장음표시 사용
2쪽
4쪽
Iransirin η ad eam Philosophiae partem, quae Ethtea, sive moralis Philosophia diei lur in qua . ul Laelanlius ajebat 2
totius Philosophiae ratio eontinetur. ln ea siquidem non de rebus tantum extra nos positis, ut earum cognoscamus naturam, et proprietales. sed de nobis ipsis agitur ut nostros formemus mores aetionesque nostras in finem ordinemus. Ut enim advertit S. Thomas 3ὶ, moralis Philosophiae proprium est eonsiderare actiones humanas , secundum quod sunt Ordinatae ad invicem . eι ad β-nem. Quis autem vere Philosophus est, idest, amator Sapientiae. nisi ille, qui scit actiones snas ad morum regulas, et ad finem ordinale componere ' Dicere proinde eum Seneca ηὶ possumus: ibi dicta sunt quae regunt mores, persequi celera, non in remedium animi, sed in eaereitationem ingenii inventa. 2. llaque, ut ab Ethices definitione ordiamur, facultas ea est quae versatur strea actiones humanas ordinandas invicem , et ad finem. v Dies actiones humanas, inquit S. Thomas 5 , quae v proeedunt a voluntate hominis seeundum ordinem rationis. Nam n si quae operationes in homine inveniuntur, quae non Subjacent, , voluntati , et rationi, non die intur proprie humanae, Sed na- lurales. Sicut patet de operationibus animas vegetativae Nam ui idem S. Doelor animadvertit 6 : aetionum quae ab homine aguntur, ittae solae proprie ineuntur humanae, quae sunt propriae hominis, in quantum est homo. Disperi autem homo ab aliis irrationalibus ereaturis in hoe quod est suorum actuum dominus. Lnde illae solae actiones meantur proprie humanae , qua-
5쪽
rum homo est dominus. Est autem homo dominus suorum artuum per rationem, et voluntalem. . . . Illae ersto actiones proprie humanae dicuntur. quae eae volun a te deliberata procedunt. 3. Qua ex definitione Ethicae insertur l. summa ejus utilitas. ac necessitas, quae enim major utilitas, et necessitas, quam scire proprias, et aliorum hominum actiones ordinare invicem, el
ad finem clὶ id agnovere sapientes quique: ideoque ab ipso mundi exordio Ethices culta diligenter suil 23. et non modo apud Iudaeosiain . sed apud Gentiles quoque Philosophos 43. Quod et multo
si Conser Arriani Epiciolum l. i. e. l. alentem minu4 obesse . M litui Ren ibus. quam ignorare . qnnmodo bona a mali sint di eernenda. vide et iam Theodore lum fee. 4. de ei ir. Crate. a neel. describentem Xenophontis de Merale narrationem , in qua scientiae moralis utilitas. et neeessitas eommendantur. 2, Ab exnrdio. inqitimns . in iitrali r nam ad latinias amandanda fiant. quae Diodorus l. l. rl Cicero l. i. de inve n. scribunt de primis hominibus belluarum more vlventilin . Vide qitae diximus Tom. l. S 778. et in nolis subiretis. 3ὲ Moralem di se plinam uehraeos ealluisse longe avxo istius craeeis . di tradit Emsebius L Φ Praep- e. 2. Nam purioris Ethleae praetepla eum vera Roligione apud ipso manserunt, ut gaerae Scripturae libri exhibent . praesertim libet Salomonis. vide S. istitoriim P in stolam l. 4. epis l. id it D. Chaldaeis ε xx lani oratii la. 'nae deperihil Slanieliis His . Phil. par. xv. ade inem. AEgyptiorum praeopta moralia eollegit Porpiturius 4. de Abstin. Erat imanes, cumno ophista . Persas. veteres luteu eos multa tradidisse praecepta mornm . refert Strabo l. i5. seq Apud Sinenses nori isse consite in m. qui plura de moribus doetiit . expiseata res est. l.eibnil in lom. 5. opp. pag. 43. consueti in appellat Sinensιum Socratem. Legps. et mores veteram tberornm. Celtarum . Lneanorum . Samniinm . Plirygum . Ita in pum . A ssvrio rem . omm . Latedaemonistrum . alior timque paput xtim descripsit. Nitolaus Damaseenns . exque ejus u . versali Historia exeerpsit Stobaeus in collet laneis , quae Cragius ad ealcem operas de repula. Laeedaemon. refert. Heraelides etiam libenm enmpnquit de Politiis. quem edidit idem Cragin l . eit. Apud Grae- eos studio doetrinae moralis praecipi e inevhnil foera les. qnem sequntias Plato fuit .nt ejus Dialogi de Republiea os endi ni, exhibetqtie Alei notis de doel- Plal. e. 27. eqq. Pythagorae Philosophiam reaclieam describit Stant eam His . Phil. pari. R. seel. 3. De Pythagora memorabile die iam reseri Sinbae is ser. 80. una est illivi Philosophi orintio . quae nullam in homine Panionem eurat. Stoicos lotos fuisse in traetanda do-etrina de bono. et malo . deqne ael innivng , et omelis. diselmus ex Laertio l. 1. Locuples testis doeteinae moralis State erem est Senoea. qui propterea Moralis littus est iii met ie Cpietelus. et Antoninus caeaar. Noteoenin moralem Philosophiam tollegit Lipsius in Manititues. ad Stoie. phil. Videtur autem Aristoteles teleris praestili se gen-lillhvs in line doctrinae generet nam si doetrinarum eo piam tonsideres . universa ser- me eomplexn est . quae ad singi las Philosophiae moralis partes pertinent. in libris
que doctrina Aristotelis anteeellere videtur: nam licet Stagirita ex eo genere Philos phorum risit . qui , ni S. Augustinu ait Epist. l M. al. 52. veram selieilalis viam igno. rarunt i mimis lamon quam eeteri erravit . praesprtim snerales . et Plato. qui rertim mulum . etiam uxornm mmmnnionem inii ix ut i et minus quam stoiei. quos seu - tra purgare lentavit l. ipsi v - quemadmodum in Platone purgando operam perdidit Franei Artis Patrie ius. vide l.attan in m l. 3. lti l. e. et seq. et Chrysostumum Hon . 4. in Acta. Millimus Cyrenaiens. et Epicureo i lii enim snes politis . quam moralis Philo sophiae e tutores ditendi sunt . eum in holaipla limis eorporis heatitudinem tollorarint. Studium moralis Philosophiae aptid prixeos Rnmanos non suis r neglectum, ostendunt, ges tam regiae. unam ari. Tabulorum . mores . et Canones antiqui juris Romani eK
6쪽
magis penes Christianos omni tempore obtinuit it .
4. insertur 2. moralis Philosophiae objectum esse actiones humana fi ordinatas in sinem. Sicut subjeetum naturalis Philosophiae. ait S. Thomas s2 , est inmus . vel res mobilis; ita subjectum moralis Philosophiae est operatio humana ordinatu in sinem. teletiam homo. prout est vo 'untarie agens propter finem. 5. insertur a. Philosophiam moralem esse Veram scientiam 3 : nam licet in moralibus saepe conseviemur verisimilia , nee universim materia mortim omnimodam eertitudinem, et perspicui talem patiatur; plura lamen in moralibus sunt omnino eerta, et explorata id et quis enim de veritate harum propositionum dii hilare potest. Deus est eo tendus. Parentes. supremi Principes, Mastistratus sunι honorandi . eisque parendum si justa praecistiant. Non esse pro benefleis injuriam rependendam: surtum , et rapinam, et perjurium, et mendacium, et adulterium, mala esse 's. Inseri ur 4. moralem PhiloSophiam esse seientiam omnino
hibentes. quibus Commentari adleeit Antonius Claeus Sylvius Advoealiis la suprem scitria Parisiensi . magna erutilione reserto3. Libri Cieerouis de Iegibus. ει de Dilleiis id ipsum demonstrant. ii celsitudinem christiana o Phil. ophiae moralis supra releras . docte o te adit Iavellus noster in opere quod hoc eodem titulo inseripsit. 23 1. Ei Me. et . l. 31 Quarens Heineeeins Elem. Phil. mur. e. l. 6 3. an uiseiplina moralis eerta vitae lentia estant, inquit. Aristotelici . et ipse Grolius de jure belli. ri meis l. 23. S t. sed ei jam coriongius, Pus torsus . Me ius aulispere uia. Es' autem puto.
