장음표시 사용
41쪽
funguinis ex suis vasculis transsudantis particulae. Id enim verum esse egeo docemur , quod tota lisee cellulosa tela sanguine extra vasato sic aliquando impleatur, ut totus Oculus tanquam unus sanguinis grumus appareat. Sugillationem vel Dposphagma hunc morbum vocamus , qui non tantum ab eX ternis violentiis , rudi ori scilicet contusione , contrectatione , aut vulneratione exoritur, sed etiam , di frequenter quidem, a nimio nixu respirationis pulmonicae, inde sientς sanguinis versus caput congestione; quare in tussi serina insantum tam frequenter occurrit. Sanguis in hac parte effusus resolvitur quidem & in vasa bibula venosa resorbetur , inprimis si fotus externi vinosii & leniter aceto si cum herbis bal fami cis tepide imponantur , non raro tamen
pterygium relinquit posthac dissiculter dissipabile. Ex his autem, quae protuli , facile patet, ster)giorum disserentem es e naturam, nec generalem methodum ii sipandis suJc re, Quae enim ex sanguine
per arteriarum anastomoses deposita sunt , eX ternis quandoque remediis resolventibus non difficulter cedunt; quae vero eX generalibus adipis vitiis Originem habent, raro curantur, quamdiu generalis illa dispositio vinci nequit. Adipis autem generalia vitia quandoque mercurium sibi eX poscunt; aliquando majori cum fructu antimonialia talido si exhibita, ut moveant, neqUe tamen emesin faciant, dentur; omnium autem maXime stomachica remedia dessiderantur, nam quae chylificationem salubrem faciunt, ea etiam bono adipi generando
sufficiunt , id quod inprimis in illis , quae cum rhachitide , favo disimilibus puerilibus vitiis conjuncta sunt , pterygiiS verissimum est. Stomachica enim remedia ex cinnamomo, corticibus citri, aniso -- niculo cum lenissima portiuncula aloes succotrinae plus hic praestant , quam acerrima purgantia aut vesicantia di alia drastica, quibus pueriste pe incassum assguntur quippe quae malum potiuS exasperant, quam juvant. sorte non incongruum erit novum hic remedium , quod sua simplicitate & esticacia se commendat , pro stomachico offerre , quodque in materiam medicam nondum introductum scio eo scopo ,
quodque Auditoribus suis , praeter alia heroica in praxi remedia , Clarissimus G Aunt Us in cursu experimentali chemico , dum lactis
42쪽
Galysin pertractaret, candide communicavit, estque illud liquor ga-sricus alicujus animalis, V. g. Tituli, qui dum animalium ventriculus a contentis alimentis liber est, continuo in ejus cavum depluens colligitur & a nostratibus fre et vocatur ; imo hoc liquore deficiente , segmentum ipsius ventriculi , sive recentis, sive caute exsiccati, inservire potes , si aqua frigida infunditur & maceratur, & haec aqua
cochleatim praebeatur , exinde sorte in morbis ventriculi costionem laedentibus medicamentum certius invenire possemus, quam in roborantibus stomachicis hactenus habuimus. Fonticuli tamen in brachio excitati , vel in rebelliori malo se tacea nuchae immissa fructum in iis habere solent, quatenus sonticuli aeque ac setacea ex ipsa tela cellulosa immediate evacuant, ideoque particulas cacoethymiae adiposse ab oculis avertere & ad ulceris artificialis locum transferre valent. Frequenter talia plerygia adiposa successu temporis sponte dissipantur,
quando propter aetatem aut vitae genus mutatum totius adipis ratio in
inertia lamella aut tunica membranae albugineae est aponeurosis vel productio tendinum quatuor musculorum rectorum Oculi , per quam bulbus ipse cum binis superioribus conjungitur & colligatur. Atque haec ipsa tertia lamella illa esst , quae, quia ad scieroticam bulbi membranam accrescit, eatenus etiam cum ipsa cornea trans parente ita
