장음표시 사용
531쪽
eujusmodi Laee demoniorum si, reges erant. Alterum eorum , qui alicui principi subduntur, ut Driotarus, Herodes, Archelaus, alii,
quos in una potestate Senatus , populusque Romanus . tum Romani imperatores habuerunt. Tertium illorum . qui neque reipublicae, neque ulli politi eo principi sunt obnoxii.l 3 l. Tyrannis 2ὶ pariter tulerabilis esse potest, veluti cum pri neeps in re publica gerenda ita ab illitur iure suo , ut totius reinua est singularis persona , quae regiam auetoritatem nullo jure sibi arrogat. Noe aenru Graeci vocem hane tyrannua intellexerunt, i ii indiseriminatim bonos .el malos mineipes. quorum 1egitima auctoritas non erol. hoe nomine GPpet Obant. Ita turannus. eι usurpator duo nomina runt plane 'synon a. Dpimio i Aristoteles quidem nor. Fieom, lib. VIII. eop. 10. hoe eis rimen ponit inter furannum. ri regem. Quod primus ad proprium reum eommodum gubernet; alter vero clumιaXalaa eommouum morum lubditorum. Verum praeterquam quod Auetores Omnes Graαι alio aenau tyranni nomen usurparunt. vii eae Xenophontιa Hierona Putis/imum eonstat, Aristo tetieae distinctionis eonsequens esset, ne unum quidem Gorbe eoudito regem eatitis3e errat . inquam . Roussoliis . dum h. ee seribit. Μam t. Graeei non solum prine ipes fi ve bonus. 1ive malos . noeum legitima aren esset auelori las . tyrannos appellarant. ed eliam illos . qui si re adepti imperium lueeant. et quid in initio . eos etiam . qui auste imperium administrarent i deinde vero . eos qui illud ad libidinem gererent. 2 Aristoteles minime vult a rege ita ad commodum subdi. lorum gnorum imperium administrari debere. ut nullam sui quoque eommoda rationem haheat. Hine ex diserimine . qnod inter ly annum, at regem ponit . illud non ton eqNilne . nullum ab orile eondilo n ne regem extitisse. Hinc Corneliu4 Nepol in Agesilao i . . Mos est . . . a maioribus Lacedaem nil . . traditus . ut duos habearni semper Reges nomine magis. quam imperio . Nam na.. Ephoros Theopompust opposuerat regibus i ut reges Ephororum pote4tali giis diti es... sent. laque Nepos Mem de Pau1ania in eius uua ι - id post quam Lacedaemonii se eesei verunt. leg., os ad illum in m Myla a mi erunt , in quo more illiseum erat seri- ,. ylum . nisi domum re τε te elur, se opilis eum damnaturo . Hoe nuntio motui spe- . . ran se etiam pretania . et polentia in lans per tutum posse e pollere . domum rediit is nune ut venit ab Ephoris in vineula pubi eo tonleetu est Lieet enim legibiis eo-- rum eni vis Ephoro hoe latere regi. .. Vide Caroluin Deninam istoria Politiea . e letteraria dolla sepeia lih. 3 ta'. 4. II Tyranni notas recensent Baeto i la leaet de Tyram ia sum. 28. Li ius civi. 11 Doetrinae liv 6. eap. I. . et alii, quos indieat Arnisaeus in comment. cit. dea uel oritate Principi eap. 4: s. nb, praeeipuas ex illis proponit. reei latis earm aibu clandiani de Bello Gilfloni eo ver 66. eqq-
ιιιιοι terribilis vivis. morientibus haeres. Uirginibus ruptor, thalamist mementis Uuller : Ita quies. Oritur praeda eessanta libido. Divitibusque dies. ει noae metuendu maritis. . Ouisquis vel loeuplea. pulctra vel eonjuge notua crimine pulsatur salso; si erimina desaent , Mettus eonvisa Perit. Et ver. 125 seqq. . . . Si quiquam vultu praesentia damnes. Liberiusve gemat, dapibus erudelis in lytia
convenit: invideant elariι sortesque trueidem . Muniti vivant gladiis . septique venenis. aneipit a habeant are ea. trepidiquε mine Iuτ.
