De medicinae in emendationem generis humani ethicam atque politicam auctoritate : dissertatio inauguralis philosophico-medica ...

62쪽

uis igitur omnibus, quae a nobis supra disquisita sunt atque exposita, accurate diligenterque Perpensis, facile ad intelligendum esse puto, nemini

nisi medico eam cum ceterarum reruin, ium hominis naturae scientiam inesse et cognitionem, qua corporis animique saculiates moderetur atque temperet, ei communi hominum saluit consulat ei opituletur. Haec vero haud ita a me dicta sunt ut medicis paedagogorum et theologorum munera arrogem, sed ui medici esse coniendam, illis viam ac rationem ostendere, qua indolis tauquam germina, qt ae ipsis excolonda ac fovenda sunt, pervestigentet in lucem producant. Eienim quum philosophia propter opinionum dissensionem et systematum aucupium; paedagogia Propter cognitionis levitatem et perversum illud omnia ad unam normam consormandi studium; theologia propter placitorum ambiguitatem dogmati iniquo contentionem; omnes autem hujus generis disciplinae propter mancam ei inchoatam rerum humanarum atque naturalium contemplationem et scientiam vel omnino non sussiciant, vel etiam pem ei sani viam ingrediantur, aut perniciosa appetani: unius est medicinae, quippe rerum naturam ct conneXum perspicientis, arbitratu suo et

63쪽

aucioritate intercedere, veram rationem ac VIam cle- signare, impedimenta removere, certamina ac lites componere. Ex liis autem facile cernitur, artis illius, quae in tanto rerum usu Verriatur et exercitatione, haud exiguam esse in corporis animique conditionibus amplitudinem et auctoritatem. Neque Vero alius quisquam nisi angustissimi ingenii homines medicinam, arctis modo sinibias circumscriptam, ab omni morum et publicarum rerum ratione eX- cludi ac segregari voluerunt. Sed aeterna illa lege, qua animus et corpus, itaque physica ratio et metaphysica, quippe principio anthropologico consociata, intimis vinculis et communione ita tuler se conjunguntur, ut, quum Secerni non POSSint, nec organicae atque dynamicae leges a principio rationaliet ethico, nec omnia, quae memoravimus, momenta

a civili ratione sejungi secludique queani, - hac, inquam , lege detrectatorum illorum dubitationes funditus tolluntur, et homines isti ad meliorem rei cognitionem advertuntur. Mores enim et respublica cogitari nequeunt, ubi vita ipsa deest; et haec vita, quid sit, et qualis sit, in arte medica continetur;

quocirca haec ab illa sejungi atque removeri Omnino non potest. Jam vero quis negare auSii, medicum, qui nunc assiduus naturae investigator, nunc incorruptus rerum gestarum iesiis, nunc Spes ei Solatium aegrorum est, simul adhoriniorem dubiis, ducem imperitis, legislatorem atque educatorem eΝSe

64쪽

debore 3 Prosecto onim nullo modo a corporis emendatione animi morumque disciplina secludi nec viticulum, quo cum reipublicae conditione eonjunguntur, dissolvi potest. Insiliuia illa, quae Philan thropi na vocantur, quod, sines sibi propositos

non assecuta, in suspicionem quandam et invidiam ceciderint, levitas ei perversitas consiliorum, quiburi

auctores ei moderatores eorum ducebantur atquo

pendebant, in causa suisse videtur. Plerique enim, meri paedagogi, Pueros, quos educandos susceP rani, ejusmodi instituerunt disciplina, ut nuturae legibus plane contraria ejusqtie viribus excolendis noxia esset. Nam aliori quum, Parum anilii OΡOlogici principii universitatem Perspicientes, animi Νο-lum eruditionem spectareui, morumque ei intelligentiae Prosectum assequi studerent, neglecti physici principii auctoritatem oppresseruui, neque Sin Plicem hominis naturam, sed bis armem, et inter corpus et animum dissidentem provocavere. Alieris autem, qui Systema quodda in in sphaera sola AOmatica versatum consectabantur, haud parum mirabile visum suerit, quod methodo sua, nempe rectissimaaique praestantiSSima, Pecora sere ei brutos, quibus nihil cum moribus ingenio quo esset, formaioS OOgnoscerent. I bi fortasse horum virorum aliquis to- iam officiorum summam complexus, quid sibi perpetrandum sit, vere intellexit, ei corporis animique emendationem spectavit, non raro facium eΝi, ui

