fuerit in intellectu, prius fuisse in sensu; cunmulta nos dum fuerint in sensu , necesse quoque est multa nondum esse in intelle
diu. Abdita enim & abstrusa natura: Vis quam raro ex profundo extrahere licet Unde fit, ut plerique scriptorum, dum inptem OS inmergere nequeunt, orificia solui vasis cum vulpe Cula AZsopica lambant, rc motissimas causas magno cum molimii adducentes, proximas ne levi quidem talgentes brachio : alii experimentis effusi appositis, naturae scientiam omnzm se de .
Vorare posse o fhen tant, naturam artis , nol artem naturGI aemulam autumantes, &il
quod ingenio, artis acquisiverunt, acqUis Cunt, de ulteriori rerum naturalium indogatione minus soli citi. Nos utrumque pro modulo virium studium conjungentes
nunc in causas variarum qualitatum succii inquiremus intentius. Primu autem Omium, cum succinum liquidum in vena ligni Conceptum bitumen, demum in lapide v:ria specie indurescere asseruimus, in generatione venae lignea atque in causam duritiei h
pido ς, variarum ex lapidea coagulationi
262쪽
formarum inquirendum foret; proxime in generationem bituminosae materiae, unde
vis inflammabilis , liquiditas sive mollities; porro coloris, odoris, saporis ratio CXplo- randa; item facultatis attractivae , medica- rum etiam virium , his ad jungenda declaratio illius quaestionis unde animalcula, metalla, imagunculae in succino i quibus expositis finem sortietur tractatio. g. II. Generatio igitur venae ligneae, ut quae nostra sit sententia liquido constet,alii is atque aliis causis attribui post et . Forte cum brugensibus sylvis subterraneis, An si
Bora. de Boot. l. a. c. III, de gemmis se lapid memorati S, hoc lignum subterraneu arbo- ribus , qua terras occuparunt, antequam aquarum maris exundatio ipsas opprellit, & limo vel arena obruit, adscribendum foret: Vel ex diluvio illo prostratis per omne orbcm habitabilem arboribus idem vendit candum ; quae sententia ex Cl. Conringit de
Anti. Dat. Helmae. or vici. conjerituris proba- bilis reddetur, aliis radix emortuarum arborum videretur, &hac specie fossores in . mediterraneis locis fallit,quo rerum ignari,
aliquando glebam succini in Husmodi ligno deprehendentes , ex radicibus truncorum corruptis illud se cruisse credunt , cum Vcna ipsa adfuerit. Verum
263쪽
' quod arboribus nullo modo hoc lignuadscribendum ex historia clarum erit, siqudom nec ramis distinctum,nec folii notable,nec situ crectum invenitur, sed transvesum jacens , merus quasi truncus videtuNec radix erit, Cum nullis fibris aut appedicibus distinguatur. Verum cum tanta cpia a tot retro seculis illorum truncorui uit , utpote Cum effossione vel alluvion maris tot subinde corrumpantur, nec semina arborum esse posse, facile erit conjictu, peculiare itaque genus ligni crederer quod terne suam originem debet, absquila vegetatione , quod inanimatis mi magis adscribendum quam animatis ; li
num ramen, quod vulgari specie sit simil mu in dici mereatur. Neque impossibilrit tale lignum subtus generari, Cum ex . Meteol. . addiscamus ligna terrae esse& aris. Quid quod Κ,ch. M . Subt. To. II LS. 2. c. o. & ex aliis fodinis altis . Gusmoligna educta notarit: sibi,ex Bohemia, ebno simillima, nisi quod duritie & pondet
superavere,transmissa sua quoque aetatC vnam ligneam in Ducatu Spoletano deictum, pluribus refert ; seque locum adiis ad Tuderium durae terrae nitidam venat
illam ligneam,offendisse: ex hoc metali i faba
264쪽
sUCCINI PRUSS. CAP. V. 26sfabros lignarios optime tabulas &utensilia alia conficere : speciem ligni, quod pirus innatare aquae, sed mergi illico; neq; flammam concipere , sed terrae instar glisceres. Candere : fibris quoque omnib. destitui. causas quoque indagat, qua S tamen in Casnon facio. Sufficit observaste,quod cum illo Prussicum qinedam similia habeat. Hoc
enim eodem modo concipit ignem pariter nullis fibris , vel radiculis aut filis vestitur. Sic cum tamen aquae innatat', quamvis udum illud praestet minime ; rebus etiam ex illo fabricandis prorsus est ineptum. Franc.
