De Graecorum judiciorum origine

81쪽

vicibus alternis de causa quid sentia dicit litigatoros autem ejus sententiam qui optimo de lito, Ziar fovetet et arbitratus esset, approbant otii iis arbitor et judo suis. Sic igitur do illis laton lis quae in modio posita suo rant rationem reddere possumuS. Tunc primum illus imponsas do prohondimus quas postea litigatores subiro assueverunt, quum et judicum qui optimo liloni diremissos tribuerentur,

In summa quum litigatoros sonatoribus lilom fractandam committebant, illis lico bat arbitrio indulgore a quo optimam discriminis solutionem suppeditari credebant ' Priusquam res a judicibus indagata erat, singula talonia b utraque parte asserebantur, ut is, qui earum discordias placare valuis

Sei, curae uae pretium auferret Colorum cum illa explanation locus aliquis abii in cujusdam quae in tymnis homoricis , radita est, congruit: nam priusquam Mercurius et Apollo inter se disputantes, judicium a Jove acciperent, lulentu, ut mos erat, solvero non dedignati sunt

l. Jure Gilbert anilia advertit haec duo talenta non re etsi di vacuet266λη , Ut Schoena an asseruit, similia esse Schoeman, P. Cil. p. 35 , sed potius u et i

n seta . o quam litigatorum Uterque u et o tot tetri eri , postquam de lite

arbitratus erat Athenis solvebant Gilberi, p. 5s, notari, ex Polluce VIII, 3s,l2 M., d Arbo is de duba in v. Ce Ont les epices dia juge apporteurdontrici es honorat res et a sonetion se consondent avec ceu du moderne avocat gagnant u Confer Tarde Tectrisform ilion cura oti, p. 26 Conve non Volontiers que, dans beaucoia de procedures primitives, meme dans cellet Athenes, omine dans Actio sacramenti de vietax Quirites, on retro uvel depol obligatoire 'une sommeta argent our tessi deurs, realablementa tota te aut re formalite. oui assure te palement de frais de justice Il est faeheux 'avoir a constater que des a plus haut Origine, a justice apparuit comine ne hos essentiellem erit couteuse. 2. D Arb. de Jubainville o . eil. p. 56 sinxit illum qui κη' θύset stet dialetro . o fuisse eum cujus sententiae ceteri arbitri uno consensu assentirent v lis appartiendron a celui des juges ou plus exactem erit, des arbitres qui aura propos pota te proces la solution a laquelle ses collegites se allieroni , Quae conjectura nequaquam cum judicandi modo congruere nobis Videtur, Et o C es ea otκαζov, u segregatim quid esse jus sentirent, hi dicebant . Simplicius enim in Graecia arbitria tractabantur quani in IIibernia per meditam aevum, neque temporibU homericis aliquem putamus exstitisse qui illi 'relion is vel judici esset similis cujus relatione rex et populus 'ententiam pronuntiarent. . I mn tiomerici in Mercurium 32s.

82쪽

Undo nunquam homines tulis ut licia ex ei cui S se apparet, et magis quoque Si ad haec confirmanda, quousque res illo tempore apud Baeotio provecta sit, uesiodo teste, inspexeris. Qui quum paulo ante primam Olympiadem vitam geros , non semel illos si roges , acerbis verbis increpavit qui, ut in choria, civitati suae prae orant curamque in cauSis arbitrandi agebant Ii enim, si iesiodo credas, ultro litiga

o vero maximo iis crimini vertit Osiodus quod quasio copo: αvo: Ssent, scilicet litigatorum bona pro sententia vorare assuevissent Quis non videat sic hanc interpretationem, quam de duobus alentis homericis proposuimuS, confirmari. Nam arbitri ita domum causas tractandas susci per volebant si multo auro opibusve satiarentur. Sic pol eorai a litigaioribus, dum allor super altorum quasi licitatur,

arbitrum allici atque ita justitiam laedi ac sors esiodus reipsa arbitros litigatorum blanditiis saepius quam Justitioq

indulgore solitos esse ' ouorum praevaricatio nos civibus omnibus plurimum noceremesiodus arbitratur,

Quare cives, qui sub optimatum arbitrio opprimuntur, lusciniae illi similes esse videntur, quam uesiodus ab accipitro quodam in sublime raptam misso singit ouum, quum ortunam insectaretur, sic accipiter allocutus est. Nuid queroris, o bona, quum te nunc in sua ditione habeat quisquam. qui lanio ibi praestos, quanio ego tibi, quamvis cunendi artis perilissima sis nunc, si vellem, prandium mihi praeberes, nisi aliud mihi placuisset. VeSunii Vero qui cum

83쪽

DE ARBITRIS Ilpotentiore quodam contendere audet, nam victus ad pessima redigetur . , Ex hac stabula palot Justitiam, quum vix judicia condita essent, ab iis, festo Iesiodo, alienam fuisse. Persea enim patrem qui litem illi inserro cupiebat, a litibus avertit , illumque insidiarum recordari jussit quibusu rege A plebem deprehendere studerent.