cohaeret , ut ejus laminam exteriorem consciat, cujus igitur vitia ad corneam saepe pertingunt, visionisque immediatum Obstaculum parant. Contingit scilicet, ut haec apon eurotica tunica in spissetur, induretur& quasi ossescat aut cartilaginosa evadat , id enim vitium cunctis tendinibus commune ecto. Tunc macula densa , elevata , dura doloris expers in confinio corneae nascitur , successive super corneam serpens , quam instar lunulae primo ab uno latere tegit , magis autem
crescendo tandem magnam corneae partem , eamque aliquando totam obducit, luminisque ingressum praevertendo caecitatem inseri. Causae , quae talem Ossescentiam producunt, variae esse possunt , praecipua tamen & omnium frequentissima esst arthritis , eoque magis quando materia arthritica superiores corporis partes, & inprimis caput
43쪽
put exercet. Quare qui hemicraniam & clavum hasericum aut o- dontagram patiuntur, cum tali oculorum malo saepe conflictari debent , sique semel os escens talis macula incommodum hunc locum Obsederit, raro in totum curatur. Praeter arthritidem illa quoque cacoclamia, quae Ostium morbos, spinam Tentosam, aut paedarthrocacen , aut fistulas callosas ad os a pertingentes producit, talibus maculis cartilaginosis vel callosis ossescentibus oculorum generandis par est, si inflammatio aut quaelibet alia externa occasio eam materiam ad oculos invitet aut derivet. Neque tamen negaverim corneam & quae eam tegit, tertiam illam albuginea lamellam quandoque a morbis acatis male cedentibus, morbillis inprimis , relinqui. Quaecumque autem causa praegressa fuerit, talis incrassatio ossescens aegre, non modo medicamentis, sed etiam Operatione manuali superatur. Tamen, si subjectum satis robustum est , tentari possunt remedia interna illa , quibus callostas in genere emollitur & consumitur. Quorum remeridiorum praecipua sunt 1'. summa per aliquot menses , ad ipsam inediam usque provecta ciborum potuumque abstinentia ue natura enim consuetis ita alimentis privata vim suam concoctricem in callos conia Vertit, eosque emolliendo & consumendo in nutrimentum quasi convertit , eaque ratione locum callosum emollit S sanitati restituit.
Deinde larga decocta gu aci, cujus in fistularum callo dissolvendo non parva vis est. Tum sorte aliqua spes est: in Antimoniatis reme mediis rite adhibitis. Externa enim septica , quibus in aliis locis callus consumi potes , propter oculi sensilitatem raro hic applicari
PALPEBRAE externo & rudi adspectu viles videntur esse membranae, Oculo autem anatomico spectatae in tam parva mole tot miracula monstrant, ut vel eae solae incredibilis sapientiae Summi Creatoris testimonium exhibeant. Nam in palpebris habemus lamellam exter-
44쪽
nam, quae cutis seciei propago est; dein lamellam internim rubram,
vasis languis eris non minus quam nerVOsis flamentis copiosissimis constantem; tum telam cellulosam, inter binas ante dictas mediam; poraeto cartilaginem lunulatam tars titulo notam, quae palpebris aequabialem semper sine rugis extensionem conciliat; deinde ductus lemosos. in quibus ceraceus lemarum succus ex sangui de secernitur & juxta ciliorum bulbos in marginibus palpebrarum eX cernitur; tum duetus phatico - Iachomales, quos grophthalmicos vocarunt, lachrymarum fontes; ipsorum quoque ciliorum bulbos & scapos; tandem mirabiles musculos, quibus ad se accedere aut dili rahi possunt, ut oculi bulbus detegatur aut recondatur. Quam ob causam plures sunt palpebrarum morbi , quorum, sine accuratiore harum ad palpebras pertinentium partium notitia , rationali S cura instit Ui non potest. Horum morborum quosdam supra jam tetigi, ubi humorum lachrymalium & lemo sorum rationes pathologicas descriptas dedi. Quare eorum, qui supersunt, brevem faciam enumerationem.