Jartcntp.Ι32. sibi a quopiam genus ligni oblatum , quod Brasiliano aut rubricae non absimile , sed tamen colore obscuriori, in
icit I ad 4o. cubitus terrae immersum , magnorum truncorum instar projectum , fuerit erutum meque putredine illud corruptu,
sed laeve , & quasi lapideum, ad vulgaris i men ligni modum fragile,asserit. Et sane intrepido lignum Prussicum fossile auissim contendere, cum mihi ad pagum litori Su- da-
praebet,quoad venas aemulari, nullo tamen arborum ullarum extante vestigio': Non
265쪽
davi Co adjacente Κraxdepellen datum fuit esus matricem contueri,in qua etiam sit cini inveni particulam. Terra erat nigra,p cis instar nitens , corticosa quasi cum inaetalteri superficies eum in modum quo arb rum cortices,incumberet: fractum aut tritum ligni putrefacti, non terrae prae se ferebat speciem, eadem certe figura molle, qua durum lignum memoratum,se conspicier dum praebens atque ex alia litoris regione milis aemula ligni terra mihi eruta. g. III. Quomodo vero bitumen, e X qigemma succinum , generetur, illa non
noris difficultatis crit disquisitio. Bituinosam sane hinc inde Prussam , ex varii Autorum Aurifabri Gebelli ctc. testim aaiis probare possem, praeter documenta rirum quae quotidiana suggerit experienti: Ita non procul a Landsberga in praedio Tquestri bituminosa novimus palustria , at
que est peculiare huic generi bituminis quod cum terra estassum liquid si prius sit
acri expositum in lapidem calcarium indu rescat,ita quidem ut lapis fornaci carcari impositus, exustus postea optimae calcissum in calcandis decalvandisve operibus praebeat. Ex quo simul clarum est non c)us
dem generis omnia bitumina Prussae esse
266쪽
sUCCINI PRUSS. CAP. V. 267&singulare aliquod utiq; illud, quod succi
ni est materia,constituet. Atq; si omnia satis rimatus sum, in talem denique hu)us bituminis notitia perveni. Observavi lignea illam venam bituminosa aliqua vi praegnani tem,idque praeter alia signa guttae bituminosae aquae ex ligno illo beneficio ignis expressae innatantes, indicarunt ; suntq; planerpnaces , viscosae&pingues instar olei pini. An vero terra illo bituminis semine lignum inpraegnarit, an ipsum vero illo per se gaudeat,incertum reliquo. Illud quidem ad lo- . Cum g. lΙ. Cit. Kraxdepellen obseIvavi, matricem istam ligni bituminosam esse , uti ctiam ex dictis erit colligere, liquidum autebitumcn ex illa manans non ostendi: in serior montis radix uda erat, aqua cum sabu- Olum aridum removerem,maceratam marina terram manibus contrectans, eam lentam, dc tenacem deprehendi, quae massae piceae instar cohaerens manuum vestigia CX-
ciperet,vi decolorandi insigni praedita. Ex historia succini quoq; erudimur, in luto aliquo caeruleo pingui, & quasi bituminoso, e succina latitare , eamq; recte a quibusdam
L succinorum venam dia,utcunque Vero haec
sese habeant , sive terrae sive ligno illi bitumen primo debeaturo, intricata res est, quomodo illud bitumen liquidum
267쪽
in locum Succini proprium cogatur Alii ignes subterraneos passim hoc loco praesupponunt, etiam ii, qui vel in Prussia d S u c c in o scri p serun t. S ed c um n ullum huj iis rei manifestum indicium exstet, cum nult in Prussia thernate, nulla ignivoma loca, proprie sic dictum ignem subterraneui hic locorum non dari, fatis liquere arbitror. Et tamen videtur aliqua vis requiri , qualiaeece dispersa congreget, ut tandem gleba Succini fiat. Hic sane mihi nulla magis probatur sententia, quam quae talem vim COntrariorum pugnae asserit: ex illorum enit άντι τερις ά ι plurima singularia contingere, crudito orbi jam diu innotuit. Circumstans ergo undique frigus intro dispersabituminis semina cogere, eaque Coacta, cum UlteriuS cedere nequeunt, quem matrix fecit locum,occupare, atque ibi tam diu insu esse semet conservare,donec a longius cui mora frigoris superata, ex'liquidis mollia, ex mollibus rigida & dura in gemmeatnaturam abeant, a veritate prorsus non alienum puto.
