De Graecorum judiciorum origine

101쪽

bisariam divi lit, quorum alii vel in compositionem veni uent, vo in Foro de facinoro queruntur, alii apud iudices cognatis auxilientur .

Draco aulom simul ac de capitis causis corias norm is posuit non alia delicta omisit quibus quis vim et injuriam adhibebat. Nam ut sun nonnulla festimonia, poenarum magnitudine sontibus pavorona injoci Ut in Plutarcho sertur, capitis pct na omnibus sontibus dicta est. Nam quicumque vel olio, vel surto damnati erant, morte mulcta

: ovot ' Quod non mirari debeas, quum leges non minus atroces quam Draconis in aliis rogionibus aut temporibus alae sunt, ut optimulum agros possidentium potestas servaretur. Segnitie enim, etsi pr et, significari arbitramur more Porum qui errabundi vivere soliti, bonis optimatum maxima damnans Terroris. Furium uulsem frugum semper apud populos agrestes ut gravissimum omnium colorum habetur

Sic, ut ita dicum do omnibus injuriis quibus jura alicujus

minuebantur nunc judicos, a civitale olecti ac publica polos- lalo praediti cognoscebant ouanquam non adeo DP CPS Seresse videbatur injurias ulcisci, ut omnes in sonios intendereturnelio oportebat enim ut eo qui laesus ora boum apud judices Vocari sin autem placebat omni action ubstinere, hoc ipsopcoenae exim obatur. Tunc enim omnis actio ea erat quae, o ZR postea vocata si scilicet actio privata quum nemo esset qui, civitatis fili luti consulens, sublico omnem Sontem

l . Jurest Arb. de Jubainville Diti cel , I, p. 88-I8s illam familiarum atticarum rationem cum moribus, quae apud Ilibernos medio aevo Sitabantur, confert.2. Aristos. Polit. II, Ix s. 3. Plutarchus Solo, T. i. Confer leges illas quae apud Britanni P Saxones a de silvis Galae sunt Green, Uisloire u pere te,nc icti v I trad Monod P. . l . Etiam apud nosunt rerum eversionem, quae anno DCCLXXXI evenit, famulus qui furti insimulabatur, capitis rite damnabatur.

102쪽

sb CAPUT Vapud iudicos vocaret Solonis demum empore, si Aristoteli credas, cuilibet permissum es do injuriis accusationem

Si nova apud Athenienses actio exstitit quae pet: vi appellabatur. Quod o Plutarchi loco appuret qui, quae suo rii illa

poral, quidquid ipse de injuriae suis, prelio sentiebat, ei, quicumque poterat ac volebat licebat actionem sonti apud judicos intendere. Tunc vero judicia publica exstant atque capitis causae in duas partes distribuuntur : primum do nec si quis actionem infendebat, orni quasi o κη, unita suscipere propinqui coacti

sunt i do indo omnis injuria, qua quilibet in re aut insumilia laedobatur, pαρὴ, scilicet actio publica, quam apud judiues publico perso qui licebat cuilibet. Non autem rem

Publio ante firmata si, quam civos quasi eadem sentirent

batur, ea civitas pro bono morala habita estis in qua a latronibus non minus ii qui nullam injuriam accepissent quam ille, cui vis osset illata, per nas repolorent unc igitur omnes huic Aristotelis sententiae consentiunt, justitiam esse rem civilem, jus nim, qua coetus civilis quasi norma Sit,

et Oh TL T OLUων et qL E Tet si od fimo O G κα O Ora '. l. Aristot. Athen. v. s. 2. Pliat. Solo, S. d. In Lectibus autem IX, Didos, p. X2 , Plato, quan suam de nee legein Draconis, ut ita dicam restituit, sinit quemlibet pro nec alicujus apud judice Poenum petere Ceterum nequaquaui velari aliquem, etiamsi mortui propinquus non SSet uctionem interfectori intendere, rarissime vero ita rem se habere Dareste, Ilaussoullier ac Reinach asserunt ex hoc exemplo quod in Demosthene a Persus Eoercien et Milesibulum , inseritur. Ita patet 68- Veteres Graecos Semper sensisse, si caedes committeretur, maxime parentum et non cujuslibet civis ossicium esse interfectorem persequi Dec. NSU Uter fr. II, P. 22, nota )... Pliat. Solo, S. 5. M. 6. Aristot. Politicα, I, I, 3.

103쪽

CAPUT VI

QUA RATIO NE LITES APUD IUDICES PRINCIPIO DI IUDICARENTUR U EQUE TEMPORIS ACTI VESTIGIA IN POSTERUM PERMANSERINTI. DE IURIBVSJURANDIS . - . DE DR DALIIS , - . AN LITES SINGULORUM PRAELIIS DIRIMERENTER. - . QUI FLERIT SOLONIs AETATE IN IUDICIIS NOVA TESTIMONIORUM RATIO. - . QUAE TEMPORIS ACTI VESTIGIA PERMANSERINT.

