장음표시 사용
111쪽
QUA RATIONE LITES spraesidium partes confugiebant: qui mos non multum dissertcum hac nostra lego quae in si odie civili , inscribitur. Aperium igitur habemus modo si quis, ad jus suum firmandum, nullum estimonium scriptum haberet, illum adversario jusjurandum deseri e posse .
V. QUAE TEMPORIS ACTI VESTIGIA PERMANSERIdi T.
Sic postquam Solonis leges, xc anno ante J. C. prolatae sunt, uillitatis communis causa, exstitere judicia reipsupublica atque certa ratione lata Tantum lamen ab suit ut judices omnino in eumdem modum atque apud recentiore S gentes, aut etiam apud Romanos causas tractarent, ut multu temporis acti vestigia et Athenis, et in aliis civitatibus perduraverint. Quae vestigia, qualia suerint, indicare poSSiS, nunquam scilicet omnino familias ab antiquis juribus suis destitisse, sed eas et civitatem jura inter se quasi divisisse. Primum enim, etiam postquam reipublicae interesse visume St a sontibus injuriarum poenas repetere, tamen ultionem priVutum non omnino desueverant, dummodo inter cognatoSlis esset atque inius domi parietibus clausa maneret. Quanquam igitur Solo paternam potestatem aliquantum infirmaverat, tamen paler in familiam imperium exercere atque, haud aliter quam priscis temporibus de liberis suis, de conjuge de servi judicia, et saepius quidem saeviora, nullo intercedente, sacere nondum desiit. Ergo non recte quidam mirati sunt Draconem, quum de injuriis gravissimis poenas ferret, parricidium omisisse, quum manifestum sit parricidium privatam esse injuriam quae ad familiam, non ad civitatem pertineret. A Platone utiquo sabulam quamdam antiquam accepimus in qua qui patrem trucidavissent ipsos liberis suis trucidari oporteret Unde apparet nunquam omnino familiarum prisca jura a civitate superatu esse. Quinetiam ea est causa cur Gortyniae Semper, ut homericis temporibus, actio de adulterio intra domum exercita sit. Quem-
l. Cocleae ciuellis III v, 35 -l3 θ. Judici etiam licet litigatorum cuidam jusjurandum deferre. 2. Plato, Leues, IX, 8 2-8 3 ed Didot, II p. add .
112쪽
admodum enim Mario in Odyssae vidimus Vulcani dolo correptuni, ita Gortyniae maritus inimicum, si in manis os lose olere deprehendebat in vincula conjiciebat. Deinde, nullo judice auxilianio, ipso cum iribus te Stibus sontis cognatis rem significabat iisque imperabat ut infra quintum diem
abnuebant, reus in mariti arbitrium omnino veniebat. Sic, nullius imperio interposito, res se in lor duas familias lola habebui, nec maritus, nisi reo insidias molitus erat' apud judices citari polorat. Deinde, quantumvis in plerisque civitatibus res everterentur vel nox urentur, semper eae quae de nece Vindicanda Antiquis temporibus vigebant, consuetudine perduraVOrunt. Athenienses vero, quum apud eos ino judiciorum saepe mutulus sit civilesque actiones judicibus e civibus sumptis tractandae sint commissae lamen nunquam Areopagum ephe iaSque capitis causis orbaverunt, quia in his causis aliqua
religio inesset, propter quas sontes diis ipsis poena dependere deberent. Nam Antiphon in oratione demerodis caedo, Athenienses amplissime lauda quod leges de caedibus omnium pulchrissimae ac venerandissimae ab iis institutae sint
SimuS Sse omnium quae Athonis unquam exstiterint, deinde easdem de iisdem robus usque adhuc permansiSSe si Trita Te
αε τεὴ et ou Oetco Demosthonos quoque eadem fere laude Draconis legos ornavit ,
Ut vero Demosthenes simul cum aequalibus sui antiquas illas leges propior ipsam antiquitatem laudibus esseri ita(quae quidem animi inconstantia notanda est nonnulla ad euSdem leges pertinentia reprobat ac rejici velit. Nam testes Deci elides inser. tirict yreeques, I, p. 36l l 2 . 2. Vide ad caput III. d. Antiphon. De caece meoilis, XIV. d. Id. s. Demosth. Auti L lin. lG .
