Catonis Disticha moralia : cum scholijs Des. Erasmi Rot

21쪽

a Plus vigila semper,nec somno deditus esto. Nam diuturna quies viiijs alimenta ministrat. Sensus es. Cum Mita Migilia sit iuxta Plinium, cauendum est,ne maximam Mitae partem semio perdamus,praesertim cum e somnolentia Mitia multa nascantur,m corporis, animi 3 Virtutem primam esse puta compestere linguam: Proximus ille Deo,qui scit ratione tacere. Prima id es umm maximas; virtus eis moderarῖ linguam: ne quid temere loquaris. Dein enim,quisapient imm espraro loquitur,m non nisi necessaria,cbm ni- I nou Mideat nihil non intelligat. 1ωq proximus es Deo,qui pienter γ' animi iudicio nouit racere. 4 Sperne repugnando tibi tu contrarius esse. Conueniet nulli,qui secum dissidet ipse.

Quisecum ipse pugna nec sibi constar, huic cum aliis

conuenire nonpotent.Hoc es, qui moribus erit inaequaliata nec ullo certo Mitae instituto,is non est vim ad aliis-rum consuetudivem.

, Si vitam inspicias hominum,si deni q 3 mores ,

cum culpent alios,nemo sine crimineuiuit. Mortales alioru notant viri 'va nemo Midet,cum mi Ius Gilijs carea si quis propius γita ac mores excutiat. s Quae nocitura tenes, quamuis sint chara,relinque.

Vtilitas opibus praeponi tempore debet. Aliquoties expedit in loco res charissimas abrcere, siporu

22쪽

LIBER PRIMVs

si periculum asperant, elati gemmas m aurum, quo ut rasiit in tuto:aut voluptates,quὸ valetudini consulamus. Non enim voluptates θeclari debent,sed Ῥtilitas.

Constans & lenis,ut res expostula esto. Temporibus mores sapiens sine crimine mutat. P ro tepore licet alios arq alios mores sumere, γt modo grauisses,modo lenis Hoc est lacidus ac remissus,proretros laco. Vide num legendumsit leuis pro leni quod magis respodet ad constas: visit ensem: aliquando persiastendum in sententia, aliquando mutandum cophilamprorempore. Porrὸ versus conjsabit si legas.' Constans oe leuis, vires cunq; exposula esto. Neo, dubitem a Frmare hanc Germanam esse lectione. Tametsi Planodes prioremsequitursententiam. Nil temere uxori de seruis crede querenti: Saepe etenim mulier,quem coniux diligit,odiri Illud γxoribus ferme peculiare es , γt maritos in i gentis seruos. Vnde moner,ne temere fidem sabeant bususmodi querelis. Cumq 3 mones aliquem,nec se velit ipse,moneri, Si tibi sit charus, noli desistere c tis. Non satis οἱ leuiter admonere peccantem amicum urgendus est,insistendum, ut vel improbitare vincas ,siquid erit,quod adfamam istius,au alutem perrIneat.

Contra Verbosos noli contendere Verbis. Sermo datur cuncutianimi sapientia paucis. si com

23쪽

mima sit.

,i Diligi sic alios,ut sis tibi charus amicus. Sic bonus esto bonis,ne te mala damna sequantur. Sic amicis utere,ut ipse tibisas proximus. Sic alijs benefac,ne tibi ipsi noceas. In priore γersu est γenusta reia ditio similium, in dilige, m amicus:in pecundo contario.

Frum,bonis, mala. 11 Rumores fuge,ne incipias nouus autor haberi. Nam nulli tacuisse nocet,nocet loquutum.

Nequid in vulgus siparseris ,propterea quod rumον se e numero in elud caput recidit, a quo profectiu est. Si rumor nihil habet periculi, tamen nihil nocet siluisse Uiquid habet,nocet loquitium esse. ,, Rem tibi promissam certo promittere noli. Rara fides,ideo,quia multi multa esse loquuntur. Noli certo promittere cuiquabalieni promisit fiducia. Quod in tesitum est, id praestare potes: alienam fidem pre 'ς sar on potes. Et vulgus hominum ad pollicendu a cissimum in praeflandos Gallit. e, Cum te quis laudat iudex tuus esse memento. Plus alijs de te,quam tu tibi,eredere noli. Ne teipsum aestimaueris allaru laudatisne,sed tua ipsius co viventia.Tetram tuterroga, qualis sis, si animus tibi res,oderit te longe alia ess , quam hic aut ille s e facit

24쪽

LIBER PRIMUS.

magis erHepe debes tibi ipsi,cui notior es quantalist.

Otticiuiri alterius multiS narrare mem Clato.

