장음표시 사용
31쪽
mori frigiditarem impedire, quominus fructils pci sectam maturationem consequantur. Haec arbon, ut multi etiam meminerunt, sic estiscunda , ut nunquam multis fructibus careat, qui caudici adnascuntur, minimeque ramis, neque fructum haec arbor producit,nisi prius multis verberibus saepe laceretur,sic ut caudicis quoq; cortex vulneretur,ex quibus uulneribus lac continuo eXit, unde ramus paruus, ficus serens interim ternos, intcrim qui nos, interim septenos, & plures etiam. Haec arbor ex seminibus non nascitur,
cum ficus seminibus careant, sed ramis insertis propagatur,estque ex ijs, quae cito crescunt, diutissimeque,quod mirum uidetur, viis uunt. Quaepiam Sycomorus in Mattherea uisitur, quae sic ab habitatoribus credita est antiqua, ut omnes pro certo habeant in illius trunci cauitate quadam olim Verginem beatissimam, iram Herodis Hierosesima fugientem, illuc se reccpisse, & Christum pii rulum Seruatorem nostrum per multos dies occultasse: ex quo ea arbor apud multos in multa est veneratione,maximeque eiuS trunci meatus, qui Christum occultavit,quem ipsi Dei magni spiritum fuisse fatentur. Fabulosum est quod dicit Matthaeolus, truncos ra mosque huiusce arboris nunquam sicarri,ni prius in aqua pro ij ciatur,& morentur aliquantulum. Vsiis ficuum in cibo est stomacho nocuus, ipsumque laxat, labefactat atque subuertit. Eos uero ficus utiliter comedunt, qui uel itinere, uel sole incaluerint,reis frigerationeque opus habent,&humectatione: fructus siquidem his igidi temperate existunt, multumq; l apidi. aluum facile lubricant,apquerelaXant.tumores omnes calidos, atq; duros fictibus emplastri modo usi sanant. Pauci sunt, qui succum,ut meminit Dioscorid. ex triineo vulnerato colligant:assirmant tamepraessentaneum csse auxilium ad emolliendos sciretiosos tumores,atque ad pestem non
32쪽
SYCO MORVS G IV MEZ APPELLATA.
33쪽
ALMA notissima est arbor non modo Aegyptijs, Ara, bibus , Syris, alijsque orientalibus populis , sed Italicei quoque multis populis, de qua ob id paucis mihi agendum puto. Arbor est simplici caudice in rectum se attolens, uiginti passitum & amplius altitudine. Folia ensibus similia
habet , deorsum cannarum modo decidentia. Vere floret. Ramus enim quodam inuolucro oblongo,vesicae modo,ad ver usque clam ,& tunc aperto praeditus, flores emittit paruos, albos, odoratos racematim deorsum ab inuolucro residentes, ac pendentes. Martibsiquidem mense inuolucra illa suis alis adligata aperiuntur, e quibus globus filorum infinitorum prosilit, floresque his filis, vel capillamentis appensi cernuntur, a quibus dactili parui virides, uuarum
racemos immitantes producuntur, qui Autumno maturantur. Varij hi fructus inter se obseruatur magnitudine, fietura & colore. Alij etenim oblongi magni, crassi, perinde ac pruna alba quae Iulio mense in agro Bassanens maturantur spectantur. Alij sunt parui, longi, andibus quercuum similes,alij rotundi, cras . Alij virides, alij albi,alij flaui,alijq; rubri,immaturi omnes gustu aspero stypticoque feriunt, maturi dulcissimi.qui vero prope sunt, ut persccte maturentur,gustum Castanearu,dulciorem,suavioremque reprehc sentant. Haec arbor alternis tantum annis copiosiores fiuctus edit, neque quod dictu valde mirabile videtur ) soeminae concipiunt, ac fructificat,ni in ramis maris stamin s ramos aliquis permiscueri ac se quasi osculari permiserit. Plerique staminas ut foecundent, non ramos,sed pulverem intra maris in uolt crum inuentam sepra steminarum ramos,atque cor spargunt, vel alii flores maris pulueris loco spargere solent. ni enim Aegyptii hoc fecerint,sine dubio sceminae vel nullos fructus ferent,vel quos serent, non retinebunt,neque hi imaturescent. G VIL A N. Haud credendam istam palmarum conceptionem, quq fit arte a te narrata, arguere videntur innumeri daetili, qui in Arabiae desertis feruntur Pin quisus sylvestrium palmarum sylvae reperiuntur, qui sine hominum cultri optimos fructus ac copiosos producunt retinent, ac maturant, ex qzo iudi C a co
34쪽
co sceminas ad foecuditatem moueri non ramis, vel pulveribus,aue foribus marium, ut Plinius, atque alij quoque meminerunt, sed magis non secus quam ali ae arboreS radicum marium, atque foeminarum conractu fac re solento se ad foecunditatem parare .
