장음표시 사용
21쪽
BILIs enim inter causas morborum ocularium sibi multo majorem partem vindicat, quam quis crederet. Naturaliter enim in omnibus
oculis colligitur bilis, θ' quidem atra, scilicet niger ille succus, qui
posteriorem cameram ct partem choroideae tunicae illinit, quem Ni C. PECA LINUs ad explicandam nigredinem AEthiopum argute & vere consideravit, qui succus in omni animantium genere, dc in ipso etiam homine , non pro aethiope minerali ex spiritibus animalibus mercurificatis & sanguinis sulphure composito, ut nuperrime auctori Gallo , viro caeterum egregio, Visum est , est habendus , sed, cum gustu sit amarissimus, pro vero bilioso est habendus ille succus, qui ex vasculis tunicae choroideae & uvese probabiliter eodem modo secernitur ,
uti amarum aurium cerum en ex Vasculis tunicae internae meatus auditorii. Ut autem biliosus humor semper aliquam habet acrimoniam , propter quam in toto corpore calorem auget, vasta stimulat, sensationes vividiores facit, ita videtur in oculis etiam locatus e ste, non modo ut nigredine sua traias tum luminis per tunicam uveam impediret, eoque illis radiis, qui directe per pupillae foramen intrant, majorem claritatem conciliaret, sed etiam ut amaritie sua & acritate nervulos sensiles tunicra uvese irritabiliores , ideoque constri istioni &dilatationi pupillae magis idoneos redderet. Quemadmodum ergo bilis multorum aliorum morborum in toto corpore, & praecipue in illis locis, ubi naturaliter colligitur aut evacuatur, auctor esse solet, dum vel copia peccat, vel qualitates perversas morbosasque acquirit. ita etiam in oculis frequentissimae malae assectiones a solo hoc pigmento atro, praeternaturaliter se habente, oriuntur. Et si per anatomiam nondum accurate detectum sit, ex quibus sontibus niger ille humor propullulet, multoque minus per quae vasa resorbeatur: ess tamen vero proximum & analogiae totius systematis vitalis consentaneum, quod idem humor non semper ex iisdem particulis constet , sed quod, ut reliqui humores, quotidie mutetur, quod particulae qu5r dam resorbeantur in venas ct novae eX arteriis iterum generentur: ne-
22쪽
que minus probabile est, hune humorem in aliis hominibus & alio tem pore acriorem & servidiorem esse posse, quam in aliis; certissimae enim& copiosissimae experientiae mihi demonstrarunt, pessimum illud chronicum ery pelas internum oculi , quod sub titulo ophthalmiae chroni tam in aetate insantili , quam adulta 1 Eepissime Occurrit, a sola causabiliosia oriri ; nam si ex sanguinis stagnatione unice hic morbus proveniret, tunc non ita diuturnus foret, citiusque vel resolvendo dissiparetur, vel in suppurationem transiret S Iopion formaret, id est, abscessum internum oculi. EUMelas autem plane alia est inflammationis species , quam vetustissimi observatores semper bilioso humori adscripserunt, qui acri suo stimulo perpetuum illius loci, in quem de pluit, dolorem dc diuturnam sine erosone molestam sensationem
facit. Eodem etiam modo chronica illa ophthalmia se habet: nam locus affectus est uvea sola tunica, dum plerumque oculi eXterni partes illaesae apparent, vel si qua earum molestia est, per accidens haec accidere solet; aegroti autem perpetuo Oculis clausis, aut in debilis sima luce constitutis, vivere coguntur , a parvo enim radio lucis per pupillam transeunte mox acerrimus dolor subnascitur, siquidem pupilla tunc se contrahens fibras nerveas aut nerveo - musculares iridis necessario movet, qui motus summe dolorosus est & intolerabilis eva dit: nam retinam non affectam esse exinde scimus, quia sensus lumi