IV. - QUI FUERIT ARBITRORUM TOTESTAS.

Nunc autem quousque auctoritatis judices publico munere ornati pervenerint, intelligere possis. Primum commemorandum est, a litigatoribus arbitros omnino sua voluntate electos esse. Quibus tunc licebat aut de re compositionem ipsos sacere posse, aut ultro aliquem eligere qui de causa eorum judicarot non vero magis tunc quam antea publice in judicia compellebantur. Antequam enim duo homines ii qui in Achillis culo ostinguntur ad senatores Vocaverunt, sponte sua et nullius auctori late coacti, de aliqua noce componere conati erant L solum de pecunia, an recte Soluta sit quaerunt. Atque Arete regina, quum propter Sapientiam, Ut

lites compararet, orabatur, tantum eorum, in quos bene erat animata, causas Solebat judicure, o et L ' ovevi Tl. καὶ υost et L CAEST LOE . Non solum igitur non in arbitrium

suum illa cives cogebat sed etiam paucis et his quidem qui apud eam in gratia orant, causas tractabat. Nec quisquam in vinulis Oineriei Mercurium et Apollinem, quum do bobus dispularent, ad arbitratum redegit, Sed ipsi Ultro ad Jovem recurrerunt, a quo de surto compositionem

Deinde, quum arbitrii litigatoribus electi, sententiam aperuerant, litigatores credo equidem hanc sententiam aut acci pere, aut, si displicebat, abnuere, et consilium mutare poterunt arbitros tamen uno litigatores sententiis suis obligare

84쪽

3 CAPUT IV paululum conplos SSe, quam illum nudum est de hac re testimonium. Postea quidem Athenis arbitri suorunt privati, quoruni auctoritas liligatorum consensu constituebatur, lilque ita, ut ii, arbitrio acto, obligarentur. Non vero semperila rem sese habuisse manifestum est quum ipsi arbitri

publici, o metri tot Q, qui quotannis inter viros sexaginta annos natos sortiti orant non eo auctori tutis pervenissent, sed postquam ii sententiam do roruperuissent, ad judici Um etco vi aα et o vocare litigatoribus liceret'.

Quid autem miraris apud Graecos arbitrio tam debilem

suisse auctoritalem, quum apud gentes, quae diu priscos mores relinuerint, eadem ratione actum sit. Ut inter multa nonnulla exempla eligamus, ex Armonia lego quae millesimo trecentesimo anno postra. - C. prolata esl, privatis insurias

ipsis ulcisci licos, nisi arbitri lecti suerint qui solum partes ad componendum hortari valeante Eliam apud Ossolas qui Caucasum incolunt, priusquam lota regio sub ditione Russorum lenebatur, nullus erat confossus judicium qui illos dijudicaret, odi litigatoribus arbitri eligebantur quorum sontentiam accipere aut abnuet e poterant arbitri quidem, ne dijudicatio inanis evaderet, summa diligentia nitebantur os promissis vel pignoribus acceptis cogor In Gallia aulom

druidis major erat auctoritas, quum Caesar auctore, si sero dou omnibus controversiis publicis privalisque constituerent v et si quod esset admissum acinus, si is dos facta, si deu horo dilato, do sinibus controversia esset, iidem decerne u rent ri atque poena quadam gravissima terentur, quum omnes maxime horrerent Tu Si quis aut privatus, aut publi-

85쪽

DE ARBITRIs assibus eorum decreto non stetit, sacrificiis in sordicunt. Meu poena est apud eorum gravissima A. D sequitis iam autem res apud Griaecos homericos eo devenisse constat.

Quodsi ad os redimus, hoc nobis liniad parvi ros ori dicere

Tob Te ovetet apud uomerum non ut publicos, sed privatos judices electos esses nam nusquam vidimus cives ideo, quod ad illos vocare cogerentur, sod quia nemo alius in civitato amplior ac venerabilior existeros, ad sonatores a quibus jus rectius acciperent, causas suas detulisse. Sic, ut alia orbauSUrpemus, quia Senatores munero quodam publico ungebantur ei non quod eorum sentontiis major vis esset ab iis arbitrium, potius quam ubi liis cives potero malebunt. Undo patet lunc nulli civium consilio eam prae sto fuisse potestulem qua judicium suum alicui imponere possent. Nam lania erat sani illarum singularum in civitate potentia, ut non solum Sua quaeque negotia ipsa ac seorsum fractaret, sed etiam si ad publicam auctor salem vocares, semper judicio abnuio, suam libertatem recipere posset. Ergo non publica judicum concilia judices autem publici exstilo runt. Atlamon si in memoriam ovocavstris quam pria bella in lor privatos de propinquorum ultione antea fuissent, jam ad tranquilliorem firmioremque statum res pervenisse intelligas Quamvis nim in familiis situm esset, an ad publicos judices vocarent, lamen vel potius ideo bella privata paulatim exstincta sunt, quum cives se in pugnum Veniretur,