113쪽
ipso Demosthene momori ii nobis pro lilium est usque ad ejus aetatem morem oba de componendi floruisse. Sicut olim, ium quoque, priusquam in judicium venire statuebant, userat mortui cognatis, si cum in fors octore pactum iniretur, de omni actione desistore. Sic pud Demosthenem videmus Theocrinem, postquam si uter jus trucidatus sit, quis fuerit
interfector, exquirere, non ad eum citandum, Sed ut pecu niam, tanquam ratris occisi mercedem, accipiat uso oo oc
sic egit, crimini quidem tribuit, non vero quod lege vetante in compositione onerit. Idem in ea quam adversus Pantaenetum habuit oratione acriter quos tus est quod nullo injuria ac ne caedes quidem componendo xpiari non posset quamvis enim sucinus omnibus alere sanguinisque Vestigia nondum doleta esseni, si qua ieret compositio, intersectorem civitatis quoque legibus immunem evadere Ita hoc
uno verbo, nempe si qua compositio facta esset, reum morti
Quod Demosthenes vehementissime indignatur. Nam quoniam illa aetate hominum ingeniis pudor quidam exquisitior adhibilus orat, Draconis leges cum eorum moribus modestioribus factis jam non erant consentaneae Scilicet jam non intelligebant quo priscae leges fefendissent, quum, amiliarum auctori late paulatim debilitatu, antiquum jus cognati ulciscendi abolitum esset. Itaque non probare poterunt propinquos pro pecunia do octione desistere, ut qui poenam jam non damni prolium, sed coloris piandi rationem esse habe rent. IIaec quoque sui quam ob causam non jam samiliarum sed civitatis jam esse ab intersectore poena repetere.
l. dueersus Theocrinem 28. 2. Quod si priusquam animum redderet, is qui interfectus erat, interfectori veniam dedisset, nullum mortui propinquum de aede agere POSSE.3 Demosthenes, clueersus iantaenelum 58-8s. Cum illis antiqui juris vesti giis conferre licet quae adhuc in Tunicensi colonia nostra perulanserunt. Cf. L. Lapie, es ciuelliscition funisienneS. Paris, l888, p. liri u ejou dem expiation, te e cons ronte te meuririer ave les parent de lavictimental demande ne derniere imis a laesamille si elle consent, acceptorie prix dia an : sur son resus, te bey, silencieux, fenil la main, et loco ipsibi est conduit a la mort Le e Ima a te roit de grace .... v
115쪽
Nunc quum ad Viae nostrae terminum pervenimus, iter inceptum quasi repetere necesse est, ut accurule exquiru-mus quantum illae judiciorum mutationes ad Graecorum his ioriam illustrandam valeant. Sic enim nonnulla in itinere collegemus quae ad res quoque alias non minimi momenti
esse arbitramur. Primum enim constat apud Graeco semper eamdem rationem judiciorum et sacrorum fuisse. Quod et in aliis gentibus valuisse plerumque in medio si sic apud Celtas jus ulciscendi, cum iis quae de vita sutura sentirent congruiSSe, sollertius d 'Arbo is do dubainvillo demonstravit . Nam priscis temporibus, quum religio in majores aut cognatos Graecis penitus insita esset, ultio quasi ossicium habita est, quo quis dum fungitur, eum, qui vi occisus erat placaret. Itaque impius omnibus videbatur quicumque de nece cognati poenas
non repetebat atque non solum apud suos quasi nota inu rebatur, sed etiam ab ipso mortuo implacabili odio lacessebatur. Postea vero aliud visum est nam postquam civitates bene morata esse inceperunt, iique, ut serebatur, eas concordia donare valuerunt, omnem seditionem etiamsi ulciscendi causa accendebatur, omne reprobavere. Tunc arbitristoria erunt qui nomino Jovis jus dixerunt, populum o Rrietti e rieti rogentes. Mox Graecis magis atque magis ad pacis umorem procedentibus, omnis caedes pro scelere habita est quo civitas et ipsa rerum natura laederetur. Tunc lustrationis alio quam Apollo serebatur instituisse Simul ac mos Dol-
116쪽
Ibi CONCLUSIOphici oraculi consulendi invaluit . Itaque judices summa
potes late de caedibus pronuntiaverunt quia in sonios vindicando non solum mortui familiam, sed omnes cives divinitus ulcisci videbantur. Sic in ultionis privatae locum, ullio publica Successii, vel eodem tempore quo deorum publico rum Sacra laribus familiaribus majestate praestare coepi SSent.
