De peste, dysenteria et ophthalmia Aegyptiaca

41쪽

de actione lunae in febres. At omnia ea, quae viri hi magnorum meritorum, in suis operibus hac deve dicunt, mihi nequaquam satisfaciunt; quod ad me adtinet, ego meam ignorantiam hac in re confiteor. Secunda, aeque ConSta HS ac prior, obServatio e St, numerum eorum, qUi a se Ste corripiuntur, esse mUlto mInorem, ubi Aquilo, aut Caurus flat; e contrario taleS infaustos casus frequenti OreS e SSe , ubi Auster , aut Austro - Africus dominantur ; prior sensum gratum incolumitati S et vigoris, posterior sensum Iassitudinis et languoris, tam corpori8, quam animi excitat. Hae Sensationes tales sunt, ut plurimi medici in eam opinionem devenerint, Austrum aliquid venenosi secum ferre; quia si is vehemens e St, et per Iongius tempuS durat, non solum animalia, sed etiam Plantae, ab eo male afficiuntur. D. D. Larrey et Sa varosi adeo sinistrum de eo opinionem habent, ut eum pestiferum appellent. Ceterum nihil demonstrat, ventum hunc re ipsa esse veneno Sum; et ego magis Sum pronia S ad credendum, id a gradu caloris dependere, qui tunc Saepe ad triginta, triginta sex Immo HS que ad quadraginta quatuor gradus Therinom. Rectium) aScendit. - Praeter ea quaeri hic ad-hMC Pole8t, 3n non tunc temporis, major differentia inter diversas species gagium Sit venia Verbo , locum habeat, ex quibus aer atinoSphaericuS COT ') De imperio solis et lunae in eorpora humana, in OPP.

42쪽

positus est y et an non tunc major vel minor gradus electricitatis in atmosphaera adsit, quam id Securi dum ordinarias leges naturae esse solet 8 Physici experti decernere poterunt, an conjecturis meis ali

quid veri subsit

QUARTA QUAESΤΙO. Desinitne Pestis constanter, temPOPedeterminato p

Prosper Alpinus primus est, qui narrat, pestem in Aegypto conStanter . tempore solstitit aestivis 22. Iun.) ceSsare. Omnes peregrinatoreS, qui post eum HS que ad nostra tempora, de Aegypto Scripserunt, loquuntur de hoc sine pestis, ut de re indubitata. Cum lex mihi sit, judicium meum de eo Suspendere, quod numero Si auctores, qui de hac regione Scripsere, adserunt, antequam me de eo, quod pestem adtinet, ipse certum redderem; Summa Cum attentione investigavi, an adsertio haec solido sundamento inniteretur 3 Permultum temporis impendi in consulendis ii, qui mihi notitias certas, hac de re' impertire poterant. Medici, mercatores, ConSuleS, Europaei, Mahomedani, Copiae- uno ore assr- linarunt, ita se rem Hairi habere, sed Alexandriae, . Rosettae, Damiatiae , pestem versus festum Joannis finiri, nec tamen id omni anno exacte accidere; eam enim interdum tantummodo circa dimidiurna lmensem Iulium desinere. Hoc eodem tempore circiter, eadem in Syria consuete finem adipisci solet. Omnia, quae hac de re dixi, et in posterum dictu-YuS Sum, demonStrant, veritatem hanc esse indubiam ; sed argumenta magis certa, quoad ejus finem.-

43쪽

et observationes a me ipso institutae , ad Sequentia

momenta redii Ciantiar.

Anno 1798 pestis Hairi suit, ubi non magnam stragem edidit, et vix per triginta dies quievit ante adventum exercitus Gallici in hanc amplam urbem. Ab ingredientibus occupati fuerunt, lecti, lecticuli,

pulvinaria, et veste8 Stragulae Mamelutiorum fugitivorum, ad Do Socomia hac supellectile instruenda , et pro u Sia militum Omni8 gradus. Interim certum e St, Primo anno nullum exemplum occurri Sse, ubi semet pestis, aut opud milites Gallicos ,- aut apud incolas urbi S mani se StaSSet. Ea, quae Dr. Sava re si de pluribus exemplis pestis, quae poStea in nOsoco iniis se manifestaverit, dicit, fidem non mere 14-

tur. Nam hi eventuS non poterant habere locum. quin id magistratui superiori, praesertim praefectis salubritatis publicae, et adminiStratoribus eorum quae ad hanc pertinent, Duntiatum fuisset. Atqui D. D. De S genetieS , et Larrey nullam ejus rei mentionem in operibus suis faciunt, immo nec ego de his plura Cognovi, quam collegae mei. Non possum hic silentio praeterire mirum quoddam sactum. Brevi

po8t celebrem pugnam ad pyramides, dux copiarum Bonaparte castrorum principia quartier general) GLΣae e regione Hatri, in rippa occidentali Nili, in arce celebris Muralis Bey locavit, in qua paullo ante.

