Disputatio literaria inauguralis de praeceptoribus in rhetorum scholis apud Romanos ... rectori magnifici Henrici Egberti Vinke ... Examini submittit Janus Jacobus van der Kloes

발행: 1840년

분량: 74페이지

출처: archive.org

분류: 연설

11쪽

P reo fretis.

Pauco huis dissertationi meus praemono miα LI beo. Sed pauca illa tristi atquo aegroto animo scribere aggredior. Viae enim potest in nostrae Academiae an-Malibus annus reperiri, qui doctrinarum studiosis fuerit eum fatalis, tot tantisque cladibus insignis, ueeum proesenti conferri queat. Nullam omnino fortuna nobis et acutionem dedit a gravissimis luctibus. El- enim KE BII, carissimi praeceptoris, Obitum gravi tor molestequo ferentes novus dolor o fixit, ubi in opinato audirimus, Cl. HERIIvso subi a morte MCita decessisse. Quoniam discipuli in utroquo viro focorint jucturum, demonstrars equidem non suScipiam et hoc tamen pio animo prosteri liceat, haud modiocro nobis solatium asserri recordatio no meritorum, quibus Academias alumnis non tantum, sod toti adso humano generi profuerunt. Vigebit igitur summorum Sirorum memoria, quamdiu voras fruditioni

12쪽

ditu est. Eoo enim ipso dio thistissimus nobis aliaἰux est nuntius, ALEXAAELADAE CAROIVM GEORGIVAE SUER HUM, C. Cl. , vehementissimo morbo subactum ,

--tem cum vita commutaSSo. Paucos ante menses

vidimus eum docendi prorinciam auspicantem. Nunc 'unium spem acorba mors fefellit. Carissimis parentibus, studio ae juventuti, patrias, Praematur9 Casu , exoptus est I O fallacem hominum vom fragilemquo fortunum et inanes no9tras contentiones, quae in m ἱ-Go sputio saepe franguntur et corruunt. Quid tandem aetho habest commodi ' Quid non potius laboris 'ut non vita erepta SVER oo a Deo immartati, sed do, Muta mors ese rideatur: ipsumque beatum praedicomuS , qui omni turba ac colluviono ferrestri liberatus, ad illud dirinum concilium coetum quo profectus Ost, ira quo conimi corporis et inculis relatati, soli per se moventur atque aeterni futuri sunt. dis pias defunctorum memoricto parentandum erat. Jum aseedamus ad sa, quae praemonenda esse mihi τ a s M. Aolo hic conqueri di cultatem, quae diram' conuit, quum eligondum esset argumentum, doquo dissest tutionem conscriberem. βα- cum pluribus eam mihi communem Dissio probo novi. Diu igitur dubius quum haesissem, quam mi i materiam tra etandam sumerem, tandem praeceptorum monitis incitatus, id consilii oepi, ut accuratius, pro Ciribus, donli torum scholis apud Romanos agerem. Continus mihi hoc argumentum arridobat, quippo quod gravi'

tuto non tantum sese commendaret, Nerum etiam eo,

quod arctissime cohar roret cum tota educatioue, quain

13쪽

ixtis apud antiquos fuerit. Quum autem aliquamdiu inveterum Iocis, qui ad res Rhetorum illustrandas faciunt , colligendis versatus essem, plura acciderunt, quae mo ad summos in litoris honores, primo quoqus rempore, ambiendos impellerent. Quamobrem procul dubio a proposito destitissem, nisi CL OF GON

DEVER auctor mihi erstitissos, ut rem semel susceptam non omitterem. Verum, quum magis magisqus unimadvertissem materiam nimis esse amplam, quam

ut paucis monsibus posset absolvi, haec, quae jam lectoribus ossero, tanquam specimen totius disquisitionis edoro constitui, reliqua toro in aliud temp2s dissorro. Neque me fugit in his, quae nunc edimus, plura desiderari: rerum quast maturioris aetatis postulant eruditionem, in juvenili opere deesse faciis ignoscet aequus ac benevolus Lector. Et haec quidem praefanda mihi susscerent, nisi piaculum esset hanc opportunitatem non arripere, uedebitus grates persolvam omnibus iis, qui de studiis meis bono sunt meriti. Ire his primo loco et os appello, V. U. C. C., qu9xum ρgregia institutione in hac Icadomia usus fui. Quid pluribus laudes vestras commemorem ' Tanta sunt restra in me colluta benescia, ut pro meritis ea celebrare vires superet. Hoc velim vobis persuasum sit, nullum unquam diem gratam eorum momoriam ex animo meo deleturam esse. I ibi inprimis, Cl. V vGO OEUER , plut ima me debere alto pectoro mihi in-fzum manet. Pu enim, quαmdiu in hac Academialit is operam dedi, studiorum mihi duae et auctor fui-

