Institutionum opticarum partes quatuor : conscriptæ in usum tironum

11쪽

Erit vero adhuc ingens varietas in ipsis massis hujus generis:

quaedam non tantum evibrabunt moleculas ordinis simplicibus vicinioris, sed etiam magis compolitas, atque majores, quod in hisce ea sit Virium combinatio, ut oscillando facile veniant ad ejusmodi limitem, in quo acquirunt ingentem repulsionem: aliae omnis generis & ordinis ejicient particulas; aliae non nisi subtilissimas, ad sensum scilicet, ct aliarum comparatione, quae sunt ordinis altioris. 3. Atque his rite perpensis, corpora Lucentia nobis ea sunt, quae perturbato aequilibrio Virium internarum motibus intestinis vehementissimis ita agitantur , ut dissolutis altiorum ordinum multis particulis, ingens numerus particularum ordinum inferiorum, sed in se adhuc compositarum, transiliat ad ejusmodi limites, in quibus ingentem acquirant repulsionem , quae omnem ulteriorem attractionem Vincat. Nam ejusmodi corpora , etsi longissime a nobis absint , nobis reddentur perceptibilia per particulas ejectas , eritque in illis omnis

diversitas, quam observamus, ut quod alia sint aliis clariora, alia citius, tardius alia dissipentur, quod alia luceant sine admisto fumo.& fuligine, aliorum splendor fumo , & carbone Volatili obscuretur. Dein si ejusmodi corpora nobis sint Vicina . etiam calefacient, ut pleraque lucentia, alia tamen, quae non nisi paucas respective, & subtiliores emittunt particulas , luceant sine sensibili nobis calore. 4. Posita hac corporum lucentium constitutione, propagatio Luminis facile explicatur. Nam in propagatione attendenda sunt Primo ingens celeritas, eaque in ejuSdem ordinis particuliS proxime aequalis . oecundo motus rectilineus pariter ad sensum, donec detorqueatura Via vel refractione, vel refleXione, vel diffractione. Tertio diffusio ad omne punctum physicum, & sensibile per sphaeram undique corpus lucens ambientem. Quarto decrementum lucis in medio libero, aut etiam diaphano in ratione functionis cujuspiam distantiarum a corpore lucido, quantum sensu item percipi potest, atque etiam pelluciditatis medii. Expendamus jam singula.

5. Celeritatem lucis summam esse, phaenomena eYigunt, Utpote cum intra 8/ 130 fere inde a sole ad noS usque perveniat quem admodum videbimus , necesse est, ut intra 10 si rotundo utamur numero , plus quam 98tO3OOGO pedum spatium conficiat; & cum sonus tempore 10 per II 42 pedes fere propagetur, luX sono saltem 859O45V Velocior est. Tanta celeritas etsi admiratione digna sit, nil tamen habet, quod fidem superet, & quod exemplis a simili petitis non reddatur admodum probabile. Sic Videmus in eredibili pene celeritate fieri quasdam e X plosiones Corporum partiCuis S , quae a corporibus lucentibus ejiciuntur, & in quibus lumen constituimus, sine comparatione crassiorum. Sic ipsa celeritas globorum totalium, qua orbatas suas percurrunt. habet rationem sensibilem ad celeritatem lucis, uti videbimuS, quando de aberratione agemus. Praeterea pleraque Philosophi

12쪽

io ΙNST. OPTI CAP. MARS I. CAPUT I. ARTI c. I. admittunt in particulis primorum ordinum tam magnam vim cohaest-vam, & attracti Vam, ut arbitrentur, eas nullis naturae viribus dissolvi posse: cur non eX eadem lege virium dentur etiam quaedam intervalla , in quibus attractio mutetur in tantam repulsionem, ut ea omni