Ectropium igitur sive inverso pulpebrarum esst morbus, in quo margines palpebrarum cum rubore tumidi & tunica earum interna exterius replicata spectatur. In utraque palpebra fieri potest, ut labia retorrida exulcerati carcinomatis faciem quasi reserant. Ruber talis circulus non modo adspectu est foedus, verum etiam pruritu & palpebrarum immobilitate incommodus. Omni quidem aetati & utrique sexui accidit, maxime tamen senibus & inprimis vetulis seminis familiaris , & saepissime curatu dissicillimus. Illa enim curati O , quar a Chirurgicis Auctoribus praecipitur, ut cutis sub oculo per incisuram lunulatam dividi, atque sic nimia ejus strictura , qua palpebram inverti putant, imminui debeat, ut plurimum inutilis est. Nam si tendo in serioris haemisphaerii musculi Orbicularis dilaceratus aut suppurando destructus, ectropii causa est , tum disseelio cutis sub oculo non modo non juvare potest, Verum potius nocet, quia palpebram immobiliorem secit, quam antea fuerat. At vero haec causa rariuS Occurrit;
potius origo mali frequentior in interiori tunica palpebrae latet, quae tunica vasculis copiosissimis plena & nulla epidermide tecta, luxuriantem
45쪽
tem format carnem, qualis in vulneribus nasci solet, quando humores acriores ad illa alluunt, & quando non accurate in toto ambitu suo a chirurgo implentur & comprimuntur. LuxurieS carnis , quam etiam persarco sin aut carnem ferinam Medici & Chirurgi vocant, ut plurimum singularem acrimoniam pro causa habet, quae stimulo suo vim
vegetantem vasculorum adauget, facitque ut extra terminos consuetos
moles eorum eXcrescat. Quare in vulneribus & ulceribus ex prse- sentia luxuriantis carnis concludere solemus specificam quamdam ca- cochymiam in eo corpore esse, cancrosam scilicet, vel cariosam, aut veneream, aut scorbuticam, aut aliam similem: nam ubi talis in corpore acrimonia regnat, statim in ulceribus serina caro nascitur. Ectropium autem , recte consideratum , revera nil aliud est , quam caro quie dam ferina vel luxurians tunicae internae palpebrarum , quippe quae, cum nullam epiderm idem habeat , tanquam nuda & excoriata , ut recens vulnus, considerari potest, ct quae ab acrimonia in eam translata simili modo intumescit, ut nuda caro vulnerum facere solet. Quare cuncta acria medicamenta non minus quam usus scalpelli tantum abest , ut ectropium curent, ut potiuS exasperent. In vetulisseminis praecipue semper sere rodentem & quasi carcinomatosam habet acrimoniam, nec unquam plene superatur; satis est , si malum tolerabile reddi possit. Tutia cum spiritu vini rectificatissimo mista,& recenti cremore laetis Contemperata, commodum unguentum est
pro senibus. Si autem juvenilis aetas cacochymiam ad oculos versam contraxit, necesse est ut internis remediis huic inprimis obviam ea- tuis oculis autem externe saturnina unguenta cum fructu applicantur. Sunt tamen , qui ectropium sine singulari tali humorum acrimonia patiuntur, scilicet qui haemorrhoidibus aut aliis intestinorum vitiis laborant. Mihi enim videtur interior palpebrarum tunica cum membrana villosa intestinorum similitudinem aliquam habere, quippe utraeque epidermide nudae, vasculosissimae & propterea facile tumentes obia servantur, ideoque propter paritatem substantiae similes etiam morbos
Quamobrem tale ectropium siepe solis temperantibus & simul sto-
46쪽
machicis remediis, concoctionem juvantibus. & hcemorrhoides leni ter promoventibus, curandum est, illisCUe non dissiculter superatur. Hic ectropii tumor aliquando siccus est, sed nonnunquam copiam non modicam muci fundit, muco intestinorum sere similem , & a fluxulemoso, quem g. 9. descripsi, longe diversum. Qui fluxus mucosus remedia per epicrasin purgantia requirit, ut diarrhaea lenis, mucosia, per plures dies continuata, eum Oculorum fluXum, qui quodammodo diarrhaea palpebrarum dici posset, ad intestina materiem ducendo a palpebris avertat. Nam ab epiphora lena Osa hanc , de qua nunc loquor, oculorum humiditatem mucosam differre , non modo vasorum , ex quibus funditur , diversitas, sed etiam hoc phsenomenon probat, quod ab hoc muco postremo descripto , ex ectropio eiu uente, palpebrae non, ut a lemis conglutinentur.
