장음표시 사용
31쪽
Paulatim enim artis utilitas atque honestas pluribus apparuerat, multique eam praesidii caussa et gloriae appetebant 1 .
Haec habui, quae cis rhetoricorum studiorum principiis aueues Romaclos praemitterem. Sub illud tempus, quo edictum cen Sorium promulgatum fuit, commode initia statui possunt illius disciplinae scholasticae, cujuS nunC Tationem Sumus exposituri. Inde autem historiam incipiens, non tamen nego ante illud
tempus fuisse hunc illumve rhetorem, qui scholam Romae habuerit. Sed quoad historica testimonia permittent, historiam illam usque ad Hadriani tempora persequar. Verum in tanta argumenti gravitate dici vix potest, quam parum adjumenti ad accuratam hujus rei historiam contexendam cum veteres tum recenti O-
Tesmjores nostri, quae liberos suos discere, et quos in Iudos ituro rellent, instituerunt. Haec nova, quas praeter consuetudinem ac morem majorum sunt, Nessus placoni, nequo recta videntur. Quapropter et iis, qui eos ludos habent, et iis, qui eo venirct consuerunt, videtur faciendum, ut ostendamus nostram sententiam, nobis non placere Eandem rem apud Cic. de Drat. l. ΙΙΙ. c. 24 confirmat Crassus, qui rhetorum institutionem ludum impudentius appellare non
dubitavit. Cfr. Auct. Bial. de Orat. c. 35, et Geli. Noct. Att. l. XV. c. 1l, qui idem Censorium edictum
32쪽
res scriptores exhibeant. Quam ob rem nemo paulo prudentior postulabit, ut ad omnes, quae de his scholis proponi possint, quaestiones reSpondeam , quantum satis sit. Verum in
33쪽
Rerum pertractariciarum distributio. In disquisitione de Rhetorum scholis haud alienum videtur, ut ante omnia agamus de iis, qui in his scholis docuerint, et de eorum discipulis. Α praeceptoribus igitur initium facientes , singulatim exponemus primum de gente, ex qua oriundi fuerint, de variis Rhetorum sectis, de eorum nominibus; deinde inquiremus in honoraria , quibus variis temporibus ornati atque de honoris loco, quo in civitate habiti fue
rint ; postremo celeberrimos eorum breviter notabimus, et, quae de eorum rebus memorabilia visa suerint , reseremuS.
34쪽
Ex quanam gente oriundi fuerunt ZEx iis, quae in prooemio disputavimus , perspicuum est ante Ciceronis tempora Rhetores, qui Romanos docerent, Graecae fuisse Origi nis. Neque tantum hi Graecae doctrinae gloriam conciliarunt, quamdiu in Romanis nemo esset, qui rhetorica praecepta traderet, Verum diu post auctoritate Latinos Rhetores vicerunt. Quum enim, puero Cicerone , Ρlotius, primus Latinorum Rhetor i), Scholas aperiret, Ciceroni non licebat eum audire. Ipsius testimonium ex epistola ad M. Titinium scripta habet Suetonius: D Equidem ait, D memoria teneo , pueris nobis , primum Latine docere coepisse L. Ρlotium quendam: ad quem quum
sieret concursus, quod studiosissimus quisque apud eum exerceretur, dolebam mihi idem non licere. Continebar autem doctissimorum hominum auctoritate, qui existimabant, Graecis
exercitationibus ali melius ingenia posse'' et . Qui locus uti docet meliora studia in Romanis illius temporis jam aliquatenus efferbuisse, ita
35쪽
ita simul ostendit Plotii exercitationes nonnisi tenuia disciplinae initia complexas fuisse si .
