De finibus humanorum actuum commentarius, in c. Cum minister. 23.q.5. Authore Martino ab Azpilcueta ..

181쪽

conditionis viris debeam me peregrinum reputare, cur no imiter cum qui pro nobis factus peregrinus , Omnes cuiuscunque gentis homines amat, nullius personam accipi Vuum quemque pro sua ih eum fide, sp charitate

atque alijs virtutibus collaudati, vel sua in eu impietate alijsq; peccatis Vituperat Θ Cur imitatus eum, non ame omnes cuiuscunq; gentis saltem propter cum & bonos etiam propter eorum bonitatem Θ Cur n6h omnes imalos, qua parte sunt tales oderim λ Cur non omnibus sine alterius iniuria prosim vel prodesse velim p Cur non ab terius iniuria abstineant etiaissi percam Nauarro alicui vel Hispano alij vel etiam mihi ipsi prodessem 3 Absit a me Princeps Excell.) ut credar ulli, etiam mei natalis soli Regi longe b Dignissimo, cum alterius iniuria contra diuina Christi prscepta obsequuturus. Tantum abest, ut cum eius iniuria vlli alii obsequae .Per quae omnia M ij satis

182쪽

18o DE FIN. HV. ACTVVM satis superq; monstraui non esse prae lumendum mea tam benigna Maiestate odio haberi , eo quod in Gallijs nullio tempore iura didicerim & do. cueriin: S:.Gallias qua parte par est magnifacia & diligat. Quod aduersarioru quartuarSumentu praetcdebat.

Djlutis argumetis quibus detractores mei cla me persti asisse putant praesumendu esse me Maiestati Regiae in sensum; adiungam pauca ex multis , quibus contrariti iure praesumi oporteat. In primis quidem, P cu in primu

Tholosam causa iura discedi adijssem, a Gallijs in Gallia didici rationem pretfatam, qua praefatus Rex Catholicus Perdinandus Nauarram iuste retinere possem,quana a nullo in Hispanijs Hii pano audire memini. Secudum ui post aliquot annos,bonus ut credo spiritus mihi persuasit Gallias cito esse ruituras, quis non taetum neq; illius generis ruina, qtia rue

183쪽

lis, qui una horam ea de re me differente audierunt, e quoru numero fuerunt etia praefatus Mariscatus Exceli tuae cognatus, ipsiusq; frater Archie .piscopus Valentinus, praefati Regni cum paucis primi. Quibus etiam petsuasi e re Christi & Nauarrae publica,& sua,cognatoruti suoru & eis adhaeretili priuata; imo & ipsius met Regis

Iohannis viri natura pacifici, cui tantsi erant oneri, fibre: ut primo quoque tempore oblata iusta occasione absq; tame intutia Galli, cui Mari aliis militabat ; in suam redirent patria. Qi 'facto rota ea aera qu illata fuit: de Regia Maiestas leuata bona parte cutarum,& impetarum, quibus defenso illius Regni egebat illis , in Gallia degetib. Tertium, ' post bienniu sequiitus

sui eos, recusatis,cu gratiarum tamen

actione, horis ad legendu honorificis ab academ a Tholosana mihi praesti tutis,& multi, alijs,qus Gallia vi dia i M iij pro-

184쪽

a 8 2 DD FIN. HV. ACTUUM promittere benigne caeperat . Quartum, quod meo illo transitu& magnis argumentis persuasi Mari- scali praefati sequacibus, licet non citra sudorem, posse illos recta conscistia credere iuste Nauarram a Regibus Catholicis teneri, eisdemq; militando bene mereri. Ad quod plutimuim profuit quod ego, qui eram eiusdelia opinionis,& factionis quaru ipsi non solum verbo sed etiam facto relictis Galliae muneribus, in Hispanias nullo penitus munere Regio ad id est ctus, traieci: & Salmanticam paulo post adivi. Quae res quanto fuerit ob aequio Caesari, & quantae animarum praefatarum tranquillitati Deus Opta

V. inod plurimum Regis Maiesta

ti Salmanticae inseruiui. Si seruire Regno est seruire Regi, praelegendo circiter Tq. annos tam in aestate, quam in- hieme, quotidie geminatis, & freque ter triplicatis horis . QEod ploim stim

185쪽

COMMENΤARIVS. I 83 nes praefecti consiliarij, ac consessarii, imo& praelectores gymnastae totius Regni, quoru bona pars me audiuit, ingenue pro sua in Deum & in mecharitate, testantur. VI. quod primariae lanctionis sacrorum Canonum cathedram Salmaticensem , quam nullus ante me Vnquam auditur reliquisse, nisi ob opulentum episcopatum,praefatae Imperatricis Regiae matris obnixo rogatu reliqui prscedentibus quilique iussibus,

duabus eiusdem Imperatricis, quae absente Imperatore illius regna gubemnabat,& tribus eiusdem Imperatoris, qui tunc superuenerat, quibus academiam renitentem, & ab eis supplicantem adegerunt, ut mihi facultatem abeundi ad confirmandam Conymbri censem recens fundatam in Portugallia, faceret; qua sine iuraueram me nullatenus eam relicturum, ne summorum mihi ab ea beneficiorum collatorum ninmemor esse iudicarer .