deinceps attractioni Vincendae par sit 3 Quod si jam cogitemus, particulas ejusmodi esse tenuissimas , nullamque ipsis superandam resistentiam, praeter attractionem, quae superatis limitibus pro Yimis, in majoribus spatiis in ratione duplicata distantiarum proxime decrescat , nulla apparet causa , cur semel eXcussae non in infinitum recedant motu, quantum ad sensum, aequabili, cum attractio nullam prorsus sensibilem rationem amplius habere possit. 6. Erit praeterea celeritas in particulis proxime aequalibus ilibdem proXime aequalis. Nam praeterquam quod in cor Doribus lucentibus adsint quoque causae proXime aequales, etsi nonnullis particulis, postquam ad limites ingentis illius repulsionis pervenerunt, percurrenda sint intervalla , per quae agat attractio, quae conceptam Vim minuat in ratione areae , cujus basis sint illa intervalla , & ordinatae Vires attraetivae illic agentes quemadmodum id facile eX iis palam fit, quae Μech. Part. L a N. 33. de scala celeritatum diximus aliis vero particulis Occurrant noVa interValla, in quibus Astant novae Vires TePulsiVae, conlequenter quae Vim recedendi augeant in ratione similis areae; nihilominus hoc discrimen celeritatem sensibiliter mutare non potest, quae semper est in ratione subduplicata disserentiae, Vel summae illarum arearum, nempe ejus, quae supponit ingentes illas Vires repulsivas , & subsequentis attractivae vel repulsa vae. Cum enim hae areae respectu primae eXiguae sint, etsi summa, vel differentia arearum, quae sunt in ratione duplicata celeritatum inde genitarum, sensibiliter disserant, radiX tamen summae, Vel differentiae incomparabiliter m Laius disterre debet. Sic si numero 1 oocio addas 4, quamvis 4 sit quantitas non contemnenda , & summ a IO Od notabiliter disserat a ICOOO,

a tamen radices l)1Oooo, seu IOO, & 1 oood, sive Ioo,oI9 longe minus disserunt, nempe paullo plus , quam 19 partibus millesimis unitatis; itaque etiam cum quadrata celeritatum sint ut summae vel disserentiae arearum, licet hae sensibiliter differant, ipsae tamen radices, id est, celeritates propterea discrimen sensibile non habebunt. At Vero omnem omnino inaequalitatem non excludimus; immo eX ea alia Iucis phaenomena deducemuS. 7. secundum, quod in Luminis propagatione attendendum esse diximus , est motus ad sensum rectilineus, donec e X aliis causis occurrentibus Viae mutatio oriatur. Hoc ut fiat, aliud nihil requiritur. quam ut spatium sit satis liberum, nec occurrant corpora luciS motum

turbantia. Jam vero particulae luminis, si debita sint subtilitate, alias, dum praetervehuntur in majore Vicinia , non nisi modicissime a Via

13쪽

DE CORPORIBUS LUcENTIBUS, NATURA LUΜINIS, cte. II detorquere possunt, quae tamen defleXio actione contraria alterius eX altera parte praetergredientis; mOX Corrigetur , ita, ut quamvis perpetuis anfractibuS Via curvetur, id tamen in tanta flexionum exilitate

nullis sensibus percipi possit. Quod si autem medium novum in se homogeneum occurrat, refractio fiet lege alias a nobis exponenda, manebitque rursus post refractionem Via ad sensum rectilinea, utpote Viribus particularum medii homogenei eX omni parte aequalibus aequaliter in lucem agentibus. At si noVum medium continua quadam lege densitatem , & proinde Vires refringentes mutet, Via quoque particularum luminis curvabitur, quemadmodum ex simili actione vis centralis in corpora projecta certam quandam legem distantiarum rationis sequentis, motus de se se rectilineus, & uniformis in curvilineum mutatur. Demum si corpus densiuS, & opacum interjiciatur, radius vel reflectetur , Vel eκtinguetur.

8. Ut porro diffusionem Lucis per sphaeram indefinitae magnitudinis, cujuS centrum occupet corpuS lucidum, rite comprehendamuS, repetenda sunt animo, quae in Physica de divisibilitate corporum traduntur, V. g. de corporibuS odoriS, quae per ingens aliquod spatium longo tempore effluvia sua emittunt quaquaVersus, quin ponderi S nintabile fiat decrementum. Quare, modo corporis particula S multo cogitemus minoreS odoratis effluViis, quae per Vitra, & densiora corpora transitum nondum reperiunt, sed intra ea coerceri possunt; modo obstacula , inaequalitatem sensibilem medii , per quod transeunt, remo-Veamus, nihil erit, eX quo propagatio ab eXposita diversa oriatur. 9. Denique in hac propagatione observandum diXimus decrementum intensitatis lucis in ratione functionis cujusdam distantiarum a corpore lucido, ac pelluciditatis medii. Radiorum e corpore lucida emanantium tripleκ esse potest directio, ut Vel semper maneant