65쪽

propior mancam Scientiam atque physicae et psychicae naturae intelligetitiam deficeret eum, quanquam volentem, ei consiliorum ab utraque Parie plane moderandorum et propositi sinis assequendis acultas. Itaque quamvis quisΡiam me accusaverit, quod arti medicae ampliorem provinciam iribuerim,

contendere iamen ausim, solum medicum verum esse educalorem, eumque PolisSimum Paedagogorum, theologorum ei philosophorum mancae atque inchoatae cognitioni doctrinae adjumentum asserre ingeniumque suum Suppeditare debere. Ubi a plerisque nihil amplius quaeritur, medicus tamen multa inventi; quae alii contemtim negligunt, restant ei accuratius investiganda; quae aliis levia aut molesta

videntur, illi gravia atque desideranda sunt. Huc portinei illud, quod Zimmer mann ait: γ,Inisseti vielen voti mir durchsiudirien Leben der my-Μstischen Heiligen habe ich walii genominen, data sie Mallo im hoc isten Grado hypochondriscli, hysieriscli, HEuwellen starrsiichiig, und Osi WalinwiiZig vpurden.

66쪽

Mund ei nige Schei nitellige und Νarren Wegon meines,, II asses alter Sclinaruier si stir elii en Freigoist. is Vix opus erit, ut de necessitate educationis ipsius hoc loco aliquid addam. Omnibus en.n temporibus desidernia et praestantissima Iaudata est, et sapienter

Plutarchus ait: νομιμου παιοείας, πηγή Mκαι καχ κἀναχειας. Quamobrem vetita mihi data

sit, ut senientias aliquot ex Hippelli libro domatrimonio huc pertinentes huic loco inseram. Dicit

I) Lib. de pii erorum educatione. C. T. S. 6.2) Hippei liber die Elie. Pag. 123.

67쪽

Quod si igitur omnem humani generis conditionem in educatione ianium positam esse, educationis autem munus nonnisi a medicis expleri posse probavimus: plurimum ariem medicam ad generis humani emendationem et persectionem Valere, quis est, 'qui negoi Nec aliud mihi significare videntur memorabilia illa celeberrimi Car te sit verba, quae, quum fundamenium et quasi nervum dissertationis meae contineant, Symbolum huic opusculo praefixi. Nunt vero haec: HAnimus adeo a temperamenio

Dei organorum corporis dispositione pendet, ut, si 'ratio aliqua possit inveniri, quae homines sapien-

68쪽

nitores et ingeniosiores reddat, quam hactenus sue-Drunt, credam, illam in medicina quaeri debere. HIIaec autem qui ita interpretetur, ut Cartesium nihil aliud nisi corporis sanitatem hominum qu robur

ac sollertiam spectasse contendat, eum ioto coelo a vero aberrare luce clarius videtur. Quid enim, talia si voluisset Caries ius, de sui temporis medicis eorumque in hanc rem vi et auctoritate desperasset - hunc in modum Iocutus: HVerumnquidem est, eam, quae nunc eSi in uSu, Pauca,nquorum adeo insignis sit utilitas, continere. Sodisquamvis ipsam contemnere nullo modo sit animus,Mconfido tamen, nullum sere, etiam inter eos, qui Millam profitentur, qui non confiteatur, omnia, quae Bliacienus in ea invenia sunt, nihil propemoduin

NeSSe, reSPectu eorum, quae scienda adhuc resiant;

ishominesque ab infinitis iam corporis quam animi Mmorbis immunes futuros, immo etiam fortassis a sonectutis debilitatione, si satis magnam cauSctrum,na quibus mala ista oriuntur, et omnium remedio, rum, quibus natura nos instruxit, notitiam haberent. M Immerito sane Cartes ius, corporis ianium sanitalis ratione habita, questus essei, quod medicina nondum Suam ipsius conditionem ac munus explevisset, quum Omnibus sere temporibus, ui adversa aegrotorum valetudo a modicis rostitueretur, i) Cartes ius l. C. Pag. 5 . .