In palpebris alia quoque tubercula nasci solent, quae, pro disserenti magnitudine & duritie , nunc hordeola, nune grandines appellantur & varium malignitatis gradum, varium ergo eXitum habent, neque indifferentur tractari debent. Hordeolum enim est tuberculum magnitudine & figura granum hordei sere emulata S, a quo etiam nomen traxit, ut plurimum oblongum & in superiori potius, quam inseriori palpebra observatum, licet etiam in inferiori quandoque occurrat. Est durum quidem, neque tamen asperum, sed multum prurit,& postquam aliquot mensibus palpebrae insedit , inflammatione accedente, suppurat, parvuinque abscessum sermat, ex quo materia casei similis , tanquam ex atheromate suppurante, exit, qua suppuratione sinita omne illud tuberculum sine ullis reliquiis disparet, pristinamque palpebrae integritatem sine cicatrice restituit. Sedem ergo habet in illis cavernulis, quae naturaliter bulbos ciliorum continent, obstructis
a materie lemosa ibi stagnante & condentata in casei duritiem. Curatione vix eget, quia nihil malignitatis inest , & a natura sola per inflammationem accedentem facile & persecte tollitur. Licet tamen suppurationem promovere & accelerare, applicatis externe talibus unguen
47쪽
guentis, quae calorem partis augere, neque tamen nimia acritate ocu los ipsos irritare & laedere queunt: cui scopo in primis rob sambues vetus , quod scilicet aliquot annorum mora paulo acrius factum est , convenit; hoc enim tuberculo mane & vesperi illinitum, emollit &ad suppurationem deducit. Maxime eo respiciendum est, ut, quando suppuratur, omnis materia recte & sussicienter eX purgetur. Nam si particula materiae remanet, haec magis indurata ibi fixiorem sedem
occupat, & originem novi & molesti morbi facit , scilicet trichia is
vel inversionis ciliorum. PlureS Observationes docuerunt, hanc tria chiasin semper ex hordeolo in susscienter suppurato suisse ortam. Vo-eatur autem trichiasis, quando unus Vel alter pilus ciliorum, qui nisturaliter ita arcuatus esse debet, ut superficie S conveXa oculo obveristatur, cuspiS autem e X terna respiciat, nune ita invertitur, ut cuspis
pili ad interiora recte elatur, illoque corneam ct adnatam tunicam contingat, titillet , pruritum ibi & dolorem & erysipelus producat rcui molestiae nulla alia medela hactenus indoluit , nisi ut pilus ejusmodi inversius, s Orcipe aut Volsella arreptus, extrahatur, qui tanaeuex suo bulbo intra mensis spatium denuo eX crescens eandem molestiam reproducit, eandem ex cractionis medelam , ut nepe repetatur, necessariam facit. Grandinis autem longe alia, quam hordeoli, ratio est, etsi ab ini tio similis videatur esse morbus. Grando a Utem, statim ac apparet, durior est & aspera, neque ita multo post osseam duritiem acquirit, atque , si in sedem ejus accuratius inquiritur, apparet exostosin esse cartilaginis lunulatae, quam tarsum vocant. Nascitur autem grando in illis praecipue hominibus, quibus etiam aliis in locis morbi ossi uin &exostoses sunt. Neque impune hoc tuberculum acribus eroditur aut laeditur ε, nam sit semel apertum est , & , exteriori cuticula ablata, aerem liberum admittit, malignitatem quasi cariosiam acquirit, & successive totum oculi tarsum exedens. miserabilem faciem reddit. Qui lue venerea eo usque insedii sunt, ut narium ossa & palatum & vo-
48쪽
mer exedantur , hanc etiam tarsit palpebrarum destructionem patiuntur , dum ab initio una Vel aliquot parvae grandines apparent , in quibus rosionis principium sit, ulcere carioso sensim totam marginem palpebrae eXedente. In leprosis etiam tam foeda cartilaginum tarsi consumtio succedit
Neque valde infrequens est etiam in illa scorbutica dispositione , qua ossa emolliuntur & eroduntur. Medici igitur providentia in grandinibus curandis eo tendere debet, ut quam diutissime maneant clauis; ab omni igitur irritante & acri medela abstinebit , solisque internis remediis eam malignam cacochymiam, quantum possibile est, emendare tentabit.