532쪽
publieae saluς ac tranquillitas non periclitetur, aut intolerabilis , eum nimirum inaudita erudelitate, ac barbarie princeps subditos universos opprimit, asstigii ac vexat.' il32. in tyrannum titulo, si e dum principatum Oeeupare conatur, sive dum principatum nullo jure occupatum regit, nisi libero eonsensu aut populi in Democratia, aut Optimatum in Aristo eratia . aut Regis. cujus erat dominium, quod invasit, in Monarchia. legitimus princeps evaserit, publica auctoritale agipo,se . nemo est qui non sateatur. ., Qui enim per violentiam dominium surripit. non efficitur vere praelatus vel dominus t ideo ., cum saeuitas adest, potest aliquis tale dominium repelleret nisi , . sorio postmodum dominus verus esseclus sit vel per consensum subditorum vel per auctoritatem superioris . , ut scribit 2ὶ S.
Thomas. Pari modo, veluti idem S. Doctor 3ὶ tradit , . si ad iusia multitudinis alieujus pertineat sibi providere de rege . non iniusteri ab eadem res institutus potest destitui , vel refraenari ejus po-
, , testas, si potestate regia tyrannice abutatur. Nec putanda est talis,. multitudo infideliter agere Urannum destiluens etiam si eidem in , . perpetuum Se anie subjecerat: quia hoc ipse meruit in multitu-- ilinis regimine se non sideliter gerens, ut exigit regis ossicium . quod ei pacium a subditis non reservetur. Sio romani Tarquiniri uin superbum . quem in regem su Seeperant, propter ejus. et, . filiorum lyranni item a regno Hecerunt Substituta minori . se i-
, , licet consulari potestale. Sic etiam Domitianus, qui mode- , , stissimis imperatoribus Vespasiano patri, et Tito fratri ejus
. . successerat, dum tyrannidem exercet, a senatu romano inte-- rem plu9 est. Omnibus, quae perverse romanis se eerat, per
Tum subditi . . Haee et mnlla id genus eongregant Bodinus 2 de Repiihl. eap. 4.
et ex eo Althi sitis ea p. 34. Polit . . .Gregor. Richi. post axiom. Politvs . et ex e - oenou. Di p. Polit. s. ae. n. 55. ad a. 43 verum fit hae notae Limul sumptae eon- st lunal ιyrannu m . non aliter de tyranno pullosophandum est, alqtie de Republ. Platonis . aut opi uno viro Aristotelis, aut Oratore Ciceronis, aut Arehitecto Vi-- truvii. Nam sicut ideae ho nin quidem depingi possunt, res ipsa vero in rerum nainia tura non inveni tu . lam propter impe laetionem hi manam qnam propter ineer- . . lain vi eis liud: nem omnia turbantis soli nnae i ita nee peν seelus. et omnibus lis nu- meras absolutus tyrannuo per rerum seriem lubsistere potest . quia tot mala lumia seip a mi tuo . lum si bieeli in quod intim beant . destruerent Fingitur enim Ty... rannus . qua stcropolia malorum . et gummum malum 1eipsum destruppe dieiintia Philo ophi. Si vero peparatim sumptae notae, vel singulae eo ustiluam tyrannum , is vel quaedam simul eoocervatae . prout Antimathiavelliis praeeipuas tollicit ex Baria is lolo. quoivs quisque priueipum Reipubheae praeerit . eul non iure seeundum lianc . . DPinionem nomen tyranni indueeret ..
533쪽
is Senatus consultum suste. el salubriter in irritum revocatis... Quo laetum est ut Beatus Joannes Evangelista dileelus Dei discipulus . qui per ipsum Domitianum in Pathmos insulam sue-
, , rat exilio relegatus, ad Ephe*um per senatus consultum re-
, . mitteretur. Si vero ad jus alicuius superioris pertineal mul- , . illudini providere de rege; expectandum est ab eo remedium se euntra tyranni nequitiam. Sic Arehelai , qui in Iudaea prori Herode patre suo regnare jam tu eperat. paternam maliliam, . imitantis. Judaeis contra eum querimoniam ad Caesarem Augu- ,, ε lum deserentibus, primo quidem potestas diminuitur, ablato, , sibi regio nomine, et medietate regni sui, inter duos Da- , . tres suos divisa : deinde , cum nec sic a tyrannide compesce- , , retur. a Tiberio Caesare relegatus est in exilium apud Lug-
, , dunum Galliae civitatem l l 33. Demum is si non tiὶ fuerit exeessus tyrannidis uti-
