장음표시 사용
221쪽
phaenomenon aliquod in coelo conspicitur ius ha- respondetur Hieet commodissimum lit, in nomeni uenire tempus per stellas, maxime in meridia Ilutano existentes, perque istarum Ascensione re. 'i bii Ctas dictis hactenus modis , praesertim cum semper fere notabilior stella in meridiano existat, vel etiam exspectari possit, donec exadducendis infra Tab. VII notabilioribus quaedam illum attingat nihilominus tamen, si utrumque hoc fallat, vel obteratiotiem impedire quid videatur, ab istius itide phaenom
ni momento connumerentur denuo in horologio melioris notae horaeri minuta, Vsque dum notabilior stella suum per meridianum transitum celebret Vbi deinceps a meridie inde ad culminationem usque adinventum est dicto modo tempus, ab hoc, si horae atque minuta in horologio antea numerata, decenter subtracta fuerint, statim eueniet tempus desideratum. Q. E. F. 116 Potest itaque ac debet non solum Horolo- horologium pro certo futuris phaenomenis giorum sadaptari, sed iotabiliorum stellarum Cul P 04qis minationes debent notari sedulo. Et quidem ' hunc in finem veteres varia, excogitarunt ccommodiora, perfectior horologioruum genera Verum istis horologiorum arte faciorum optimis generibus Pendulum ad
222쪽
perfici posse, primi statim inueratores Iurpa
toresque crediderant. Hinc antequam horologia pla pendulis adornata fuerunt, his, ad morem GALILAEI, HEVELII ac RICCIOLI in instituendis obteruatioiribus numerabant temporum momenta tanto
quidem confidentius, quo cerrius ipsis comstabat, Pendulum id, praeter alia, habere singulare, ut manente eiusdem longitudine eadem, tu suo reditu aequalia prorsus reddat ter poris momenta: quo breuioris ista quis desideret, eo etiam breuius debeat efformate pendulum. Quo obseruato CHRIST HVGENIVS circa anaemoc LVIII
ingent rerum mathematicarum augmento
horologiis primus adplicauit pendula , nee
minus egregio suo studio, maiorem, quam quis sibi ab initio persuadere poterat,aequalitatem illis conciliauit. Et quia sic loco plurium rotarum aliarumque rerum inaequalitatem sicile admittentium, pendulum esse poterat, euidens omnino est, quod istius horologii usus supra recensitis obseruationibus citra notabilis erroris periculum , quo a Solis cursu aberrare videatur,quam optime respondeat. Accedit, quod eiusmodi horologia, quae mox indicabo pluribus, cum exiguo sumptu, nec maior artificii adparatu & comparari quod commodissimum, facile ob totius machinae exiguitatem, rotularum
223쪽
panchatem, de loco ad loeum moueri, vs1-busque num. 77 adplicari queant. ii . Et hoc ipsum quoque est, quod on. Hossma HOFFMANNI Obseruat Regii Beroti nianum
nensis machinam, quam nuperius Astrophilis ei:
communicauit, ' maxime commenda Vide ibistum tur habet enim, ut ipse recenset, rotulam, Pendul.