Heinreti lim ita scribentem . ne unum quidem Aristotelicum legisse. Non negabit. s. omam sitisse Art lo tWlielim . eum hae ei vitio vertat Elem. Hist. Phil. p. l. e. 4. Legantur onlem ea qnae serihil s. Doelor . 2- q. s . a. 4. Qirae si ne inoeeitis legisset . nae ipsum p ni set aestit a re Amatotelieos universos . quasi negarint Philosophiae m .rali setontiae tertitudinem. SM quid nomino Angeli eum Doetorem Quolus quisque Aristotelicus est i Si S istralium l. Et li. e. 3. et Zava rellam l. de melli e. T. paue -- qne alios exeipias i qni morali Philosophiae verae seientiae rationem n garit .gantur institiationes quaeque Aristoteli eae Philosophiae moralis. lia aeeuratus Helis neeeius sui . ιιν Philosophia moralis habet . tit eelerae seienti p. strine ipla omnino eerta, et ex. plorata. quorum virilas fila lim engno eilne . pereeptis terminis. ut hoe principium .
bonum est faciendum . malum est fugiendum . quod ita in moralibus se habet . ut
principium eontradielionis in me lapitysitis. Habet quoque ennelnsiones bene mnitas i m. mediate tonnexas eum primis principiis moralibus. uti sunt praerepta det a Iogii alque hae emetunt . ut moralis Philosophia sit vera Feientia, sunt enim evidenter certae. Si antem tonelnsiones ita sint elongatae a primis prinei piis praelicis. ut non appareat illarnm eum istis tonnexio 1 sequimur quod est veνisimilius. d vero saepissime areidit in moralibi s. quae sunt ei rea aeliones humanas quarum si una ei reumflantia mille. tur . lam elare non patet rannexio in m primis prineipiis praelieis. Quod non evenitia Malliomaticis puris, quae universas propositiones resolvunt in prinelpia per se nota. Et idcirco Aristoteles . et eum eo S. Thomas docent l. Ellite. in moralibus nou es. e quaerendam eamdem tertitudinem qnae habetur in mathematitis. Hei nectius igitur. et pulandorsitis non sunt assequilli mentem Aristotelis, neque Aristoteli eorum . eum eos redarguunt de nνgala Philosophiae morali tertitudine selemiae, vide S. Thomano . 2. q. 96. art. i. ad 3.
7쪽
6 pno LOGus praelicam , lieet enim mi illas in moralibus speeulationes fiant st); hae lamen ordinantur ad praxin ad mores scilicet componendos . dirigendasque operationes in finem. Quare Epieielus s2ὶ et Clemens Alex. 3ὶ merito Philosophiam moralem appellant Medi cinam animorum: nam sicut Medicina in curandis corporum morbis versatur, in idque dirigit commentationes universas. quas institui ν; ita illisis uin estieit Philosophia moralis, ut animorum mombis medeatur. 7. Non ideo lamen Philosophia moralis confundenda est eum prudentia. Nam lieet utraque respiciat actiones humanas et mora. lis lameli illas respicit universim , prudentia singulatim : ideoque prudentia bonos efficit actui. quibus inest, non item moralis. Ut enim advertit S. Thomas 4 , ad scientiam sulique moralem in per-ι ineι universale judietum de agendis , sicut fornieationem esse malum I furtum non esse faetendum: sed ad prudentiam pertinet recte judicare de agibilibus singulis, prout sunι nune agendia. Certe nemo prudenter agens, male operatur: nam hoc ipso esset imprudens: potest autem esse, et saepissime evenit , ut ii qui cognoseunt aliquid esse malum per scientiam, quam habent. in praxi dessetant. Et idcirco S. Thomas 5 ait: circa prine Uia quidem universalia agibilium , homo recte se habet per naturalem sntelleelum prineipiorum, per quem homo eognosciι . quod nullum est agendum , vel etiam per aliquam scientiam praetieam ;sed hoc non susticit ad recte ratiocinandum ei rea particularia. Contingiι enim quandoque, quod hujusmodi universale 'rinei- pium eostnitum per intellectum. vel scientiam eorrumpitur in particulari per aliquam passionem ς sicut eoncupistenti, quando concupiscentia vincit, videtur hoc esse bonum quod concupisciι, lieel sit contra universale judicium rationis. In iis ergo qui pee-
eant, non remanet prudentia, etsi remaneat saepe scientia universalis praelica inhonestatis actus peccati is ; quae scientia proinde a prudentia dissert.