, , lius est remissam tyrannidem tolerare ad tempus. quam contrari tyrannum agρndo mullis implieari perieulis , quas sunt gravio- , , ra ipsa tyrannide. Potest enim contingere, ut qui eontra ly- , rantium agunt . prae alere non possint , et sic provocatus ty- , . rannus magis desaeviat. Quod Si praevalere quis possit adver- , , sus tyrannum. ex hoc ipso proveniunt multuliens gravissimae, , dissensiones in populo, sive dum in tyrannum insurgitur, sive, , dum post deiectionem tyranni erga ordinationem regiminis mul- ti ludo separatur in partes. Contingil etiam, ut interdum, dum, , alie trius auxilio multitudo expellit tyrannum , ille potestate ae- , . eepta tyrannidem arripiat, et timens pali ab alio, quod ipse, , in alium fecit, graviori servitute subditos opprimat. Sic enim
, , in tyrannide solet contingere, ut posterior gravior flat quam prae- , te dens, dum praeeedentia gravamina non deserit, et i etiam ipse, , ex sui eordis malitia nova excogitat. Unde Siraeusis quondam, . Dionysii mortem omnibus desiderantibus . anus quaedam, utri incolumis, et sibi Superstes esset, eontinue orabat: quod ut . . tyrannus cognovit . eur hoc lateret, interrogavit. Tum illa, , , puella. iii quin , existens tum gravem tyrannum haberemtis, ,, mortem ejus cupiebam. quo interfecto. aliquantulum durior ine- eessit. ejus quoque dominationem siniri magnum existimabam, ,, tertium te importuniorem habere eoepimus retiorem . itaque , , si tu fueris absumptus . delerior in locum tuum sueeedelit 34. Hinc tota quaestio est de principibus, qui aequo jure
imperium sunt adepti, nee ab ullo pendent, et quorum tyrannis tam saeva, et atrox est, ut serri non poSsit. Igitur non modo ex
534쪽
Ethni eis lὶ sed etiam ex Christianis 2ὶ fuerunt, qui singulis
civibus, vel sallem reipublieae universae in prine pes istos insurgendi , imperiumque ipsis, et vitam eripiendi potestatem perver-
. , modo nominem . sed etiam lamiliarem hominem Oeeide re Num igitur se obstrinxit . . solere . si quis lyrannum oeeidit. qnam tam iliarem I Populo quidem Romano nou videtve . qu ex mnibus Praeelaris saetis illud pulcherrimum existimat. vieit ergori utilitas honestale mi immo vero honestas utilitatem fetula est. Et e 6. Nulla..... novis Metelas cum tyrannis . sed potius summa disitaetio est i neque est con is lea naturam spoliare eum, si possis. quem honestum est neote i atque hocia omne genus pestiserum atque impii m ex hominum tommunitale exterminandumis est. Etenim ut membra quaedam ampulantur . si et ipsa languine. et tamquam ,. piritu earere eoeperi u l. et nocent reliquis partibus eorporis . sie ista in flgura .. hominis seritas. et immani lag helluae a eommuni. lamquam immanitate torpori egreganda est. - Senee qil tque in Hercule furente, actu quarto
Vietima haud ulla amplior Po&ει. magisque opima metari Mui .
Quam reae in quia . . Milio eeler s.
29 Ioannes Parvi in Iustineatione Dueis Burgundiae super eaede Dueis Aure.
lianensis reeitata die ulli. Martii 1408. eoeam Rege. Opp- Ioanais Gersonit lom. S. edit' an tuerpilae i706. est. 27. .. Tertia veritas. Livitum e t euilibet subdito si aequotumque mandalo. vel praeteplo 1ecundum legem naturalem, moralem, et di viana in oecidere, ei latere oceidi ipsi in proditorem . et inlidelem tyrannum . et non modo linitum. sed nonorabile. ac meritoris in . praeeipue quando est adeo potens . quod iustitia non potest bono modo neri pee superiorem. δε Hulns de levita . ae me. τι Iorta lyranni eaede propositio primum Parisiis. deinde a constantientia S yaudi Patribus. ae demum iterum a Paulo V damnata luit vale iusta S. 1 47. st ejusdem
tondemnal ouem cum Parisus. Ium coastantiae urgeate praesertim Ioanne G. Manio Universiis lis Parisiensis Caneellarιo. uti constat ex Relatione in comiti s Uui ver ita is ill sententiae Ioannis Gersonii die ae meam Rege adversus aeptem Asseritone, as allis Bis Parvi, eiu que eonllematione . ex e insideratiombu ei rea negotium Ioannis Paris i. et caedem Due 1 Aurelia ensi. ex Delati ne vovem A seri tonuin Joannis Parvi laeta concilio Consta aliensi. et Memoriali continente persecutiones Ioan is Gersonii adver us a sertiones Isanais Parvi. aliisque fierιplis. quae to n. eit. Operum Gerson lilegi possunt. Hie lamen ipse in cleeem considerationibus prineipibus . et Dominis uti. thus tonsider. 7. Ol. 62l. Tom. 4. opp. Κdit eiusd. a serere nGn est veritus i. . Error .. est ei re, terrenum Prinei pem in aullo guis subdi ιε . dominto durante, otiligari.
