De peste, dysenteria et ophthalmia Aegyptiaca

11쪽

Ρraefatio.

sor longius tempus haesitavi, antequam ObServationes In eas de peste, et dysenteria Aegyptiaca, publici usus facerem. Volui etenim notitias, quae horum duorum morborum habentur, invicem comparare, laborique meo formam Circum. scriptam, et hinc a plurimis operibus, quae hac de re existunt, longe diversam dare. De peste acturus, studui evitare nimiam prolixitatem, et Otiosas discussiones; nec exiStimavi

scribere, cum innumeri alii jam existant, quorum nonnulli tantum ea, quae ab aliis dicta sunt, repetunt; utiliusque fore existimavi, Si Solummodo, et in primis de omnibus iis circumstantiis loquerer, quae speciatim pestem Aegyptiacam adtinent, et tantummodo de momentiS maxime essentialibus, accuratam ejus Cognitionem SpeCtantibus, dissererem, et opiniones de ea dubias agincertas resutarem. Praeter ea volui trans limites vulgares therapiae hujus morbi, quam mille circumStantiae impediebant, progredi. Omnes, quibus historia hujus calamitatis generis humani nota est, persuaSi erunt, artis me-

12쪽

dicae peritos, respectu eiuS in eodem qua Ss orbe Semel moViSSe, Cum eadem semper remedia adhibuerint, quae jam saepius exhibuerunt ; et

qVae non Solum veris artis principiis contradicunt, Sed etiam aperto ridicula, et minime re media salutaria sunt. Res quidem facilis fuisset, Vastum opus de peste conscribere ; at superfluum

mihi videbatur ea re potere, quae jam ab aliis artis medicae scriptoribus, hoc de morbo dicta fuero. Aeque inutil2 foro existimavi, Si sympto-matologiae hujus morbi , a Domino Savaresi, fugia et, Lavrey, et Des geneties descriptae, im

morarer 3 Candem ob caussam non De Ces Sarium

esse credidi, ut de methodo chirurgica pestem pertractandi, a Barone Larrey et DeS genet tes exposita, et de remediis praeservantibus, de quibus Complura opera prolixe agunt, loquerer. Quae do remediis ad morbum hunc debellandum, ap- is dixi, ea observationi debeo, et hinc persuasus sum, ab iisdem salutarem etiam effectum Spe rari POSSC. Silentio quoque praetereo, tentamina Pliarium medicorum, pestem in Oculandi; cum talia experimenta , nulli principio solido Superstructa Sint, nec ab iis emolumenta, similia iis, quae insitio Variolarum, et Vaccinae adfert, exspectari POS-Sint. Pestis enim non semel tantum, ut Variolae invadit; innumera enim exempla dantur; eam

idem individuum pluries, et semper eade* cum

13쪽

vshementia iuvasisse. QuamCunque Iaudem mereatur sacrificatio sui ipsius , a Valli et Iros en- bergio tentata, sateor tamen Candide, me igno-xare quid hi viri per id detegere voluerint et

quem Cunque scopum ii prae oculis habebant, nunquam tamen Oblivisci debuissent, non dari magis generi humano insidiosum mi asina , quam Pestis est, et omne S fere, qui temere audaCessuerant, per id periisse. Ego quidem libenter aliis talia tentamina relinquo , nam in quantum rei perituS Sum, eXiSti mo, objectum maximi momenti, quod medicus cum spe felicis exitus Prosequi possit, esse, si tentamina therapeutica repetat, et Variet; quae quamvis jam numerosa Sint, nos tamen no qua quam ab ulteriori investigatione deterrere debent. Amor hominum, quo ardeo, et ProgressuS artis, potui Ssent me fortas SiS PermoVere, ad annos vitae, qui mihi adhuc supersunt, itincri in Orientem suscipiendo consecrandOS, et ad Confirmandum id, quod a variis remedii S a me propositis exspectari posset ; sed Plane eo ipso momento, cum de his mecum deliberarem, novum munuS aeque honorificum, ac splendidum mihi est oblutum. Fui enim Vocatus ad principem, Cujus proprietates et virtute S eminenteS, nimis notae

sunt, quam ut ne CESSU m Sit, eam nominare.