inter se se paralleli , vel ut e puncto lucido diVergant, vel ut ad punctum quodpiam con Vergant, quemadmodum id contingeret, si ope lentis vitreae, vel speculi in lacum quempiam colligerentur. Singuli casus tandis per discuciendi sunt. Fingamus itaque primo, medium esse perfecte liberum, ita ut nullus omnino radius intercipiatur, Vel extinguatur, esseque directionem singulorum parallelam. Evidens est, si motus sit aequabilis , in quacunque distantia fore eandem lucis

intensitatem, cum totidem numero radii per aequale semper spatium diffundantur; at vero si motus acceleraretur , cresceretque Velocitas in majoribus a corpore lucente distaritiis, equidem lumen in spatiis remotioribus raresceret, verum fieri posset, ut effectus illius, siue impressio seu in oculum , seu in alia corpora, quae illuminantur, Vel maneat idem, Vel crescat, Vel decrescat , prout diversa accelerationis leκ assumeretur. Nam sit fi I. Tab. I.) in radiis parallelis AL, at FI, eΗhibeantur intervalli aequalibus tempusculis a particula lucis percur. Tab.

sa per Ad, BC, CD cte, ab, bc, cd, Sc, ad oculum in Ff consti-B a tutum

14쪽

Fig. 2.

tutum intra idem tempus totidem appellent particulae, quot ad oculum in Ll positum. At vero si exposita intervalla non percurrantur aequalibus tempusculis, non idem particularum lucis numerus ad oeullum Venire potest, quamquam haud negandum videatur, posse vi paeimpressionis pauciorum particularum eodem tempore in objectum in currentium compensari per celeritatis incrementum, motus quantitate aucta. Si ex opposito lumen ex Ll versus A a propagaretur, atque motu S retardaretur, facile apparet, densitatem lucis in majoribus distantiis augeri quidem, non tamen necessse esse, ut rimpressio eadem densitatis lege augeatur. Sed enim nullum prorsus fundamentum est ejusmodi accelerationis, vel retardationis; immo Vero si cetera Omnia pro motu S aequabilitate argumenta deessent, una satis foret leX aberrationis lucis, quae per observationes stellarum fiXarum potissimum innotuit, de qua ea postea adferemus, quae in rem nostram faciunt. Interea notasse satis sit, in calculo aberrationis semper assumi lucis motum aequabilem, atque calculum, quantum Optare possumus, cum Observationibus congruere. Quis Vero sanae mentis sibi persuadeat, ita erroneam hypothesin per alios errores corrigi, ut in tanta siderum, distantiarumque Varietate nullum unquam discrimen deprehendi possit gAtque hinc motus aequabilitatem deinceps semper tanquam e X tra Omne dubium positam , quamdiu lux in eodem medio versatur, sumemus Io. Di vergant modo radii velut e centro sphaerae C quaqua Ue

sus producti. Constituatur in distantia CA fig. 2. Tab. l. tadula V. g. quadrata, cujus latus DE; incident in hanc omnes radii in hypothesi medii perfecte liberi , qui in pyramide ΗCI continentur. Iidem

etiam incident in tabulam FG intervallo CB remotam. EX quo e Videns est, fore densitatem, ac intensitatem luminis in DE tanto majorem,

quanto minus est spatium, per quod diffunditur. 9 ex oppsito in FG tanto minorem, quanto spatium, per quod aequabiliter distribuitur . majus est. Hinc erit densitas lucis in FG ad densitatem in DE, ut est DE' ad FG3; est autem DE: FG - CA: CB; quare si densitas lucis in DE sit - D, in FG vero in d; erit ias: D - CA': CB', hoc est. lucis intenistas ponto motu aequabili & medio persecte diaphano, si radii diuergant, eis in ratione reciproca duplicata diffantiarum. Ex hoc simul intelligitur, radiis HG, IC ad punctum quodpiam

C convergentibus, fore densitatem lucis in ratione reciproca dupi c ta distantiae a puncto convergentiae C.