Qua vero ratione illis temporibus judicia omitterentur, intelligere arduum est, quum nullum monumentum nobi Spraesto sit tuo sententia tum a judicibus lata praebeatur. Quanquam ex consuetudinibus nonnullis quae longe usque in poStorum tempus invaluerunt, conjecturum sacere possis quibus ostimoniis judicia tractarentur. Quemadmodum enim quum judicia publica bellis privalis successerunt, non tamen antiquum a miliarum jus ulciscendi abolitum est, sed potius publice confirmatum, ita pristini judices quum de insimulatione quadam verane esset, Uaerebunt, cantiquis moribus festimoniorum genus retinuerunt. Itaque non, ut postea scripta in judiciis valebant, sed litigatores jurando vel cautio noni asserendo, id quod contendebant, consili mure oportet, ut.

I. - DE IURIBUSJURANDIS .

Nam primum jusjurandum litigatoribus desorri solebat ut qui quum por deos jurarent, illos, ut ita dicam, de causa Sila fossos citarent, seque saevissimi suppliciis, si peierarent

104쪽

se CAPUT VI obnoxios esse crederent . Fori exempli causa, Aristololesila a Cumaeis actum esse ut si quis, dum accusat, cognatorum nonnullorum testimonia produxisset, reus, di m narPlur U

igitur ossibus intelligas jusjurandum tanquam probationem

in causis Saepe acceptum esse. Quem morem perantiquum suisse, et postea lolidum et barbarum habiliam esse, e quodam Eschyli loco apparet Scilico Eumenides, dum Minerva in Areopago judicibus praesidente OreSlem accusant, alia rosii crimini voriunt of hoc quod jusjurandum dare noluit,

Quas dicit schylus prisca jura nori et priscam consuetudinem. Tum Minerva jure illis respondet :

non injuriam etiam si jurojurando nilatur, vincere debere. Noquo his temporibus alia sui Graecis sontentia ac mullis gentibus quae quondam existimavore augustius ac firmius jusjurandum esse, si a re cognatis vel familiaribus praestaretur. Memoria enim proditum est tempore quo u Lex Salica, prolata sit, si conjuratorum o multorum jurajuranda pro testimonio certo haberi et ouem morem apud multas gentes barbaras valuisse consint. Sic adhuc, apud ineoliis coloniae nostrae, qui uruabyles , nominuntur. Si una iam

reo L conjuratores eum insontem esse jurant, illo a judicibus incolumis dimittitur' equo ad aliam rationi in pristina apud Graeco judicia esse constituta patet: nam si Aristololis

locum, cujus jam mentio laeta est, reseras, Accia Sutor pud Cumaeos, ut insimulationem probaret, cognato multo apud

l. De jurejurando vide caput III. 2. Aristot. Potilissct II, V, 2.3. Eschylus, Elimenides lys. . Id. . 2.5. Fustet de Coulanges, onctrchie rctrigite, P. fias. 6. Tarde, es fronsformosioris illi ili Oil, p. d.

105쪽

QUA RATIONE LITE sujudices vocabat qui sonioni iam suam uri busiurandis sir mureni uid quod in nonnullis civitatibus hic mos etiam in posterum viguitet Tabula enim aenea reperia est ubi foedus inscribitur, a duabus civitatibus ictum Diani hae et Chaleione quae apud Locros in Crissa, sinus illore jacebant, CCCCXXI anno ante J. C. ' uoc autem si dere, O Siquum

pax et concordia inter eas civitates firmatae sunt, cons enitus, Si quam inter o uiri usque urbis cives controversiam habeant, ii conjuratoribus u et op Hetet . n, illantur qui Unt numero XV, Si de una minu aut plus agatur; sin autem

Jam eadem ntione apud Gortynios, I anno ante J. , nonnullo cuia Sae tractu bantur quum marito, si quem in

adulterio do prohondisset et in ilionem suum redegisse l. eis minime insidias paravi SSe, per Conjuratore S hi .co .HTT , demonstrare Iliceret ' Praeterea conjurulorum quisque ibi molipsi imprecari solebat Fἐκαeteto a m dip .HI Evora Dio Vero quoque animadvertendum esse cenSPIDUS, conjurulorum scilicet numerum, non modo cum causa magnitudine, Sed

etiam cum illius qui captus erat dignitale congruere. Nam quum de L lateribus aut plus agebatur si adulier erat civis, quatuor conjuratores adesse oportebat si cliens, duos si

OmneS, Suecramentis datis, asso rebant ei reum in manifesto Scelere deprehensum suisse, nec maritum illi insidias, ut eum cuperet, comparavisse Verum in ceteris causis jusjurandum lanium re dolarebatur Ex quibus exemplis intolligas Graecos quondam sensisse, quo plure cum aliquo cognati erga deos sese obligarent, eo certiores de ro judices

106쪽

si CAPUT VIniori Ut postea apud Franco eventi, cognatorum jurajuranda magis quam cujuslibet valebant.

