De finibus humanorum actuum commentarius, in c. Cum minister. 23.q.5. Authore Martino ab Azpilcueta ..

191쪽

Portu galliae in Castellam , primu praefatae Regiae Matellatis sororis. D. Niquae Regna eius tunc gubernabat iussu, duo Illustr. ordinis canonicorum regulariu i asteria, non sine laude bonorii,visitaui. Deinde iussus a cosilio Regio magno, ut Manuale praedictu in Castella typis excudi facere, ala. nu circiter integrum latens intra typographi domu inclusus im pendi, re cognoscendo & augendo& coponeridis quinq; comentarijs resolutorijs, quos illi Principum summo Carolo; quo mors immaturaitiisq; omnibus

Imperijs inuisa tulit dicaui. Et quod

ab eo loco in quo latebam euocatus . praefatae Principis iussu adiui eius cuiariam,&super dubiis maxime neq; mxnus controuersis, statumque publicum tangentibus respondi Deo Sc Regi, ut euentus doc lit grata. Et postea Regis Maiestatis geminato iuuu causam Reuerendisi.Toletani, qua parte

iusta esset defendeda csi alijs collegis

meis

192쪽

x9 o DE FIN. IIV.rACTOMmeis suscepi.In qua totos libuem annos finiendos dimidiato mense Augusto huius anni 117 o. impendi una cum doetore Delgado cum primis sui

ordinis prudenti, piis , doci o. c

lega meo plurimum mini suspiciendo, qui aliquot menses ante me Pinciam ad idem negocium lucranIdque feci, plerisq; omnibus aestimatitibus,dCc ea ne magis agere iudicem qua jlem etiam in inquisitione Lusitaniae

aliquando egeram quam aduocatu, qualis nunquam fueram , 'praesertihi coram iudicibus qui me cum discerent Salmanticar dbetorem cesebrem ibi viderant. Quod seci, & facio memsus a recognoscendis & edendis meis lucubrationibus, cuius rei causa pnecipue Conymbricam reliqui: Inquaest notorium perdidisse me ac perde re quotanniS, quingentos ducatos, seu cruciatos ex salario mihi statuto, quo ipsam meam cathedram, cu mitileducatoriim salario mihi statui, iubilatam

193쪽

bilatam praelegerem inultos alio iincertos, quos uti Decanus constren,

dis gradus praesidendo di consulendo lucrari poteram; stuosi, gratuita habitatio iis in potio Regio fixo in tertra omnium, as ego colui, temperatissima saltiberrimaque, Tandemqile cum libellum de reditibus ecclesiasti cis, que sermone vulgari Regiae Maio stati dicaueram i latinitate, dona tun S. D. N. Pici Papae Vi hic offerre vel lena ; perpendens, multos etiam alioqui Regi bene affectissi, parum decenter de tanta Maiestate sentite, non se eis quidem polito stilo, sed satis magna meorum dictorum fide es nomen eius&gloriam vendicaui u , quod tua ipsa Excellentia nouites multi alij testatur praefatum Regunon parum responsis dentire meis deferre solitum : epistolas i meas pro sua, quae incomparabilis est benignitate, libenter legere precibus meis etiam pro alijs porrectis benigne an

nuere :

194쪽

I92. FIN. ΗV. A VUM nuere: palamque esse preces pro me sua per habendis ad imprimedum opera mea priuilegiis benignissime audisse. Immo & Carolum IX. Galliarum Regem rogasse ut nemo i egnis eius, opera mea sine meo consensu simpri

meret. Quod amplissimὰ ille c5cessit iasseres se ad Regis nostri silique fratris

instantiam j concedere in literis quae super hoc Gallice consectar,&iam aliquot ex operibus meis praefixae, prostrant. Neq; memini quicqua ab eius Maiestate petiisse quod non concesserit. Immo contra non semel audiui gratum ei futurum ut aliquem a se honorem peterem. Quod etia ex eiusdeverbis arbitror m is subintellexisse. Quem,q ui ut ait Aug. Otium sanctum quaerit charitas veritatis, & negocium iustum suscipit necessitas chazitatis ue non peiij, neque licuit sortEpetere, etiam si licuisset accipere.

- Cum igitur Excellentiss.D.pmni o haec,

195쪽

haec,quae,in praelatis decem dictis c5tinentur sic se habeant. Cumq; argummenta aemulorum monstrauerim esse

falsa, vel impertinentia, iustum profecto arbitro redendum esse Maiestatem Regiam in omnes adeo benign1& gratam, non esse in me solum, a sua conditione ingenita, longoq; habitui aucta, alienam , ut me, quem debet diligere, oderit. . Quare supplico Excellentiae tuae,

Ut pro isto quo es in me candore animi,essicias ea via quam tua rara prii detia spiritus sancti gratia filicita uiggesserit, ne me S. D. N. gratia, qua prO- sequi carperat destituat ; eo quod pu'tet me tanti Regis gratia pritiatum.&vt Regia Maiestas dignetur significare me sibi fidelem Regnisq; suis utile fuisse, ideoq; sibi non esse ingratum, quod maximo beneficio ducam .Quoniam post Maiestatis Diuinae gratiam maxime debeo expetere Apostolica de Regiam qua fouear & serviam tran