Consequitur ex his, quod si radii fig. 3. Tab. I.) e puncto C

divergant in sphaera ΑΗΒ, & concipiantur quotcunque sphaerae caVae AHB, KFL &c indefinite tenues, in omnibus futura sit eadem luminis quantitas. Nam per paullo ante dicta in quamvis partem DEGUeadem copia luminis eodem tempore illabitur, quae in Hi incurrit.

Hinc data quavis parte superficiei HI, distantia CH, & quantitate luminis in VI, datur quoque quantitas ejusdem in toto ambitu AH B.

15쪽

DA CORPORIBVs L UcENTIBUS, NATURA LUΜINIs, cte. II Sit ratio radii CΗ-r, ad peripheriam ΑΗΒ r: e. quantitas luminis erit ut densitas a ducta in Volumen acr, seu superficiem sphaericam. Vocetur quantitas haec D. Ut habeatur quantitas luminis in ota sphaera, oportet, ut ducatur in radium cum tot sint superficies cavae, quot puncta in radio , eritque - Dr. In alia sphaera KFL, cujus radius CF - x. erit proinde ut Dx, id est, quantitates luminis erunt ut radiis hararum.

Sed si sphaera ΑΗΒ foret repleta fluido aequabilis ubivis densi-

tatis a, massa foret se , ideoque ad sphaeram, in qua densitas de-

crescit in dicta ratione, ut ad acar', sive ut 1 ad 3.. 3 Quoniam Corpus lucidum in C politum, nequit esse punmimproprie sumptum, nuspiam densitatis ratio fieri potest infinita. Eodem modo cum lumen, uti videbimus, successive propagetur. radius sphaerae, ad quam lumen V. g. e sole diffunditur, nunquam nisi elapso tempore infinito, fieri potest infinitus; unde etiam quantitas luminis emissi nunquam infinita fit. Interim licet tandem aliquando tota solis massa exhauriri deberet, nisi forte aliunde defectus perpetuo emanantium est uViorum fargiretur, plurimi S tamen seculorum millibus massae 1olaris decrementum insensibile esse debet, si attendamus lucis subtilitatem , ac raritatem, quibus fit, ut ne quidem tenuissima filamenta impactu particularum lucis tam immani velocitate latarum moVeam tur ullo modo. II. Ponamus modo radios parallelos propagari per medium diaphanum, sed non perfecte liberum, aequabile tamen, ita, ut inaequalibus ejus voluminibus aequalis sit semper numerus particularum lucem eXtinguentium , aut quomodocunque propagationem impedientium. Concipiatur ejusmodi corpus fg. 4. Tab. I.) ACDB divisum Fin. 4. in lamellas parallelas indefinite tenues Aa bH, ac b, cris &c., & sit TRb. i. quantitas lucis per superficiem ΑΒ ingredienti S quaecunque - I, sitque pars, quae extinguitur in prima lamella - , egredietur per Ab, adeoque ingredietur secundam lamellam pars I--; eXtinguetur in hae denuo pars, quae sit ad Ium2n totum , quod advenit, uti ad I , hoc est, eXtinguetur parS

, Proinde ad tertiam lamellam per-

16쪽

-3.3 1

- - pervenire possit. Progressionis IeX eκ paucis hisce

terminis evidens fit; advenit enim luX ad primam lamellam I, ad secundam I ad testiam 1 - , ad quartam si modo in figura 4 exhibeat AB unitatem, AE vero

semper sit AE: AB - ΙR : Ib - ΚS: K &c, evidens est, cum etiam sint partes Bb, b, te &c aequales, fore AIKGΜ logarithmicam.