nis & potestas videndi remanet, visio itaque non impossibilis, sed tantum doloros .evadit. Haec Ophthalmia illis praecipue pueris frequentissima est, qui favo capitis svulgo daazυ - TVorm) laborant, bilioso scilicet illo favo, ex quo Materia saxa, melleae con enitae Ngusu amarissima excernitur: cujus melleae materiae eiu uxus si ex cauasa quadam praeternaturali impeditur, non Odo alio S in corpore morbos biliosos, sebres scilicet tertianas aut quartanas, hepatisque & ljenis insanctus & dolorosas viscerum & artuum assectiones , sed etiam ophthalmiam, dictam chronicam , copiose producit. Idem diuturnus tunicae uvete dolor stepe relinquitur post morbillo imperfecte curatos, poli purpuram & miliarem febrem minus bene cedentem , aut poll
inportunas tertianas sebres, in quibus ante sussicientem bilis evacua
23쪽
tionenia febriles motus cessunt aut . supprim Untur. Omnes cnim ho3 morbos bilios e pro sa piae es e , e ui hoc loco id demonstrare alienum sit , veri isnaar praehieorum observationes confirmandi , Quam ob ea u. sam haec chronica ophthalmia tam freqUenter a medicis & medicastris male tractatur: nam venae sect io nes & sudorisera di vesicantia toties improbe applicata , quia humorem ipsum illum biliosum oculi neque emendare neque evacuare queunt , malum potiUS exasperant,& reliqua resolventia, externe aut interne adhibita, inutilia sunt, quia sontem mali non attingunt dum e contra quidquid bilis ardorem temperare & illius nimiam copiam ex corpore eliminare valet, satis prompte juvare soleat. Imperanda scilicet est abstinentia a carnibus , piscibus ab ovis, a lacte, a vino calidiore, omnibusque quae bilem generare & augere observantur; solis blandis vegetabilibus, farinaceis pane bene cocto & leguminibus temperatis corpus nutriendum; concoctioni autem ciborum in ventriculo pria primis prospiciendum e si, non per amara medicamina, bilem augentia, sed per lenia spirituosa, veluti paucas guttas essentiae corticum aurantiorum & similes carminativas; praeterea per quotidie repetitam tincturam rhabarbari, tam miti dosi datam, ut alvum purgando ne debilitet, aut his substi tutam aliquando pulpam castite di tamarindorum , bilio sit humores perpetuo per urinam evacuandi sunt; prodest etiam salis Glutaberi vel cibarii moderatus usi 8 , ut & aquae marinae , cuius potum in hac ophthalmi se specie toties profuisse vidi, & cui simplicem aquam salitam cum eodem effectu multo commodius substitui posse, insignissima observa tio nuper adhuc ab Illustri ac Venerabili nostro GAUBlo , Praeceptoreae Promotore meo ad ultimum vitae halitum colendo , evulgata in Adversariis suis egregiis Capite primo, docuit. Nam sal a bili sena per adversa reperiuntur; quare etiam illae animantium partes, in quibus materia salina eminet, velut millepedes , aliquem in hoc morbo fructum praestant. EX terne autem vix aliud quid praeter aquam purissimam, vel eam lenissime spirituosam redditam, oculis imponere libcet , quae per poros bibulos assumpta biliosaria in oculis acrimoniam mitigare & simul ad resorptionem disponere queat.
