Dissertatio inauguralis medico-practica, de medicatione morborum ocularium sine operatione manuali ...

31쪽

titulo remediorum antisorbuticorum Veniunt ; radices acriores galati .ge , gedoariae , curcumae , ari, pimi inellae albae, similesque herbaebeccabula gae , cochleariae , nasturtii , quae in sorma varia , ut notuimest , exhiberi possunt , in primis si ratio quaedam fuerit mercurii usum dissuadens. Fullo splendens faminorum , in pillulas redacta , speciscam utilitatem habet. His etiam externa jungere e X pedit. Ponticultis excitatus in brachio , vel in graviori casu seiaceum per cutim ductum , quum in prioribus a me recensitis morbis parum fruetuo sum sit , in his casibus magno emolumento est nam evacuat eX tela

cellulo a , ideoque ex tali loco, in quo adi possi & tenaces & mucosi

humores naturaliter colliguntur; tela autem cellulosa per totum corpus cohaerens & consentiens mucositatem etiam ab oculis avertere solet. Fumus tabaci ore suctus , nil faciens in prioribus morbis, pro .scuus omnino deprehenditur , si a lemis vitiatis segritudo dependet ;uti etiam sernutatoria , naribus attrahi consueta , nam solvunt &

CVacuant mucum , consentienS autem Cum naribuS Oculus partem

fructus abinde habet. Ipsis autem oculis maxime prodest mel rosarum saepius illiniri, cujus virtutes Magnus ac Ilustris ille Anatomicus& Physiologus, B. S. ALBiNUs quem inter Prosessores meos annumerare posse mihi gratulor remedii hujus quamquam simplicissimi nobis venerandus ille vir in collegio suo physiologico communica vit , dum de morbo graviori oculi ageret ; hujus enim resolvens ac emolliens virtus in pingui tenacitate neminem latet, cui etiam simu lustria balsamica exteriae jungi postulat, essentia aloes inprimis , uti& spiritus salis ammoniaci, cujus Volatilis vapor, praeterea quod mu- cum potenter resolvat, etiam nervos roborat, & in omni sere visus debilitate prodest. Praelicis suetum est in ejusmodi catarrhis adpringentia , ut alumen & vitriolum album , collyriis admiscere , quorum tamen adhibitio nonnunquam mala festimari debet; nana et si oculos siccant , retinendo tamen materiam tenaciorem strumas aut alioStumores producere queunt: vitrioli tamen usus pnestat usui aluminis.

32쪽

ADEPs in reliquis corporis humani locis tot morborum a uetor, etsi naturaliter intra bulbum oculi non ingrediatur, eum tamen totum cingit, orbitamque implendo bulbum & ejus musculos & nervos sulcit, fovet ac mulcet; quare adipis abundantia, defectus, aut acrimonia vel mucositas morborum Ocularium novam classem constituit. Si enim abundat nimium, tum totum bulbum ex orbita quodammodo protrudit, ut illa plica cutis externae , quae sanis hominibus ad marginem inseriorem Orbitae apparet, evanescat aut potius in monticulum elevetur , illamque foeditatem faciei creet , quam Buphtha Miam , vel oculum bovinum vocare solemus , cujusque varii gradus sunt, visionem quodammodo semper turbantes. Nam si haec protuberantia magna est, tum bulbum oculi radiis obliquis solis nimis exponit , cogitque homines , ut arctius claudendo palpebras luscitare uacquirant, id est , aperturam palpebrarum semper justo minorem esticiant, quassi per parVam rimam Objecta cernentes. Cum qua luscitate tape conjuncta est Myopiae etsi enim negare nolim myopiam, id est,

quando axis accuratae visionis valde brevi S est , etiam eX corneae aut

lentis crystallinae figura magis sphaerica derivari posse, observatio tamen docet, etiam sine hac homines myopes eme sola nimia bulbi extra orbitam eminentia. Quare homines natura non myopes, si rem propinquiorem vel minutiorem spectare cupiunt, Ope musculortim obliquorum bulbum quasi extrahere conantur: Ob eandem causiam in fantes & juniores omnes propter copiam adipis propius vident, senes autem plerique, quibus Oculi propter adipis imminutionem prosundiores sunt , longius a se prospicere possunt . propinquasque minutias non nisi specillis adhibitis distinguunt. Unde causa etiam elucet, cur plerique myopes simul lusci sint, presbytae autem late palpebras ape- Iire consueverint. Namque defectus vel infriciens copia adipis necessario contrarios effectus producit: scilicet bulbus tunc ad fundum orbitae retrahitur, neque modo motum habet impeditiorem, quia mu-: sculi