plures quam sexaginta homines peste perierunt. Eo non abstante nemo ex ducibus generalibus l'etat major) ullum insultum pestis perpeSSuS eSt. Vestis sic dicta Ismaelis Bey, quia in palatio ejus initium cepit, terribilem stragem Naixi edidit. Quam primum omnia individua cujuspiam familiae peste Perierunt, Aga Ianis Sariorum princeps politiae), evestigio talem domum clavis firmari curavit. Post

44쪽

50 quam perniciosa haec pestis circa sestum Joannis penitus desiisset, apertae sunt plures quam 500 domus desolatae , et supellex absque ulla noxia Sequela expoSita fuit.

Loquebantur Nairi, de alia adhuc nimis letali

se Ste, quae adeo terribilem stragem ediderat, ut incolae desectum habuerint assium . pro struendiS JO-

Culi S necessariorum. Et cum consuetudines funebres

magni faciant; multa singularia hac occasione nobis semet obtulerunt facta. Incolae nempe ob metum defectus loculorum, go8sypti, et lintei, haec omnia prae- vie sibi compararunt, ut omni momento eiS Prae Sto

ΡοStquam argumenta adtuli, quae pro persecta extinctione pestis, et mi asmatis ab ea generati, quae determinato tempore Sub Sequitur , militant; aeque interest et reseri, hic etiam Observationes, per de-CurSum trium Brinorum, quibus exercitus Gallicus in Aegypto commorabatur, in Stitutas enarrare, idque tanto magi S, Cum conclusiones , quae inde duci po8- sunt, iis, quae antea adtuli contradicant.

Decima quarta Julii . Hessidor anni VI.) 1 798

exercitus Alexandria potitus est, ubi quoddam Semi- Dium peStis aderat; - die 27 ejusdem menSi S, et al, atque 22 Augusti, Varia individua, quae ad exerCI- tum Gallicum pertinebant, peste erant udi DCta, et ex ea mortua. - MenSe Februario Frimatre , pestisse in noSocomiis N. 1 et 2 manifestavit, et ibidem magnam Stragem edidit; propagavit semet dein Ro- Setiam, et eodem fere tempore Dami altae quoque comparuit; at nairum erat ab ea liberum per Intemgrum annum Septimum, excepto Ulaico casu, qui innoso comio villae Ιbrahimi Bey occurrit, et qim CauSSasuit, quod noSocomium hoc per 26 dies Observatum

45쪽

fuerit, sicut et omnes, qui in eo officio defungebantur, qu OTum e numero ego quoque fui. Quidam medicus Europaeus, qui matrimonio junctus, Rosellae habitabat, Alexandriana e St prosectus, quin peStem metuerit, quam ille ibidem regnare probe noVerat; ea correptus illic periit, et res ejus cistae fuerant inclusae. CaSus hic praefectis sa lubritatis publicae non innotuit. Socer destincti D. For- nasini, mense Julio Alexandriani proficiscitur . et i cistam generi sui Rosetiam refert. Vidua aeque im-PTudenS aC Suu3 Pater, CiStam aperiunt, visuri quid in ea contineretur. VOSt pauco S die S, primum vidua, i dein ejus pater, mater, et tandem duo insanies ai Pe Ste corripiuntur. Hanc ob cauSSam Vi Sa est pestis ROSetiae mense AuguSto, quod alias in Solitum, et i extraordinarium in Aegypto e St. Similes eventus permoverunt D. Sotira ad adserendum, Prosperum Alpinum, et alios, qui post eum scripserunt, fabulam narraSSe, cum dicerent, se Stem constanter de Sinere tempore solstit aestivi: alii quoque medici adsertionem hanc falsam esse pronuntiarunt, quamviS etiam alii peregrinatores

eam confirment.

Si speciosam hanc contradictionem ConSideremus, et sacta indubitata, quae sub oculi S no Stris evenerunt , perpendamu8, fateri debemus, nihil occurrere, quod sufficiat ad veritalem hanc Subvertendam, quae Observationibus plurium Saeculorum innititur. Praeterea Si omnes omnino circum StantiaS consideremuS , quae in Aegypto, poSt occupationem ejuS a

Gallis locum habebant, perSpiciemus certe mialto Seventus accidisse, qui cum hac epocha innexuerant,

Milites nostri Alexandriae promiscue mixti fueret Cum militibus, et nautis Constantinopolitanas 3 praeq