1 a. Si ponantur radii di vergere, Vel conVergere ad datum Fjg- s, punctum C fig. 5. Tab. I. dum per corpus diaphanum AEDB transmittuntur , Variatur quidem densitas luminis in diversis lamellis AabB, dbie ex duplice capite, nempe inprimis ratione Convergentiae, Vel diVergentiae de qua superius , dein ratione partis in singulis lamellis interceptae. Verum posterior haec Variatio constans est, atque eadem, quae in radiis parallelis; etsi enim in spatio AabBplures occurrant particulae lucem intercipienteS, quam in parte mn' , quia tamen luX ipsa in lamella Gie densior est, quam in priore Aa bB, singulae eae particulae adia phanae plures particulas lucis eXtinguunt, quam singulae aequales in lamina , per quam luX rarior transmittitur. Unde si tantummodo de quantitate lucis tranSmissae, & extinctae agatur, nihil discriminis est, seu radii parallele propagentur, seu con-Vergant , aut diVergant. Fjg- 13. Ut porro fig. 4. Tab. I) subtangens Logarithmicae AKΜ Ru determinetur. opus est, ut eXperimentis constet ratio quantitatis tum nis per AB ingredientis, & per CD egredientis, posito corpore diaph no homogeneo, quae erit eadem cum ratione duarum ordinatarum AB, MD, quarum abscissae, sive togarithmi habent differentiam BD, sive crassitudinem corporis diaphani c. Nam conflat N. 41. Lib. I. Part. 11. Anal. Logarithmum rationis duarum ordinatarum aut numerorum) recte eXhiberi per differentiam logarithmorum divisam per subtangentem; & praeterea togarithmoS in diversis systematis eorundem numerorum esse inter se in ratione sub tangentium. Quare si ratio ordinatorum AB: ΜD sit iri: n, quaerantur in tabulis vulgaribus lo-garithmi numerorum m es. n, ct fiat Lm - Ln: O, 4342948 C: x, erit quartus terminus sub tangens quaesita, cum scilicet sit O, 4342948 sub tangens Logarithmicae Vulgaris. Habi-

17쪽

DA CORPORIBVs LUCENTIBUS, NATURA LUΜINIs, &c. 15 Habita sub tangente Logarithmicae, invenietur ratio luminis ingredientis, ct egredientis pro quavis alia crassitudine corporis, quippe cum opus tantum sit, superiorem analogiam invertere , ut sit sub tangens inventa ad sub tangentem Logisticae tabularis, ita quaevis crassitudo i ad disserentiam duorum logarithmorum tabularium, quorum numeri e Xponunt rationem quaesitam P: q. Subtrahatur ea differentia EX Logarithmo tabulari 1 o Coo, seu e 4,OoCOO , erit differentia Iogarithmus numeri radiorum egredientium, si numerus ingredientium statuatur IOCOO. Etenim est semper quotus ad unitatem, ut dividendus ad divisorem, adeoque in nostra hypothesi -Lq. Log. - Ο)

14. Ponamus corpora ABDC fg. d. &6. Tab. I.) ejusdem quidem esse materiae, Veruntamen Varietatem esse in densitate, ita , ut in laminis, sive stratis Aa l, B fg. l, & Aα βB fig. 6 sit eadem quantitas materiae, licet crassitudines Eb. Bβ diversae sint. Eodem modo sit eadem materiae quantitas in laminis sequentibus a b fig. 4, & ακφ' fig. 6. &c. Facile perspicitur , ob aequalem materiae diaphanae copiam in laminis corresponsentibus, extingui debere in Aα βB tantundem luminis, quantum in Aa LB intercipitur. Idem est de omnibus reliquis: ideoque si in B, β, φ, ε &c erigantur ordinatae BA, βΜ, ON, εο &c aequales cum AB, H, yK, e G Sc fg. 4, curva AMNO PQ haud quidem logarithmica erit, utpote cum intervalla Bl3, βο, φε Sc aequalia non sint, attamen ad eam aliquam analogiam habet. Describatur super eodem aYe BD fig. 6. alia curva abG, cujus ordinatae Ba, βb, pc &c exponant densitates medii, & sit Noe infinite propinqua Ad Mβb. Evidens est, in lamina ακφ' eo plus lumini S intercipi, quo ejus major copia incidit, seu quo major est Μβ; quo major est densitas materiae in lamina, seu quo major est βb; &tandem quo laminae ejusdem crassitudo β y major est. Quia itaque ΜUeX ponit partem luminis in transmissu per laminam interceptam, erit MV - MBκβbκβφ, quae quantitas propter Legem homogeneitatis intelligatur divisa per quantitatem aliquam constantem ati Dicatur

- νώ. ac a3Lγ Quare manifestum est, data curva densitatum acg, reperiri etiam speciem curvae AM Q. Quia Vero in ducatur tangens MNT) ost - - βT, liquet, esse sub- tangentes in ratione reciproca densitatum ν, ob i constantem. 15. Data curva densitatum ,&calculatis spatiis BβM, B potet&c, iisque sumptis in progressione Arithmetica , pro curva AMQ sumi poterit Logarithmica eadem cum AKΜ figurae 4''. Atque hoc artificio