ili Non de iis speeulationibus loquimur, quae fiunt ad eremandas MeusMiones in pereatis, ut diei lur Psal. νιο . v. 4. qui enim ita se gerunt . ex eis genere magi sirorum snnt. de quibus seribit Apostolus I. ad Tim. χ. v. a. Req. Erit enim tempus . cum sanum doctrinam non sustinebunt, sed ad sua desideria eoaeervabunt sibi magistros . prurientes auribus , et a veritate quidem auditum avertent. ad sabulas autem eonvertentur. De his Seneea ait Epist. 45. Invenissent forsitan necessaria . nisi es aversiua aesissent. Mullum enim laborandum est . ut ad excusanda peceat a Divolae quaedam inanesque rationes quaerantiae. Qui reetae rationis primipia tenet. minus laborat in inqnirenua veritale. nee saei te aberrat a norma. 2 Apud Arian. i. a. e. 23. l3a Strom. 7. έ4 Q. 4. de virl a. g. i5ν l. 2. q. 58. art. 5.ιεν Qui errore specula livo laborant. ditentes malum bonum. et bonum malum: ponentea lenebras lucem et lucem tenebras, ut dieitur 1sa. 5. v. 20. ii peeeant tonira universale luditium rationis. et numqi am resipiscent. nisi ante abstetant intellectus
errorem detreo loe . eit. v. et t. subdituri Vae qui sapientea ratis in oeulis vestris .el eorum vobismetipsis prudentea.
8쪽
PUL Gus 78. Denique ex iradita delinitione Philosophiae moralis insertur ejus divisio in tres partes, quarum prima considerat operationes unius hominis ordinatus ad sinem,' quae vocatur Monasti l . Secunda autem eonsiderat operationes multitudinis domesticae, quae vocatur Oeeonomica 23. Tertia autem eonsiderat operationes multitudinis eirilis, quaeiroeatur Politica 3ὶ.9. Ex qua di, isione perspieitis, quam late paleant lines moralis Philosophiae. Nam si de prima lanium parte loquamur. quifipaucis compleeli poterii quae de ultimo sine hominis; de aetibus hominis sive eleellis, Sive imperatis a voluntate; de V0luntario , et in oluntario, ejusque caussa ; de illorum actuum b0nitale, et malilia ; de passionibus, animique assectionibus celeris; de virtutibus, et iliis, cum generatim, lumispecialim , eorumque distin elisne , Subjecto, caussis , circumstantiis, intensione . gravitate ; de regulis denique humanorum actuum eum internis, lum externis Quae tamen omnis ad primam Ethicae partem Monasticam pertinent . in qua singulorum hominum actiones considerantur ut ordinatae ad linem , vel ut ab ipso deordinatae. Quid vero, si addantur universa ad oeconomicam. et Politieam spectantia fl0. Nobis igitur in lania rerum gra issimarum copia constitulum est, ea vel lac ita praeterire, vel le iter allingere quae sive in Theologia Morali, sive in Iurisprudentia in se traciantur; illa vero diligentius persequi, quae ad Ius naturae, et Gentium pertinent, prout auris naturae nomine intelligitur Leae naturalis. ei nomine duris Gentium intelligitur Lex quae apud uni ei fas nationes est moribus communi consensione recepta. Potissimum vero agemus deosciis hominum, tum erga Deum, lum erga seipsos lusu ersta alios homines ; quibus quidem ossiciis universum naturae, et gentium jus continetur. Ne autem celera omnino praetermittamus, allingemus primum generalia principia de sine.hominis, ejusque felici late, deque morali late actuum humanorum; deinde ad Ius naturale.eι Ius gentium progrediemur. In illo autem agendiam ducimus de ratione tradendae, alque perliciendae doctrinae m0rum.