Multi modici loquuntur de dysenteria Clima- , tum calidorum, in quibus commorabantur, v

14쪽

VIII

de morbo ad curandum perdifficili, et hinc mortifero. Occurrunt quidem passim in scriptis eorum verae et Utiles Observationes de eo, sed nemo horum auctorum de hoc morbo tum prolixe egit, ut is mereretur. Medici exercitus Gallici in Aegypto de eo tantum obiter loquuntur. Cum per

quatuor Continuo S annos eum Cura Verim, non de

fuit mihi certe larga occasio instituendarum Te spectu ejuS Ob Servationum, notatu dignarum;

quibus ea adjeci, quae apud auctores inveni, qui de morbis Europaeos in calidis climatibus affligentibus loquuntur; et hac ratione labori meo eum gradum Utilitatis conciliavi, quem non facile ei quispiam denegabit. Tandem curavi hic typis recudi tractatum meum de ophthalmia, qui jam anno 181 2 in Iucem prodiit. Vide opuscules de me de cine pratique. Paris , et qui nunc paucas mutationes subiit, et exiguis additamentis locupletatus est. Ego argumentum hoc omni cum prolixitate, quae neCeSSaria videbatur, pertractavi; hinc tractatus hiumulto amplior est, quam ii, quos DOm. Larreyet Savare si de hac materia scripSerunt. Felicem me sum reputaturuS, Si opera mea adprobationem artis peritorum Obtinuerint, et si suturae progeniet utilis esse potero, ostendendo viam minus incertam, iis, qui post me artem medicam exercebunt.

15쪽

OBSERVATIONES GENERALES

Ex quo mihi proposueram Aegyptum proscisci,

persIexi maximi momenti fore, si adtentionem meam praecipue in pestem, morbum omnium maxime BlΓΟCem Converterem, qui perSaepe pulchram hanc regionem devastat, in qua olim incunabula Scientia-Υum et artium fuerant. Hinc statim initio omnia legi , quae diversi peregrinatores, de hoc morbo SCrip Sere , in primis Summa cum attentione pei Scrutatu SSum opera eruditi olim medici Prosperi Alpini; at

mox perspexi omnia, quae in iis continentur, Di-hil nisi observationes Separatas esse, et ea, qtacte historiam hujus morbi spectant, Summa cum Se era late EXaminari debere. Cum mense Novembri 1797 Ale-Xandriae e navi descendissem, totum me collectioni DCtorum certorum, quae hi Storiam peStiS adtingiarit, dicavi; post aliquot menses urbem Hairum petenS, disquisitiones meas illic colatinuavi, easque cum iis comparavi, quae jam Alexandriae et Rogeltae collegeram ; ac tandem per Complure S continuos anno Soccasionem habui observandi terribilem hunc morbum, atque Sic per de CurSum quatuor annorum Oh- Servationes , quas in hoc tractatu invenies, colli-gstre potui.

16쪽

Redux in Galliam cum exercitu, qui regionem

hanc armiS occupaverat, vidi sensim opera dominorum De8 genetieS, Larrey, Pugnet, Savare Si, Sotira, Assalini, Baias enard, quae multaS ObServationes

de peste Aegypti adtentione dignas continent, in lucem prodiisse. Ego ipse jam tunc temporis observationes meaS de hoc morbo, typis edere potuissem; sed desiderans, historiam et naturam ejus adhuc prosundius et denuo perscrutari, propo8ueram mihi, adhuc alias regiones Orientis invi Sere , Scopo eo, ut ibidem novas observationes colligerem, et eas Cum iis compararem, qua S in Aegypto institueram. Hae ex CauSSA Secundam peregrinationem TuniSium Suscepi, ibidemque per unum annum CommorabuT; tandem tertiam peregrinationem in Graeciam continentalem Suscipiens , eam per SeX annos perIgraVi, adeoque per tria lustra continuo de peste meditabar, et obser citioneS respectu eorum, quae inprimis ad pestem Aegypti pertinent, studiose collegi; ac ut paucis dicam, nunc observationes meaS juxta eaS meorum collegarum collocare audeo. Nunc in primis oportet eorum opiniones de peste, cum mea opinione