.. Quin seeundum diis da iuum. et naturalem aequi talem. et verum dominia finem. .. quem adnaci uum fiui ili debent si lem . subsidium. ei servilium domino i sie etiam . . dominus ubditis suas fidem e. r. et proleelionem i et si eos manifeste, et tumis obstinatione in iniuria, et de saeto prosequatur Princeps. lune regula haee nain. .. Talis a vim vi repellere lieet i laeum liabet i et id Senecae in Tra sed iis a nulla Deo .. gr lior victim . quam lyrannus. δε Almainus quoque in lib. de Auctorit. Lecies. quaesi. io vesperis habita sol. 63. Tom. 2. Opp. moralium Edit. Claul. Clie vallon. aegidii de covrmont . . Non pote t renuneiare eommunitas potestati . quam habet εu- . . me uum Principem h ea tonstit alunt, qua 1e licet pote late eum. it non in ae . . ursita linuem . sed de tructionem e gat. deponere potes . eum talis potestas sit naisia tura iis . et istius sententiae est clos a x xl l l. q. all. eap. Ostendit . ubi diei te - . . pulus habet iurisdietionem. licet dieat lex . quod eam translulit in imperatorem. . . Nam si ei vita . vel p pulus non haberet Iurisdictionem . quare puniretur propteria delietum Indie is r xxii l. quaest. ιι. tap. Dominus, ubi dieit e Sie genus, et ei vi-- las petenda est . quae vel vindieare neglexerit. quod a suis improbe saelum est... vel reddere, qn d per iniurias blatum. Non enim punienda laret ei vitas. nisi iuris-
535쪽
se secerint. Neque vero Monaretio inae his tantum haec opinio pla
εὶ verum etiam, non quidem generatini, sed in ceteris quibusdam easibus plerisque s 5ὶ ex iis, qui Monare hornae hos refutandos
susceperunt... dietionem haberet ad eompellendum Et iterum aeqnitur. quod non est dabilis laia quoeumque tallu naturaliter Monare hia pure Regalis, rapiendo Nonarthiam pu. δε re Regalem. prout visus est ea pere quidam , tis diebus , quando ualeuo praeest. et is nullis ait best. . . Sie ille de Rege Et de Suprema potestate Lai ea quae t. i. sol. xxxvlli Proposit. l . .. Lleet damnato iniuste isto modo impetere Principem. etia rebellare . at possit. ita quod Posset vineere vi sua Palet, unieuique vim vi rope δε lere lieel. et hoe qnando insertur vis iniuste . sed in illo easu insertur vis iniuste; δε ergo in illo ea su lieel vian vi repellere. et Meidere eum moderamine in eulpa aeri lutelae . et lioe expresse habetur Leeloiastiet ea p. 24. Erue eos . qui duevntvr adia mortem, et ad interi tum . et liberare non e s es. et loquitur de illia . qui euen ri tur iniuste ad intertium t et argui ut sit quilibet tenetur se magis diligere . et luis heraee, quam quemeumque proximn m ἐν sed sin est, quod et nando proximias in ualeis ducitur ad mortem . quilibet tenelne liberare. 1, possit. etiam por violentiam. Ergoia a sortiori . si possit ipse . illam vim repellere d bet. immo ad hoe tenetur. . . Alio tamquam seditiosae hi tua opinionis patronos etial Henningius Arnisaeus in Commen. atione Pollitea de auelori late Prineipum in Populum semper inviolabili eap. 4. S r. Verum reete . ne an Metis ille l. exstendere non est olium. De talum ala a ulem S. Thq-mae Aquinati a Ioanne Parvo . alii que illata agam in not. 1219. ad s.
