Catonis Disticha moralia : cum scholijs Des. Erasmi Rot

51쪽

CATONI s

damnos gula. Quod si pariter ωtroq i laboras mali supeν est, ut mox ad egestum redigaris. Sulam vocasula

exquisitorem ciborum eam i dicit terris amicam,quod per eam χenter Zinatu res fama decreseis. Cum tibi proponas animalia cuncta timere, Vnum hominem tibi praecipio plus esse timendum. Cum tua θοnte putes omnes Iercs esse timendas, meo praecepto Ῥnu animal maxime timebis, nempe hominem. Na nusta bestua magis homini nocet,quam homo homini. i3 Cum tibi pranu lidae fuerint in corpore Uires, Fac sapias:sic tu poteris vir fortis haberi Si natura dedit mi res corporis , non statim vis fortis

rei nisi adiunxeris ingenij vi hoc est apientiam, qua

corporis robore recte Ῥreris.

Auxilium a notis petito,si forte laboras. Nec quisquam melior medicus, quam fidus amicus. corporis morbos aperi medico Animi morbos aperi Heli amico. Iste pharmacis fanat hic verbis. iter, Si quid morbi incideri magis amicti accerse,quam medicu. 1 3 Cum sis ipse nocens, moritur cur Victima,pro te: stultitia est morte alterius sperare si lutem Veteres credebant expiariscelus comissum mactata pec de . que nihil commisserat: γ pro alieno peccata innocens dabat poenas , eum is quipeccauit potius mactari debuerit, quam viritima. Stulte autem hyerabant aIie

um mortem sibi salutifre,cum sua quem imala de suo

52쪽

dependere oporteat.

Cum tibi vel uocium,vel fidum quaeris amicum, xc Non tibi fortuna est hominiS,sed Vita perenda. Amicus quem velu adiungere gon 6 andiu e censu,sed ex moribus .Idem oportet fieri in γxoribus. Vtere quaesitis opibus: suge nonien avari. πQuid tibi diuitiae prosunt,si pauper abundase Frustraparastitataria baptis vii non audes inter magnM opes aquis inops. Nihil enim refert habere, siquae habes , hi siosus ti prosunt, quam ea , quae non

habes.

Si famam seruare cupies,dum uiuis,honestam: Fac fugias animo, quae sunt mala gaudia vitae. Si cupiς honesam tueri famam, noli amare nolista tes in honestia,nempe utie ibidini G similium. Cum sapias animo inoli irridere senectam: , Nam quicunq3 senex,sensus puerilis in illo est. cum per aetatem Ῥigeat ingenium tuli, oe animi vis, noli deridepe senectutem, que minus animo valeat. Desipiscit enim omnis sene γ ad pueril stultitiam redit. Aetatis igituν vitis erendum, n ridendum est. Disce aliquid nam cum subito fortuna recedit, E, Ars remanet, vitamq3 hominis no delerit unquani. Opes penumero subito Ortuna eripit homini, difflu ri incendio,furto, bello, naufragio: ierum ars eripi non

porol. Haec itaque certi Sim possessio est, quaesemper

53쪽

CATONI s

o Hubique repsit alere. Perspicito cuncta tacitus quid quisq3 loquatur, Sermo hominum mores A celat,& indicat idem. Nulla res magis arguit, oe aperit , ram oe Bige inium hominu .quam illius oratio. Hoc es certistimisi aniami speculum. Ilitursi ruis hominem cuiusmodisii cognoscere,perpende tecum qualis sit istius oratio. Sermo indis. cat mores hominis,si loquatur ex animo: celat idem, si Pel taceas, et dij semulanter loquaris.

xet Exerce studium,quamuis perceperis artem, Ut cura ingenium,sic Sc manus adiuuat usum. Ut evanescunt disciplincae,nisi exercitatione cofirmes, sic arti tum opere confirmandum eri ne excidat. a3 Μultum ne cures venturi tempora fati. Non timetis mortem,qui scit conteRere Vitam.

Si ruu libra esse a metu mortis,Lyce altam non magni facere. Et quemadmodum eleganter docet Aristoteles,nusitus rei iucunda fruitio est,nisi quam aliquo modo coη rem eris. Disce,sed a doctis,in doctios ipse doceto: Propaganda etenim rerum doctrina bonarnm.

Disce non a quouis ed ab his quipsisunt docere. Rursum quod ab alijs didiceris, id alijs imparti. Vtilium

essen ros cientia non es premenda scis r manus tr denda.