18쪽

Tab. I.

cio D. Bovguer reduxit spatia aeris atmosphaerici in majoribus altitudinibus semper rarioris, ad spatia aeris homogenei, & ejusdem ubivis densitatis cum aere nostro prope Telluris superficiem, in quo deprehendit per e Xperimenta, lumen per spatium 7469 hexapedarum decrescere in ratione 25oo ad 168Ι, & calculavit tabulam, quae e X primit rationem intensitatis luminis in diversis altitudinibuS, a gentili usque ad horizontem, e sideribus ad nos transmissi. Sed enim pro curva densitatum aes assumit togarithmicam, cujus sub tangens sit 4 I97 he Xa pedarum , quam hunc in modum definit.

Sit M AN sig. 7. Tab. I.) superficies telluris, FUB Logistica , ad quam

ponatur AB; consequenter omissa sub tangente constante eli area ABFE ad aream CDFE, ut AB ad CD: Si jam ordinatae eXponant densitates aeris in diversis altitud1nibus, areae eX ponunt pondera aeriS incumbentis: porro altitudines in baro metro funt itidem proportionalesponderibu S 1ncumbentibus, consequenter etiam sunt ut ordinatae, cum

sint ut areae. Quod si itaque observetur altitudo barometri in A & C, erit prima ad secundam, ut AB ad CD, &hinc fiet, ut togarithmorum disserentia, qui respondent altitudinibus baro metri in A, & C, ad sub- tangentem logarithmicae tabularis O, 4342948, ita altitudo AC ad sub- tangentem Logarithmicae FDB, eXponentis densitates aeris in diversis altitudinibus a superficie Telluris. Posita hac Logarithmica poterat utique massa aeris in quavis altitudine contenti reduci ad aequalem massam ejusdem densitatis cum nostro isthic prope superficiem Telluris, & de Crementa luminis peream transmissi methodo superius ia) eXposita calculari. 16. At enim multa sunt , quae hypothesin reddant erroribus obnoXiam. Imprimis diversimode agit calor in superficie Telluris, &in locis magis editis, consequenter densita S nequit accurate respondere ponderibus incumbentibuS, sive pressionibus, quae pendent a vi eX- pansiva elastica, uti Cap. IV. Part. II. 1nst. Mech. diximus, ct quibus solis debentur hydrargyri altitudines in baro metro. Dein ponendum

esset, actionem gravitatis manere constantem in aerem, cum tamen

vel ex observationibus in pendulis ab ipso D. Eouguer institutis constet, quod in magnis montibus etiam ad sensum decrescat; & Newtonus L. ΙΙ Princ. Prop. 2 2 demonstrat, quod si gravitatis actio decrescat in ratione reciproca duplicata distantiarum a centro, densitates sint in proportione Geometrica , si sumantur altitudines in proportione harmonica, hoc est, ut sit prima ad tertiam, ut disterentia primae &fecundae, ad disserentiam secundae & tertiae. Accedit, quod ipsa imaequalitas superficiei Telluris nec unam, nec alteram rationem actionis gravitatis sinat tuto assumi.

19쪽

DE CORPORIBUS LUCENTIBUS, NATURA LUΜ1NIs, cte. 1717. Ceterum quod diXimus, lumen e corpore emanans Undique in sphaeram diffundi, ita sumi Volumus, ut semper ponatur Omne impedimentum abesse, quod non tantum interjecta corpora opaca, mediumve minus pellucidum, adferre possunt, sed etiam ipse situs nimis obliquus respeetu oculi. Refert D. Eo uer Opt. de divers. lum. gradibus dimetiend. L. I. Sedi. a. Artic. I u. partes superficiei disci 1olaris apparentis admodum differre inter se se splendore : eam, quae

pe, quae minor est, quam ratio sinus distantiae a limbo, ad sinum totum. Observationem dissicilem equidem ter, quaterve repetiit eodem eventu , quamvis fateatur, nil adhuc de ratione decrementorum luminis constitui certi posse, idque unum constare, quod partes superficiei solaris limbis viciniores notabiliter splendore differre Videantur. Eκhibeat AB AEg. 8. Tab. I. diametrum apparentis disci ocu- Fit 1o in O constituto. Si fuerit AD - - CA, pars superficiei E ver