Quinetiam, si illis priscis temporibus, consuetudines, quae suerint, qu aerere pergimuS, non parum nobis mirandum esse videtur Graecis non abhoruisse illa testimonia quae in medio aevo si ordalia , vocabantur . Cujus rei non quidem mulla exempla sed certa colligas, siquidem ordalia memineris jurajuranda augustiora suisse, quibus qui non solum deum ad se vocaret, sed se ipsum divinae polos tali in quibusdam elomoniis insitae raderei, possima, si mentiatur, passurus Apud Sophoclem, exempli causa, quum Polynicis cadaver Velante Creone pulvere opertum Sil custodes, ut regis ussa, quantum quidem di sese pertineat, non violata

esse probent, Se paruelo OSSe ad serrum ardens manu prehen

dendum aut ad incedon dum inter flammas dictitant mi e do

lestimonio, quod reus per lamna aut serrum praeStat, agitur apud Bacchylidem autem exemplum invenimus quolestes patet aqua usos esse, quod muXime in plerisque gentibus et in modio aevo valuit ' Nam sert illo poeta Theseum una cum Minoe, quum in relam ribulum annitum, qua caedes quaedam antiqua penSuretur, adducerent Minosque aliquam virginem polluere leni avisset, in magnum jurgium venisse Theseum vero ira inconsum in Minoa vehementius invectum esse simul ac Neptunum patrem suum jactaret ' cui Minoa sese Jovis esse filium respondisse, et ad patrem esse precatum, ut Si re ipsa pater Suus esset, hoc signo certo omnibus manifestum saceret,

107쪽

ac Theseo suasisse, si reipsa Neptuni silius osset, ut patri se committeret atque in mare se projiceret,

Sic disceptatio quo dam inter utrumque sit, an re ipsa dei Alicujus silii sint, superique ipsi, ut de causa estimonium dent, orantur. Quis autem illi certamini linis uerit sola enarrat et scilicet Jovem, fulmen ejiciendo, magno tribuisse filio dilecto honoros '; quem, gaudio correptum, The Seu momagi lavisse, ut promissa teneret tum Theseum, ut cui non deesset sui patris fiducia, ad patrem coniugisse et in

mare Se projeci SSU,

Quae autem Theseo apud Neptunum Advenerint, quomodo brevi super aequor odiorii, dona Amphitritos in manibus serens, nostra parum refert Sed ioc majori momenti est, illum, ut ea, quae asseruisset, Vera Sse monSiraret, in muris aut optuni ditionem se radidisse. Neque aliter Colla illi egerunt, qui, Juliun auctore, puero in clypeo quodam impo-

108쪽

s6 ApE vlsilos in Rheno potiundo coni miliebant, ui sic omnibus paleros utrum ex adulterio an non orti ossent . Bacchylidis autem ex illa sabula hunc morem apud Graecos viguisse

Interdum etiam in civilibus causis, quod magis mirari possis, illo testandi genero liligatores utebantur. In Sicilia enim, non longe a Palica, sontes erant unde sui sui ala emanebant ad quas prope litigatores, ut jurajuranda omitterent, incedere solebant. Nam periuros, ut omnium opinio serebat,

necesse erat aut perire, aut sullem, oculis evili Si S caecos fieri . Uaec vero apud cunctos iraecos usitata esse insiliasimu S, quum civita quaeque suos more fuere fili nec una

eademque ratione omnes de judiciis sentirent. F arum lamen nonnulla querunt apud quas u ordalia , ad jurajuranda accederent itaque recte qua ri potest num apud Graecos, ut in medio Taevo litigatores, ad causam dolandendam, singuli contra singulos dimicarent.

III. - AN LITES IN GLLORUM PRAELIIS DIRIMERENTURI

Nonnulli autem morito animadvertor uni non tuli pugna causus judicari potuisse, nisi inter umbos, priusquam arma Sumerent, convenisset ut victor iis, quae sub lite essent, potiro tur Graecos vero ad haec certamina pronos sui Sse ex nonnullis sabulis a portum habemus. Nonnunquam enim cives duo, oci causa, inter se pugnabant: si in Ilictile Ajax Diomo de Sque, ut Sarpedonis urnia mero reni, docertaverunt Sic Theseus, quum Minos, ut Androgeo, memoriae causa, ludoSpublicos dedicavit, cum duce quodam Tauro nomino dimicavit et tanquam praemium, liberialem juvenum quos in Cre- iam adduxerat accepit suae quidem certamina manifestum est similia fuisse iis quae in ludis publicis inter athletas committi solebant.