24쪽
LYMPHA URINOSA LACHRYMARUM novus sons est morborum ocularium. Nam urinosam voco , quia nulla lympha totius corporis
tam manifeste salsi ammoniacalis est tale sal autem praecipuum urinae characterem facit. Salsa hetec lympha in glandula lachrymali poti s mum secernitur, & tanta copia secernitur , ut aliquando plures ejus Unciae, pauco tempore super genas & per nares lachrymantium de-
suentes, multa linteamina madefacere soleant. EX quo solo phaenomeno certi scimus , ingentem vim materiae sal se ad oculos deserri posse , quae si moderate adnuit , oculis maXima commoda praestat: lavat videlicet corneam tunicam , pelluciditatem ejus conservat, &sordes pinguedinosas, de quibus sequenti commate dicam, resolvit &ne spissitudine nimia noceant, aut visum turbent, moderatur. Dumque eadem sal a materia palpebras perpetuo alluit, harum ner-veas fibras quodammodo irritat & vasa palpebrarum lemosa stimulat ad excretionem ; quem usum narib Us quoque praestat , in quas dum per canalem nasalem intrat, mucum tenaciorem resolvit, & excretionem ejus aUgendo cavitatem nasalem depurat. Nimis acrem autem hanc materiem sive lympham salsam esse posse , vel hoc solum consuetisssimum symptoma docet, quod diu lachrymantibus, etiam sanis hominibus, tota adnata rubeat, palpebrae tUmeant, totusque oculus doleat: id quod eo magis contingit, si materia horc salina lachry- malis praeter naturam acrior evadit tum enim verse oculortim erOsiones cum in si ni dolore, rubore inflammatorio, saepe partium quoque vicinarum eX ulcerationes cum suXu continuo copioso ichoris nascuntur, pinguis etiam lemosius palpebrarum mucus nimium resolvitur, unde margines palpebrarum eXeduntur, cilia decidunt, tumensque interior palpebrarum tunica faedam inversionem earum facit; unde morbi admodum varii, varioque nomine insigniti , ex eodem tamen sonte manantes, oriuntur, epiphora scilicet lachrymosa vel Eppitudo, id est, abundans ac dolorosus lachrymarum chronicus fluxus
in voluntarius; Dorophthalmia vel lippitudo pruriginosa, margines pal
25쪽
pebrarum erodens; maderosis , id est , ciliorum defluvium nunquam deinde renascentium ; ectropiam vel inversio palpebrae inferioris; ta raxis , id est , rubor continuus adnatae tunicise & aliquando ipsius corneae, cujus pelluciditas ab inde perit; ulcera totum bulbum consumentia ue ulcera tandem vere cancrosa glandulse lachrymalis ; quibus
etiam narium variae erosiones, tanquam sequelze ejuSdem acrimoniae, saepe sociantur. Gravi ili mi hi morbi causas antecedentes habent omnes eas, quae acrimoniam salsam in corpore Vivo augent , aut ejuS naturalem cum urina excretionem quotidianam imminuunt aut turbant.
Ex Cariolis inprimis confluentibus bis talem epiphoram pruriginosam & ulcerosam remansisse vidi: variolae enim confluentes a benjgnis ideo mihi differre videntur, quia in his contagium variolosum sangui. nis pinguiores partes Obsedit, & propterea cum Vera suppuratione ex cernitur; in illis autem cum salsis serosis particuliS combinatum verae suppurationis est incapax. Neque minus a scabie ad facieis versa; nam et sit scabies per se nunquam faciem petat, infantes tamen, imodi adulti impatientiores frequenti manuum scabiosarum ad oculos ad-srietu hos vere insicere di psoram oculorum producere solent, ut norunt praeprimis iiij, quibus sanitas cohortis militaris vel nautarum in nave degentium demandata fuit; sique tunc plurimi individui, ut sieri solet, simul scabie corripiantur, haec, de qua loquor, oculorum pQ ra sere semper observatur. Deinde illa tinea contagio a , quae puero. rum capita quibusdam in regionibus foedat , ct a favo ideo di versa est, quia in hoc succius mellesa consistentiae & saporis amari, in illo