14쪽

suisti. Neques publica tantum institutione tua felicem

pinedicare me potui, verum privatis etiam monitis. Domus tua discipulo percontanti nunquam non patuit, somperquo paratus fuisti ad optima mecum communicanda consilia. Quid ' quod hoc ipso tempore, quo duplicis fero muneris oneribus Ore ressus es, Semper tempus mihi habuisti e summis occupationibus oreptum , ut Aueo quoque scriptio haud sine tuis curis in lucem prodierit. Spero fore, ut moi operum tuorum socius tibi contingat: et confdimus, Doct. KARsυ-R- , ad litoras prostendus huc vocatum, Academias nostrae ita profuturum esse, ut ejus gloriam tam apud populares, quam apud eoeteros tecum consorvet: quemadmodum HE DI fecit, cisus desiderium Iugent, semperquo lugebunt grati praeceptoris discipuli. Nequa vestra etiam nomina reticere hic fas est, V. V. B. D. M oo et BoRAE SEIFFEF : qui, quamdiu

in hac urbe Morsatus sum, summa humanitate nis e cipore, consilioque adjuvare nunquam recusastis. Gratias nobis pro hisco mazimus publice ago, το3qus, ut eadem pergatis benevolentia mo prosequi, etiam atqus etiam rogo. Quoties autem recordor tempus, quod in schola Am- stolaodamensi litoris operam navavi, summa tristitia

animus perfunditur. Optimos enim ibi praeceptores habero mihi configit: sed stheus duos in iis desidero,

ZIZZE-πνα dico et GREUT-: quos acerba morte discipulis atque amicis ereptos esss graviter omnes mecum dolens. Vos igitur, quos fatum superstites esse Colait, in juventutis salutem diu conservet Deus O.

15쪽

PRAEFATIO.

XIII. UnieMigus τestrum permulta me debere labens prosteor; to vero, Doctissime Epom, summa mihi pietate colendum esse censeo. Vix enim quemquam cognovi, qui sibi discipulorum et venorationem et bs- Mevolentiam magis conciliare, eorumque animos ades sibi devinctos retinere POSSet. Tandem ad τos me converto, utimi juvenes, quos plurimos, per septennium, in hac Academia studiorum gaudiorumqus socios habui. Valet omnes: vos inprimis, quibuscum arctiore amicitias vinculo conjunctus fui, ut antea, sic semper mei momentote.

Scripsi Troj. ad Rhen. a d. X. m. Febr.

Anni MDCCCXL.

17쪽

Verissimum est, quod apud Platonem i

Socrates assirmat, neminem, nisi adjuvante natura, eloquentem fieri posse ; neque minus Verum, naturali facultati artis exercitationem accedere Oportere, Si quis probabilis orator exsistere cupiat sa). Haec Vero non sunt ita ac cipienda , quasi nulla eloquentia ante viguerit, quam

li Phaedr. p. 269. C. Eandem sententiam apud Ciceronem tulit Crassus, de Orat. , I. I. c. 25: . Sio igitur sentio, naturam primum atque ingenium ad dicendum vim afferre maximam ' Cff. id. l. l. c. 23, et Quinctil. Inst. Orat. Prooem. g 26. 2ὶ Quinctil. Inst. 0rat. l. ΙΙ. c. 17. g 12: , 0rator esse, qui non didicit, non potest: et 1. ΙΙ. c. 19. g t:. Scio quaeri, naturane plus ad eloquentiam conserat