109쪽

QUA RATIONE LITES IQuodsi ad alia transimus, civitates nonnunquam, OSl- quam duo milites electi inter se dimicaverant, de ille sua decedebant. Memoria enim Graecorum proditum est sic Eleoclem ac Polynicem, ut saevissimis bellis quibus Thebani et Argivi vexarentur, sinis fieret, do regno contendisse poSl- quam vero fratres alter alterum gladio occidit, ad pugnam hostes revortuntur. Atque in Ilio eiector Parin cum Menelao demelena ac divitiis ejus doceriare jubet ' Tum Graecisae Trojanis pugnare desinentibus, reges utriusque civitatis in medios exercitus, ad indutias paciscendas, procedunt. IIostiis deinde mactatis, ambo jurejurando spondent Se, donec Paris ac Menelaiis dimicali sint, pacem esse Servaturos victorique elenam ac divitias ejus relicturos. Quo pacto Paris ac Menelaus manum conserunt. Quid quod illa sabulae certioribus testimoniis firmantur u Monomo chias enim ex antiquissima aetate apud Graecos usitatas esse Epho

EX . ηυω ' , Nam, quum bellum inter Epeios solosque de Elide exorium esset, et utrinque pare vires essent, illis visum esse duos milites, apud Elolos, Pyraichmen et apud Epeio S, Degmenon, inter se dimicare poSiquam vero DegmenoSVictus esset, lotos terram obtinuisse At illa coriaminum exempla ad civitatum jurgia potiusquam privatorum allinent. IIoc enina est Thebanorum praelium cum Argivis, illud Trojanorum cum Graecis, tertium Epeiorum cum Elolis. Quando vero inter duos privatos lis

eXOria esset, Sic Graecos egisse nullum est festimonium atque

ex bellis privalis do quibus quidem supra dictuni est , quae

priscis temporibus saeviebant, nullum prorsus vidimus cui, dum duo viri inter se dimicant finis factus sit ouodsi usque eo provectus ero, quum jam esseni judicia publica, ne vestigium quidem ullum hujus consuetudinis apparebit Prosecto uulem, si alia certamina exstitissent, mirum esset nullam

l. Il. III l6-22.2. Sirctho VIII, p. 5. . d. M. VIII, p. 5. . Quod, antequam ludi Olympici instituerentur, evenit... 'Arbois de dubain ville op cil. opp. 8-6d non jure nostra quidem eum tentia, pugnam inter Parim et Menelaum ut privatum habet et apud Graecos certamina inter singulos exstitisse, ut lites dijudicarentur, emistimat.

110쪽

s CAPUT VI momoriam neque illum e Stigium Superavisse, praeSeptim

quum alii mores, ut familiarum ultiones aut jurajuranda usque ad recensiorem aetatem pervenerint. Ceterum, quod haud absurdum fuerit mentionem sacere, etiam nunc apud nos illa certamina, quae medio aevo inter Singulos usitabantur, legibus quidem invitis, vigere .

IV. - Lae FUERIT SOLONIN TEMPORE IN IUDICIIS NOVA TESTIMONIORUM RATIO.

Ergo illa sunt ex quibus intelligere possis qua ratione judicia publica sexcentesimo circiter anno ante J. C. emitterentur Scilicet sive partibus jusjurandum deserebatur, sive ex ordaliis Iudicabatur, haec vel ipsa festimonia maxime valebunt quae quondam, quum privati sibimet ipsi injuriarum

suarum poena repeterent, Silabantur. Sic quum judices munus litium infer cives comparandarum acceperunt, non omnino rejecerunt Antiquos mores. At quo tempore illi majorum more penitus mutari coeperunt Solonis leges non modo

in judicia, ut jam vidimus', sed etiam in os limonia multa noVaque attulerunt. Namque, quum litterae magis ut suo magi pervulgatae eSSent, ideoque Scripta undique pro dictis abundare coepissent, paulatim mos fuit festimonia scriptuante judices proferre. Non quo juSjurandum omnem vim amiserit; sed saepius placuit eo abStinere et, quod quidem minus horrebant, diplomata exhibere. Qua consuetudine in legibus suis probata, Solo jusjurandum ita demum litigatori bus, si nudum aliud testimonium suppeteret, deferri jussit.

quum litigatorum uterque jusjurandum dederat judices, qui Zoidis etα nominabantur, uter recte juravisset dijudicabant,

κptvo λενων - . Ad juSjurandum igitur quasi ad extremum

l. Tarde, es liransformial est ili Oil, p. l. 2. Vide ad caput v. a. Leaeicori eouer. 2.2, s. Gilbert, P. cit. P. 66. . . M.