186쪽

184 FIN. HV. ACTUUMVi I. Quod praefatorsi Regis num

parentum mandato in Conymbrica translatus, praefatis eius so ceris Lusitaniae Regibus D. N. circiteret 6. annos, ope diuina, lata fid cura, studio,& labore, nullo morbo vel alio negocio impeditus, omnibus id attestantibus seruiui,' non solum ipsi mo insigniter diligeret, sed et omnes eoru rQgnoru, tam summates st mediocres &infimates egregie me et in hunc diem diligui delecturi,ut spero in Deo, sternu . Neq; tantu dilexerunt& diligut ,

sed etiam ex animo cupiunt, Vt TCCΟ-gnitis & editis meis operibus ad eos reuerterer, insigni aliquo apud eos honore sepeliendus. QVae obsequia, parentum Regis mandato etsi non est superbii dicere rogatu; fratribus eoru dem & Regis soceris praestiterim;imo dc cum litteras eorunde habea in huc die seruatas, quibus promiserunt, se imputaturos sibi, quaecumque suis fratribus obsequia praestare: nonne illo-

187쪽

ru & Regiae Maiestati praestita censem da sunt λ Praesertim v Deo Opt. Max. teste Maximus ille Gubernator Ca dinalis Iohannes a Tauera, mirati mihi, v Maies ps Castellana per litteras iustitis de supremo eius consilio, cui tunc ille pretesidebat emanatas, adeo absolute iuberet Salmanticae, Ut mihi suo gymnastae facultatem adeundi Conymbricam faceret , respondit , quod Maiestas Castellar, Maiestati

Portu galliae, cum ob alia, tum vero maxime ob fauorem & auxilia insignia, quae Castellae praestiterat, quando aduersus Caesarem a regno absen . tem insurrexit Castellana communitas, quod iure Caesar velle debebat , non tantum ut Salmantica, quae pars quaedam Castellae est , ideoque ipsius salus a totius salute pen debat aliquam ob meam absentiam .iacturam pateretur ; sed etiam via liae se offerrent occasiones gratifica di tam vicinae, tamque cognatae ac

. amicae

188쪽

amicae Maiestati , & si id sine aliquara

partium maiore iactura fieri nequiret. VII I.Qu'd praefatis his annisan ultos libros Regijs l egnis cruditorum iudicio utiles composui, Primum intres de poenitentia distinctiones posteriores, dicatum Regi & D.N.Ioanni tertio Regum aetatis siue absit verbo adulatio) religione eleemosinis, ornatu prudentia tam belli quam pa- his artibus insignita, iustitia clementiae radijs corusca, magnificentia, omni genere modestiae decora exempla ri. Secundum de laude & detractione

in C.Inter Verba Π.q.3. Tertium de ora tione Vocali, in cap. Quando, de consecrat. dist.1. duo lingua vulgari scripta dedicaui Reginae Catherinae huius nominis primς, praelato Regi suo coniugi omnibus praefatis nominibus pari ; & eo quod ei superstes in

dies se maior fit ; & in educando amborum nepote Rege nostro Sebastiano ta sancte ut speretur, omnes suos

auos

189쪽

Co M M ENT A R Ι VS. Ι 87Mios & proauos superaturus ; illo su periori. IIII. in c. si quando & c. Cum contingat, de rescrip. super habilitate ad beneficia,& remedijs contra censuras Ma se latas, ad eamdem Reginana, seo latine. V. de utraq; suprema potestate in cap. Nouit, de iudi supremo illi Principum flori Regis D. Philippi sororio dedicatum. V1. Manuale Consessariorum lingua Lusitana ad Cardinalem Infante donmuri Henricii in praefatorum Regum fratrem multis nominibus superillu-

stretia , incomparabilem ascriptum.

VII. ipsum mei Manuale Castellano sermone donatum & auctum, Donae Iphannae sorori Regis Germans Pota tu galliae Principi multis nominibus altissimae D. N. in Castella oblatum, V 11 1.de Indulgentij in.SIn Leuitico de poenit. distin. 1pLatine ad illam probe latina callentem Infantem Donam Mariam praefatorum Regum so

190쪽

Caesare delectam, &'a tota Hispania maxime desideratam, immo & ab Rege nostro Philippo per procuratorem iamiam ducendam uxorem , si v num diem integrum Eduardus Anglus vixisset. quod maximo Hispaniarum & totius Christiant orbis malo malus aliquis spiritus impedivit . IX. de amissione possessionis perr nunciationem in c.Accepta de restiti spoliat. ad lo nge Illustr. episcopatum& Comitena Conyiribricensem Dida cum Soareχ ; cuius me boniam paria pronunciantem tribus hosti attentissime in frequentissimo consessu audiuit.X. de armis & alijs rebus ad infideles non exportandis, in cap Ita quorumdam de Iudaeisi Ill iistr. Collegio Societatis Ig s v Cortymbricano dicatsi.X1.de plurimis pijs additis ad praefata repetitione c. Quando Reueren. Abbatisse S. Claris Albiens Donnae Annae ab Egpeleta Nauarrae ascriptu. IX. Quod reuersus Conymbrica