39 in opere . tui titulust Franeogallia ce nevae ι 574 29 la Libollo et t. pag. 698. not. l. 39 in Dialogo de iure regni apud Scotos. 4J Adeundi. si lieel. Barelatus et Arni saeua in operibus ei talis . tum Ioannes Francisens Bud deus in Historia tur . nai. quae in seleetis ive. nal. et gent. extat S M. pag. 77. seqq. Ioannes collite bus Η in nee tu praelectionum Aeadem ita ruinin Hugonis Grotii de iure belli, ei paeis lib. l. eap. a. S it. et Henrieus contet mannus ad Bare. colli. Struvl Bibliotheeam luris steleetissimam not. 6. a quibus praeei lane torea. qui pro Monarehomaehis habentur . et eorum Me pia retensentne . vel unis de hauriri illorum notitia possit. indieatur. Monaretio mathorum qnoque eatissam Ce noultis . et Vander-Muelea in Com. et nut. l. libri t. Hugonis crotii de iure velli. Myaeis ea p. a. et 4. egerunt. ibi Barela ius eontra Monarehomathos lin. 4. eap. 16. .. Quid ergo ulline eas ineidere possunt. quibus populo sese erigere, atque in Regem impotenti iis domina lem arma ea pere . et invadere iure suo, suaque antioritate liceat visi terte quavis
diu Rex manet. Semper enim ex divinis id obstat: Regem honorifieate . et qui polestati resistiι. Dei ordinationi resistu. Non alia igitur populo in eum potestas est.
quam si id eommitta l. propter quod ipfio iure Rex esse desinati inne enim quia se ipso prine ipatu exui l. atque in privati .eonstituit liber hoe modo populus. et stipe pior eme lue. reverso ad eum seil eet iure illo. quod ante Regem inauguralit m in interregno habuit. Al sunt paveorum generiam eommissa eiii modi. qnae hunc amelum pariant. et ego eum plurima animo prriti te m. duo lanium inven o. duos inquam easu . quuhns Rox ipso satio . ex ge non Regem se saeit . et omni bonore . el dignitale rogali . atque in subditos Potestale destituit.,. Horum unus est . si regnum et remptibiι- eam avertere innatur . line est si ,d ei propositi m. roqua intentio fuerit. ut regnum disperdat. .. Alter e 1M rst. si Rex in alie uiris elientelam se eontulerit ae eegnum. quod liberum a maioribus. et populo traditum aeeipit. alienae duinni mane paverit . .. Et lib. g. eap. 23. .. Quod itaque seribis . Rempublinam posse eum cecidere . qui illipsam hostiliter asit. id si de illa prinei pe intelligatur . qui hostili animo . id est
animo. perdendi rempti blieam agit, verissιmum quidem est. . . sed ea solum ratione.
quod qui perdendae reipii blieae . el regni penitus evertendi animum gerit. is, se-
536쪽
li 35. Videtur autem singulis ei vibus lieere insurgere in principem etiam absolutum, et in dipendentem, eumque imperio, et vita privare si tyrannice imperet . quia l. st Tyrannus ob erudelitatem seris sylvestribus comparatur; sed oecidere seram friv
strem . praesertim nocentem, cuilibet fas eSt: ergo et lyrannum.
li 36. II. Singulis civibus jus est vel per se, vel per alios interficiendi publicos viarum grassatores: atqui tyrannus est publi- cur grassator reipublieae: jus igitur est singulis civibus eum, vel
per se, vel per alios intersie iendi. 137. III. Laudabile est, quod homo, etiam privatus, operetur quod communi bono est utile: ejectio autem , et oecisio lyranni communi bono est utilis; ergo laudabile est quod homo etiam privatus tyrannum ejiciat, et occidat.1 38. IV. Malum quicumque tollere potest . ac debet; prin-eeps degener est malus: ergo degenerem principem tollere quicumque potest, ac debet.
εem et dominatu. et principatu omni exuit . alqile ipso iure . sive ipso sati . rex esse desinit i statimque in privatis . ae perduellibu eonfli nitur. ., Bare lato substribit Arnissetis. quamquam de eaede nihil doliniat. Ha e autem eius sunt verba tommentationis Politieae de auctoritale Prineipum in populum Lemper inviolabili eap. 4 S 16.