Atq3 alijs cum tu benefeceris,ipse silato.' Beneficij accepti meminisse vorte obliuisci dati. ui dat braeficium, eius es disi uti se dedisse, ne come

morari videatur opprobare. Eis qui accepit, esipastimppaedicarebve videatur inferatus in immemor. Multorum cum facta senex& dicta recenses. ως Fac tibi succurrant,iuuenis quae feceris ipse. Senes qui multa Piderunt, oe audierunt, multorum dictasacia r solent referre.Sed curandum eji, γt ita nos geramus in iuuentute,ωt in senecti te Iucurrat nobis, nosolum,quod alii recte dixerint aut fecerint,*erum etiam quod nos ipsi. Ne cures, si quis tacito sermone loquatur: Conscius ipse sibi de se putat omnia dici. Cum videris quosdam inter Iesecreto colliqui,ne staris suspiceris eos male de te loqui. Nam Hsignum est hominis malesibi renses.

Cum fueris felix,quae sunt aduersa caveto: 18 Non eodem cursu respondent ultima primis. In rebus fecundis, ne quid accidat aduersi, cauedum e 3. Sobe eni optunafvius Ῥerti in diuersum, oe laetis initiis addere tristem exitum. Ergo cum resfecundae sunt maxime , tum maximo meditandum frit, quopaclo aduersa ortus fer ab; nesi in expediar a venerit, B improvia

25쪽

improuisum te oppreserit calamita saccumἴG i, Cum dubia & fragilis sit nobis vita tributa, In morte alterius spem tu tibi ponere noli.

Tegendum est hoc heredipetis o qui testamenti, ni

hlant. Fit enim saepenumero, Pr qui mortem alter ex pecitatorior ipse moriatur,etiam, si iunior,aut robustior fuerit. Nam ipsa hominis vita fragitu , incerta re US, quouis casu abrumpitur.eto Exiguum munus cum dat tibi pauper amicuS, Accipito placide,plene & laudare memento. Muneraseunt aestimanda x suopperis,sed animo ianautis.Ita legimus summos privcipes aquam mou Caus haustam, O malum oblatusumma cum alacritu perinde mi maximum munus,accepisse. accipito placide alacri vultu, ut ostendas tibi gratum esse, pleno ideys,non maligno eZ candidebithrae teferas , pro exiguo

munere re multum debere. i Infantem nudum cum re natura creavit, Paupertatis onus patienter ferre memento.

Cum natura nudos produxeris, satis intest ereposse mus diuitias alienvi esse,nη secuncti hominis naturam. Si membrum perdis, olfortasse quod doleas , aliquid tiadece sit.Sin opes auferuntur,aut no contingunt, noli alde cruciari. Siquidem in his,quae Ῥere sunt hominis,nihialopta: babent reges,quam pauper. Vis scipe quid ine-

26쪽

L1BER PRIMUS

pe tuum sit cogita quid habueris,cum nascereris. Ne timeas illai quae vitae est ultima imis: Qui mortem metuit,quod viuit,perdit id ipsum. Qui mortem timet, no olum non effusi mortem,sed insuper hoc issum vita quod datur, pcrdit. Nam anxi

Si tibi pro meritis nemo respondet amicus, Incusare Deum noli sed te ipse coercr.

Nihil acerbius , quam amicus ingratus . Vuod ta meo acc; derit,non es imputadum Deo, tanquam illius acciderit culpa. Quin potius te ipsum coerce,ne dem/o benefacias ingratis. Quidam enim,si ben facientibus so tuna non respondeat superos incusant,dicentes eos non habere rationem redire actorum, quum eius a lacris culis

pqquime delectu contulit beneficium. Ne tibi quid desit,quaquas Utere parce. Utq3 quoid est serues semper tibi deesse putato. Vtereparcebi est, modice, non profuse quaesitis id est artis. Et riviserues, quod habes, semper imo in eribi de se emper aliquid addo. Sepa autem cit inoquin Hesiodus infundo parsimonia est. Quod ps aestare potes ne bis promis eris vlli. Ne sis ventosius,dum vis urbatius haberi. Quod non psyis r cere ines mHqEidem est promit

27쪽

Molesta est verbosa promisi molestior exprobatio. Qui simulat verbis,nec corde est fidus amicus Tu quoque fac simile,s1c ars deluditur arte.

Erga eu qui1uco ut inur,ru ite contra Pteresuco: σ1uxtaprouerbi Creti a corra Cretensent. Satius 6ὶ non nqua retine e simulatu amicu,qu2m reddere vertum inimicum Id enim fiet se ostenderis tesentiresucum. Noli homines blandos nimium sermone probare. Fistula dulce canit,volucrem dum decipit auceps.

Sempe utipeecta sit tibi blaniloquentia. Nec destimes homines ex bonis dicti sed ex bene actis. Insidiatur tibi qui uis admodum blandus est. Memento sic capi in

illici aues, Helicet imitatione vocis .Et assenratione maximapars hominum capitur, dum adulator sese ad Omnes a sectus attemperat. Si tibi sint nati,nescopes,tunc artibus illos Instrue,quo possint inopem defendere vitam.