PALPEBRA sUPERIOR ex nervi assectione paralytica saeta, ultro delabens, atque ocκlum obtegens, visionemque impediens, sine ullo alio vitio externo , dicitur phalangosis. Homo hoc morbo laborans, si illo oculo cernere cupit , digitis elevatam palpebram tenere cogitur. Affectus hic nonnunquam morbos soporosos & apoplex iam prau agit. In hoc morbo levator palpebrae superioris paralysi affectus esse creditur. Accipit ille nervos a pari tertio: Mirum sane, unicum eum ramum assci posse, reliquis salvis manentibus; qua de re nullus dubitat, qui elevata palpebra Viderit oculum qUaquaversum se movere. Curatio dissicillima , plerumque nisi per operationem chirurgicam de qua hic nobis agendum non est) perffici potest. Crediderim tamen ego, prius esse insistendum in indicationibus paralysi accommodatis. Accedit, quod, auctoritate Clarissimi Praeceptoris mei H. D. GAuni I innixus, ausim proponere pro remedio saltem tentando, oleum tartari rectiscatum, destillatione per retortam acquisitum; penetrantissimum ac maxime resolvens esse hoc Oleum , Omnes norunt, quod primo Clar. LUDO vi CUs cum fausto eventu adhibuerat; in ungitur lini menti forma, vel cum cera malaxatum applicari potest loco adsecto. An huic morbo electricitas '
49쪽
LACHRYMARUM VAso RUΜ numerosi morbi sunt, quorum plurimi esticacem manualem Chirurgi periti opem sibi exposcunt, ideoque in hac nostra tractatione non habent locum . velut cancer glandulae lachr)malis intra orbitam sitae , qui sine totali totius oculi eX-sti rpation e in curabilis est; & is Flops in flammatorius & suppurans, &inprimis Mula lachrymalis confirmata, ad quam percurandam Anelliana methodus huc usque tutissima mihi esse videtur. De his igitur nunc dicere attinet. Interim exempla non valde pauca fistularum lachrymalium sponte vel a sola natura , sive manuali operatione simatarum, spem faciunt etiam hic leniorem viam aliquando ingredi licere. Quando igitur fistula lachrymalis recens, nec nimium inveterata, neque Ossaliae tenus ero a , neque nimium purulenta , & multo minus ichorosa materia est, quae estiuit 3 canalis igitur nasialis obstruetus quidem est, sed non destructus , tum profuit aliquando laetis vaccini recentis unciam miscere cum spiritus salis ammoniaci vino sit drachmis duabus vel tribus , illamque miXturam mediante plumula in eam narem intru dere, quae in latere inulae est, saepiusque de die resolventissimum hoc, neque tamen acre , remedium ad ostium internum dudius nas alis applicare , vel etiam eundem liquorem forti attractione quasi odorando in narem adducere, & sic per aliquot hebdomadas aut menses continuate. Simul convenit semel aut bis in die parvum cataplasma emolliens & resolvens externe sub oculo ad nares adhibere, ut ejus calore& sotu materia obstruens mobilior & fluxilior reddita suae resolutioni, a priori medicamine persciendae, minus resistat. Proderit simul intaterna dare remedja , quibus tenacitas muci & lemarum , has vias obstruentium, solvi & sic eX ternae methodi essicacia augeri queat.