nam pendulo proximam cum seiratis denti pie. in αbus, quae, ut pendulo proxima , rotatio Iv. ne indicis axi suo insidentis singula ostendit minuta secunda horaria , di dum dentes habet triginta, pendulum tu reditus o ni- cum semper transilire soler dentem. Praeterea quoque hoc modo Pendulum in motu aequabili constanter retineri necesse est; quoniam rotula pendulo proxima, rotulae priniae atque ultimae officio simul fungitur,limmediate a pondere appense circumuoluitur, simulque immediate in pendulum agit. Liceat itaque horologii istius duplaeem delineationem huc transferre unam a fronte a latere alteram ubi in figura utroque iuxta seposita A A est rotula dicta pendulo proxima an orbiculo Il, e quo pondus fune adneis xum dependet, aequalem penduli motum efficit Huius rotuli diameter duos continet digitos reci granum , peripheria autem In Miseellanei Berotin pag. 32 i. anno edita
224쪽
tem 3o dentes seratos, quorum unum vibratione composita, itu seit., reditu, pendulum transgreditur. Quapropter etiam index huius totulae axirari firmiter suffixus minuta secunda horaria notat. ΚΚ est unculus de tes rorulae A A arripiens fuscinulaque Mpendulum P P mouens. Dest axis, in quo unculus D cum fuscinulam M infixus est. Pars penduli superior O ex pinna chali beaconstat subtilissima, quae inter duas paululum incuruatos lamellos, mouetur Mediam vero penduli pars P P ex filo ferreo vel orichalceo ad minimum i gran. grasse, ne facile incurvetur, quod cum parte penduli superi ii a puncto suspensionis ad centrum usque ponderis Q tres pedes Rhenanos, quinque digitos dotria grana emetitur. Pars penduli interior Qest pondus stanneum Inunciarum in forma lenticulari , ne motus resistentia acris impediatur. In rotula A A sit clauulus malleum attollens, cuius pulsu campanula ad
quamuis huius rotulae reuolutionem, sono edito, minuta prima horaria indicat, quae
deinde leui opera colligi consignari posusunt. Axi S S unicus quoque dens X si placet, inseri potest, rotulaque tenuis socientes triangulares habens, e lamina formari, sic dens X in quavis reuolutione rotulae Aa num lamineae rotulae dentem protrudet,ic
minuta prima horatia numerabit. Ne vero
225쪽
notus Penduli impediatur eleuatione ponde- is, quod iuncias continet, inorae di- nidio ad spatium fere quinque pedum de nittitur, binis illis, ut plerumque fori solςωεii. inrochleis adpendi potest. SCHaIX;i18. Licet eiusmodi adplicatio penduli Pendulum
rtu simplicissima , id perutilis sit in ob - 2: et
eruationibus nonnihil tamen habς emolς ad=1idaia liae videtur vel saltim exeo,quod non sigilla im4 distincte minuta prima indi et mulio minus horas integras;&quod magis est, eleuatio ponderis, quod cito decuriit , facile impedimento esse queat, ubi praesertim obseruationes diutius continuandae veniunt; ideo Clariss Auctor alium c. l. Iuppeditauit modum, nec minus elegantem, quem tamen in praesenti praetereo, talium adhuc, quo ipse usus sum hactenus, communico. Et qui Fig. IIidem istum eo libentius trado , quia eius motus vix cum notabili oberratione a Solis cura su per octovi plus dies me eleuatione ponderis conseruatur, M ob totius machinulae molem ubicunque locorum commode adhibetur Nimirum, ut breuibus saltim exponam, in inferiori parte A conspicitur rota quaedam maior altitudines digitorum cum aliquo orbiculo funiculum tondus Riustentans, dentesque habens a. Hanc excipit rota in debita proportione, quam hei de alibi
226쪽
Abi prudenti linquimus mechanseo, minor B dentium cum tympani praxillisa.& alia Eias dentium tympani praxit. 6; denique
rota scandens odentium serratorum, tympani Hiraxit. 8. Habe instipe superior ista
rotula serrata superimpositum peculiarem axin Mum vnculis ΓΚ dentes rotulae arripientibus, auscinula usque ad pendulum pertingente stumque, toties a rota serrata
commouetur, limul commouente. Habet autem pendulum inra sua fulcirnent machianae fixa, ut difficultere situ suo dimoueri patiatur. itemque suam pennam chalibeam intra duas debito modo incuruatos lamellas
N N, ut maiorem aequalitatem seruet dimobilem. Longitudo penduli est pedum totidem digitorum , tu flabens pondus ilibri
lenticularis formae, potest hoc mediante cochlea in ipso pro neceuatate penduli num. II nunc atolli, nunc deprimi Pondus est. si libr. mouetur tardissime , intra a dies vix quinque decurrens pedes Rhenanos. Quod alterum attinet horologium , pariter tardissime incedit, inque forma a priori parum differt, interim tamen paulo commodius adhibetur non solum ob totius machinae exiguitatem, quem Figura refert, sed maximeo penduli exiguitatem , quod tamen ideo quoque aeris facile, niisi probe eruetur,iniuriae expositum est. U'.His
