De peste, dysenteria et ophthalmia Aegyptiaca

221쪽

207 medicam pene S exerc1tuS eXeΥCu1SSe, Si innumera impedimenta cogno Scere VeliS, quae omni momento, benevolo scopo me dentium, Se opponunt. Summa cum voluptate animadverti, eaSdem obServationes,

eruditos auctores capitis de dysenteria, in: Diction-naire des Sciences medicales Vol. X in medium attulisSe. Remedia, quae commendarunt ad sedandam irritationem , vel inflammationem, in i ni e s t i 11 o recto, innumera sunt; at applicatio hirudinum, quae Secundum analogiam eorum utilitatis in aliis assectionibus , et hic insigne levamen fortassis adferre POSSet, Omnino fuit neglecta. Medicus Dewar ), qui tractatum scripsis de diarrhoea, et dysenteria, quae in exercitu Anglorum, tempore expeditionis, in Aegypto graSSabatur. SUI- det subligaculum ex panno laneo flanella nuncupato), quo abdomen contegendiam e SSet, ut remem dium maxime efficax contra dysenteriam ; Secundum ejuS opinionem, calor non Secundarium, Sed primarium medium est curationis. Imponit is ventri pannum talem, quater complicatum, eumque corpori

ope ligamenti, ex simili panno parati, adstringit; offirmatque brevi post imminui tormina et tenesmum, et alvi dejectiones rariores fieri ' ).

Observationes de dysenteria chronica reg onum calidarum, a Dr. JackSon factae, aeque merentUT, ut hic eorum mensionem faciam. Affirmat is, quod ex investigationibus intestinorum, in hominibus, ex dysenteria chronica mortuis, instituti8 Pateat, parum in ea a remediis, quae in totum SyStema agunt,

222쪽

203 Sperandum esse; alque existimat, morbum hunc Solummodo localem esse, et hinc nonnisi a remediis localibus emolumenta in eo exspectari posse. Id erum edicus observavit, initio dysenteriae, quae apud milites Anglicos, in St. Domingo occurrebat, Vencte sectionem utilem fuisse ; ceterum lentamina, quae cum hoc remedio seci, ut jam monui, mihi non Succe SSerunt: ast forta Ssis existit omnino quaedam diversitas inter constitutionem militis Gallici et Anglici. Ρost venae sectionem praescribit Jachson, sorte remedium purganS, quandoque etiam vomitorium ;ad alvi dejectionem promovendam exhibet is Rheum, vel Jalappam, quibus Cato mel adjicit. Postquam subsicienter primae viae liberatae sunt, prae Scribit is alumen, vel sulsatem Zinci, vel alia remedia roborantia , quorum ac ionem pulvere Doveri adjuvat

MSSeritque, ope horum remediorum morbum Com

muniter brevi fugari. )

Congestio et Suppuratio tantum in una parte locum habet. Doctor Borland , medicus exercitus An

glici in St. Domingo, persequebatur hanc ideam

summo cum Zelo, et in dissicillimis casibus, a remediis localibus prosperrimum Successum obtinuit; remedia , quae adhibuit, erant, solutio Sachari saturni , sulsatis Zinci, aluminis et quandoque mercurii sublimati corrosivi, cum quibus pro ratione Cir cumStantiarum, tincturam mFrrhae, chinam, decoctum chamomillae vel cicutae conjunxit. Ratio ma-Xime congrua, clySmata hujus generis adhibendi se

223쪽

20i ex Io vel Ι5 granis sachari Saturni, cum, vel sine opto, in quinque unciis aquae solutis; sed prius in-

estina ope clysmatis Simplicis eluuntur. Fundamenti Ioco ponit , sedem mali esse in intestino colo, vel vecto. Sequens animadversio mihi magni momenti esso videbatur; vult nempe iS; ut, ubi remedia adstringentia, vel corroborantia adhibentur, eodem tempore pulvis Do veri, vel pulvis Jam's exhibeatur, ad sustendandam videlicet debitam cutis transpirationem; multum etiam laudat fomentationes calidas, et

suadet, Ut aegrotus post singulam alvi evacuationem semet lavet, at non di Cit, utrum totum CorpUS, Venter, vel tantum perinaeum Sit lavandum. Magnam

etiam utilitatem ei attulerunt balnea frigida et calida, alternatim adhibita. Sequens observatio medici, qui in India orientali commorabatur, artis peritis non erit indisserens, et quadamtenus cum opinione et praxi Iachsonii ponvenit: vLavatio frigida ab Indis in omni sere coni-

mendatur morbo, in dysenteria praesertim et se-bribu8 extra paroxySmum, aegriS quam maxime PTO- est. Cum anno 1677 mensibus Novembri et De scembri periculosissima laborarem dysenteria, et soptimis quamquam medicamenti S HSurpali S, quo-stidie morti magis appropinguarem, ad lavationem, in aqua frigida me viribus adeo jam fractis, ut a P Servi S portatuS ex Superiori camera, in inferioremes domus Iocum, lavationi magis optum suerim) con-ntuli. A prima melius habui, ac caeterae , benedi-

