장음표시 사용
51쪽
nuper Germania, nunc refloruit opera duorum sum morumVirorum Pu achilac Regi
montani, quorum alter ex Norico ann.: Iaccccxx HI, alter ex Francis vicinis ann.zi ccccxxxvi ortus est. Hos Heroas singulati
quadam vi diuinitus ad has artes illustrandas excitatos esse,res testatur ipsa, quos secutus Q inultherus,in alii. it. Extra Germaniam de scriptis sine Geograph. elartis facstis illustrarunt artem hanc aliis: liquid Progrinus
reps praestiterit dum Lusitanis Viam ad caput ii, dona 3onae spei, & sic ulterius ad Indiam Orienta minibus leni monstrauit. Interea tamen Geographica, rus. zonamina a superioribus isti partim habuerunt , partim a nauigantibus subinde noua icceperunt cultores constat enim de Fran- isse Bellinghesii opera , qui an cI cccLxx Ptolomaei libros Geographicos carmine Ita- ico expressit tabulisque exornauit. Praeser in vero Christophori Columbi plus quam hu-
Danus conatus circa an. cI cccxcu nouam,
fel non omnibus saltim cognitam, Tetrae Iartem ad inuenit, Sc, sicuti recentissimi il- tempore scriptores , ut Dominicus Maius uer Venetus duobus ante anniscripserunt tres tantum mundi partes ita audatus hisce qattam addere potuit. Ex quo
52쪽
praeclarissimo facto ingens Geographico stu
dio accessit splendor, qui nonnincertissimum de instante illius summi honoris fastigio testimoniuna tulit. Mixa itaque seculi XVticies, rerumque inauditarum scena fuit. Vix enim circa medium XIVt puluis pyrius
inuentus erat,ac usus eius statim cum nouo seculo innotuit, ceu mox ex Raino dicemus, dc
postquam istius medium adpropinquabat Ars Typographica nnotuit' quasi diuino fato,ut sub finem istius seculi Columbin his duabus alis sic magis tutus ac impedite Universi theatrum adicendere,, quasi una manu dispersis hostium vitibus, contremiscere illud,&experiri penitius queati alteraq; posteritati relinquere nania,qua SCIENTIA & EXPERIENTI A suppeditaret id omne tamen supra citatis, per uniuersam Germaniam ab HENRICO
Hassiaco proseminatis, Mathematicorum familii R amus attribuit, indeque nairabiles tres artes istas esse inuentas i. c. sequentibus narrare pergit , Primo, inquiens bombar- ,, dic s. tormentorum bellicorum mechaia i--ca cuius usus bello Veneto contra Gemienisisses, qui se interfici sentiebant quo tamen tali genere non animaduertebant bello in. quani
Qui Caes. Bul ingerius in Histo, sui temp. lib. V. Muniterua in Cosmograpria libIII l .m. or. Cons. Famigeratissimili struuii inito lustriarem litteratiam p. m. aas.
53쪽
quam, neto circa ann ferest o primum innotuit mundo,aGermano quod a nomini Rignoti primu repertus deinde multis modis auctus Wamplificatus Secundo ex eadem gente mathematico beneficio prodiit Typo- figraphia, quae videtur in Purbachii tabulis ad Regiomontanum reserri, inter cuius opera saltem tentata ars illa mirifica litterarum formatrix adpellatum neque Chrono- 'logia repugnat,cum primum Typographiae fiexemplum Moguntiae editum v anno i 66 1 Petro Gernes puero Ioannis Fustei, ut 'constat e Ciceronis ossiciis , quae prima omnium librorum typis aeneis impressa sunt: exemplar ossiciorum istorum habeo in mem. φbrana impressorunari quae ad finem hanc qid seriptionem continent:Praesens M. Tullis v larissimum opus Ioannes Fin Moguntinus Retuis non atramento, plumali canna, neque ierea sed arte quadam perquam perpulchra, vanu Petri de Gernshem pueri mei fel iei- η
er effeci , finitum anno cis Cec Lxv I squarta die mensis Februarii. Haec inquam idseriptio postrema, tempus indicat libri 'rimum typis impressi. Ita ars artium s
amnium conservatrix, Typographia e ma .hematis Germaniae primum nata es hi, tremo Nautica atque in omnes uniuersi or ais oras nauigatio, excitatis iam per uniuer- qam Italiam mathematis usus nempe Astro-
54쪽
hlogiae versatur, ut in Medicina, Agricultura, risi praecipue Nautica:&ea iam olim eratis Thaletis quaedam Astrologia, quae matheis rimaticis auspiciis renouata Columbo anno es pucio sol antipodas terrarum- ,, que atque oceani tractus omnes Aristippis atque Epicuri aperuit. Tres inquam haeis singulares artes,Bombardica,Typographia,
, Nautica,MathematicaeGermanicae Inuenta
se sunt. Adde quae Balth. Bonifacius de Germanis,Famigeratissimus Italus habet exScaligero ' Quanquam hic Nauticae loco Horologia in Germanis praedicet, quanquam de nauigiis muliorum constet, nititutis varie h dominus in eo neque Ramus neque alii erraue videntur, qui nouae Terrae partis detectionem Germano cuidam,
hodienum florente familia Patriciorum No. ricorum oriundo, tribuunt ' ' et autem Christoph. Columbus ex Palestrella stirpe Placentina ortus &postea Liguriae incola, qui cum prius hi Madera inluta , ubi conficiendis ac delineandis chartis Geographicis vacabat, siue suopte ingenio, ut erat vir Astronomiae, Cosmographiae, Physiices
In Histor Ludicra Biuetellis edita lib. IV c. IV.