ouaecumque autem fuerit illa mutatio, amen apud Graecos familiarum jura maxime valuisse constat, adeo ut Saepe vel ipsius civitalis utilitate praestarent. Unde haud immerito asseruerit aliquis Graecorum civitates, usque nil extremum, quasi coetus familiarum foederaturum suisse quae solum communi commodo adligarentur. Principio, ut ex Ilictis nobis apparuit, ad mille Simum annum ante J. C., nondum erat illita dicam, intra civitatem vis publica qua cives aut de jurgiis suis decedere aut pacem servare cogerentur. Tunc Siquis frucidabatur, statim ejus proximi armis captis bellum gerebant, donec interfectorem capite dominulum mortui manibus, piaculi causa, haud secus atque hostiam obtulissent. Illa enim aetate haec una erat litium componendarum ratiora Scilico par pari respondere. Sin autem discordias placare omnemque necis memoriam abolore iis placuerit, inter sese, nullo cogente vel interveniente, foedera inibant pretiumque caedis arbitrio suo statuebant. Eadem igitur erui tunc inter samilias commercii ratio quum postea inter civi-lules et nunc inter populo PS Se con Slat. Deinde, c circiter anno fuit genus quoddam judiciorum in tempus quidem duraturum. Tunc Graeci ad id propenSiores evasere, ut discordiis quibus civitas diutius disturbaretur placatis securius vitam omnes agerent. Itaque plerique, arbitro ab ipsis electo, a quo damni pretium acciperent, lites suas componendus commisere Rege sorsitan, ut certe Senatus, ut urbitrio controversias dirimerent, magi ac
mugi rogati sunt, sed multum ab sui ut eorum sententia
117쪽
partes obligarentur, quum jus privatorum infer se vel pugnandi, vel componendi, integrum permaneret. Tandem
quum ad annum DCXX ante J. C. judicia publica in omnibus foro civitatibus emitterentur, non ideo antiquae Consuetudines omittuntur, sed potius novis moribus aptantur. Caedent enim etiamsi ulciscendi causa perpetrata ii, rem foedissimam esse civitatisque esse hanc reprimere omne Ssontiunt quamvis autem hac aetate judices publica potestate ornati inferfectores persequuntur, nunquam tumen
cognati ossicio liberati sunt, sed potius munere suo fungi lege publica coacti sunt quin immo semper illis jus suis,
priusquam actio publica intendoretur, pro noce pretium accipere. Unde apparet nunquam apud Graecos res institu-iZque penitus eversa esse, sed do judiciis idem quam de sacri publicis actum esse. Quamquam ni in deorum ii qui civitatis praesides habebantur paulatim aliis praestifere, fomensemper famili prum penatibus sacrisque privatis majestas quaedam relicta est. Non alio modo, quamvis publicae poteS- lati cives omnes Subjicerentur, nunquam illa patrisfamilias in suos dicio, nec mutua cognatorum religio abolitae sunt.
Doinde ex illis mulationibus quas in agendis litibus reperimus hoc maxime apparere atque in lucem collocandum PSSe censeo, Scilicet non a regibus qui temporibus homericis florerent, sed potius ab optimatibus qui paulo post in civitatibus summa rerum potiti sint, potestatem publicam adeo nucium suisse, ut hac cives, ad lites suas irae landa ulerentur. Immerito enim qui has quaestiones fractaverunt, hoc perSURSum habuerunt, reges quondam exstitisse maxima potes late ornatos quorum in ditione non solum belli sodoliam domi omnes omniaque essent IIoc autem ex homericis poemalis pale lum modo suum quemque legem Seculum PSSe, neque magnam suis Se regibus poleStatem, nisi vel ut dii patrii, hostias mactando colorentur, vel civita a periculo quodam extraneo Servaretur. Itaque non, ut Saepe dictum est, regum potestas, primum maxima, deinde imminuta est: sed
118쪽
io CONCLUSIO qiitim primum cive laxis vinculis congregati, deinde sirici insinter se colligari vellent non reges Sed optimates vim remque publicam, quae singulorum civium jure praestarei consil- fuere conati sunt. Sic octingentesimo sere anno ante J. C. novum civitatis genus increbuit, usque ad extremam Graeciae Platem perduraturum, quum omnes civitalis utili latem venerabiliorem quam privatorum esse consentirent. Tunc
privali paulatim de an liqua libertate sua decesSerunt, adeo ut brevi aegerrime ferrent, si quis, vel ad religionem erga cognato SerVandam, armis consessim captis, civitatem iolam seditione perlurbaret. Tandem DC anno ante J. C., ut pax infer cives publico firmaretur, judices publici, qui adhuc Solum arbitrorum munere ungebantur, summa poteState omnes illos dijudicavere facinoraque morte aut exsilio repressere Sic in omnibus civitalibus potestas publica consillula est quae privatam antecelleret praeterea patet optimalum opera rem ad hunc eventum perductam ESSP.