γ sente Deo, prorSUS Sanum me effecerunt. Anno

v 16 8 mense Majo, miserabili, cum Vulgo loquor , ω esservescenti febri angebar. Dolor capitis, vigiliae, v vomitus, alvi ventrisque dolor me fregerunt peni tus, atque per eandem lavationem, cum debito

224쪽

qui Si vi. a In eodem opere ) narratur, quendam militem po Si quam se frigidae aquae per mediam horam immersisset . a terribili dysenteria fuisse liberatum. De diversis hisce exemplis sanationis Saltim ideo Ioquor. ut nota reddam diversa remedia, quae in hoc rebelli morbo adhibita fuere; fieri enim potest, remedium

hoc aliquam utilitatem adserre ob sortem impressionem , quam in amplam Cuti S superficiem, et in totum SyStema organismi facit. Celebris Iacob. Bontius observat, dysenteriam climatum calidorum nimis difficulter curari, et mera tionem facit circumstantiae, quae SVmmam attentionem medicorum meretur; dicit Dempe in Capite de dysenteria): ο Si vero propter Saevitiam sympto ma-xtum, dolores praesertim acerbi S Sinai, temporis an- gustia, tam longam in cura moram non patiuntur, v statim ad extra tum croci deveniendum e St, quo remedio ausim dicere) nullum humana cura ex quii Silius excogitari potuit, putaque verissimum hujus v morbi, saepe etiam venenati antidotum esse. Dolendum Bontium non indicasso dosin hujus remedii, et nullum medicorum, qui ad exercitum in Aegypto erant, hoc remedium novisse. Credo Successum inopinatum, quem Bontius ab extracto Crocrhabuit, tribui debere ejusdem virtuti narcoticae; fortassis idem emolumen iam ab Aethiope vegetabili obtineri posset, qui nihil aliud est, quam optum in aceto solutum, dein igni expositum, usque dum per feete exSiccetur. Haec praeparatio, in Italia valde

225쪽

usitata, et qua ipse in hac regione saepe USum Sum, non solum in diarrhoea, sed in aliis quoque morbis,nire magnam laudem obtinuit. Parum de hoc morbo dixissem, Si non immorarer medii S praecautionis ad evitandum, quantum fieri potest, relapsum in eum.

Prima omnium cautelarum consistit in Summa severitate quoad diaetam : Secunda in vestitu calido ttertia in eo, ne Se noctu aegrotuS frigori exponat ;quarta , ut CorpUS , quantum fieri potest, exerceat, quin tamen per id fatigetur. Unum e primariis remediis , se a dysenteria in hoc climate intactum Servandi , est, si omne S causae debilitanteS, et Suppressio transpirationis cutis evitentur. Hunc in finem etiam moderatum usum vini Cyprii, et usum Chinae commendo, cujuS drachma una per diem Saepius sumi potest. Antequam id. quod ad tractationem dysenteriae attinet, plenarie finiam, utile fore credo, si attentionem medicorum ad plura adhuc remedia, aetate nostra nimiS neglecta , quae tamen oblivioni tradi non debuissent, ProVOCAVero. Eruditus quidam medicus Germanu S , SE Undum.

theoriam suam singularem in dysenteria sic dicta putrida , flores Sulphuris publice dilaudavit. Doct. Vedo hi nil, qui anno 18ll eximiam monographiam hujus morbi publicavit, etiam hoc remedium laudat, praescribendo id communiter in dosi unius scrupuli

singula tertia hora, Cum eadem quantitate gummi arabici et sacchari Sumendiam; affirmatque, Communiter jam post aliquot do Ses hujus remedii, evacuationes sanguinolentaS Ce8Sare; adjicit praeterea ,

se in compluribus dysenteriis, nullum aliud remedium, quam hoc adhibuisse. Etiam sal timoniacuS in do Si 10 - 15 granorum, quo ego ipse quandoque in praxi mea latebar, a We-