d Cardanum Exercit 99. Cons. Celeberrimi H AMBER GERI Pro gramna de Meritis Germanorum in Mathesin,le. nae e Ia I cxci publicatum.
55쪽
gnarus,siue indicio habito a Martino Bohelmo,sunt ipsius Riccioli verba, aut vitalpani dictitantia bAlphonio Sanchez de Helva nauis clero, in occidentem, soluciis a Gadibus anno a sala i August. tribus nauigiis virisque Iactimpetratis,proseatis est. Quemadmodum vero Ricciol.parum dubias Hispanis fidere vide-
tui ta Germano certe multum tribuit, id quod
etiam AGENS EtLiVS, Astorfinum illud
decus, in peculiari Panegyrico pilaribus probatum luit. Neque sic potuit non magis innotescere χαλυβοδεες, egregium illud in nauigandi arte subsidium, quo hydrographicae tabulae cum rhonabis, ventorumque indicibus perfici curarunt multi licet in hac arte hodienum restent,quae ingenii humani vires
11. vero laudati supra auctores semi Inetemea. na Matheseos totius sparserunt per Germa rumniam, non aliter ac frugum semina Triptolemus in Graecia dissipassi scribitur : ita nune' Gςπx seculum VI optimorum Geographorum deerisi feracissimum fuit , qui partim antiquorum multitudiis
labores resumserunt, partim nouiter excogi us. tarunt multa, quae nouiter mutata sunt, Mobseruata, diligenter adnotarunt. Statim cum
l. e. lib. III c. 21 ubi breue Chronicon Nauigarionum ab anno iapo exhibet.
56쪽
uniuersa Anton. Ne isensis, qui psmus inde
barbariem pepulit in Cosmographiam reliquit, cum isagoge in illam in Germania a no dicti ieculi XV Tubingae floruit o. Suessurus , qui praeter librum de artificiosa globi terrestris compolitione multa alia Geographica reliquit Sic nominandi saltim alii sunt istius temporis Geographi , ut i Mim Varianus, qui praeter alia etiam Noui Testamenti loca Geographica explicauit , In
Polonia D. Stobnixa Io. Vernerus Norimbergae, in Scotia natus D. Balant ne , quilui gua Scotie dedit Z Cosmographiam &descriptionem Albaniae. Porro isto tem pore de studiis Mathematicis in genere, maxime de Geographico commeritus est Petrus
Apianus Mimicus natione, alias inevviet. Vocatus, qui anno io Io xx Iu post detectam quartam quasi terrae partem, Cosmo
gra hiam suam Carolo V cum tabula Geo graphica obtulit, cum multis Instrumentis Mathematicis ibi descriptis item Biub Pim
almerus Patricius Noricus, Guillelm. M Duus Anglus, Henr G ranus, huiusque discipulus Hieron Gemusaeus, Dryander, Mich. Villanouanus Delphinas , istiusque conterraneus Orontius Finaeus, lac. Ziberus, Ritha'-merus, Franc Maures cus Rcinerus Gemma Frisius Vossius incit de Scientiis Mathem. cap. XLIV
57쪽
nisius Lomniensis Medicus, Priaris Apia ni Cosmographiam perfecit, ct non in mino ri apud Carolum V ait gratia , praesertim
vero de locorum describendorum ratione. istorumque distantiis rite inueniendi striplit circa amc ha a xi ubi paulo ante Zaciarias Lilius Italus, in sua vernacula Lexicon Geographicum seripsit, quod dein Franci cus Bal-dellus latinitate donauit ' Huc etiani spectant, Caspar velius Medelbachius, qui scriptis
aeque,ac globis&terrestri, coelesti ei IoxM1 inclaruit, S paulo post Sebastianus Mun e- ν', Stoenter discipulus, quem Ricciolus decuculatum Apostatam Lutheranum, iat negligenter Ioannem voca Cosmographiam suam Carolo V dicauit Gerardus Mercator, quem facile cum Ptolomaeo principe in Geographicis sui temporis vocant, natus Rupel-mondae in Flandria siet,qui Ducum Iulia cen
sium postea Geographus fuit, non tum
Ptolomaeum,quem edidit multis in locis o rexit, seduc Atlantem a tabulis hac ubr uit imo plane novum Geographiae systema molitus , sed morte an. Ia in xc IV prae uentus, ne Atlantem quidem edere valuit, qui ideo administro suo ac calaographo Ddoco Hondio anno demum cio ac I lucem via
it istis etiam de suis tabulas nonnullas addidit Honditis,quibus mox singulis assin is suus Petras
Venetiis impressit Ia I a L. IL
58쪽
Petras Mone us adornauit descriptionen , ut ita egregii operis nomen omnino mereatur. Innotuerunt hoc tempore alii utrit sollius Albiensis; Guillel. Postellum, Hieron m. Surita Hispanus Robertus Recordus Anglus, Dan Santbe , meronym Gi aua Hispanus,
Bened Arias Montanus Adrianuunius Horasanus . Laetius Austriacus , Guil. Ilander Augustinus Phil. Apianus Abraham. Orte- hi, qui varias Europae regiones perambulauit,suumqueTheatrum Geographicum edidit ue o, Thesaurum Geographicum an. IS93, Parergum Geographicum variis illustrauit mappis, ut non immerito sui temporis Ptolomaeus audiat, a Philippo II Hismmarum rege titulo Geographi Regii condecoratus hit.