46쪽

terea. Partim ex HeeeSSltate, partim ex avaritia perscrutabantur domos , et Omnia, quae cujuSpiam pretii erunt, rapiebant; brevi post Alexandriae quatuor

noso comia erant graviter Saucialis, et ita coacervatis repleta, ut horrorem excitaverint. In primis Rosettae milites ob defectum lignorum, effoderunt mortuo S, ut obtinerent loculos. Hoc, quod in Aegypto cum sepulchriS sactum est, non e St uni Cum exemplum in historia. Νam anno 340 aerae VulgariS, Imperator Constans Augustus, ex Dacia in Italiam re de uias, Mediolani edictum publicavit contra eo S, qui sepulchra spe inveniendorum in iis thesaurorum, vel obtinendi marmoris, et aliorum ornamentorum eatissa, demoliebantur '). Tandem confusiones Omni8 generis, tantae tunc temporis, si dicere fas est, a bello inseparabiles aderant, ut mirum non Sit, tunc etiam res alias extraordinarias occurrisse. SoluScasus medici Alexandriae mortui, sillicit ad gravitatem hujus veritatis evincendam. Ubi species quaedam securitalis locum habet, homines privati, cujuscunque Sectae Sint, ex COIIS Uetudine res suas libenter, libero aeri exponere solent. At tempore adventus Gallorum, incolae omnia, quae pretiosiora habebant, diligenter absconderunt; et jam hoc unum contagionem fovere poterat. Pluries quidem severe incolis mandylum fuit, ut res Sua Slibero aeri exponerent, sed hi nihil nisi viles pannos, in porti eu exposuerunt. Et postquam iis leges DOStraesd sanitatem pertinentes, innotui8Sent, respectu ejUS, si domi suae peste adsectos haberent, diligenter Cavebant, ne id divulgaretur; quinimmo peste mortuos,

') Compendio crotiologico do i annali diAnton. Muratori. ol. I. P

47쪽

33 in quopiam Iocu Io domus inhumabant, idquod cum damno publico fiebat. Jam primus iste abusus magni

momenti fuit, cui secundus acceSSit, nempe quod res peste defunctorum incolae celaverint, et cistis incluserint , quaS tu DC tantum aperiebant, ubi Se perfecte securos e8Se exi Stimabant. De omnibus hisco singularibus circumStantiis, anno 1815, a viris fido

dignis edoctus sui, et in primi8 a quodam mercatore, qui in intimo nexu cum incolis hujus regionis vixerat, et cujus fide dignitas, mihi jam a viginti

inde anni S nota erat.

Prosper Alpinus sufficienter explicat cau8Sa8, quae ad finem pestis Contribuunt. Ut Vero momenta, quae intimum nexum Cum hoc objecto habent, rectius cognosci possint, Oportet hi C adnotare, mense Martio, Aprili et Majo, Austrum, aut Austro- Africum in hac regione frequenter stare. Venti hi continuant per treS, quinque, et nonnunquam per Septem dies. Tunc temporis Se homines locupletes, in domos suas retrahunt, januas et fenestras diligenter claudunt,

usquedum haec athmosphaerae ConStitutio mutetur. Post nimium hunc calorem Sequitur interdum ventus

frigidior ; et haec vicissitudo aeris continuat usque ad mensem Iunium. Mense Martio, Aprili et Majoest tempestas totiuS anni maxime abnormis, et hanc ob caussam etiam maxime insalubris. A primis inde diebus Iunii, Aquilo constanter stat; - initio quidem moderatus , Sed in dieS, et gradatim fit vehementior. Hoc tempore homine S Semei bene habent, -- morbi variores Sunt, ni Si homines vitam dissolutam ,gant, quod consuete apud Gallos locum habebat; atque

adeo hoc anni tempus maxime Salubre eSt, et Conti-riuat usque ad Septembrem. Cum Pestis exacte eodem tempore finem nancis-

48쪽

54citur, quo Nilus crescere incipit, credunt nonnulli, incrementum hoc Nili, ad exstinctionem pestis inprimis conferre ; at opinio haec nihil pro se habet, et mera hypothesis est. Incrementum enim Nili mense Junio adeo exiguum est, ut inde nihil concludi possit. Adtentus quantum fieri potuit, ad ea, quae ad detegendas CaUSSas principale S exstinctionis pestis ducere possent, inveni has ad duas circiter reduci posse.