Palel ex dietis . lyrannum eonfitim malum . et notorium. tontra quem non datur aliud remedium. vel a gubditis ipsis pos e a Ropubliea amoveri s nam de eaede et iare liqnimn rem piis animis tonsiderandam. aut ex Theologorum scholis petendam sine magno Seelere. .. Subdit tamen .. Interim . ut ex elusio illa exeusari possit. et tolerari . quemadmodum gupra de seditione pro liberalione reipublieae disputavimus ilege lamen subditis vel eontedi, vel imperari . nedum praemiis ast ei non debo . nee tam erudeli remedii genere utendum, nisi extrema neeessitas id exegerit. . . Demum. ut de aliis taeeam . lingo Grotins de iure belli. et paeis lib. l. e. p. 4. S 7- num. 4' trihil i ta Batelaius regii imperii a serior sortissimus hue tamen de Mendit. lit popvla . et in igni eius parti liis eoneedat se luendi adversus iminanem saevitiam i eum tamen ip e soleatur. toltim populum regi gubditum esse. Ego saeile intelligo . quo pluris est ad quod eonservatur . eo maiorem e 1 e aequitatem. quae adversus legifiverba except ionem porrigat; attamen indigeriminatim damnare aut singillos . aut partem populi minorem . quae ultimo neeessitatis praesidio sie niatvr . tri interim. et tommunis boni respectum non deserat . vix ausim . . Tum allatis Davidis . et Matha haeorum exemplis num. 6. lnquiti δε illa interim ea ullo tenenda est. etiam in tali perieulo personae Regis partendum. is inde num 8. .. 1lta quaestio gravior, an quantum Davidi . an quantum Maehahaeis lienit. lieeal et christianis. quorum invalitis e Christianam Religionem legi aens δε line pluribus exempli' νx Historia Leelesiastita priori m gaeeutornm p titiε eoossemat, deindr num. 35. subdidit . . . Dielmus summum imperi sim lenenti hus resisti lure non posse. Nnne quaedam sunt , quae t e torem monero dobemu . ne pulpi in hane legem delinquere eos. qui revera non delinqniant , . iae I 8. et seqq. 1 ptem last proponit . quibus resisti a populo silmmum imperium mei, ibi ε. queati nempe l. Cum prinei pes sub populo sunt. 2. Si R. x . aut aliuη quis imperium abdieavit . ant manifeste habeat pro derelieto. 3. Si rex regnum alien et ,
a ni alii subistiat. 4. xi vere hostili animo in totius populi exilium lora ivr I. Si regnum enm miliatur. 6. Si rex partem habeat summi imperii . partem alteram populus. aut Senatus . et rex in partem non stiam involat. 7. Si in delatione imporii di- etiam sit. Di eerto eventu resisti regi pos it; de quibu4 sane quid tensendum sit ex doctrina A. Thomae a nohis proposita letiores per se isello intelli grnt. ιὰ quae nobis ohlielmns argummio ex Joannis Parvi ausi fleatione . et Mon
mare inrit m libris exterpsimus.
537쪽
ll39. V. Non solum ab ethni eis celebrati sunt, prae in iis lile assecti it . qui tyrannos privata auctoritale occiderunt. sed etiam in sacris litteris 2ὶ cum mendatus est Aod. qiii Egluia Regem uua hilarii in i raeliti tyrannie e imperantem per insuli as necavit; ne- eari igitur etiam a privatis civibus Urauni queunt.1l40. VI. Videtur saltem line lieere reipublicae universae, quia populus tonstituit Regem ministrum reipublicae , quemadmodum Putiphar eon,ii luit Ioseph super familiam Suam . et N., huc imis donosor Daniele in super provinciam Bal lonis: sed qui alie uim unus quoddam detulit, pote, t ipsum si delinqWal, mn nere dclicere , poenasque ab eodem repetere e ergo pupulus potest imperio , et vita privare Regem , si lyrannice imperet. Ira . Vll. Reges Populi caum instituti sunt; atqui ratio postulat, ut is, cujus caus 3 alius existit, eo Sit potior: populus igitur putior est Rege . atque idcireo in Regem , eum ossi ei a xuo deest, insurgendi, eumque tuerpendi auctoritate politur. l42. Vill. Princeps est reipublieae tulor; sed tutor rem n- veri pol est, si res pupillorum non recte administret: ergo et Princeps . si rempublieam injuste gerat. l43. XI. Deus in pupuluΑ propter Principit m peceata saepe
animadvertit: n in animad erlisset autem, nisi Pispulus euntinendi
in ollieio Prinei pes jus haberet: ergo populus in ossieto eontinendi Principes jus habet. li44. X. Trojanus Imperator Praesecto Prastorio pugionem
iradstris inquit ,): me prome ti Iere si recte i mystro; si mule, eontra mer ac re ip*d imperatores plerique. et ii 'ges a populo, quem lyra unice opprimebant, imperio. et hila iuulciati suoru ui; potest ergo Populus in Prinei pem Ur3nnice imperan levi ius urgere, eumque regno, ac vita mulctare.
o niam isti qitidem gemina di tordiarum. bellique ei vilis in nrbe so minarunt . ille ver . eaeso tyranno, malis etiam omnibus inde ortis eivitatem liberavit .