Item huc reserendi sunt D. Antonius Magι-nus Italus , Bernh Baldus Vrbinas, Stemnus, Pamr Massonus, Moletius, Anton. de Herre-- aliique; multi qui in scriptis suis Astronomicis meometricis stagonometricis, ut Barthol Pitiseus, distantias locorum docuerunt problemata alia Geographica. Auremea Vt taceamus illos scriptores, qui id eur reionum descriptiones Historicas, Politicas,
' Physicas dederunt, itemque it merarias ter-τη ψη restria, maritima publicarunt certissimul
2 'T est istud seculum fuisse cuia antecedane ΠΑΣΙ Geographia selicissimum. Neque etiam mi
59쪽
rum hoc est vix enim Bohemi indicio in
theatro uniuersi Columbus num a constitur; , nouas regiones sub Ferdinando, Castellae
Rege, postquam repulsam a Lusitaniae Rege
tulerat, detexerat, mox an cI ccccxci I aliae
ab illo ad nouum iter parabantur naues in magnam felicioris successius spem.Ferdinando terras nuper inuentas Alexander VI Pontifex indulsit , quemadmodum antea Lusitanis Martinus V concesserat, quicquid a Capite non in Africae oris, ultra in India Orientali occuparent interea tamen Ioannes III usitanus classem parabat, qua Hispanos ab Hispaniola praesertim turbaret,quem Ferdinan dus per legatos dehortare ac placare conatus est magnopere admiratus, quod Rex, alias amicissimus, arcere pium vellet noui maris inquisitione quam ipse, prius aColumbo oblatam,repudiaslat quare consensu partium electus arbiter Alexander V Pontifex, cognita caussa consultisque Colmographis, iussit vltra extremam Insulam Hesperidum duci lineam a Polo ad Polum distantem inde leucas Io protermino, citra quem Lusitani,& ,hra luem Castellani, quicquid intra r8 gradus occuparent, iure optimo possient retinere. Hinc Lineae Alexandrinae memoria est, qua Alexander VI Ethnicorum terras diuisit, semetipsum istorum postea exposuit ludibrio. Eodem, quo abierat hera vice anno Colum-
60쪽
bus, Rex Lusitaniae Petrum Sintrium min. .
v Africae oram ad auium Palmarum lustra Iet interea an. IIccccxcvr, quo se clara
nauibus solui columbus .mbHenricoVlIAn glisse Regis auspicio illum aemulatus est&l Cobotus Venerus, ve stet, at si cessa minus felici, ad Moluccas insulas inuenireris. Anno sequenti Ioannes II Portugaliae Rex Emanuel eiti in silium adoptauit, eique paulo ante obitum globtam armillarem dedit quasi eum in possessionem Orbis mitteret, sub quo deinceps naulia praeclare facta legunturci veann. loca zc xc VII Amemus Veseputius Florenimus, tum Moluccas per occidentem petit, in vastam illam continentem penetrauit,quata,
detinceps de suo nomine AMERICAM vocavit, quam, & regiones alias deinceps alii ob Te nouitatem,maxime auaritiam, qua sibi ingentes diuuias comparare posse, nec frustra, persuadebant, cum ingenti Geographiae emolumendo frequentarust aepius. Hos inter Thomas Lopen suis , qui an e in I IIa
lyssipone solust & duobus post annisA homs s Albuquere . VI Aprilis ex eodem to discedens, per Caput vhide delatus ad insti lam Ascen fionis, Minde ad oram Brasiliae re.
Ineauiz, multasque regiones lustra modo modo occupauit penituS. Atigmen a . Vt reliquos taceamis, qui notabile