33쪽

seuli ab adipe non fatis fulciuntur, atque muleentur, sed etiam area, in qua objectu eX terna conspiciunt, fit minor, pauciores quoque radios luminosos recipiunt, ideoque quae valde propinqua & parva sunt, a quibus igitur propter molis minutiem copiosi radii reflecti non possunt, dissicilius vident 2 propterea presbiae evadunt. Unde homo, cujus adeps in toto corpore per febrem , vel per salivationem mercu rialem , vel per quamvis aliam causam consumtus est . cujus igitur oculi quoque profundiores in Orbita absconduntur , semper presbyta est, propinquas scilicet litteras legere vix potest, donec restituto perbonam diaetam & analeptica vigore, & recrescente per totum corpus adipe, orbitae etiam denuo impleantur; tum enim presbyopia spontecessitit, & axis visionis ad pristinam mensuram redit. Multo autem graviora Oculi mala nascuntur, si adipis constitutio in qualitate peccat. Pinguedo enim Orbitam implens naturaliter valde tenera, quasi medullosa aut butyracea est, sapore dulcis atque delica ala, leniter mucosa , ut flammam alere Uequeat, quemadmodum medulla ossium quoque di butyrum pro sanam a duceriace alenda inepta sunt, quae igitur si rancida & acris evadit , eosdem morbos parat, quos medulla rancida in Oilibus, cariem scilicet opum orbitae , in primis illius tenerioris Ossis , quod a similitudine os unguis appellatur, unde iniqua & raro curabilia ulcera fiunt , sensim ad nares serpenatia, earum septum erodentia, Ossi etiam ethm Oideo communicata, tumque ex cerebri vicini affectione mortem inducentia, qualia in illis qui ex venerea lue in Veterata, aut ex antiquato scorbulo decedunt, si ea quentia sunt. Frequentius tamen idem hic orbitae adeps nimis mucosus

evadere solet, tumque speciem buphethalmi aliam, & ab ea, quae in principio hujus f. descripta est, diversiam facit: scilicet non tam ipse

bulbus ad e teriora vertitur, quam potiuS adnata tunica cum Palpebris simul turgentibus. Quando quis ex maerore diu lachrymatus e it, aliqua hujus morbi imago spectari potest: circumferentia scilicet Oculi instar globi super ficiem protuberat , ut ex illorum prominentia stati m quilibet tristem maerentis animum intelligere valeat. Puellae autem chlarotico morbo laborantes tam elevatum oculi globum ostendunt di

34쪽

dunt, ut medicus eo solo signo ductus non dissiculter de natura moriabi , antea etiam quam de eo moneatur, judicare sciat. Pejor haec cum conversilo etiam in capitis telas cellulosas insinuatur. In cunctis hisce incommodis ad solius adipis boni restitutionem omnis indicatio dirigi debet, neque tamen hujus pagellae limites de adiposorum morborum cognitione & cura ample satis dicere permittunt. Causae enim vel dite teticae a victu vel copiosiori, vel justo parciori, vel pravo,

item a sedentaria aut mobili vitae ratione, aut ab affectibus animi dependent, Vel a veneno quodam lente suscepto nascuntur, quae prio ribus pejores sunt ; nam a reliquiis veneni rhachitici , aut Veneret,