comparare. Viri artis medicae poriti, de utilitate et merito labori S mei, quem hic iis ossero , judicium

ferre poterunt. Jam in praestatione monui, SCOsum meum nequaquam fuiSSe , consummatum traCtatum

de peste coi Scribere, quippe quod mihi conveniens videbatur, me ad ea Solum restringere, quae directe Aegyptum adtingunt; quia regio haec pro primario fonte mi asinatis postis eri omnino habebatur. M onendum quoque hic habeo, Europaeos nomine pestis mire abuti, et eo tam febrem pestilentialem, quam multa S epidemias, quae re ipsa nihil aliud erant. quam typhus c0ntagiosus, promiscue designare. Non

17쪽

immorabor igitur hic etymologiae nominis peStis, et transibo potius ad desinitionem hujus morbi, cujus

natura proteiformiS, Vix ac ne vix adaequatam admittit. Caeterum farraginem ObServationum mearum cum adtentione considerans, exi Stimo hanc, quae equitur, e S Se optimam: ωPestis est morbus sebrili 8, plus minusve conta- ωgiOSUS, Saepe Summa cum debilitate virium, et bubo- v num aut anthraeum eruptione Conjunctia S, et aegrOxtum citius, quam alii morbi e medio tollens a Estne pestis pro typho contagioSo , iat nonnulli existimant, habenda; an vero est morbuS peculiaris In hoc tractatu occasionem habebo, quaeStionem hanc solvendi. Facta certissima me de eo convi Cerunt, 'IMOlieSCunque pestis in Aegypto exoritur, mi a Sma peStilentiale, infinitas varietates offerre, et hinc nunc Cum majori, mox cum minori vi agere, et magi S Contagio Sum esse. Quandoque id sub initium epidemiae vehementius agit, quandoque tantum, poStquam morbuS aliquandiu jam perstitit; et quo magis epidemia ad finem Vergit, eo magis etiam morbus mitescit. Non oppugnabo hic opinionem eorum, qui negant pestem e 8Se contagiosam. Nemo medicorum, qui cum exercitu gallico in Aegypto fuerant, opinionem hanc reSuScitavit, praeter Doctorem Assalini observationssur Ia maladie appelle e peSt. PariS, an X.). Terror quem contagio peStiS incutit, e8t magnus; sed quamcunque ideam Sibi homines de eo forment,

Certum tamen eSt, eum longe minorem e SSe, ac iSeSt, quem variolae incutiunt. Hoc phoenomen provenit ex consideratione numeri eorum, qui in Aegyp tO iventeS, Nunquam ct peSte erant Correpti, quaequ0d in faustumi i bidum saepe prorumpit, et majorem

18쪽

minorem ve stragem edit. Notum e contrBrio est, Variolas vix unum ex decem millibus intactum relinquere. Et Si pe8ti S adeo contagio Sa e S Set, Ut Vulgo credunt, regio haec jam penitus incolis privata suisset; praeSertim cum Molia med ani Secundum dogma praedestinationi S, credant Se ingenS Crimen committere, et voluntati divinae semet opponere, Si tuta

Quamvis debilitas virium, pestem aut praecedit, aut concomitatur, tamen erroreS , Si exi Stimares, eam a peste in Seperabilem e Sse. Certum quidem e St, pe-

tione manifestare, vel eam, ubi jam morbu8 prorupit, accedere. Sed aeque certum e St, me multo S peste adfectos vidisse, qui sine ulla virium proStratione erant, quippe qui ad locum Sied, sat procul distantem proficisci poterant, ubi nempe ΠΟSoc omium militare, dictum praedium Ibrahimi Bey, in extrema parte urbis Nairo erectum erat. Recordor inter CaeterOS ministri aegrorum superiori S, qui me cum agro OS in- vi Si SSem, Sequebatur, et me HS que ad portam IIOSO- Comit Concomitans, conquerebatur, se levem dolorem Sub dextra axilla persentire; respondi, id pos- Se eSSe Symploma incipientis pestis; at ille me irridere , et Coram me Saltare coepit, et post tres dies mortuuS e St. Apparatio bubonum sub axillis, vel in inguine, - rarior in collo, aut in facie, Symplomae Si maxime ConStans et characteristi cum hujuS morbi ; vidi tamen complures peste adfectoS, apud quo So ut nullo S bubones observavi, aut qui tantummodo