sus o pauciores radios emittet, quam pars F in ratione eXposita. At si fuerit AFB aequator solis, aXe, circa quem motU Vertiginis re Volvitur, ad ejus planum perpendiculari, cum E ad F pervenerit, multo clarior apparebit. Hujus autem phaenomeni quae causa sit Vera ,

haud equidem scio a quopiam proditum esse. An fortasse ipsa luX e vicina quapiam parte G directione CGM emi Ta, ac densior. impedit aliquantum propagationem ejusdem digredientis e parte E directione Eo, etsi non obsit propagationi juxta directionem CEL ad superficiem perpendicularem y An potius corpus solare atmosphaerae quadam specie ambitur, quae prope superficiem densior sit, ut luci eκ E digredienti majus ejus spatium emetiendum sit non sine decremento aliquo, quemadmodum sit in atmosphaera Telluris, quam radiis eX F directione FO

propagatis 8 An denique propterea particula - radii a centro remo-

ta obscurior visa est, quod in axe alterius vitri objectivi heliometri, quo usus est EO uerus, collocata non fuerit, uti altera centralis in alterius vitri objectivi axesita 8 quamquam haud putem tantam Claritatis diversitatem ex tam eXiguo situs discrimine oriri posse. Quaecunque autem hujus rei causa sit, eam indagare nostri instituti non est.

20쪽

ARTICULUS II.

De successiva Luminis Propagatione, & Aberratione Siderum.

18. ui superiore saeculo majore industria Astronomiam coluerunt, cuin stellarum longitudinem & latitudinem Obser Uarent, notabilem intra anni spatium varietatem deprehenderunt, ut jam aliquantum in longitudinem progressis imminuta latitudine jam regressae latitudine aucta viderentur. Has Variationes cum primum paralla Xi orbis annui, quem Tellus percurrit, tribuendam putarent, utpote ex qua fieri necesse est, ut stella, quae reapse locum non mutat, Videatur nobis ellipsin eYiguam percurrere in superficie sphaerae coelestis , accurate dein collatis observationibus cum theoria paralla Xeos, deprehensum est, aliam subesse phaenomeni causam, quam cum ignorarent, motum hunc apparentem fixarum aberrationem diXerunt. Eundem motum instrumenti S eX-

actissime elaboratis postea sibi eXaminandum sumpserant D. Molineum& D. Bras , quorum posterior tandem causam deteXit, non modo ad insignem fui nominis celebritatem , sed etiam maXimum rei Astronomicae incrementum; itaque jam ad certas leges redacti sunt hi ap- Parente S motUS, Ut, quantum eX hoc capite, stellarum loca accuratissime determinari possint. j - 9. 10. Animad Uerterat Noemerus, satellitem intimum a fig. 9.- - Tab. I.) Jovis I, dum eX umbra emergit, fere semi quadrante horae Videri citius , quam spectato motu juYta tabulas recens a Dominico C snt constructas apparere deberet, Tellure circa locum T posita; at

vero tardius, si Terra Versetur circa t; cujus rei cum causa nulla alia appareret, praeter Viarum ad , aQ , at di Versas longitudines,

quas luX a satellite Umbram egresso in diversis hisce positionibus u que ad oculum spectatoris emetiri debet, intulit, eam tempore indigere, quo per datum quod uis spatium propagetur, ideoque eam non nisi successive propagari. Ex eadem causa, dum idem satelJes ad b umbram ingreditur, Tellure prope DConstituta, citius videri desinit, quam si ea Versetur circa d, quippe cum in primo casu postremo refle-Xa lux viam bD, in altero vero longiorem bla habeat. Rue meri opinio primum etiam ipsi Cassino probata est, quamvis postea a sententia recesserit. Selegerat autem sibi Rostmerus primum , siVe intimum. potissimum satellitem, quod ob exiguam orbitam nunquam immersionem in Jovis umbram effugiat, & brevissimo tempore revulutionem Peragat, da prope horarum , quibus fit, ut ejus eclipses frequentius multo spectari possint. Porro computatis locis Telluris T, t, ct observato discrimine temporis, jam nulla erat dissicultas reperiendi tem

Pus , quo lumen per spatium aequale cum SQ, sive distantia Telluris a sole,