Praeterea, quum ita res se haberet, nunquam ad perfeciam judiciorum rationem Graeci pervenerunt. Diutius enim apudeo quam apud Romanos privata bella permanserunt atque
apud AEgypto judices summa potestas de litibus dijudica
Verunt, longe antequam in Graecia ullum judicii publici vestigium exstitis. Insuper etiam postea, quum Graeci ipsi
causas ad judices publice electos commi Serunt, non omnino, ut supra vidimus antiquos mores ejecerunt. Semper enim
vel eo ipso tempore quo civitati magis quam ni sunt subjecta, familiarum juribus aliquid sancti insitum esse
Vi Sum est, neque ulla unquam lex lata est, qua haec omnino abolerentur. Quis igitur non videat in plerisque civitatibus, non omnes sontes sic in judicium compelli solitos esse. Atque si hi moros Athonis usque ad Demosthenem perdura Verunt, quanto magis in aliis quoque civitalibus quae nondum ad ita excutiam politamque civitalis rationem pervenerunt lovare quanquam multi, ut Plato in Levibus aut Aristoteles in Politico jam lucide sonserunt omnia sucinora publice S So
119쪽
vindicanda, nunquam lamen huc res apud Graecos evasii, neque in actionibus capitis potestas publica omnino pollens fuit. Atque familiae tum domum do suis an liquis moribus desiliere, poSiquam magnis mulationibus antiqua agendi ratio in Graecia eversa est. Nam quum leges Romanorum paulatim in omne civitates importatae sunt, Graecique antiquis sacris relictis Christi doctrinam amplexi sunt, tunc nova rerum ratio majorum mores e loco dejecit. Praeterea antiquius plerisque sui ut Caesari obsequerentur quam ut
religionem erga cognato Servarent.
Tandem, priusquam illa veterum Graecorum institui relinquamuS, non animadVertere non poSSumus multa intercessisse
infor illa et haec quae apud alias gentes vel medio aevo, veloiiam recentioribus temporibus inveniuntur. Saepius enim fuit, quum Graecorum instituta iis quae apud Celtas, vel
Germanos, vel Francos medio aevo usi labantur, conserre possem. Quam similitudinem nonnulli consuerunt ox hoc fieri quod omnes illae gente ex eodem loco originem duxerint atque principio ex oriani , institutu et sacra sua acceperint. Nunc vero multo aliter rem Sese habuisse con- sfai, quum eosdem de privatis ultionibus mores apud geniosiluasdam inveniamus quae nequaquam ut, si artana n stirpe, ut AEabylos , aut re OSSetes , ut u Judaei v ortae Suni. Quod si accurate exquiras qua causa apud gentes divorsis simas iidem viguerint mores, nihil eam causam non originem esse, sed potius civilia instituta cernas. Omnibus enim gentibus quae privatas ultione S, aut necis pensationes, aut jurajuranda Surpaverunt, hoc commune fuit nudum apud eas exstitisse publicum imperium quo privatorum jura servarentur aut Sicariorum Vi refrenaretur. Apud Graecos, exempli causa, non Vidimu reges eo potestatis venisse ut
privulos suis legibus Subderent item apud Germanos aut Collas celerosque hujus modi populos. Itaque quum imperium a Romanis constitutum ubique decrescere incepit, neque fuit a civibu ulla res communis, simul publica
120쪽
iθS CONCLUSIOs, olesias ac publica judicia aboleri coepia sunt. Tunc quid mirunt si ad primas hominum consuetudines barbari odior uni, quum privati non jum ulla vi publica, sed modo cuique suis viribus nil liceret. Iterum enim privali privatim injurias suas ulli Sunt, ilerumque gentes privalis seditionibus disturbatae sunt, quae solum foederibus, inter privatos summa polos tale ictis, Solvebantur. Postquam autem ut quondam apud Graecos, vis publica in plerisque locis consillula et simul firmata est, uno privati pacem servare judicibusque Summa potestate instruelis, causas committere coacti sunt. Sic in diversis temporibus, ab iisdem causis eadem exiere, quum ex nostris indagationibus colligereliconi in omnibus gentibus quibus vis publica desii, discordias privatas privatim componendas Sse simul autem atque polesiale publica cives regantur, Causas publico judicibus tractari oportere.
Lutetiae Parisiorum, in Sorbona A. D. xvii alta Dec. ann MDCCCXCVIII Facultatis Litterarum in Universitate Parisiens Decanus. A CROISET. Typis mandetur Aeodemiae ctrisiensis eclor. GREARD.