Artem, ut habetprourrbtum non olium quaevis te rasedquaeuis etiam alit ortuna. de certi imum viaticum est ars,quae,quocunq- terrarum venias, fenit ab egestate. At nunc γustud liberos seuos diuitum aurprincipum miniyserjs dedicar, ubi duo simul maxima discar mala uxum γ ocium. Porro quod hispraecipis pauperibiis essefaciendum d erasuaserim diuitibu/ qtioqovi li

28쪽

LIBER P R I MV S.C0modum C Uequantur. Primum, ppima ista aer ad artisecto oceupata, lo pauci ibas issicietur vitiis. Deinde fortuna absteserit opes no eWit Juγ Ῥel mendicent Ῥel ad sordidas aut foedas aptes adigantur uta turpe minia fretum aut militiam. Quod vile est,charum quod charum est,Vile putator Sic tibi nec parcus, nec auarus habeberis Vlli. Quod γustus magnori tu contemne. Quod stus ne, it u magnificito. Ita siet, Ῥt nec tibi sis parcus. Audebis enim γti, quae non magni acu. NM Cuiquam idearis auarus,quum non experiZes auid η' seruabis attente,quae cupiunt isti Vulgus plupimi facit mitia minimifacit probitatem eruditionem. Tu inverte aeriti mationem. Res autem cuiq- tales sunt, qualiae es de his opinio. Vulgus Iautam rem putat pauonem aut rhombum:tu contra vilem rem putato: puta rem esse Iaurissimam quumgallinae recens acbucam,pustum gallinaceum. Ita nee tibi di idesepis sordidus, quum habeas laura tuo iudiciomere aliorum expectes lautitia que tibi vilessunt. inve culpare inles,ea tu ne feceris ipse. ό Turpe est doctori,cum culpa redarguit ipsum. Turpe est comittere tae, quod doces alios noη esse comittendum,vita turpis abroςae autoritatem docenti

29쪽

Nam stultum est petere,quod possit iure negari. Quod inhonestum est,a nemine petendum est. Nullas enim debet cuiquam in re turpi morem gerere. Autsi Quod iniussum est idest, quod non debetur iure retari portat.Frζο non a quovispetas ,sedab eo cuius Uycium t espraestar quo perifrnel quiduis, sed quod cum honesare con clun est. Nam id petituγ aliquando ab

bis qui non debent.

3a Ignotum tibi nolito praeponere uotis. Cognita iudicio constant, incognita casu. Ne facile comutes nota cum ignotis, puta amicum, vel rem ῬH iraget . Notis enim eo dius γteris, de

quibus iudicare potes. Quae si bonae sunt, rectius veteris sivmalafacilitis tolepabis. Quandoquide iuxta Plauis. Nar Aa, Ea- nignota Mero cuiusmodi rura sint, incertum es . Fit ore epenumer intiqua in expetes do putari prima in experiundo repudies. 33 Cum dubia incertis versetur vita periclis, Pro lucro tibi pone diem quicunq3 laboraS. Planudes Graecus letit in certis ,γt sint duae dictiones Cum igitur vite prese moeria, γersetur in pericuta a certis νηιψvemque istae diem in lucro deputa: γη quise enim dies poterat esse γltimus, ' incertum erat, an tiabi c uigeret. Metu ira Iot vite periculis, quicunque die

nou eripitur, is in lucroes deputandus Quicunq; Iab'

30쪽

TI B E R P R I NV sses id est, quicuri selicitus es , angeris huius mesis. Tametsi, γt dixi, non ignoro Planardem secud emposuisse Sed no eis sententia illum per omni equi. Nam

ne d hunc modum. Cam illa dubia Persetur id os iacfetur inceptis pepictis 3 id est, casibin Nam pericula λὸc mitis a nobis admuripo juntruuod incertaesunt. Vita si naufragqum non irasti ruinem vitriti bellum, incia dis in latrones: Ῥita repsem morderis a 1ipera. Mi periculis obnoxia est b minis vita, atq; his quidem incaeptis, si id ineuitabilibu/.i Vincere cum polais,interdum cede sodali: Obsequia quoniam dulces Vincuntur amici.

Nihil hoc di Lebet elegantiim singipotuit.Obsecundandum aliquoties amicis, de tuo iure concedendis. Siqui'ddi ea acilitas ac morigeratio retinet amicos in amicitia. Cotra quida dii obstinate rixatuγ de lana caprina mal Damicitii rescindere,qua rusia in re obsequi animo amici. Ne dubites cam magna petas inpendere parua: His etenim renus comungit Gratia charOS.άmicitia constat in isse maruis, iuxta ouerbi manus man ricat Gratiam hic vocat dea beneuoleriae Litem inferre caue cum quo tibi gratia iuncta est. Ira odium generaticoncordia nutrit amorem. Coeniam es in per mici i lis incidat, m ami