an doctrina. Consummatus Orator nisi ex utraque

18쪽

piose ista ornatuque dicendi facultas, quae Ciceronis aetate in foro requirebatur, a rudibus istis temporibus longe fuit remota, quippe quae artis praesidiis minime carere posset. Ita factum est, ut artificioso huic dicendi generi exhetorica arte incrementa redundarent, eoque majora, quo magis ipsa rhetorica excoleretur. Nam quemadmodum, ut Cicero ait, Omnia sere , quae Sunt conClu Sa nunc artibus, dispersa et divulsa quondam fuere, ut in musicis numeri et voces et modi; in geometria lineamen ta, formae, magnitudines; in astronomia coeli ConverSi O , ortu S, Obitus motusque siderum ;in grammaticis poetarum pertractatio, historiarum cognitio, Verborum interpretatio, pronuntiandi quidam sonus: sic quoque in hac ipsa ratione dicendi excogitare, diSponere , Ornare , meminisSe, Bgere ignota quondam Omnibus et dissu sa late videbantur 1 . Primi, qui apud Romanos exstiterunt, OratoreS, totius rationis ignari, quippe qui neque exerci

IJ Cic. de 0rat. I. I. c. 42, ad quem locum merito

Sohutg. notavit, Vocem ignota male convenire; quaondeo loco suo movenda Videretur, nisi constaret ignotum saepe opponi iis, quae clara et perspicua sunt, ut idem valeat atque obscurum; cs. Hartes. ad h. l.

19쪽

tutionis ullam viam neque aliquod praeceptum artis esse arbitrarentur, tantum , quantum ingenio et cogitatione consequi poterant, ConSe

Idem quoque apud Graecos obtinuisse uni-Cuique perspicuum est, qui vel leviter pristinam eorum attenderit conditionem. Quicunque enim populares anteibant auctoritate, cor

poris magis quam ingenii viribus dignitatem tuentes sa), ubi cum populo agendum eSSet,

clara potius magnaque Voce utebantur, quam meditata oratione, crebris insignita sententiis 5 . Verum, ingeniorum cultu procedente , Graeci, pro ardenti, quo ducebantur, pul-Cri Venustique sensu, artem adhibuerunt ad Orationes suas, atque in pluribus , eloquendi se cultate praecellentibus, exstiterunt, qui, quid sua sponte homines eloquentes saceret, quidque in singulis emineret, observarent. HaeC Stu dia ansam praebuerunt praeceptis bene dicendi colligendis: quibus in ordinem digestis, res dissoluta antea diffusaque conglutinata est et ra

20쪽

tione quadam constricta i). Sic apud Grae-COS Sensim paulatimque ars quaedam rhetoricaesitoruit, quae dicendi praecepta contineret. Quominus vero Romani eodem modo, duce natura , propriam quandam sibi conderent artem dicendi , prohibuit matura eorum Cum GraeciS conjunctio. Romani enim , ut dominandi sere studio ducebantur, ita sub regibus et Primis etiam reipublicae temporibus belli laudes unice quaerebunt; artes vero et disciplinas Purum Curabant, neque eo erant iidem pulcri sensu praediti, ut, quid in oratoribus admodum placeret, animadverterent, et imitari Conarentur 2 . Unde tamen non sequitur Ct ros illi aetati suos defuisse oratores ; nam Ro

l) Cic. de Orat. l. I. c. 32, 42; l. II. o. 57. Quinctil. Inst. Orat. l. II. c. 17. ς 5, 9; I. ΙΙΙ. c. 2. I 2 sqq. , ubi , initium artis dedit obsortatio. Homi

nes enim, sicut in medicina, quum Viderent alia sa-Iubria, alia insalubria, ex Observationct eorum esseCE-

runt artem: ita, quum in dicendo alia utilia, alia inutilia deprehenderent, notaruut ea ad imitandum vitanduinque. ' Uterque et Cicero et Quinctilianus do origine rhetorices philosophati sunt: rem vero hic altius repetit, quam secerat Cicero de Inu. I. I. c. 2 et de Orat. l. I. C. 8. 23 De litterarum conditione apud Romanos onte bella Punica cf. imprimis doct. I. Τ. Berginanni Commentatio , quae reperitur in annal. Acad. Lugd. Batav. ,

SEARCH

MENU NAVIGATION