226쪽

de uidio est commendatus. Idem vir mulium quoque Iaudat ceram, unum ex antiqui SSimis remediis, quae in dysenieria adhibita fuere. Formiata eam praescribendi sequens est:

Bec. Gummi arab. unc. ii. Ccrae flavae purae rasae hinc. ii; terantur invicem usque ad perfectam mixtionem deinde admigue Syrupi papaVeris une. I. Elix. acid. ath. Dipp. qu. S. Bd gratum Saporem. Capiat omni biliorio cochlear unum .POStquam ea, quae methodum uSitatam , dysenteriam acutam et chronicam tractandi attinent, ex- po Suis Sem : e re fortassis erit, si nonnullas historias curationi S extraordinariae, dysenteriae chronicae, quas jure curationes fortuitas appellare POSSis, ex

PRIMA. HISTOR ΙΛΡraeclarus quidam medicus, tractavit Natri per longiuS tempus, ab8que pro Spero Succe SSu, hominem dysenteria adfectum. Tandem decrevit, ei potum abunde purgantem propinare, qui dum vim

sietam exeruiSSet, aegrotum sere ad mortem perduxit. At post quan dies haec, adeo turbulenta, pertranSitS-set, evacuatione S et tormina di Spartierunt, ac, ut paucis dicam, dysentoria evanuit, et aeger Sanitatem priorem, Sensim pedetentimque recuperaVit.

SECUNDA HISTORIA. Intime perSUOSUS Sum, complures milites hoc morbo , ob longam commorationem in noSO comi is, rerire: hiric eis quandoque suasi, ut asylum hoc

227쪽

2IA delinquerent. Untis e ovum ConSilium meum SecutuS, quadam die mihi obviam veniens, dixit: dominem edice, ago tibi gratias, quod me a maledicto fluxu Sanguinis, qui me pene interemit, liberaveris; interroganti mihi, ope cujus remedii sanatus fuerit, respondit : per id, quod in centuriam meam redi erim, et cum commilitonibus meis, ut mihi suasisti,

Quidam dux militum, vulgo officialis qui pridie

noso omium cum inveterata dysenteria deseruit', feliciter ex ea convaluit. Post plures menses obviam ei tactus, cum status ejus deplorandi, in quo eum Videram, recordarer, interrogaVi, quanam ratione sanitatem recuperaSSet 8 p08tquam, inquit, centum

logenas vini generosi sensim ebibi. Et re ipsa, nihil est utilius hoc morbo asseclis, quam si portionem vini generosi bibant. Infelici casu nullo modo' pronOSOComio vinum procurare potui; volens tamen ei aliquid substituere, quod meos aegrotos roboraΤΟ posset, scripSi Domino De S gene te S , eumque roga vi, ut intercederet, quatenus Sufficiens omnino

quantitas polus Casseae aegrotis exhiberetur. Ejus zelo et opera, quod peti,, brevi obtinui; potuique dein unum vel duo vascula bonae Casseae, iis, qui ea maxime indigebant, propinare, quod milii sane volupe fuit. . QUAR ΤΛ HISTORIA. Dominus centurio Collette rediit ex Aegypto superiori , dysenteria chronica adsectus. Cum is characteris incurii esset, nullum remedium sum Sit, et in dies pejus se habebat. Ancilla aethiops, quae ei

228쪽

inserviebat, mortem ejus praevidens, interrogavit :cui legare vellet, quod haberet 8 respondit: se omnia ei legaturum. Mulier haec cum impatientia mortem ejus exspectabat; ad cum id non satis cito, ut optasset , eveniret: decrevit ad mortem ejus accelerandam, jusculo aliquid injicere, quod is etiam Sumsit, et se exinde pessime habuit. Die sequenti auxit ea dosin, unde vomitus terribilis, colica et

dejectiones alvinae innumerae sequebantur; SUSPi- CatuS , RII non Ienenum accepisset, jussit residuum

jusculi examinare, quod adhuc magnam partem ne algar, vel auripigmenti continebat. ΡoSt- quam id confirmatum fuisset, mulier aethiops globosuit peremta, -- Centurio autem con, aluit.

QUINTA HISTORIA.

SequenS sanatio et am summe extraordinaria est.