54쪽

Morbi eausia mali est homini quandoque voluptas. Ne biberis supra 'vires. Breuis enim illa bibendi χο Iaptas saepenumero conciliat homini moli1ti m diu

Laudaris quodcunq3 palam, quodcunq3 probaris, Hoc vide, ne rurius leuitatis crimine damnes Leuis inconsons videbepis, siquod aliquando stam multis laudaris,idem postea danes. Quodsi mutasti sententi jac sileas. Fortasse pro 'vide,legendum bl boe. imine id es,suspirione, cum Iuruperis. Tranquillis rebus,quae sunt aduersa,cauero: Rursus in aduersis melius sperare memento. Ne securus sis,cum fortuna tranquista est,sed tempestatem caue. Rursum cum fortuna saeuir,antatim ostineste meliori ortuηε , quae successurasit, I ciundis e-bus timenda sunt adverse,ne sissupinus.In ari es de-νrnda sunt laetior ne deficias animo. Dii cere neeesses:cura sapientia erescit. Rara datur longo prudentia temporis vis. Iuxta Solonis sententiam , oportetsenescere semper

aliquid addiscentes. Nam rara ) hoc es, si utaris γ'

eximia prudentia , contingit clango nisu id ej , diluis is experientia aetatis. Quanquam mihi magis probatur, hic γω ensus: Semper disce ,sudio crescissapientia.

55쪽

C A TONIS

Nampaucisunt, quiprudentes evadunt experientia νεῶ ni, vel quispaucis contingit diu timere, vel quia rem. plures sustitiam non excant hac Mia. Certissima ac breuissima ad sapientiam sita est doctrina. Parce laudatomam quem tu saepe probam. Vna dies, qualis fuerit, monstrabit,amicuS. Ne laudes amicum es ius, cuius non feceri peric iam: siquidem iste pia, abs te laudatus , Dro aliquo die declὰρabit alium suspes quam tu praedicaris. Ne pudeat,quae nescieris, e uelle doceri. Scire aliqui laus est,pudor est nil diicere velle.

Quidam stulto quodampudore maluntsemper nesciare, quam semel discere quam scire pulchrum sit, pudedum nihil mel, discere. Erio honesum a est e. 3 Cuni Venere Ss Baccho lis est,& iuncta voluptas. Quod lautum est animo complectere, sied fuge lites. Excerpe, quod ines boni juge, quod adiunetum est mali. Exhilarat potatio scutit curas, tere hac commoditate: sed rursu ebrietis incitat ad iurgia , hoc Caue. Item Ventu delectat, sed habet sua iurgia. Ama igitis

3r Demissos animo ac tacitos vitare memento: Qua flumen placidum est, sors an latet altius unda. Tristes ac lactros vita videntur enim aliquid magni mali moliri. .emadmodum cauendum est me ea parse , qua tranquisium est. Nam i odprofundis imum esse

56쪽

solet. Ita Caesar magis metuebat Brutum um,pallidos ac tacitos,quan Antonium ebrium. Cum tibi displiceat rerum fortuna tuarum. 33 Alterius specta,quo sis ducrimine peior. Quoties taedet te tuae sortis , confer eam cum aliorum fortuna, videbis te nihilo peiorem , hoc es , infeliciorem multis.

Quod potest id tenta: am littus carpere remis. 3

Tutius est multo,qua ni Velum tendere in altum. Agrredere tura magis,quam magna. Tutiin enim tuto nauigare iuxta littus,m remis ri, quam papis velis periclitari in Elibus. Nec enim omnibu0auent Ῥenti fortunes Contra hominem iustum praue contendere noli: Semper enim Deus iniustas ulciscitur iras. Noli praue,hoc es,malitiose, data oper ac peruerse contendere cum homine iuri . Na D eus nunquam hoc relinquit inultum. Ereptis opibus noli gaudere moerendo: μSed gaude potius,tibi si contingat habere. Si diuitie contingunt, laude Fereptaefuerint, noli te cruria resediunc Ῥtere philosophia.Nη- enim ranru boni habe misit admodu dolendu iperierin ros rursum rantiι mali, inosint libeter accipiera si forte coligerint Codiles came esse deprauatu. Arbitror legenda noli moerere quaere A. Plata es Nidetur hoc sensisse. Ereptas o-

57쪽

CATONI spei ne de Ores,sedgaude potius habuisse te, quod perde

res.Sed dubium non ent,quiu ὰ Plan-descriptu uerit. Porro querendo,non es a quaero, d a queror deponenti

verbo pro quo Planu s ῬPrtit.Hic casin erit exempli nonnunquam e duobus codicibus deprauatis pefititui γει ram lectionem: Deinde quantopere expediat, aurorum monumenta non a ni tinguaefuisse comissa. Est iactura grauis,quae sundamittere damnis. Sunt quaedam, qua, ferre decet patienter amicum: Si Gulo Ledat amicus erendum es. At damna rerum nemo potent aequo animo ferre. In his segitur cauendum,ne udamus amicum. 38 Tempora longa tibi noli promittere Vita . iQuocuq3ingrederis,sequitur mors corporis umbra Nemupore ibi Meuitatem promittere, cum mora hominem quo unq- ea non aliter insciuatur, tu ymbra corpus. Fortasse legendum,corp- ωt imisa. Nam sic reddidit manud. Thure Deum placa,Vitulum sine crescat aratro. Ne credas placare Deum,dum caede litatur. Non gaudet Deus morte pecudum. ergo thure litanis dum est ili hoc est, re innoxia oe minimi sumptus. At

hodie pleri; Grintianoarem, licet apud hos sublatus sit

mos immolandi pecudes,tamen Deum ac diuos sibi tantum non devinctos esseputant,si easgemas, et mi cryy