538쪽
Prop. Nee singulis civibus, nee populo universo litet insurgere in Prine ipem absolutum, etiamsi tyrannice imperet.
quas Constantiensis Synodus primum, deinde Romani Pontissees Martiniis V. et Paulus V. diris devoverunt. Ex arti euiis Johannis Wi elephi a Constantiensi Synodo l , et Martino V. i 2 in proseriptis XVl I. sic habet: . . Populares possunt ad suum albi trium is Dominos delinquentes s3) torrigere , . . Allera autem propositio a Constantiensibus 43 Patribus, et a Paulo V. 5 improbata est hujusmodi; ,. Duilibet lyrannus potest. et debet licite, et meri-
, , lurie oecidi per quem eumque vas saltum suum, seu subditum, , , ei iam per clancularias insidias. et subtiles blanditias, vel adu- , , lationes, non obstante quocumque praestito juramento, seu cons is de ratione saetis eum eo, non expectata sententia, vel mandatori auditis cujuscumque , , ait 46. Praeiverant autem istis Patres Concilii Tolentant lv. ean. 73. his verbis: , , Quicumque igitur a nobis, vel totius ui , , paniae populis , qualibet conjuratione, vel studio sacramentum, , si dei suae, quod pro patriae gentisque Gothorum statu, vel, , obbervallone regiae salutis pollicitus est, lentaverit, aut regem, , nece attrectaverit, aut potestate regni exuerit. aut praesumptio, , ne tyranni ea regni fastigium usurpaverit . anathema sit tu eo n- , , spectu Dei Patris, et angelorum . atque ab Ecclesia catholica, , , quam profanaverit pedurio, efficiatur extraneus, et ab omni, , eoelia Christianorum alienus, eum omnibus impietatis suae so- , , elis: quia oportet, ut poena leneat obnoxios quos similis error, , invenerit implicatos, , .ll47. Prob. 2. ex S. Thoma qui opusculo 20. de Regimine Principum G inquit: , , Si sit intolerabilis excessus tyrannidis.
quibusdam visum fuit . ut ad sortium virtutem pertineat tyrannum, , interimere, seque pro liberatione multitudinis exponere pericu- , , lis mortis: cujus rei exemplum etiam in veteri testamento ha- , , betur. Nam Aod quidam Eglon Begem Moab . qui gravi servi - , . iule populum Dei premebat si ea infixa in ejus se more intereo mit, et saelus est populi judex. Sed hoc Apostolicae doetrinasia non congruit. Docet enim nos Petrus , non bonis tantum , et is modestis. Verum etiam dissulis dominis reverenter subditos esse.
539쪽
is 2. Peiri. a. mee esι enim gratia, si propter eonseientiam ,, Dei sustineat quis tristitias patiens iniuste. Unde, euin multiis Romani imperatores sidem Christi persequerentur irrannice,
is magnaque mulli ludo, tam nobilium . quam populi esset ad , , sdem eonversa, non resistendo, sed mortem patienter et armali, , sustinentes pro Christo laudantur. ut in saera Thebaeorum le- ,, gione manifeste apparet. Aod judicandus est hostem interemisseis magis, quam populi reeiorem, licet Urannum: unde in veleri, , Testa monto leguntur oecisi suisse hi. qui occiderunt roas regem ,, Juda. quamvis a cultu Dei recedentem, eoru inque filiis reservatis , secundum legis praeceptum. Esset autem hoc multitudini periri eillosum, et ejus me loribuS, si privata praesumptione aliquiis attentarent praesident in m necem, eliam tyrannorum. Plerumque is enim hiatu modi periculis magi si exponuul se mali, quam boni. Malis aulem solet esse gra e dominium non minus regum, , , quam tyrannorum . quia secundum sententiam Salomonis: Dis-
is sipat impios Reae sapiens. Magis igitur ex hujus praesumptioneis imminei periculum multitudini, de amissione Regis, quam re medium de sit hiraetione tyranni ri. lnde eum addidisset: ,, vi-
., detur autem magis eontra lyrannorum saevitiam non privatari praesumptione aliquorum . sed auctoritate publica proceden- ., dum, . . ac Principes vel Reipublieae. vel alteri Prinei pi subjectos: si potestate regia tyrannice abuterentur in ordinem ab illis redigi posse. si aluisset. de principibus absolutis ait ;,, Quod si omnino eontra tyrannum auxilium humanum haberi non ,, potest, recurrendum est ad Rogem omnium Deum, qui est ad-ia julor in opportunitatibus, in tribulatione: ejus enim potentiae, , subest . ut cor tyranni crudele convertat in mansuetudinem.