A L P IN. Arabes palmarum cultus periti respondebunt, palmarum foecunditatem in Arabis desertis, licet arte non fiat qua do in his locis hae arbores, ut dictum est, sine ulla cultura fructus
producant adiuuare ventos, marium e ramis pulveres,sioresque ad ramos foeminarum asportantes. Radicum Vtriusq; sexus palmae rum mutuam coniuctionem esse conceptionis causam, dicendum non puto,quando sic breuioribus radicibus palmae omnes donatae sint, ut etsi fere simul cohaereant, nullus tamen radicum contactu Sinter eas esse possit,mirabileque dictu, palmarum altissimos vastissimosque caudices seu truncos posse sic breuibus,tenuioribus,paucioribusque radicibus in aerem stibsistere,neque sua multa grauitat ventisque etiam vehementibus ista ipsos quatientibus humi cocidere. Accedit, quod caudicis postrema pars humi proxima,podus totius arboris sustinens multo gracilior, atque debilior reliquo caudice existit. Hinc plures Aegyptiorum hoc miraculo ducti dixere,palmas no terra radicibus attracta ,sed aere ex subliiniori arboris parte ali,ac vivere. quod hac etiam coiectura sibiipsis persuadent .Quia si palms sublimior pars,quam cor ipsi uocant,excidatur,uniuersam plantam ilico arestere obseruarat: quod non accidit inferiori radicum concisa parte. Non est alia ulla arbor palma li mano generi utilior, siquidem ex truncis domorum trabes faciunt, .ex rami S,parietes,multaq; alia lignea vasa ad usum,quae Cussag nominant. ex solijs flabella & sportas, e caudicis cortice stanes pro nauibus .fiuctuum vero utilitas satis omnibus nota est. Sed quem ipsi ad medendum usum habeant, nunc quoque dicam. Ex Ductibus tria sunt praecipue, quibus sanitatis gratia utuntur, quippe spartum, puluis sparto, uel inuolucro contenta, atque dactili. sparti igitur
membrana tum puluis facta utuntur,tum ex ea parato clacocto .Puluis maximum usum habet per os sumpta ad Diarrit eam, lienteriae atque dysenteriam,no minusq; ad omnes alias Uel sanguinis,vel alterius humoris innaturales vacuationes firmandas: praecipue vero ad hepati cum fluxum,hemorrohidum,atque uteri cruentam vacuationem,atque ad*utum sanguinis. Hoc puluere quoque utuntur
ad firmanda ulcera depascentia, ad uuae relaxationem,ac ad dentiu
35쪽
commotionem. Decocto ad omnia praedicta quoque utuntur, sed saepe cum eo misto praedicto puluere. articulos debiles aptosq; fimxionibus mirum in modum ipsum iuuat, eos firmando & roborando. Pulucre vero albo in inuolucro veris tempore inuenta, quando scilicet palmae florere incipiunt, utuntur familiarissime, ad faucium raucedinem,tussim,& ophtalmias cli saccharo misto. Estque ipse dulcis subadstringens, mulieres eum habent familiarissimum, ad firmandos menses retine sumq; foetum.Eundem utique usium habent dactili immaturi tum in cibum usitati,tum ipsoru decoctii, ad sputum sanguinis,& quacumq; sanguinis vacuatione cohibenda:&ad lienterias,diarrhaeas,& dysenterias:ad uomitu sangunis,haemor rhoidas exiccandas,atque ad ulcera vulneraque simplicia persananda. in f equetitissimo usu ad nuper dictos affectus habent syrtipum ex dactilis immaturis confectum.ijsdem dactilis utuntur probe maturis,qui tunc admodum dulces existut, cum obscura adstrictione ideirco eos frequentant ad faucium raucitatem, tussim, dispi ueam, pleuritim,ac peripneumoniam.no minusque ipserum decoctum frequentatur ad adiuuandas variolarum in pueris excretiones.