cuilibet controversias doso pro mallent. Ita quo jam ex illis pris eis temporibus, e quamquam publica judicia nondum existebant, qualia in postero sutura sint concipi potest ova

cumque enim causa a judicibus vel de nec uiat surto, fractabatur, aclionem quam si civilem n dicimus intentum esse, animadvertere operae pretium est. Si quis facinus perpetra Verat, eum non magistratus insequebantur, sed familia ipsa

ad compositionem adducor tentabat. Neque hoc temporem agi quam postea ab uno Judice sontentia, sed libentius a multis expolebatur. Jam in Foro plorum quo do lilibus actum erat, populusque saepe liligatorum alterutrum sequebatur. Denique, quod in postero maxime crevit judicos ossicium

. Caesar VI, 8, 5.

86쪽

I CAPUT Vsuum non gralis exercebant, Sed a partibus pecuniam, si componendi rationem praeStiterant accipiebant. Quid vero

absuit ut illi judices publica judicum consilia evaderentes Nihil nisi quod et id permagnum cives judicum sententiis non obliguli erant. Atqui dum civitatos augentur brevi ad id Graeci pervenere, ut judicia publica instituereni.

87쪽

CAPUT

DE JUDICIORUM PUBLICORUM EXORDIIS

l. Ut in Raeci ANNO FERE EXCENTESIMO DE TAEDE SENTIRENT. 2. QUAE DE FREMIS IUDICIIS FABULAE FLERINT UO TEMPORE PRIMUM IUDICES PUBLICI VIHUERINT i. DUL FLERINT PRIMUM IUDICES. - DRACONIS DE NEC LEGES. - . QVO MLNERE FAMILIAE APUD IUDICES FUNGERENTER. - . si aliavi , ET et: i iiDISCERNUNTUR.

Nobis quidem quaerentibus qua ratione litigatores judicum sententiis sensim obligati suerint, non dubium est quin ad illuni exitum dua causae maximo valuerint. Principio enim, quum tempora prospera essent, brevi evenit ut cives vinculis strictioribus inter sese conjungerent. Jum mugi Sasque magis istiusmodi bella quo inier privulos exoriebantur omnibus saeviora ac iurbulonii ora visa sunt Mox nova haec sententia in mentes sese insinuavit : civitali scilicet, ut esset bene morula, semper ad omnium civium concordium pectandam esse. ouam concordiam Graeci postea Opυ p. vappellaverunt sed privatorum discordias, ne pax illa Saepenumero perturbaretur, reprimere vel placare nece S SP erat. Itaque omnibus visum est reipublicae interesse nonnullos cives publico judicum ossicio ornatos, omnem litem componere simulque litigatores eorum judiciis, omni modo, etiam vi, Subjici.

I. - QUID GRAECI ANNO FERRE EXCENTESIMO DE CAEDE SENTIRENT.Deinde simul atque omnes publica judicia constituere ubique conabantur ratio altera cum illorum studio conSpi-

88쪽

6 CAPUT Vravit Priscis enim temporibus parentum vel cognatorum

ultio a diis ipsis praescribi credebatur ne quo unquam do illa

soniontia homines decessisse constat . oc vero novum maxime reconlioribus aetatibus apparet, non tantum civis mortui propinquos sed etiam lotam civitatem ex unius eo do luctum detrimentumque acci poro. Ideo nox cujuslibet nos anda ac diis invisa habita est quod unius vita ex universo

resecla, omnis rerum natura inverteretur.