OccaSione peregrinationis meae, quam in Aegyptum superiorem SUSCeperam, Tachiae notitiam contraxicum quodam Patre de Propaganda, qui inde a sex mensibus dysenteris Chronica laborabat, quae eum in flatum commiseratione dignum conjecit. Remedia quae ei suasi, nihil prorsus profuerunt. Post annum tinum elapsum, obvi in mihi sit Ilairi vir quidam

procerae Stat Irae, et corpulentus, qui me ampleXu Sest. PoStquam eum CogNOViSSem, pereontatuS Sum, quonam remedio a morbo Suo liberatus sui SSet, narravit mihi: cum in latrina alvum deponere volui8Set, ingentem glirem inter se mora ejus celerrime percuriSSe, Seque hac ratione nimium perterritiam fuisse, sed ab eo momento dysenteriam disparui S SQ. ObServatio Sequens aequae magni momenti est.

229쪽

215 SEXTA HISTORIA.Τribunus militum Goguet, qui ob dysenleriam , octo menSibus durantem, in multo miseriori statuerat, quam Pater de Propaganda, roga it, ut Sui curam diu Sciperem. Praescripsi ei sensim ea media, ex quibus in mea praxi prosperrimos essectus habui ; interim his omnibus adhibitis, morbus in peju8 ruebat, et Sanguinis quantitas, quem cum Singula alvi

depositione exonerabat, augebatur. Pertae SUS, me eximium hunc ducem e morbo curare non POSSe .

Ioquebar hac de re cum quodam indigena; qui mihi

Siaa Sit, ut omnia medicamenta seponerem, frBgmen'

tum lateris igni imponerem, dein supra id tamdiu

ac tum vini funderem, donec later solummodo calidus esset; ut laterem hunc dein linteis involutum,ano aegroti applicarem, eumque toties mutarem, quoties is refrigeraretur. Interdixi aegroto OmneS Ci-bO8 , Praeter pulpam recentium sabarum, lentium, oryzam cum paucula aqua coctam, paululum pani8, et potum Casseae. Ope hujus novi et Simplicis remedii, strenuus hic tribunus militum, penituS CoriVIIuit , et subseque dux generalis generalis) nominatus est. Sed si is mihi restitutionem Suae sanitatis in gratiis referre debet, tanto magis doli et is id uxori Suae, CUjuS Cura amoris plena, et Zelus indefatigabilis , scopum medici multum adjuvit. SEΡΤΙΜ Λ HISTORII. Inter curationes fortuitas, etiam Sequentem re-Ierre debeo. Vir quidam quinquaginta ann OS I at US, dysenteria chronica jam a duobus mensibus afflictuS, consilium a me petiit. Quotiescunque is alvum

deponere volebat, terribilibus doloribus discrucia-

230쪽

hatur, qui mihi ex parte ab obstructione haemorrhoidali provenire videbantur. Praescripsi ei uti guenium ex butyro recenti, therebinthina, o pio et Sacharo saturni paratum; quotiescunque is ad alvum deponendam ibat, ingerebat pauculum ex hOC Unguento intestino recto; mox, facta applicatione hujus

remedii, conjuncta cum diaeta conSueta, intra pau-eiores, quam 15 dies restitutus fuit. Hae duae posteriores observationes evidenter do-eerit , oportere in inte Stinam: Te Clum, non Solum ope remediorum cum clySmatibus injiciendorum, sed etiam ope aliorum remediorum agere , quemadmodum hoc apud tribunum militum Goguet factum est. Id quod Patri de Propaganda accidit, ostendit e videnter, ex terrore, arte et prudenter VerSuS 3 num

directo, magnam utilitatem trahi posse. Hinc existimo, Si aegrotus per nullum remedium curari possit, debere ei ad speciem operationem quamvis dO-ΙΟΓOSam, at Certe Salutarem proponi, et is ad eam disponi. Hoc facto oportet eum solum in cubili lo- Care, et super lectum tranSverSe, manibus ad pedes protensis ponere, in quo situ a duobuS viris teneretur, ac Si operatio calculi vesicae instituenda esset. HOC momento Chirurgus cum serro candenti, figuram corii habenti, coram aegroto compareret, et id versus anum ejus dirigeret, quasi id ano intrudere vel Iet. Crederem hoc circiter similem effectum habiturum, ac is fuit, quem glis produxit. Remedium hoc primo quidem obtutu monstruo Sum videbitur, sed

re ipsa minime tale e St, quippe quod elapsis decem

annis, ex quo hoc remedium propOS ueram, Sequentia legi: 'La frayeur que la viae dia Cautere Caufictu au malade, etoit Ia chose fur laquelle Roderio dou Castro compto it te plus ; car en partant de I effica