De sacrarum aedium apud christianos amplitudine et ornatu. Dissertatio apologeticocritica ad cardinalem Aloysium Valenti Gonzaga ... Sebastianus Caprinius Caesenae apud Gregorium Blasinium sub signo Palladis, 1786

61쪽

quoties veteres Christiani improviso de. prehensi , circumventique, Sacra in ipsis privatis Aedibus facientes , vel clanculum orantes , Viri saepe suerint, )igne domibus admoto, Gentium su-

rore , invidiaque combusti Z Quid plu

ra P Loca ipsa praerupta, specus, an ira saepe nostri adire coacti, Vix , ac ne vix quidem sub terra habitantes , I res non tantum Sacras, Verum ne

t ) Legendus Arnob. lib. IV. pag. I 32.& Lactan. Lib. U. Cap. XI. Ipsi Haeretici

contestati, fassique id sunt, ut videre eSt, praesertim apud Georg. Valchium Lib. I. Cap. I. pag. q. Hae fortasse de caussa Caeeἰlsus 1nomsaυ. Christianos appellat latebrosam tu ei fugam Nationem . Antiqua Inseriptio post Aring bium, Mabiliorium . a Botritio relata, abque recentioribus eruditissimis viris, a CI. Meebar a praesertim, Tom. I. Disollert. edit. Fulgin. , quem honoris hic causa nomino, sapientissime illustrata, satis Su

per Distrigod by Coral

62쪽

se quidem ipsos ab Ethnicorum pote

rant importunitate, saevitiaque SerVare.

perque declarat, quonam modo Μajores nostri, se Se olim occultarent, ne opprimerentur ab Ethni eis. Ea Inscriptio sic habet. Alexander mortuus non est, sed vivit super astra, oe Corpus in hoe Tumulo qu escit .mram explevit eum Antonino Imperatore, quitib; multum benefla ι antevenire praev deret, pro gratia odium reddit. Genua en m sectens vero Deo sacrificaturus, ad supplicia ducitur. O tempora infausta J seu bus ἰnter sacra, o vota ne in Cavernis quidem salvari possumus.

nequeant. Tandem in Coela eoruscat. Parum vixit, qui υἰxit IV. X. tem. - Scio, Flein etι-oodum, oe Cuperum hane in dubium reis

vocasse, Sed injuria, ait Mamaeb us: O Quidis enim judicent ii , qui neque Saxa vi- derunt, neque Romae, qua diligentia Μο- , . numenta perquirantur cognorunt λ Atquem in Cryptas, quemadmodum fictae Tabulae ., introduci potuerint, ut diu post detegerentura Disiligod by Corale

63쪽

Verum & aliud accedit magnis arde-lionibus nostris incommodum . In ipsis Religionis , Cultusque nostri primordiis , Apostolorum scilicet temporibus quis crederet Τ) Judaeorum, ac Ethnicorum in Christianos adhuc su- rore , invidiaque ebulliente , nihil sortasse magis cordi erat nostris, quam Aedes extruere SacraS, easque omni, quo tunc poterant ornamentorum genere complere . ) Alterum vero , te

tium- tur, inducerentque incautos in errorem , ne is suspicari quidem possum . is Orig., & Antiquit. Christ. Tom. I. Lib. II. Cap. VIII. t. not. q. Conser etiam , quae habet Vieipse Clar. in suo laudato opere, cui Titulus: De' Costumi de Pr misivi Crist.: Tom. I. Cap. IV. a. p. 299., & 3o I. Edit. Rom. Videndi item sunt Nota. sopra i Cimit. di Roma Lib. I. rab. Rom. Subt.Lib. s. Ampla cujusdam Theophili Domus , qui ut fert Christiana vetustas, erat cunctis po

64쪽

tiumque Ecclesiae seculum quod spectat, notatu digna omnino sunt, quae narrat Eusebius. )- Priscis Aedi m ciis jam non contenti, in singulis V ,, bibus Spatiosas ab ipsis fundamentis

b, cxtruxerunt Ecclesias. is Magni quaa. So nominis, maximaeque auctoritatis

in medium allatus Scriptoris locus per pendatur : erui facile hinc poterit, Im. perium Valeriani inter, & Diocletia-

tentibus sublimur, ab ipso Apostolorum Principe in ingentem Basilicam , majorum no strorum eum laetitia, & plausu redacta est. Ipso adhuc vivo Petro, Domus Viri Centurionis λCornelius nomine, ex illustri sortasse Corneliori Familia, Teste HieronFmo Ep. XXVII. ad Eustoebium, iacta est in Tem plum magnificentissimum. ) Quae tamen Edicto Disel. sunditus ea Versae omnes fere sunt, Euseb. Ηist. Eccl.

65쪽

66 ni, non modo apud nostros Aedes extitisse sacras , & quidem spatiosas : Verum , quod caput est, illis vetustioribus minime contentos , magnificentis imas omnino in aedificasse.

