장음표시 사용
41쪽
MOTUM in natura Sari. uti certum in praesentia
rum suponimus et az. motus cum si di effectus realis
realem habere debet causam, quare de primaria loquendo
I. Primaria motus causa est ipse Deus.' C rpora non posse: in motum producere &materiae natura , & experientia ipsa demonstrant. 'Φ. III. et Coi s de se indiserena est ad motum. & v
IV. Motus. & quies ita aliquo positivo realiter
1 a V. . omnia possunt satis commode in natura explicax et unico motu i ali. - - ἐ. VI. Leges motuum a Cartesio latae, non possunt tuto defendi. o VII. Plura sunt & quidem mirabilia, qtiae ope virtutis elasticae 4n natura explicari postunt.
ORPORA: gravia versus terrae: trum des- cendunt. II. Corpora gravia ad terram linea recta descendunt. dummodo nullum adsit impedimentum. a I ui 1V. Motus gr/vium deorsum non provenit ab ectu-vijs terrae magneticis. - V. Motus, gravium est acceleratus in eodem medio. V. Nulla datur in corporibus positiva levitas.
DE LUCE, ET COLORIBUS. y J V MLF non e t qualitas entitativa ut volunt
42쪽
II. In eorum Seliramia sequyiiserunt lumen esse qualitatem entitativam non recte explicari potest luminis pro-
. li1. Να luminis rene Rio. . t IV. Nec tam m. luminis reframo i lita V. Lux est substantia , nempe cor istata sub ilissiZma sine quibus inte Egi neunti. π .ia r. Oe 2L Io Ii VL Lumen consistit iam tu tremulo. vi indri ac Citatissimo, quo globuli aetherei celetrinia vibrantur, qui quidem motus eis Communicatur a corpore-ὲuminoso , cujus omnes. Si gulae partes simi ιt tremore Centur Z A VVII. In hac sententia optime explicatur lumnis pro-' pagatio a veilactio; & refracticia e 1 2.
VIII. Pariter explicantur. quae via entur micantia in lapide minerali., 2qui.agro Bononiensi effoditur liteostaros
IX. Item explicantur, quae pertinent ad Cincindelae lumen. -LA I. X. Tandem explicari potest quam squammae mirimorum piscium. lignum i putridum , Luciola . & alia in tenebris aliqua videantur luce mirare. Ri.
XII. Nihilominus probabilis est sentmtia asserens, lumen consistere in corpusculis purissimis , ac nobili, sinus ignis a Sole evibratis XIII. Quae in contrarium objiciuntur facillime s 9 untur ab hujus sententiae Patronss. a XIV. color non est qualitas entitativa a latasse R distincta. i i li, tu A Color consistit incerta Iumini reflectione, aus modificatione. Fictilium est discrimen inter coloro Veros,
43쪽
. I. ONUS non est qualitas ad sensum Peripate
ε aerem moveta IV. Aer motus tremorem auris tympano communicat. P. MI Mnus succesive propagatur. VI. Sunus seeundo vento,citius auditur tardius
VII. In hac sententia optime exoticatur, Cur unam A
ni I Jἱς ALOR non est;qualitas entitativa in sensu P Peripatetica, di i a 6-2δ-5 1biIi diicalor es t quastas entitativa explicsti minime posset . quomodo calor a frigido in frigido generetur. I ria et: IlI.1. Calor consistit in motu ceIeri S perturbato v partium insensibilium Corporis. IV. Ita explicato calore. optime etiam explicantur quietecumque caloris ope in natura e Meniunt: V. Anti peristasis Peripateticorum merum est fig-
VI. Frigus active consistit in actione infrigidante 'rquae mmm particularum sistit. i
44쪽
III. Coelum fluidissimum esse, non nisi ii rationabiriitis negari pol t. I IU. coelorum distinctio , &6Mult ludo purum xst
V. Si in rigore loquamur duo tantum sunt cinii Empyreum e S the uati , ,.. . . IVI. Stellae fixae propria fulgent luce . noa ita Luna,& alij Planetae. VII. SoI est verissimus ignis.
VIII. Primabilior est eorum gententia qui a runt Lunam. & alios PSanetas esse Corpora ter Atriari . ei, IX. Coelum non movetur ab extrinsem , mi Parum Philosophice loquentes volunt Peripatetici. X. Valde verisimile est Planetas aliquos esse habitatos. XI. Uarratae agunt in empora subImma, Π IXII. Τalis actio, vel influxus non in alio . Consistit, quam ita lumine, & Calore. XIII. Astrologi. 8c Astro Vm Certo monuntiare sinu ortus . & occassus Planetarum, ECipses, &e. Sed nil certo pronuntiare possunt circa h iuum metunam, iram . aut mortem , bella'. pacem &C- XIV. A praejudici,s oritur, quod ad Certas Iunati nes, Certasque Lunae phases .a tena3nt Agricolae . vel dea utandis arboribus ψ vel M semimus terrae.coaunite
45쪽
RIPLEX'materiae sp iep a Carthesio a signa- et tui nore sunt Teipsa mixtisrum elementali II. Substantiae a Chimistis e poristis' extra tim sunt Myunselementa et . I ILIII. Ignis vulgaris, aer, terra, M. non sust prinyRE; & xigorose ebr riim elamenta. s IV. Ignis aer. Sc. in statu suae primi esae p. M s limi corpdrus xtoἡum: elamenta. - V.-Ignis aer &c. supradicto se u considerata Eunt ingenerabilita 8e incorruptibilia. T- VI. Praeter quatuor praedicta alia plura elementa sunt admittenda. ' se invicem tin se invicem transmu
irrisusII., s Elementa mairent actu & formaIiter in mixto.