autem crustre siccae, furfuraceae, saporis salsi urinosi ex cute exsurgunt illa, inquam, tinea sicca, si ad oculos converi itur, pessimas Cepe immedicabiles ec cancrosus erosiones oculorum produxit. Tum quibus urinae naturalis fluxus ex causa quacumque imminuitur, ut in Uectione hysterica, in ashmate convulsivo, nephi itide calculosa, Ocharianoiha, Θ rope di similibus morbis evenit, quid mirum talia obtinere δ cum venerandus PRAECEPI on quotannis discipulis suis in egregia su a Pathologia ad 3. 657. narrare solebat, qUOd, dum cubiculum aegroti cujusdam is hiaria laborantis intraret , Lepius observave
26쪽
rit, urinoso illo sale & oleo alcatino & rancido aegroti perspirationem , toti usque cubjculi atmosphaeram si in ili istore insectam suisse,
ut intranti apparuerit, urinam putrescentem in cubiculo asserVari;
quid mirum, inquam, sit his frequenter Oculi pruriginosi , lippientes& fluxi reperiantur J A thritici ut plurimum primo intuitu a medicis pro talibus cognoscuntur, quippe quorum Oculi semper in margine palpebrarum rubent ; ex lympha enim acriori erodente medicus ad Jymphae totius corporis praeternaturalem crasin saepe concludit. Et iam Hypochondriaci illi, quorum lympha nimis acida est, praeter alia hujus aciditatis symptomata molesta, lippitudinem crebro patiuntur. Talis igitur acrimonia urinosia , in oculos illata , plane aliam curandi viam& methodum sibi exposcit, quam illi , de quibus superioribus commatibus diximus, morbi. Namque ut salsedo illa pruriginosa superetur , interna & externa remedia , eaque Ut plurimum continuanda desiderantur. Interna praecipua eX bal amicis constant, quippe quorum oleo a & blanda conditio salsedinis quasit antagonista existit. Ra-
ices scilicet alexipharmacae angelicae, levis lici, helenii, meu; semina
carminativa anisi, taniculi, carVi, cUmini, coriandri, tum gummara semire sinofa myrrhae , bdellii, opoponacis , dc ipsa bal ama cum resnis veris , balsami peruviani, terebinthin Ee , Olibani , mastichos;
quo etiam moderatus aloes Succotrime & cum balsamis mixtus usus
pertinet. In primis in his morbis etiam prodest , ut salsae materiae congestio ab oculis ad alia loca avertatur: quare cum in sanguineis& bit insis oculorum morbis vescatoria ex cantharidibus graviter nocere soleant, in his acribus morbis maximi usus ese deprehendunttir, si nuchae ; aut, quod praestat sere , suris pedum applicentur & aliquoties repetantur. Propterea diuretica quoque remedia plus quam in reliquis praestant : praeter balsama enim paulo ante citata, in quibus ipsis vis diu retica latet, mill edum crebrior exhibitio, & aguisca cis OiCae internus ctam lacte usus , & saporis veneti aliorumque blandiorum alcatinorum salium cum balsamis conjunctio. In primis
autem ventriculi digestioni prospiciendum & bilis moderate augenda &1oboranda es. Ipsa enim illa acrimonia his prae reliquis nascitur,
27쪽
quibus in prima ossicina cibus non satis excoquitur; quare amara medicamina cum mitioribus aromatibus conjuncta, his oculorum morbis egregie medentur. Neque omittenda sunt externa ipsis oculis applicanda media, eo scilicet tendentia , ut acrimonia salsia lachrymarum temperetur. Prosunt fumi balsa inici ex olibano , mastiche, succino in linteaminibus excepti, siccique dc calidi ad Oculos frequenter admoti . Utilitatem adserunt aquae destillatae balsamicae sceniculi , rotarum , hyssopi , calendulae : fructum habent absorbentia tenerrimae perlarum , testae Ovorum , tutiae & nihili albi , cum aquis ejusmodi balsamicis in sormam collyrii mista : emolumento sunt ipsa spirituosa cum aquis diluta , ut spiritus vini antiquus 6c Gallicus & Rhenanus , aut essentis croci , myrrhae & spiritus vini matricalis & mastichinus.