De doctrina morum ' tradenda, atque persicienda.
li dieitur a μονος. unus 1 tu . IIaee enim pars dirigit retiones voluntatis ad privatam honestatem . Privali mque honum.
3, S. Thom. loe . ei . Potitiea dicitur a πιλει. eivitas. 1ive Re pMNκδ a unda. Politia est Reipublieae regimen.
9쪽
rea quod juniores plerique Philosophi morales, non modo in scho
lastiuos de re morali tractatores, sed in ipsos sanetissimos Ecelesiae Patres ealamum acuerunt ; nonnulli qu0que ad moralem Phi-Iosophiam perficiendam, humani corporis advocarunt analomen. Itaque l. inquiremus in muralem doctrinam Patrum Reelesiae; 2. eaussam agemus pro se holasticis Doctoribus, qui de re morali pro dignitate seripserunt. eomparatione instituta eum doctrina morali recentium Philosophorum, qui gloriantur, haberique volunt tali Et hi eas restitutores, imo parentes ; 3. Sententiam expendemus ad- voeantem anatomen humani corporis ad moralem duet inam perinneiendam ; 4. de ejus vere perficiendae ratione dicemus.
rarum morali Christiano Philosopho insistendum sit in morali Getrina mirum Ecclesiae.12. CUM reeentiores helerodoxi opprimi se senserini nnbe
lesti iam omnium se eulorum. confirmantium Catholica dogmata ab ipsis negata, ut hoe firmissimum tonvellerent argumentum, omnem Patribus Εeelesiae negandum esse fidem dixerunt, cum in fidei, tum in morum doctrina , propterea quod in eorum operibus do-otrina Christi praege 'lim moralis eorrupta reperiatur: videlitet, ut Tertulianus ajebat si , liberanda verilas Marcionem, sive Lu-lherinii , aut Calvinum , siluilesve hvmani generis pestes , e e-etabat. Praeter Daliaeum i2ὶ, el Joannem Clerieum 3ὶ eeleris impietate, alqne impudentia praeiverunt Ioannes Bar Fraevs 4 , et Christianus Diomasin s ,0. 13. Videtur autem enna iis dicendum 3. quia ut Barbeyraeus advertit 63, Patres Ecelesiae plus adhaeserunt studio dogmalum merae speculationis t7 , rerumque Ecclesiasti eae diseiplinae
dentiae e ιι S 21. et seqq. quod opus sententiam Pnlidissimam errorum merito dixeris. 61 Teae . eu. tap. l. l7ὲ Tironi sius Hist. Jur. nai. e. a. niim. 23. seq. niver os Eeelasiae Patres in ena distribuit elas e . alleram. qna voeal GrιDanaorum. alteram et nam laeti Mystim rum. 1 e prima ail a . . Una qua si vii vi .im ad aeternam selit italom perveniendi in vera, . et sub ili enne plu mr terit eis nil προ rei et supposita doctrina de emendatione vo- . . t inlatis sua sponte . sequente e mendii lionem intelleelu r de tetera de Christiana. et ro hi terni rita parum stili sollicita ... et licte modo inenlealtim fuisse auditoribus... Deum os e Patrem indulg n 3sqimum, qui non adeo rigoro e examinaret aetiones li- .. her nnrrim chari mimorum . qui se Christianos dieere e . sed patientissime ser. . . rrt opera earnis. l e altera Palrniri clas e gie statuit i . . Ea pr aecedenti plane omia posita, oppositas etiam foml doctrina . nempe Chri tum non sustuli se deeein prae... tepta, sed praeceptum charitalis. in quo tamquam in tentro sumistus esset taliis
10쪽
0 3 EST. I. ART. l. 9quana juris naturae ; ideoque in eorum operibus reperiuntur se mune S vagi magno numero, et si quae allinguntur quaestiones. inepte resolvuntur; decisiones vero, et documenta moralia in ei exstantia, veris haud niluntur fundamentis, sed levibus. et ex irati eis rationibus . coniuriisque allegoriis; explicationes autem Sacrarum
Seripturarum ineptae quoque sunt ob ignoratas a Patribus linguas orientales , et ob erilices desectum. Nullus denique in iis operibus servatur ordo . ac methodus. Muralis ergo Patrum doctrina latis non est, ut in ea sit insistendum. i 4. ll. Patres Ecclesiae in mullos prolapsi sunt errores ad murum ducti inam spectantes , uti productis eurum lex libus Bal beJractis ostendit l . Nemo autem insistendum esse dixerit in morali doctrina reserta erroribus.