227쪽
i1y. His praemissis nunc Longitudo tu Longiturorum ipsa in isto capite consideranda restat . inomyraesertim vero, cum certum lit 7 a quod 'uientallores incolae , habeant Qtςm Q sces lentem citius quam occidentem versus horu antes, qui tardiorem habent culminantem Solem rae iterius, uod, si quando us circuitus diuiditur m a partes, quas MIeridianos vocare liceat intra nam horam V elimam quartam unam Sul ista-um attingat successive is sic qualibet hora mum temper post alterum ex dictis a merilianis verticaliter illustret , inque locis illi ubiectis Meti diem non solum indice , sed: tiam horas deinceps diei ordinet. Ulterius lui dicti circuitus pars est quindecim: rad , si in quaecunque loca in suis e-idianis 11 grad. a se remota sunt, eorum , tui orientabor est, omnes numera horas uti . gr. 8, 9, O, IL, D, Dcitius, quam aber, hora quidem ita una scilicet 7 8, 9, O , II, IL, c. Ita porto si s gradibus listant duo loca, tunc tres horis citior erit iumeratio orientalioris loci, quam quidem,ccidentalis. Vbi nunc dato quocunque tem
rose exactiissime scio, quota hora sit sub hodiloue Meridiano primo, aut in alio loco, deuius mihi Longitudine probe constat tunc loco, cuius Longitudo indaga inda est, Getur diligenter horarum dit Terentia , quae
228쪽
dictis hactenus modis mox dabit iplamLongitudinem loci quaesitam. Ex.gr sit Meridianus primus in Teneriti a mancala, in Africa locus, cuius Longitudo inuenienda , quod sin ianc ex obseruatione Solis aut alius phaenomen constaret, sub illo primo Meridiano esse praecise horam XIImam,&Dancadae hor. Vtam, tunc differentia isthaec horarum multiplicata per Is dabit grad. 73 num. 63 Longitudinem Q. E. F. Quaedam et O. Ad eundem modum, si sub Meridia- adnotanda no m esset hora prirna sub IV hora secunda, sub V hora tertia&c tunc statim ac de differentia graduum constat inuenitur, quota subprimo Meridiano sit horaci contra vero ubi differentia horarum nota est, etiam, mox his.ce permutatis, percit. n. 63 praeced. ingradus, de Longitudine locorum quaesita constabit.Vtrum vero dilactentia ast haec vel addidebeat vel subtrahi, ipsa insimul indicabit horarum numeratio ubicunque enim pateri locum, cuius Longitudo quaeritur, et Te orientaliorem altero , de huius Longitudine iam eonstat, differentia est addenda; ubi vero c. cidentalior est, differentia i tib subtrahendo venit, quod probe notandum. Nelidia su eodem quoque fundamento ad morum paret modus, quo diuersos,qui a diuersus Geo.
Primorum graphis non sine istius seientiae confusion Meridia
229쪽
adsumuntur, Meridianos primos, de quibus ommo, suo loco dictum est, desinfra dicendum erit iam insti- pluribus, queamus reducere ad unum Meri xης: xς di num, quem itidem pro primo adsuinere ii 'RH ψμ' berum non minus, quam molestissimum est; si quando constat scilicet de differentia tot meridianorum primorum a nostro. Vbi ex. gr. Insul. Tenerisfam placebit adsumere pro Primo , Iunc facili negotio , mediante subscripta Tabula, silc instituitur Reductio subtrahantur tot gradus, minuta,quo prima vicunda columna desiderat .gr. a Me-
lianus ethreductus ad desideratum Meridiaium Teneriti ae &c: Contra additur differeni huius illiusve meridiani incolumna primabongitudini eneristae, bior num i 1 ne essarium est. Vt specialior exemplo rem latiorem reddamus in Globo cuius iniritum Longitudinis est a meridiano per Inulas Corvo lores in Longitudine prope hs grad. 3 min. ii ergo ex ea subducantur 3gr. 27 min. qua harum Insularum Merilianus occidentalior est Meridiano TeneriLE, manent 1 gr. ii min. dc sic in aliis pro .ongitudine Romae iuxta Teneritiam
230쪽
Su 'rahantura Longitud imbus Primi I Quarti Longitud. Merid in Insulis a Tenerassa.
Modi alii i. igitur maxime interest, ut Ve- . E. Ei,' ' radifferentia locorurn a meridiano pii mo in-tia, utque uenia sur Vel quoad gradus, vel horas certas sic ipsas per n. ii' ideo sic ire oportet, quomodo l- Longitu tecius istae differentiae inueniendae sint. Dan dinς ιο- tu itaque modi alii Doctorum, iique vel ma
dio Mari hinc inde saepe sine quiete iactator v. Quod priorum attinet modos, denuo abeunt in diuersas clad P, quas 3eo penitius recensere omnes, non Vacat; attamen meliores seligere, hoc loco nece si est. Praesertim vero, cum istud Problema sit inter Geographica praeci-