Nonnunquam faturnina remedia externa suum habuerunt usum , quatenus , vasa constringendo nimium acrimoniae fluxum ad oculos reprimunt ; quo casu tamen prOVide agendum , ne materia a suo eia
fluxu cohibita , & ad interiora oculi conversia , plus ibi malignitatis, quam in externis & bulbum ambientibus partibus suscitet. Tutiorem effectum praestant mucilaginosa , ut naucllago seminis cydoniorum , farina scenugraeci, & similia tenerrima cum lacte recenti subacta; quo etiam celeberrimum lini mentum Equitis Britanni, HANs SLOANE, referri potest. Atque cum hi morbi pruriginosi & erodentes saepe a scabiosa dispositione ducant originem , scabiei autem sulphur visum modo specifico medeatur , exempla mihi constant certissima , sorum sulphuris mixtionem cum unguento pomato , palpebrarum marginibus adfrictam , diuturnos & ad quaevis alia maXime pertinaces oculorum
morbos cito curasse. Tandem si eo usque hujus acri imoniae malignitas increvit , ut cancrofa oculi metuenda sit exulceratio , ad lenia arsenicalia externe applicanda confugiendum esse , experientia indubia
me docuit: arsenicum scilicet cum nitro probe fxatum, cum Vitello ovi tritum , lenissima dosi solvendum est in aqua calcis vivae & haec ulcerato oculo cum linteis carptis applicanda.
28쪽
Ln Mosus MUC Us intra ductus serpentinos palpebrarum secreatus aliorum iterum morborum sedes est & causa. Naturaliter hic site cus parva quantitate ex sanguine separat ar , per eosdemque marginum palpebralium poros , ex quibus scapi pilorum ciliarium eminent,
exsudans eos margines inungit , ut nec a frequenti nictitatione sua , nec a volantibus per aera asperioribus & acrioribus corpusculis laede rentur aut eroderentur. Est autem hic succus spissus , atque tenacitate sua omnes naturales humores corporis humani superans, viscidus instar cerae , vel instar vernicis , insipidus praeterea aut subdulcis , omni acrimonia carens. Convenit sere cum illo succo , qui intra la-ryngem ex incognitis hactenus sontibus generatur, & cartilagines la-ryngis vernicis specie quasi obducens ad claram vocem edendam idoneas reddit. Ea etiam mucilago , quam a descriptore suo Ha versu; nam Vocam HS , quae inter articulos secreta cartilaginum polituram i ad liberiorem motum aptitudinem facit , ejusdem cum Dinis palpebrarum videtur esse natum & conditionis. Omnis homo santis mane.
post placidum somnum peractum , hujus lem ossi muci portiunculam di.
gitis suis averrere solet ; nam vigilantibus per continuum palpebrarum motum sponte consumitur. In statu autem praeternaturali hic humora debito tenacitatis gradu & a dulcedine sua vario modo desectit, multaeque aegritudinis fundamentum ponit. Nam aliquando nimia quantitate productus epiphoram lemosam vel catarrhum palpebrarum iacit, quae ab epiphora lachrymosa , cujus f. 8 R. sacta fuit mentio , multum differt , etiamsi propter nominis identitatem a plurimis saepe confundatur. Si enim nimius ejus proventus sit , palpebrae noctu conglutinantur , & cilia ita inter se implicantur, ut non sine molestia &dolore palpebrae aperiri possint , nisi postquam tenax hoc gluten operose ex ciliorum neXu extricatum est ; quin etiam interdiu palpebrae ejusdem abundantia foedantur. Quando haec epiphora sine dolore &tumore & inflammatione succedit, neque nimis diu protrahitur , mi-
29쪽