Vocant arborem Dachel,& ramum cui appensi sunt dactyli Samarrhich,dactylorumq; inuolucrum, dux,
ac dactylum recenter enixum prorsus immuturum talia, & grandiorem factum nin,& ramicti persectionem siue pene
maturum,Maturumq; bellan. Siccos maturos tamar,&qui sere putridi sunt
36쪽
DE PLANTII AEGYPTI PALMA DAC M E L
37쪽
E B E S T E N arboris in Aegypto nascentis duplex gerans reperitur, alterum sylvestre pruno simile, atque domesticum alterum solijs latioribus, crassioribus a sessi stri differens. Vtraque arbor flores fert albos,paruos, geranij proximos, a quibus fructus crescunt paruis prunis rothitidisq; similes quorum nuclei tricostati cernuntur. Illa arbor fert fructus minoreS, tarde maturescentes, impersectiores , ijs, quos domestica Sebesten profert, qui sunt maiores, melioresque. toto autem anno in arbore fiuctus cernuntur. Vere florent, Autumnoque fructus maturant. ex pulpa ipsorum optimum uiscum conficiupt, quippe Sebesten maturos contundentes, atque lauantes. Sunt aliqui, qui mastichando, pulpam ab osse lingua expuentes , viscum patant; quantitatem horum fructum in uase collectam,parum quoad aqqealium ditas abstimatur, bullientes. Visco utuntur omnes emplastrimodo ad omnes scirinoses tumores. se quidem calidus est infranio gradu, atque humidus in secundo,uimque habet citaractoriam ait enuatoriam,&resoluentem;resbluit omnes tumores , &'emollitonimem duritiem . Aliqui ad tussim ex eo par os bolos cum sac chao candido,& radicis liquiritiae puluere multis diebus si natant. Fructuum usus familiarissimus est ad tussim, iis
pneam,orthopn sam,pleuritim,periplaeumoniam;& ad vocis raucedinem,parato ex ipsis decocto,quo etsam ad militas febres-consuescunt, praesertim pectore alia quam noxam patiente. S ed nunc de Tamarisco
39쪽
40쪽
rides nuncupat, sylvestris genus, Italiae est notissimum nasciturque prope fluminum ripas, aridaque& saxosia vel arenosa loca , potiusque apud stagnantes aquaS, ut docuit Dioscorides de hoc non loquimur,quando ipse Aegyptus plane careat. Alterum vero tamarici domesticum genus in Aegypto spectatur , proceritate figuraque admodum a lylvestra diuersum , quod ad magnae olivae' magnitudinem crescat. audioque etiam. stupra Aegyptum in loco saliit ab ijs populis vocato rescere ad magnae quercuS magnitudinem, cuius ex lignis carbones faciunt,quibus tota Aegyptus,& Arabia utitur.ex eoque ligno multa vasa conficiunt, ad multorum Pgrotantium usum. Folia fert syl- uestris tamarici soliis proxima, amen longiora,&graciliora,apparentque multa capillamenta viridia, qualia in aliquibus equisetis visuntur, ramo appensa, semper virentia, fructus seri paucos, raros , virides, nucum magnitudine , duros, lignosos, sine nucleo,& videntur eiusdem substantior esse cum gallis: omnes uero figura inter se differunt, quamquam in omnibus aspera & inequalis observetur, quando et iij longi, alij breues , alii rotundi, alij lati, alij crassi, alij que graciles existant. Vsus marici tum in Aegypto,
tum magis silpra Aegyptum, ubi horum arborum copiosus est prouentus, est ad ignem maioriquando nulla sere alia ligna ad comburendum habeant Folia huiusce arboris usum habent ad lienem induratam, obstructam, & refrigeratam . Vasaque ex ligno, ut dictum est,conficiuntur, quo sienosi uti consuescunt:ob eiusque multam , quae ex hoc ligno habetur,ad id morbi genus utilitatena,mirari non debemus si Plinius quod tamen fabulosum est) dixerit, sues
assiaetos cibum capere in uatis e ligno tamarici confectis, lienecarere. Mulieres decocto CX Cortice parato utuntur per os sumpto, ad sistendas menstruaS purgationes , ex quo parant etiam infessioneς , & clysteribus in uterum iniiciunt decoctum. idem quoquestuctus sacere aiunt ijs siquidem utuntur in sputo sanguinis, vin tante ijs in menstruis plus iusto Dentibus, atque di emorrhoidarum