Unde mos apud Graecos recens adolevit, Si quis quem, Vel invitus, interfecissei, sacrificiis atque aqua et igne eum in fordici, donec piaculum adhibendo labe sese purga Visse l. Nunquam temporibus homericis Graecos ita egisse jure animadvorti Gilbori , quum Theoclymenes, cognati intersec-lor, minimo se lustrari oportere existimet, sed, ut ipse significat, modo ut parentum iram vi tot ad Telomachum confugiat . Non multo post mutata est Graecis sententia, quum jam in Cyclorum duobus fragmoniis de piaculo, Septingentesimo anno anto Christum natum, mentio fiat Achilles enim, postquam Thersiten, qui eum lingua persequebatur occidit, Lesbon petiit ibique hostias Dianiae et Apollini

mactavit, et ab Ulysse caedo lustratus est Aut Cephalus, qui conjugoni invitus intersecorat, Thebanos, ut so lustrarent, oravit cujus rei pro mercede a regione vulpem immanem expulit ' Theseus quoquo quum notandos ulrones vita orbavisset, priusquam Athonas intravis, a Phylotidis rito lustratus est ' Memoria doniquo ab ero dolo proditum est quemdam Adrastum nomino qui propior necem patriam liquerat a Craeso idem auxilium potiisse ioc enim omnium mentos subiit nullam ess caedem olium si ulciscendi causa perpetraretur quae excusari poSSet. Sic discrimen quod a principio nullo modo exstilisSe conflat, inter civiles et capitales causas a civitate facta erat.

S. Plutarchus, TheSel S, 2.6. erodotus, I, 35.

. Exempli causa fabula est quae de ivsse ab Aristotele refertur vide ad p. l .

89쪽

lite UDICIORUM PUBLICORUM EXORDIl Ilinc cives, oratiorum opibtis agebatur, ipsi aut intor sese Secundia nive cujuslibet arbitrium pactionem suci ob in t aut ad judicum publicorum sententiam vocabant. Illinc si qua caedes perpetrata erat, non eam nullam civitas relinquebat,

Sed Si propinqui deerant reliquem eligebat qui intersectorem coram publicis judicibus insociaretur. Actiones enim illas

quae nunc, capitis , atque u civiles , appellatae sunt a principio sejunctas eSS COIIS tui.

II. - DEM DE PRIMI IUDICIBUS FABULAE FUERINT.

Quam operosa nc mullis incommodis impedita suorit illa priscorum morum mulatio vix intelligimus Antequam enim patresfamilias id om illi qui ad arbitrium suum et semet

ipsos e sumilium suum lotam rogerent, summam civitatis potest alom, quo animo errent, multis certe ac saevissimus

seditionibus civitatos portus balae uni Paulatim lamen civeS de prisca sua liberinio decesserunt, posteaque GiVPci illud jus publicum institutum esse do mirnti sunt, ut hoc ex diis ipsis in sabulis narrarent man ViSSP. Atheniens os enim gloriabantur quod primum bellis privalis terminum posuissent utque consilia, quibus jura omnium SPI Vurentur, creavissent. Primi omnium, ut ait Thucydides, Atheniens os armis quotidie uti dos ierunt of in mollio romvitae rationem venerunt i Isocrutosque in Pctneqvi te Athenienses collaudat quod primi leges ac rempublicam con-

Tveto n. Qua autem ratione hoc actum sit, in hunc modum monstrat unumquemque ad uegi SirutuS, ου eum Is inferfectorem vocarebo quo unquam discordia quae inter

privatos increbrescant, vi dirimunt ' Quae res ideo etiam tum prospero successerat quod dii ipsi de caelo delapsi essent, fabulis si qua nidos quae de Areopagi senatus in sillusione. quae primum ab Uollunico nobis traduntur, qui ad septimam et Sexagesimam Olympiadem vitam agebat, DC anno an to

t Thucydides, I, V. 2. Isocrates, Petnectyrictis, d.

90쪽

J. C. Forebatur Scilicet priusquam ad Areopagum rosios voeavisset, fer illud consilium consedisse et primum Mars, postquam I alii rothio Neptuni filio, quom vim silio suae adhi-hontem deprehenderat occiso ut raditum est, prema ab Areopago liberatus est Deinde quum Cephalus conjugem invitus eoidisses, exsilio perpetuo mulctatus est. Diaedalus denique, quia invidia correptus, fratris sui filium ex Acropoli dejocerat, eadem poena assectus est . duro antoni Gilbortassori in illis sabulis tria esse si tu voti et omnium capitis causarum quo postea judiciis ae sunt Mars senim Sotiora oriae ora, CPphulia pulsem Robet Lora, C re datus Ros m edidit.

Sed in posterum praeclarior evasit ea fabula qua Areopagum a Minerva ipsa ui de Orestis causa judicium proferretur, esse creatum. Quo ex judicio diuturna vigilia quae mutua continuatione Atridarum stirpem so daverant sinem tandem habuerunt. Ut deae ipsius verba usurponius judices posthac

sederunt qui jurejurando obligali do caedibus judicarent :

Sic ab Areopago primum do capitali sucinoro judicium factum

Quod ad nos portinet sumam illam apud Graecos exstitisse retinere par est, publica judicia sola deorum auctoritate

firmari.