Nam, ne ad doctissimorum hominum auctori tatem provocem, qui Ciceronem puerum ad Graecum quam ad Romanum Rhetorem mitti mallent, Cicero ipse in scriptis suis haud semel significat, se in omni re litteraria Graecis primas tribuisse partes. ΡοSt Plotium vero plures celeberrimi nominis Rhetores Romanae Originis prodierunt, in quibus eos , qui ex Gallia , Hispania et Asiaticis provinciis ortum duocebant, minime ultimo loco censeri velim: quod infra clarius apparebit, quum nonnullorum nomina et res geStaS notavero. Semper vero una cum Latinis Rhetoribus Graeci locum suum in urbe et provinciis tuiti sunt, ut celeberrimi quique viri, et AuguStus adeo imperator , eorum institutione usi fuerint.
Variae Rhetorum SECictae. Rhetorum var ae fuerunt sectae. Quando eae
exstiterint, haud facile dijudicari potest. Videntur autem potissimum e diversis, quas prosi
li Egregie cum his conspirat judicium Crassi apud Cicer. de Orat. I. III. c. 24.
36쪽
lebantur, sententiis originem duxisse, nisi sorte favor, quo hunc illumve dicendi magistrum colerent, discentes impulerit, ut alii aliam
De sententiarum quidem diversitate multum retulerunt antiqui. Sic magnam eruditorum discrepantiam fuisse discimus de rhetoricos divisione. Ρlurimi quinque ejus Partes esse Sta tuorunt : in UentiOΠHm , aiSPOSitioΠem , elocutionHm , mssmoriam, ProΠuutiationem sive actionem. Hanc quoque divisionem Quinctilianus probavit: verum fuit Albutius, atque cum eo multi, qui mHmoriam actionemque ad artis rhetorices partes reserri poSSe negarent, quippe quae natura non arte Contingerent. Actionem ejusdem disciplinae partem eSse ne
gavit Thrasymachus si). De his igitur similibusque qua ustionibus maxime inter Se quaesivisse Rhetores videntur; atque inde sectae manasse. Augusti quidem tempore celebris se cla fuit Apollodorcorum , ab Apollodoro Pergameno dicta, et Theodoreorum, qui a Theodoro Gadarco nomen habebant. Ut quodammodo perspiciamus, quibus de rebus scholae illae dissenserint 2), unum exemplum afferre lubet.
37쪽
serri posse dixit Cicero in libris de Oratoru ,
in prioribus scriptis aliam divisionem secutus. Sunt autem huec genera: COOEClut GD, ΓΗΠ6rale, Hesrailioum. χ Ita sunt,'' inquit, D tria omnino genera , quae in diSceptationem et controverSiam cadere possint: 1. quid fiat , suc tum futurumve sit h. e. Conjecturaict); 2. quule sit generale ) , 5. quomodo nominetur
Iinitiuum V χ). Similiter Quinctili arvis negat,
ullam juris disceptationem eSSE, 'Iune non POS sit sinitiono, qualitato , conjHCtura explicari. Ili vero praestantissimi viri neque sibi semper in hac divisione constiterunt 5 , neque Rhetorum vulgus sibi habuere consentiens, cum alii unum, alii quinque, alii plures Status Sumorent. Sed Apoli odoreorum , Theodorcorum ali-Brumque Sectarum , Hermagorae etiam Theodo rei, de statibus Sententia S data opera memora
In iis sectis, quae praeceptoris potissimum
38쪽
driani tempora floruit, mira facultate nobilis discipulorum animos sibi conciliandi. Is quoniam peculiari dicendi genere utebatur et fama
Praeter ceteros RhetoreS multo nobilissima ce lebrabatur, novam eloquentiae Se tam auSpica xi visus est 1J. Frontonianorum Catalogum OX-hibet commentarius A. Maji, praemissus editiO-ni operum inedit. M. Cornelii Frontonis Ρ. I.