I rima est aequalis et constat S temperatura athmo Sphaerae , quae per totam ae Statem regnat, et Ventus Aquilo, et Caurus, qui cum vehementia flant, et hac ratione calorem, qui Vix tolerari pOSSet, temperant. Altera est, principium caloriS, cujuS magna Ni Sin principhim contagionis negari non potest. Daturne quid in rerum natura magis penetrariS , et mBgiS BC-tivum , et quod materias vel maxime compositas facilius dissolvere, et difflare posset, ac principium

caloris 3 Si perpendamus, in nos , Comiis nostris omne S res Contagionis SuspectaS, Vel revera jam infectas , a principio contagioso liberari, Si per duos tresve menSeS , meatui aurae , Vel venti S exponantur: indubium est, non solum principium caloris, sed etiam ventoS, qui Constanter tota aestate in Aegypto flant, multum ad delendum mi asma pestilentiale contribuere. D. Pugnet, qui omnia novit, et de nulla re dubitat, dicit resuscitationem pestis, quae non Ob Stantibus remediis praeservantibus, a Galli S statim post eorum adventum in Aegyptum adhibitis, locum habuit, convincere medicos debuisse de falsitate 1 roverbii,

quod tanto magis perniciosum et mortiferum e S Sol, si ei fides haberetur: η Aest as, vulgo di Citur, ne 'Cat peStem. Dr. Pugnet contendit, quod ubi pestis desinit, id solum ab aere dependeat, qui tiariCei non amplius saveat. At credo, debuisse illum nos

49쪽

ante omnia de hac conditione ueriS edocere. et aS- sertionem Suam argumentis Solidis Comprobare; cum

antem id is non fecerit, quomodo verbis ejus fides habenda 8 Opinione sua captus nulli observationi a medicis , vel aliis peregrinatoribus, aut incolis in hac re factae immoratur, credens, id ei dedecori futurum. Adserit is germen pestis certe non sponte) , intra Spatium aliquot annorum non emori; Sed taratum quie Scere. Ut probaret, germen pestis posse quie8cere, percurrit i S rapide auctores ,

et reperit in quibusdam, eam in diversis Europae provinciis per longius tempuS quievisse; - et inde concludit, germen pe8tis debere etiam in Aegypto quasi dormire. At falsitas hujus opinionis facile demonstrari potest. De germine pestis loquens, debuis-Set Semei praesertim in re tam gravi, clarius explicare. An exempli gratia germen pe8tis originem Suam cum mundi initio coeperit, iit Platerus, Pistorius, Magrius etc. Statuunt; an vero id emoriatur, et iterum renascatur Τ Ρrima horum opinionum plane e Starbitraria; altera videtur mihi quadamtenus Chara interem veritatis habere. Nam omnia in mundo regenerantur; hinc oportet et pestem instar aliarum

epidemiarum regenerari. Si id in quihusdam tantum regionibus orbis evenit, dependet id verisimiliter ab infinitis caussis, quas exacte determinare res disesciti s e St. Si Doctor Pugnet hanc rem melius perpendi88 et, perspexisset germen peSti S po8Se esse aut liberum, aut reclusum. Liberum illud adpello, ubi supellectili,

et vestimentis adhaeret; reclusum, ubi in sarcinis mercium reperitur, aut ita absconditum latet, ut zieris meatui non pateat. Si is diversa haec momenta

50쪽

rite ex3minasset, si facta a compluribus auctoribus enarrata perpendisset, certe de his dixisset, mi asma pestilentiale, Suam vim agendi retinuisse, quia per longiuS vel brevius tempus recluSum vel ab Sconditum latebat. Si is rem hanc profundius perscrutatus fuiS-Set, Si id non pro exemplari veritatis habuisset quod sub oculis nostris accidit, certe non pro Vero Vendita 88et, germen pe8tis Continuo exiStere; et pe8te CeS- Sante, id solum ut ita dicam, dormire. Si accuratius in hanc rem inquisivisset, intellexisset incolas hujus Tegioni8, quaecunque sit eortam animi tranquillitas, et indolentia, tamen ubi quispiam in eorum domo Pe Ste periit, consuete omnem suam supellectilem, in portacia domus libero aeri exponere. Sed Argumentum maxime indubitatum est, mitisma pe Stilentiale

fere quotannis sub finem epidemiae deleri, quod jam per longiuS tempus Aegyptus ab omni peste libera fuerit. Etiam ex indicibus D. D. Henrici, et Baudeus mercatorum Gallicorum I uiri habitantium elucet, fuisse longiorem epocham, in qua Aegyptus ab hoc morbo libera fuit. Tempore, quo Sonnini in hac regione peregrinabatur, octodecim anni jam numerabantur Hairi, quibus ne minima vestigia peSti S ade-Yant. Nemo etiam negare potest, peStem per Septen' DIum, po Si discessum exercitus Gallici ex Aegypto, in nulla parte hujus regni visam fuisse. Omnia haec facta, mea quidem opinione Sati S probant, ne Statem De Ca Te se Stem, et Somnum, quem ei Pugnet tribust, esse chimaeram, et esse etiam imaginationis ejus exaltatae. Si melius ea cognoscere Stud UiSSet, qUcte pene S exercitum nostrum acciderant, didicisset, quod ex Subductione calculi exacta paleat, I Umerum aegrotorum in exercitu orientis minorem fuisse, quam