69쪽

. 63

eontigerit. At ille modicinae ,, rationem quandam et methodum inesse voluit, qua . homines Sapientiores et ingeniosiores redduntur: id, quod corporis vires roborando neutiquam assequaris. Jam Vero Caries ius ipse sententiam satis luculenter manis fia-Vii, quum corpus et animum, et in quo illa ianquam coalescunt, temperamenium, ita inter Me cohaerere diceret, ut in eorum connexu Omnis humani generis salus posita sit. - Sapientia autem et ingenium nil aliud nisi experientiam ei rationem significare mihi videntur, quibus bene beateque vivendi sacvltates, iam acquisitae, quam innatae Continentur. Sed quo melius haec cognoscantur, ViSum DSt, ΟΡ- timum hujus rei interpretem, i c e r O n em, COI Su-lere, qui in lib. V. de sinib. ita ait: ,,Animi autemnet ejus animi puriis, quae princeΡΝ esi, quaequo

D Instris nominatur, Plures sunt virtutos, sed duo DPrima genera: unum earum, quae in generantur MSuapte natura, nΡΡellatiturqrie non voluntariae; Malierum earum, quae in voluntate positae magis 'proprio nomine appellari solent: quorum est exceli lens in animorum laude praestantia. Prioris gene-Dris est docilitas, memoria, tuae sere Omnia nΡPel- Minniur uno ingonii nomine; easque virtutes qui vhabent, ingeniosi vocantur. Alier iiii autem ge-Mnuri Ni magnorum vorarumque Virtutum, quaS aΡ- DPedam ΠΝ v Iuniarias, ut prudentiam, temΡernn-Di,nm, lorii iii dii 10m jMAtillam Oi reliquas ejusdem

70쪽

ngeneris. tuas igitur ,, voluntarias virtute Areesse dixit, eas inultis aliis in locis aut ,,matrem omnium bonarum rerum de legib. I. aut se artem vivendi,= uuaest. acad.) aut ,, vitae beatae essectricem de suib. II.) aut breviter ses apientiam vocat. In libro IV de sinit, . hoc vocabulum sic in- Dierpreta ius est: seis finis bonorum, ut ab ipsis Ni Oi-

γcis scriptum videmus, a Xenocrate atque ab DA ristotele consiliuius Osi. Itaque ab his constitutio Dilla Prima, natura, his prope verbis caeponitur: omnis, natura vult esse conservatriX sui,ui et salva sit, ei in ge-Mnere conservetur suo. Ad hanc rem Munt aries quODque DXquisitas, quae naturam adjuvarent: in qui-Mbus ea numeretur inprimis, quae est vivendi ars, Mui iustatur, quod a natura datum sit, quod desit, Dadquirat. Iidemque diviserunt naturam hominis in Danimum ei corpus; sed cum sapientiam totius, hominis custodem et procuratricem eSSe Vellent, quae Mosset natura o comes ei adjutrix, hoc sapientiae mu-Dnues esse dicebant, ut cum tueretur qui constaret

Dex animo ei corpore, in utroque juvaret eum atque Dcontineret.

Ex his omnibus optimo intelligitur, ingenium nihil nisi ingenoratas homini saculiates, memoriam, docilitatem, mentem, judicium, acumen Signiscare;

sapientiam eas potissimum cognitiones continere, quas saculiatum illarum usu q. studium, diligentia, educatio, experiensia nil honii mim reruntque uniu-