Des nominibus, quibus Rhetores insigniebaratu . Diversis Rhetores apud Romanos insigntehantur nominibus, partim a Graecis acceptis, partim a munere, quo fungebantur, deSumti S, partim a loco, in quo docebant; et alia quidem cum aliis habebant communia, alia vero Sibi propria reSerVabant. Rhetores. Quemadmodum Graecis ρητωρ dicebatur, qui artem dicondi tradebat, vel ipse orationes habebat, ita utramque vim vox Latina retinuit. Cicero alicubi Graecorum vocem ρήστωρ eloqueΠ3 vertit su). Sicut apud Graecos a Voce ρητωρ Verbum est ρητορίζειν, ita in anti quissima Latinitate reperitur rhetoricare , quod
39쪽
Graecorum verbo respondet. Hoc uni in habet Naevius apud Nonium c. 2. n. 74 2 ; deponet S rhetoricari invenitur apud Tertullianum de re- Surrect. Carn. C. 5 1). Vocantur etiam rhetori-Cac PraecePtores su), et rhetorici doctores d). Oratorum nomine dicendi magistros dictos fuisse non apparet. Distinguuntur enim Sae
pissime Rhetores et oratores έ); Verum quum iidem , ut alibi indicabimus , et Rhetores Saepe
essent et Simul caussas dicerent, de iisdem utrumque nomen usurpari potuit. Porro ab ea muneris parte, quae ita siclis caussis meditandis in claman ) versabatur, ClamatorES
dicti sunt 5). Declamatio enim , ut ait Quinctilianus 6), 1 rensium actionum meditatio est; qui alibi declamationem consiliorum judiciorumque imaginem appellat 7).
fl) CL Nolten. lex. antibarb. p. 714 in VOee. 23 Sueton. Tib. C. 5T. 3ὶ Cic. de Orat. I. I. c. 19, I. II. c. I 3, 19. 43 Senec. l. III. Contr. 16, Plin. l. IV. ΕΡ. 11. 53 Vox illa declamare Ciceronis tempore antiquioresSe non videtur, es. Meher. ad Cic. Brut. c. 90. Bosrequentativo declamituro idem ex ipso Cicerone constat, vid. Brut. ibid. Per j um tales homilaes clamatores VOeat Cicero, de Orat. I. ΙΙΙ. c. 34. Ceterum cum Quinctiliano consentit glossator ad Petron. Satyr. c. I r a declamatores, ' inquit, a sunt, qui forenses actiones meditantur caussisque fictis se exercent.
40쪽
Pr HSSOres ; Eloquentias Professores. Sic dici coeperunt a prostencis, aetule Quinctiliani et Plinii quanquam hoc nomen non unice iis tribui solebat, qui artem rhetoricam docebant, Verum etium de grammaticis aliarumque disciplinarum doctoribus usurpatum eSSe Videtur 1). De Rhetoribus illud satis solenne sui S se discimus ex Plinii loco u , ubi de Valerio
Liciniano Rhetore verba faciens, nulla artis mentione facta, scribit: γγ Audistine seu m) in Sicilia profiteri. V Latinorum voci Printeri respondere ἐπαγγέλλεσθα Graecorum, quod sophistarum proprium erat, animadverterunt Lexicographi. Magistri s magistri, qui rhetorici UOCaH-tur ; incendi magistri; eloquentiact m iStris uicen in arti co I et doctores I). Artifices a Cicerone et Quinctiliano saepiuS VOeantur; quod vix tamen commune Rhetorum nomen Crediderim. Plato λογοδαῶαλους dicendi artifices vocat έ). Scholastici. Schola σχο ) olium notat. NU-tisSima res est, antiquos tempus, quo a rebus
il) Sueton. de Ili. Graium. C. 4, 9. 23 L. IV. ep. ll. CL l. II. ep. 13. 33 Cic. Philipp. II. c. 17; de orat. l. I. o. 12; ib. c. 10; Quinctil. inst. 0rat. l. II. c. 5. g 5; Cic. de Dras. l l. o. 6; ib. c. 32; Quinctil. I. XI. c. 3. j li 2.