g. IV. Ex dictis itaque patet , quomsdo bitumen liquidum in lapideum evadat: simul& planum est, unde variae intern
268쪽
figurae Succinearum glebarum : scilicet pro uti locorum propriorum situs vel Caritas , ita enim species succinorum variarunt. Si locus planus, plana etiam succina, si ille angularis, quadratus, &c. Simili facie& succina edita. Coloris autem,Odoris , &saporis rationem, ut breVibuS attingamus, ille fere omnis ex natura bituminis istius deducenda. Et quod colorem attinet, illum jam in liquido hoc bitumine distinctum, evincit experientia, ita enim ex literis Curatoris Succinorum anno Iobr. ad amicum datis edoctus , qui tempore Magistri' cuJusdam quem & nominat, mollem albi Succini glebam in litore, ubi Ox venis Succinum cruitur , repertam attestatur. Et Peucerus propos ao, . genera colorum in bituminc liquido advcrtit : Liquidum se molli bitumen ex quo Succinum in mari concressere diximi, sire aut nigricat, vel atras nitente nigredine, velremissiore , aut i et pleniore itidem,ac ceupurpurascente, vel dilutiores bedine: aut colorem aqua, vesturae, velis c exuleo aliquantum fuscae refert: aut consensum ex mixtione harum specierum colo-νem ostendit. Primum crass- ompactius, smagis terreum es discrimine multiplici, o
269쪽
visui non pervium. Alterum tenuius quidem est artus, aqueum magis ac dilutum,persum
purpureo flore crassioris, unde fulvum colorem adipiscitur, ac radiantem aut 'luteum velfia ymum, se consi entia ad terreum propim acce
dit. In tertio aquea natura terream vincit.
Vnde a queam persticuitatem habet. Quartum ut colore, ita con sientia medium est Discri mina ista parit siubjecta materiae ct coctioni dives tas ctc. H. I., Bitumen vero suoS colores aliunde sumere fit vero simile : dealbedini quidem ejus multum conferre sal sim marinam, quae variis meatibus litoras colles marinos permeat, si non ex alio, ex hoc certe, quod plurimum salis album continet, colligitur: sal quoque puto in Causa quod ita adstrictas inter se solidas parte
habeat, ut non instar aliorum Succinorians traluceat. Forte etiam alumen albedincia aliquo modo causatur. Rutilantia vero sfulva sulphuri pictori deberi contenderem etenim ex historia Succini sulphurcati quoque terram Prusii e probari potest : Slignum, in quo succinum latet, accensuri odorem praebuisse , quem sulphurea fit
accensa,experimento cognovi riit mittan
270쪽
i alia argumenta. Vitiavero colorum E. G. luteum pallens , squameum , nigricans, intercursu Vitrioli Prustici cum nitro admodum permixti suboriri persuasum ha-l beo , & vitriolum in Succino observarunti plurimi; ego praeterea, cum venam Vitriolii non procul a vena Succini annotassem , postea soli citius inquisivi, an non in venam Suceini transversim,aut alio ductu aliquans do Vitrioli vana incurreret, &cum anuli Ol de illa re certior fierem , forte fortuna ex vena vitrioli mihi oblatum cum vitriolo lignum , idem per omnia cum lignea Suc- cini vena , atque cum hoc ex vena vitrioli
una erutum diceretur, ego contra adverterim , alibi vitriolum nudae terrae nigrae mo-
do incumbero , conjeci non procul inde, venam Succini fuisse , prouti quoque ros ipsa edocuit. Postea vero Gluta me certiorem fecit , cum ex terra illa ad pagum Kraxdepellen g. II. cit. ipse vitriolum im-
maturum, ut ita dicam , particulatim eruerim. Vitriolum itaque cum nitrosa terra
plurimum vitii inferre coloribus Succinil putavi, quamvis & alii casius, quibus sori des terreae hae vel illae, vel foeda alia bitumi-l na aut succi minus lucidi commiscentur,