58쪽

LIBER. IIII.

tum, sericasuspenderint vel ostentanda tantum, vel in luxum paucorum Nerienda, immemores hae Inpopas aαcii uisse contempta, siforte obtigerunt, is Centium Ninfuisse es i. Cede locum laniis fortunae,cede potenti. q. Cedere qui potuit,prodesse aliquando Valebit. Qui rem habet cum proceribus, quonia prodesse possunt in multis,niscesse est, Ῥt aliquando musset iniurias, id es Jacitus ferat. Laedunt enim aliquando pstentes, urannidem, exercent. Hic igitur prudens illis debet ce

dere t posteaper illos suis prodesse possiit. Nasi remi es

reddiderit eos hostes,ne sibi,ne uis prodesse poterit. Cum quid peccaris,castiga te ipse siubilade. 4i Vulnera dum sanas,dolor est medicina doloris. Vbifensieris te alicubipeccasse , blatim poenain fumi de te ipse, noli tibi ignoscere.Tei um obiurga ibi ipsi laboru aliquid indiciso. Nam Pt insanandas ivlneribus, dolor doloresanatur quidem ne doleat ulnus, i, uvadis,acri quae mordentysic ista reprehensio tametsi ama

ra es tamen medetur viri animi.

Damnaris nunquam,post longum tempuS amicum: ἡ εΜutauit mores,sed pignora prima memento. Si is,tu quo tibi uir diutina consuetudo Drte mutaris moribus alius esse coepit hoc debes tribuere aeteri necessitudinisne arieturres si eria si uo Ur digum,qui ametur. ID a Gratio et

59쪽

CATONI s

, Gratior ossiciis quo sis mage,charior esto. Ne nomen subeas,quod dicitur ossiciperda, Visis charm omnibus,sograim o Fcji)id es, bonefici j 'bene meritis. Inmisum enim apud omnes es nomen V iperdae. Sic enim vocant eum in quem collacatu prium perditur.Nihil enim imperit, at id quod con ertur in ingratum. Suspectus,caueas,ne sis miser omnibus horis: Nam timidis Sc suspectis aptissima mors est. QVisibi fugit periculit,is nunqua non miser vivit. Nihil igituγ huic aptius,quam mors quandoquide no pote, iucude vivere. Susspecitus hic accipit actu e pro sulpici ο 3 Cum fueris sieruos proprios mercatus in VIIIS. Ee famulos dicas,homines tamen esse memento. Sic Ῥtere seruu tuis,licet emptitijs, γt memineris homines esse,non pecudes. Quod emptisunt, fortunae fuit: quod homines sunt,in hoc r bifunt pares. 6 Quamprimum rapienda tibi est occasio prima.

Ne rursus quaeras,quae iam neglexeris ante.

Occasi quam ante dixit frontem habere capillatam,

statim es arripienda,ne sisesubduxerit,frustra quaera

postea,quae prius contempseras. 47 Morte repentina noli gaudere malorum. Felices obeunt,quorum sine crimine vita est. Si malisubitὸ moriantur, dolendum magis ent, ΤΠ mgaudendum. Gaudendum potius in morte bonorum, Τέ ς' rum l

60쪽

rum morastis erat. Vel sic γt 'venit Planu des eametsi malus autor rSi auderis malos subito tolli, noli gaudere. Contin ii idem bonis viris inocentibus r ut intestiσG

hoc castu accidere non Ῥindicia numinis. Versus i ius aferibam. Haec indicaui,non I t inseriter Planu em ,sed ut nobis Gpaees vicissim ignoscant sicubi labimur in peregrina linσua. Cum coniux tibi ut,nec res,dc fama laboret. Vitadum ducas inimicum nomen amici.

68 Si pauper habueris γ rem,quae labor et ama hoc es de qua homines male loquantur duca id est, existimes,nomen amici vitandum esse, utpote inimicum famae

tuae: videberis enim prostituere Ῥxorem: hoc praetextu, ω hoc nomine , diuitespauperum uxores captant. Ita

propemodum Planudes ametsipot6ὶ ω alius esse θωμι nimirum hic: Si tibi sit uxor .re satis lauta fama secunda,noli te dare injamiliaritarem potentum, ne quid labis Ῥxoriribis contraha3. Cum tibi contingat studio cognoscere multa. Fac discas multa,ut vites nescire doceri. Quo plura didiceris,hὸcplura; Pude cognoscere. Ne idearis indocilis ullius rei. ' Miraris verbis nudis me scribere versus μγ o Hos breuitas sensius secit comungere binos. D 3 Seneretia-