Quid plura Τ De Templorum Am

plitudine , ornatuque erant tunc noStriadeo solliciti, studiosique , ut ab ipsis sacra Loca petentibus Donaria ) ad Altaris, Aediumque Sacrarum comparandam supellectilem , ornatumque viritim exigerentur. Ex Actis praeterea Martyrii, quod sortiter passus sub Vale ) Est Origenis Iocus, quo nihil sane ha here ad rem hanc nostram potest promptius, luculentius. is Sciendum est , quod si ,, qui tales sunt in nobis, quorum fides id se tantummodo habet, ut Ecclesiam veniant, & inclinent caput suum Sacerdotibus, of- is ficium exhibeant, Servos Dei honorent sh ad ornatum quoque Altaris, vel Ecclesiae M aliquid conferaut . . . . Conser etiam, quae sunt apud Euseb. Plist. Eccl. Lib. IX. Cap. X.

66쪽

67 Ieriano est princeps Romanae Ecclesiae Diaconus Laurentius , colligi perfacile poterit, Aedes Christianorum Sacras & satis amplas, & magnificis cumulatas ornamentis , tertio ipso Ecclesiae Seculo extitisse . Avarus enim Vrbis Praefestus, ad se Laurentio furenter accito , de ceteris non adeo se praebuit sollicitum , quam ut ex sortissimo viro cognosceret, quonam tot, tantasque Ecclesiae Romanae opes, Sacra item Vasa ex auro , argentoque conflata, immensamque supellectilem , horum enim omnium muneris sui gra

tia tunc ipse Custos , ) abdidisset Τ Ita

Sane Prudentius Tyrannum loquentem inducit :is Hunc esse vestris Orgiis is Moremque, & Artem proditum D est, si Hanc disciplinam foederis; si Libent ut Auro Antistites E a Aris

67쪽

, Argenteis S phis serunt, ,, Fumare Sacrum Sanguinem , D Auroque nocturnis Sacrisse Adstare fixos Cereos &c. Neque tamen quis adeo me in hoc

tredat obfirmatum, ut pro certo Omnino habeam , aeque ac Romanam , ceteras& Christiani orbis Ecclesias , tertio

saltem ineunte seculo , tot opibus , ornatibusque instructas extitisse. Quum

Zormi enim jussu Calices inducti vi

treis') PrudentIus in Coron. Hym. Sancti Lauinrentii Martyris, cujus animi virtus, atque eonstantia elucet magis in his, qui sequuntur Versibus ejusdem sacri Vatis, ibid.,, Converte partem Corporisse Satis crematam jugiter, is Et fac periculum quid tuusti Vulcanus ardens egerit. is Praesectus inverti iubet. se Tunc Ille: coctum est, devora is Experimentum cape,, sit crudum, an assum suaviusὶ &e.

68쪽

trei sint, atque Christallini, ) illis

jam interdictis, quibus Veteres nostri Ligneis utebantur , Satis superque constat , primo, Vel altero seculo , Sa cra, δc quidem praecipua Sanctuarii Vasa ex nullius pretii, vulgarique ma teria fuisse conflata . Hoc tamen minime facit, quin pro certo habeamus , tot sane adhuc existentibus , firmisque Christianae Antiquitatis monumentis , praecipuas Christianorum veterum

) Ηie mos obtinuit usque ad tempora Gregorii Turonensis , ut in ejus opere, cui Titulus est De Glor a Martννum . Cap. XVI. Sacerdotes nostri Aure . 8c A Gen. reἰs in quibusdam Eeelesiis ditioribus utein hantur Calicibus multo ante Diocletianum , si fides adhibenda est Μagno Augustino conmtra Cresconium Grammaticum, Lib. III. Cap. x xl x. . genteae olim impendebant Arae Maximae, ae Baptisterio Columbae : hae cuivis Erudito notissimae ' de quibus tamen fit mentio expressa in Cone. Constant. I. Actione U.

69쪽

7 Ecclesias, easque praesertim, quae identidem quavis de caussa minus in is sectabantur ab Ethnicis, omni, quo tunc poterant nostri, ornamentorum genere fuisse cumulatas . Et re quidem Vera , pro majori, vel minori Ecclesiae felicitate , ac otio , major item , vel minor sere semper extitit apud nos Aedium Sacrarum splendor , atque

magnificentia. Quod & ex adhuc dictis patet, & luculentius ex iis, quae

dicenda superSunt. Ethnicorum persecutionibus in No.stros, magno imperante Constantino, aliquando tandem compressis , ubi Ecclesia stabili pace , otioque coeperit undique frui, id Christianorum Reipublicae factum , quod acrem post hiemem , ineunte Vere, Terrae huic nostrae solet. Alta nive tunc nec Sata, nec prata canis, ut mox , albicant pruinis , Germina floresque huc illuc e .

70쪽

rumpunt; Silvae , locaque ipsa prae rupta induunt , ut ita dicam , vestem laetitiae sibi, atque jucunditatis. Vix

igitur Constantinus rebus favere nOStris coeperat, Crucique turpitudinis olim signo , atque infamiae honor tantus habitus, ut Imperatoris capiti, ac

s ) Vide Iust. L psium de Cruce Lib. III. Cap. XV. & XVI. So omentis quoque audiendus , ut est apud eundem Lipsium ibid. Im- ,, preSso autem sibi in Nummis, aut picto se in Imaginibus iussit semper ad primi, &is adpingi istud divinum Symbolum , & te-

stantur etiam nunc Imagines, quae in eo ,, Schemate extant. D Hist. Tripari. Lib. I. Cap. XVIII. Vide etiam Joann. Curopalande Ome. Aulae Constantini. ) is Sublimis Hasta auro circumvestita, D cornu transversum habebat emctum in for- ,, ma Crucis. Supra vero in ipso culmine