Prop. Mornli Christiano Philosopho insistendum omnino est in
morum docIrina , quum communiter Ecelesiae Patres tradiderunt. II. uagna autem veneratione eaecipienda sunt moralia cloeumenta Pestrum sing tuorum , si ii fuere sanctitate praestantes; et reverenter exponenda, si quae videantur a P ruule recedere.
15. Demonstr. l. p. in ea morum doctrina Christianus Philosophus moralis insistere debet . quae ab uinui errore , errorisque suspicione abest. Hujusmodi est autem doctrina moralis, quam
is Decalogii'. diseipi lis snis strenne inenleasse . Christiam Domi nnm in exiremo in. ditio non examinaturum. quid quilibet ei rea mysterivm essentiae divinae Credideri l. . . sed . . . ue praecepit iliarit alis ossi iis in illa die examen instillitiirnm ... ergo non adeo . . opus esse, vi quis de emendatione intellPelias fili sollieilii . . . Aituistin niDqttam ea. iii mniatore in Thoma in impii ilentiorem ' Quonam ex sanie Historiae Ecclesiasticae dii. Plieem illam Patrum classem Tuom masti s derivavit Quinam fuerunt Patres . qui de
subtili coneeptu mysterii essentiae Dei sollieiii. de Christuma et Deo piseente vilanctu nitido minii et ramini. spil audi lutes distum lini suos, Deum patientissime ferre
Opera earnis. tamquam imbeeillitates humtinas ; et praee epta deealogi su inierunt ρNon dico Palrtim cia sem, seu vel unum Christianum Scriptorem. qui haeretieus non ineri l. Τlis tuas ins proserat, qui haee opinionum mnii ira doti epit. Patres qui mysteria Trinil alis. ei tuearna lionis ad dogmata theoret ita pertinenlia, adversu Ariano . Na-eriloni in M. Sabellianos. NeFlorianos. Eiilythia nos uisiti ervii l. praeeipui hirre Alliana si l . Hllarii s. Hieronymu . Ambro fi in . Augustin.is. Cir illus Alexandrinus. l.eis uagnus. Qui aulem vel negligentissime legens eorum opima. non videt statim. rbique ea Spirare Christianam iliari latem. Denque piae lem vita in Ubinam Patres illi de earni ope. ii iis bi in iti sunt tamqnam de linmanis imbecillitali hiis quas Deus patientissime serat uno in t uo operum suorum praeeepla Decalogi sustulerunt Ad alteram qnnil per linet tias, in , nihilo mimis impiniens Thonia tua est i qui enim vel uni 4 Orthodoxus docuit. lillem Musieri Unitalis Essentiae Dei. et Trinita liq Personarum . lnearna innis. celerorumque articulorum Aymbolo en inprehensor nna qui certe A Ucutativi sunt. non pertinere ad examen quod Christus in exirenio iudie in institniurias eril Quis tamqi a me rum ne somniavit qua dein ditere. emendationem intellec ins in iis quae pertinent ad mystcria fidei non esse admodum sollicite eurandam p Perspicitis quot mendatia eomplexus Tlium a sitis sueti l. hibloriographiim a grais Juris noluroe. Praeclara historia me dactis tandique refella i iii l. o cilai