196쪽

cellentia tua in Nestoreos annos, magis ac magis illius su pernis augeatur donis, quibus promimones eius,quae omne desiderium superant,consequatur una cum Illustr.D. Donna Iohanna de Alliam a Duce Gubernatriceq; pientissima. Amen. Ratio cur non solum Regem Philippii appello D. nostrum, sed etiam Rege Portu gallis; illa est,' sicut origine sum Nauarrus & ita Regi Philippo subditus; ita domicilio iussu patrum eius in Lusitania contracto Regi Portugalliae subditus. Vtrique sine

tamen alterius, & alius cuiuscumque iniuria, omnibus neruis Christiane ut debeo) Diuina ope inseruituruS .mo utinam tranquillentur animi eorum, qui se suaque tantum norunt S amant ; ob idq; etiam eo nomine me taxant f in amando,colendo,laudando, & qua parte par es: magnificando Imperium Lusitanii, eis videar aequo Q longior:

197쪽

Iongior: cum tame palani sim eis , qui illud, illiusq; res gestas nouerunt longe breuior & curtior. Neque tua hoc Excelletia Excellentius. Ainceps miretur. a non desunt,qui me male affectum Hispaniis iudicent eo ls omam, & alias Italas Vrbes, e quibus est etiam ista Mediolanum, absolute omnibus nominibus, Urbibus illarum insignibus non postponam. Cum tamen id, absque Dei conscientiaeque meae offensa nequeam facere. Tam putant aliqui, neminem esse vere Hispanum,qui vere vel secus, omnia Hispaniarii in omnibus aliarum

gentium non praefert. Quasi egeat Hispania vllius mendacijs, quo creda. tur esse pars orbis Christiani cum primis nobilissima. Et quasi non sit veru

1llud, Terrae omnes non possunt omnia sere .

Etiam atque etiam vale Prin-

198쪽

eorum quae in hoc ope-

libet bonus, si principaliter fiatcb bonum temporali, mencuniariumstie honorat tum mhias mim. 3 fol. 6i AG exse bonus ne fiat maturi ob prasitutio'nem honoris ct aliorum bonorum prisium pro ρηe, duo exsti m. 6T, Gus idem non potest esse bonus O malus eii diverss respectu. .nu. i T. 23 e mus omnis cuius finis etiam minus principalis en malus, malus. nu. 38. 72 Adius omnis me bono apto carem,malus; etiam se malo quoq; careat. nu. 38. ilri I OActuu quibua candidati 1pecimen ingenij, erud tionis, artis, vim aliarum dotum exbibentur ad promerenda premia plus merentibus proposita quo visint boni sent. nu. CL 129 Actus virtutis iuste sit minus principaliter disi temporalia bona. nu. M

Actus virtutum D ii principaliber ob durem et

vitam

199쪽

lom mali fecumdum Adria. tamen non es . se merum in omnibus. nu. 32. Actuum dese bonorum cur bona pars mala . nu. Gulterii peccato cur maius hornicidium . num. ἡν mare Seum aequ/ ac aliud vel minaes coparu' tiuὰ peccatum no autem simpliciter. tia2 22 Amat qui aliquid ita ut malit stangere legem ad mortale obi antem, quam desinere ab illo a-cunsis nissimi persuadere Romae inpetum esse authori Regem Philippum Hsspaniarum humius nominis secundum . nit. 6A I 43 Authorem iuste potuisse debuisses suum hon rem defendero. nu.7 s. I i

B titudinis titulo qui et qua runone lust/gau

i Beatitudo ct finus mi comprehendit diuinam et - humanam ς' rario ut en genus ad naturalem oesuper natum limo. ΠΗ. 3 4. Ieatitudo in nulla re creata consent etiam iuxta senaturalem rationem non in diui ijs, non in honoribus, non in fama O gloria , nec in poten-

200쪽

tia,non in Asso corporis uel ari aseno ore uoluptate listi inhaereat animae; sed in ΝωSeo qui eam producit. nu. 27

Beatitudo in quo confinit, ct quid sit essentia

Zeatos multos false dici. nu. Is .neri duplex re,oe si e consumam patriae, O constu anda urvi est hanc tales, ct tales habere . nu. I 4. 27 Pona facere pubilia non esse facili omnibus, ide' fugiendus multis episcopatus. nu. 7 φ. I Eonat honoraria esse bona fortuna, ineptas ut mimis principalis uirtutis. nu. 44. 86-

Tosiunt autem se finis minus principalis. Bona msignia putata secturus,pddpr neditari debeat ne sibi toxica an L. nu. T I. I 3o Bona quae quis facit nosse o velle ab alu' illa

probari sicci . m. F4. IBona virtutis o anima prolantiora bonis comporalibus ct utilibus. nu. 3 o. ΣBonorum honorariorum, quae quinq; sunt, an ritus, ct contemptus sit malua ex me malo, qui contingit tripliciter. nu. II Bonu aliud, propter olu,anudoropter assus lu;aliud,propterst, et anud amabile.n. 24. Bonum delectabile propter β amabile. m. Fris Bonum duplex,uerum oe apparens:I triplex, honesium, lectabile, Wil . IV. Bonum