46쪽
VI. Quarto: Cur rotae curruum ignem concipiunt, qua parte tangunt axem'. & alia quam plurima. ΙΙ. Ιgnis sphaera in concavo Lunae purum est sig
DAE AENAE. I. ERIS particulae ramosae sunt. IL Aer est maxime dia tanus. 'quia plurimam materiam aetheream , praeSertim globulosam intra ramorum interstitia continet.' ἀΙΙΙ. Aer est valde compressibilis & maxima poIIet virtute ela Sti . IV. Aerem gravem esse, quam Plirrimis experimentis demonstrari potest. V. Nubes sunt congeries halituum cum novo densitatis gradu, qui per terrae rimas . ac subtiles fissuras egrediuntur. VI: Nubes ascendunt per aeris gravitatem respectivam , & cum ipso librantur. VII. Pluvia est aqua ex concrescente nube guttatim decidens, illius causa materialis est aqueus vapor. VIII. Guttar aquae . dum pluit aestivo tempore, majores sunt, quia caloris vi plus vapores rarescunt, &sic altius elevati. in unam possunt potius coagulari gu tullae, ad quod maxime conducit materia oleoginosa , qua aestate vapores permiscentur. IX. Pluviae colorem sanguineum habentes causam habent naturalem, nempe halitus ex terra rubra abcen
X. Nix nil est aliud quam hubes congelata XI. Grando est pluvia in aere congelata. XLI. Decipiuntur Peripatetici, dum asserunt . Di- stitatem mediae regionis aeris aquam in grandinem Coagu lare poSSe.
47쪽
XIII. In grati3inis formatione Particulae nitrosae, Seu spiritus salis nitri primum Cot De Di l CH - XLV. Materia fulguris sunt. exalatiora es Sullarea', quae simul cum alijs fulgurantem nubem COI PODUnt. XV. Potissima causa quare fulgiar acCendatur sunt Oppositi sales qui statim ac permiscetatur ita tiam ut uantur, ut ingentoria calorem , immo & flammam e Xellant, ut Videre est, in calce , & aqua permixti S , ita oleo Vitrioli,& aqua stigiali. XVI. Tronitruum formatio in nubibus non consistit in violenta nubis fractione. VII. Tonitrus fit ab ingenti aeris commotione, orta ex subitanea inflammatione.
AQUA communiter dicitur elementum ex particulis
oblongis, insensibilibus, & laevibus constanς. Ingens aquarum congeries mare denominatur in quo plura sunt cogitationis digna, sed praetermisso ipsius fiu-Xus, S refluxus motu, tanquam phenomenon difficillimum, in nulla sententia ut par eSt, satiS hucusque eXojica tum, ad alias ipsius proprietates expliCandas transire oportet : Pro quo sit 'I. A Iare habet motum circulationis per terrae vicera. II. Mare Caspium est proprie mare. III. Idem dicimus de mari Rubro, quod cum Meai terraneo CommuniCat , ut aliquando experientia compertum fuit.
tribus aquae marinae permixtis . ut docent Peripatetici.
in fundo maris PasSim dispossitis.
48쪽
IL Fontes omnes suam trahunt OrIginem a mari, sive mediate , sive immediate.
II. Montes globo terra alueo fuerunt necessbril. III. Montes decrescunt , valles, planaqae attolluntur. IV. Lapides minerales Vere Vivere , Credimu S V. Saxa omni vita esse destituta fatemur, & sola extrinseca particularum aggregatione creScere.
I. 'PUS generationis non fit modo, quo Peripatetici docent; quare tractatus de generatione, Prout ab ipsis traditur, penitus est inutilis, S rejiciendUS. II. Nulla datur generatio in sensu Vulgari Philosophorum. IV. Generatio est seminum nutritio, & explicatio. IV. Animalia omnia , etiam minima insecta , ex seminibus , seu ovis Da SCUntUr. V. Plantae omnes per semina a Deo creata ab exordio mundi, na Scuntur.
VL Quaedam plantarum species ita animalibus
VII. Cornua , & ungues , sicut etiam dentes &pili sunt vere plantae. VIII. Revera dantur virtutes Bothani IX. Bruta animalia revera sentiunt. X. Bruta habent animam cognOSCentem.