nus pro morbo, quam pro crisii quadam habenda est , qua se natura a tenacibus particulis liberans , oculorum majorem posthac splendorem & mobilitatem conciliat, id quod in aetate infantili frequens bonum de statu futuro oculorum & totius corporis praesagium firmat. Crebro autem contingit, ut hic lem Osu S succus non modo quoad coapiam abundans , verum etiam justo fluidior redditus , molestam lon go tempore fluxionem faciat, cujus multi & mali sunt effectus. Nam a nimia hujus succi lubricitate palpebrae emolliuntur & intumescunt,pori ciliorum ampliantur , cilia ipsa cum suis radicibus bulbosis excidunt , dcsensio igitur corneae ab illabentibus ab extra asperis & laeis dentibus corpusculis, quam a ciliorum debita positione habet , privatur ; praeterea cornea ipsa densis quasi glutine perpetuo obducitur, lumini fimpervia redditur , adeoque visionis impedimenta sunt, quae lippitudinis species aliquando per totam vitam affigit , & propterea in primis molesta est , quod luminis radii per obscuratam corneam , ut Illustris simul ac Expertissimus in adornandis experimentis physicis, Jo M. ALLAM AN D, Praeceptor meus omni Obsequio colendus, incursu suo experimentali physico demonstravit , quod luminis radii , inquam , per Obscuratam corneam non sinceri, sed in colores di stincti intrent , ut homo colores iridis perpetuo videat, & vesperi
circa lucernam circulus coloratus ins ar halonis appareat, qui lectionem de quamcumque aliam accuratiorem Visionein turbat. Quod vitium ab omnibus illis causis , quae mucum nimium generant , produci potest , inprimis ab aetate senili, in qua propter caloris nativi desectum & imminutum sanguinis circulum chylus in sanguinem minus recte commutatur , totaque sanguinis massa frigidior & inueti a redditur , a qua intemperie mucosa per Varias eXcretiones, ut per tussim senilem & frequentem screatum benigna natura se liberare stu det , atque etiam per palpebras similem pituitam copiose evacuat. At vero etiam in juvenili aetate quodcumque mucum auget, ut habitatio in aere humido subterraneo , comestio ciborum sine sale & aromate pauperibus familiaris, sedentaria vita , ventriculi etiam per potulenta
calida saepius de die ingurgitata debilitatio, ejusmodi oculorum ca-
30쪽
tarrhum generat. In primis autem cunctae illa: numerota causae, quos cedemata & hydropem assa arca faciunt , etiam in oculis turpe hoc incommodum pariunt. Multo autem gravior eXOritur morbus, si haeclomo a materia ab excretione per ciliorum poros plane impeditur: tum enim palpebra , inprimis su perior, successive intumescens fru-Nam format, tantae saepe molis, Ut palpebra omni motu privata oculum perpetuo claudat, sanissimoque caeteroquin bulbo plenariam inutilitatem conciliet, dum radii luminis ab ingressu in corneam in totum excluduntur : quae struma dein per accidentales causas inflammata ,& ad suppurationem tendens, ulcera diuturna parat; totum aliquando sic oculum perdit , aut ad minimum , relictis magnis cicatricibus , gratiam S suavitatem faciei destruit. In hoc hujus succi a sanitate recessu etiam hoc contingit, Ut propter desectum lubricae materiae humores reliqui, praesertim lachrymalis , jullo acriores sani ; qUippe quorum acritas naturaliter a temarum praesentia temperatur , unde erosiones bulbi oculorum & partium adjacentium sunt non ex ipsa lachrymarum acrimonia , sed potius ab ejus visciditatis , quae lachrymas temperare debebat , absentia. Quan. do igitur morborum Ocularium sons in cacochymia humoris lemosi suam causam habere animadvertitur, tum alia iterum curationis methodus obtinet, ab illis , de quibus supra dictum est , plane diversa. Eo scilicet omnis medici intentio collimare debet , ut lemoso humori justa tenacitatis mensura restituatur , aut etiam ejus imminuta eXcretio restituatur. Nil magis hic prodest , quam prudens mercurialium internus usus , qui cum in cunctas superius recensitis causis morborum ocularium summe noxius sit , in his sere omnem absolvit paginam :Mercurio enim viscida resolvuntur , & adiposi inprimis S pingues humores evacuantur , daturque Occasio , ut in loca evacuata novus
dein & salubrior succus deponi queat. Mercurius inprimis sublimatus paucissimis granis, in spiritu frumenti dissolutus , & pro di sterentia aetatis & roboris parce datus, sed aliquamdiu continuatus , Oculum ab omni tali molestia facile liberat. Sunt tamen & alia extra mercurium , quorum insignis hic fructus est ue ea scilicet, quae sub