CircumStantiae hucusque adlatae, sussicienter de monStrant, quam dissicile sit, exactam dare terribilis hujus morbi, desinitionem. Nullus auctorum difficulta-

19쪽

tem hanc magis sensit, quam doctor Chenol '), qui in

meam Sententiam, non minori Cum energia, ac Veritate,

sic de hoc argumento scribit; v videlicet vere protheus v hic morbus, non in varii S tantum, sed in uno, eodem- ω que aegro intra breve tempus novas induit formas, s nova offert phoenomena; novas aperit origine, ne XV,

s gro levis invasio improvisam mox parit malorum Castervam: in isto terrifica initia salutarem nanciscuntur sexitum: ille praeter Spem emergit, quem morbi gras vitaS morte damnare idebatur. Alter perit, qui seu vix aegrum existimat: tertium videaS Sanorum more v circumambulantem, qui poSt paucaS horaS mortiS cas det victima.gHaec omnia cum peste Aegypti ita congrUunt, ut credas Chenotium hunc morbum in eadem regione

Alia questio aeque permagni momenti est, ut Certo decernatur, an pe Sti S Aegypti Semper conStantem characterem habeat; an vero pro ratione Circum Stantiarum et ConStitutionis epide micae variet 8 Ad quaestionem hanc respondere volen S, debebo facta anteriora, altius repetere, et colligere inquantum fieri pote St, notitias de charactere Complurium epidemiarum pestis, easque cum mei S propriis observationibus comparare, sicut et cum iis, quas alii medici secerant. Omnes notitiae, quas mihi ope laborio Sarum perScrutationum procurare potui, et ea, quae ipSe expertuS Sum, demon Strant, sere omne S pe-εles in Aegypto ob Servatas, naturae adynamicae sui S Se. Doct. Pugnet, unuS e medicis, qui exercitum orientis concomitabantur, exacte delineavit Sympto nata peStis, quae Dami altae anno octavo se mani se Sta- Tractatus de peste. Vindob ac, I 766. P. 9β.

20쪽

vit. Id adserit, se eodem tempore moX pe8tem

inflammatoriam, mox putridam, mox IaerVOSam observasse, et se in errorem inductum suisse, perplura sallacia phoenomena, quae frequentiu8 in hoc,

quam in quocunque alio morbo occiirrunt. Egomet nullum casum pestis inflammatoriae observavi, et Oh

servationes a dominis Des geneties , Larrey et Sotira Institutae, cum iis quae dixi, conveniunt. Dona. S a- v are S i circumspecte et graviter monet, medicos disesidere debere sallacibus phoenomenis SaburraΓum, plei horae , vel diathesis inflammatoriae. Quare nullus dubito adfirmare, dominum Pugnet, in hac re errorem periculo Sum in medium protulisse. En talia accidunt , ubi tyrones in arte medica, artis rite observandi ignari, scribere audent, dum nihil nisi divisiones scholarum memoria tenenti Notum quidem mihi est, complures ad observationes Syden-hamii libenter provocare ; Sed inde neqUaquam Se quitur, rem eadem ratione se etiam in Aegypto habere ; morbi nimirum inflammatorii sunt in hac regione, ut jam alibi adnotavi, consuete rarissimi Vide mea : opuscules de Medec. practique. p. l. Fieri quidem potest, quandoque pe8tem adynamicam per speciem inflammatoriae decipere, sed nunquam ObServatores, qui in arte Sanandi experti sunt. II es magni momenti mihi etiam videbatur, nolitiaS respectu diversaridn epocharum, in quibus pestis semet in Aegypto manifestaverat, inviCem comparare ; has obtinui a doctore Vordoni, qui cum Hairum advenissem, ibidem jam quindecim annoS eXegerat, et quamvis eis ea praecisio, quam desiderassem, do-eSt, tamen hae eo non obstante utiles sunt. Hae solae

Sunt, quaS de eo obtinuere potui, quod per tria Iu-Stra ante meum adventum ratione pestis evenit. Nam