, , secundum Salomonis sententium Proverbiorum duodeeimo : Cor, , Regis in manu Dei, quoeumquε volueriι inclinabit illud. Ipsa, se enim Regis Assueri erudelitatem . qui dudaeis mortem parabatis in mansuetudinem verit t. ipse est, qui ita Nabucliodonosor erua, , dele in regem convertit, quod factus est divinae potenti .e prae- ,, dicator. Nunc istitur. inquit, ego Nabuchodonosor laudo, et ma- is gnifico . eι stlorifleo Regem Geli. quia opera ejus vera, et,. vlae ejus judicia . eι gradientes in superbia potesι humiliare. is Daniel. 4. Tyrannos vero, quos reputat conversione indignos. potest auferre de medio, vel ad insimum statum reducere Νecun- ,. dum illud Sapientis Ecelesiast. l0. Sedem dueum superborum ,, destruaeiι Deus, ει sedere Deiι miles pro eis. ipse est enim .ia qui videns assii elionem populi sui in Egyplo . et audieris eo-
. , rum et amorem , Pharaonem tyrannmn dejecit eum exercitu suo in mare. Ipse est, qui memoratum Nabuchodonosor prius su ., yerbiente in . nou solum ejectum de regui solio , sed etia moderi hominum consortio in similitudinem bestiae eommutavit. Nee , enim abbreviata manus ejus est, ut populum sutim ν tyrannis
540쪽
, , liberare non possit. Promittit enim populo suo per B aiam re- , , quiem se daturum a labore, et consu-ione, ac servitute dura. , qua ante fersierat, et per Erechielem 34. dicit: Liberabo meis, . um strestem de Ore eorum . sei licet pastorum , qui paseunt se- , ipsos. Sed . ut hoc beneficium populus a Deo eonsequi merea, , tur, debet a peccatis cessare, quia in ultionem peccati divina, . permissione impii accipiunt principatum . dicente Domino peris Oseam deei motortio : Dabo tibi regem in furore meo. et in Job, , trigesimo quarto dicitur . quod regnare saeiι hominem hypo- ,, eritam propter peeeatu populi. Tollenda est igitur eulpa, ut
, eesset a tyrannorum plaga , , .li48. Prob. 3. rationibus ex eodem S. Τhoma sumptis. Prima ratio. Ut liceret ii in privatis citibus . Vel populo universo insurgere in Principem absolutum tyrannice imperantem , ip*umque regno , ac vita privare, oporteret . ut pote talem indicandi. et poenam etiam eapitalem infligendi Principi eidem instrueti forentiai qui ' imperio absoluto nec singuli cive , nee populu A uni e sus in Atrueti sunt potestate indicandi. et poenas ullas, nedum ea pilalem, instigendi Prinei pi, quia nullus pol est judieare aliquem .
nisi sit aliquo modo subditus Hu , vel per eum missionem. vel per potestatem ordinariam . et oecidere malesae inrem , ad illum solum perlinet, cui en inmittitur cura est mnatiuitatis enia servandae; in imperio autem absoluto . Principi. cum singuli ei ves, tum P0-pulus universus stibS in l. non praesunt. ei cura cum munitatis conservandae non singulis ei vibus, aut populo. univerin, sed Principi eum mittitur : ergo nec singulis ei vibus . nec pimulo universo li rei in urgere in Principem ab illi itum , ipsumque regno . ac vita privare . etiam Si lyrannice imperPt.
I 9. Aliora ratio. Princeps 2 absolutus dicitur es e solutus legibus . et soli Deo peccare, quia nullus in ipsum potest judicium condemnationis serre . si eontra legem agair sas igitur
non e t populo universo. multoque minus singulis ei vibus illum, eum pote tale ua abutitur. Fialia dejicere, et nee are.
1l50. Tertia ratio. Rebellio 3 . seditio, et alieni juris
usurpat in numquam licent: atqui nun solum singuli ei vos, sed etiam populus universus non potest insurgere in Prinei pem lyranni te imperaulem, eumque regno, et ita privare . quin rebellioni , . seditionis, et alieni juris usurpationis rei flant: ergoneo singulis ei, ibus nec populo universo licet insurg pre in Prin-eipem . si lyrannie e imperet , eumque regno, Illaque privare.