aut scabiosi , aut sorbutici Originem saepe habent; quin etiam morborum praegressorum emaciantium aut replentium nonnunquam consideratio intervenit. Quare ad boni apidis generationem admodum varia remedia tam generalia, quam specissica requiruntur. LYMPHA TENERRIMA, quae internas Oculi cameras replet, ultimum locum in hac nostra de humoribus oculorum consideratione occupato. Lympha haec in salsa pellucidissima, inodora non modo anterioreS binas cameras, quae scilicet inter corneam & uveam, deinde inter uveam S crystalloideam membranam haerent, implet, Vesum etiam illam cameram , in qua humor vitreus est. Humor enim vitreus, etsi gelatinosus spissusque intuenti appareat, tamen ex doctrina Dexterrimi I UYsCHII mera lympha est inter tenues & arctissimos membranularum cancellos ita inclusa, ut non nisi his prius persoratis eri uere queat, in integro autem vitreo corpore conclusa

massam solidiorem qua sit mentitur, quum revera suxilis & mobilis lympha sit. Omnis haec intra bulbum oculi collecta lympha praeter dubitationem ex propriis vasculis, nondum satis demonstratis, eXcernitur, atque in alia vascula naturaliter quoque resorbetur, ideoquQquotidie renovatur S regeneratur; alias enim suam dulcedinem S

35쪽

perspicuitatem tot annis, quibus homo Vivit , conservare nequiret. Patitur haec lympha & sitos manes & morbos, sed proh dolori ra

ro , nisi per operationem manualem curabiles. Namque abundare potest, tumque comesie tunicae prominentem tumorem facit , spectaculo scedo. Eadem descere potest ; tum collabitur cornea & rugas agit. Ussuere potest in vulnere Oculi; ubi tamen, ut observata , inprimis autem nobile DAVI ELII inventum de extrahenda cataracta , cujus emendatam & felicissimam praxin a Celeberrimo minetelio cum maxima laude exercitatam vidimus, probant, paucis diebus tota restituitur & regeneratur. Eadem lympha frequenter opacatur , alienumque colorem assumit, non modo in senili aetate , sed etiam in juvenibus, si causae lympham turbantes vel oculo soli, vel etiam toti

massae humorum adhibentur.

Ejus obscurationis aquei humoris generale signum est, si colores iridis trans corneam pellucidam , vitioque sensibili carentem , vel in

totum conspici nequeant, vel alieno colore tincti appareant. Causae autem obscurationis permultae Observantur , Ut enormis calor externe oculo admotus, v. gr. serrum canden8, aut ejus scintilla , oculo propius accedens, aut alia ambustio quaelibet: dein omnis in flammatiotiveae similem obsuscationem relinquit, quae, si vasa resorbentia uvea destructa fuerint, nunquam posthac curabiliS erit: tum cuncta ea,

qute lympham universi corporis generaliter inspissant; arthritica dispositio, febris putrida, maleva , morbilli frequenter, episeptici motus,

seorbutus quandoque & Peneya narcotica copiose assumta , velut cicuta , a cujus copiosa assumtione talia eXempla prostant , aut hyoscyamus & opium, tandem icterus diu perpessus. Quaecumque autem mali hujus morbi causa fuerit, curatio semper dissicilis & exitus duabius manet: lympha enim semel corrupta, in reliquis etiam corporis humani partibus, aegre id pristinam integritatem restituitur; in oculis autem, ubi vel minima ejus labes tam sensibilem in visione effectum facit, vel nunquam vel tardissime emendatur. Operatio manualis in paucis

casibus, nempe si corpus vitreum nondum Opacatum, neque uvea tunica quoad solidas partes nimis laesia est, aliquid auxilii promittere vi-D dein

36쪽

detur, aperiendo scilicet corneam & emittendo humorem veterem, ut novus meliorque recrescat : de hae autem Operatione ejusque cautelis In praesenti tractatione non agimus. Quin certam est, si vitium lym. phte universale in tali corpore fuerit , aUt vasa humoris aquei secernentia & resorbentia magnopere laesa sint, nil operationem proficere, quia in locum vitiati humoris exhausti novus non minus vitiatus recrescet. Quando autem recens morbuS fuerit, & causae ejus non nimium malignae aut insuperabiles, tum aliquid a medicamentis externis externisque ad hunc scopum directis essici posse non dubia exempla spem saciunt. AEgrotus a diaeta carnosa Vinosaque, multo etiam magis a spirituosis potibus & aromatibus per annum & amplius plene debet abstinere ue carnes enim & sermentati oleo sique cibi lympham corporis humani deteriorem semper generant; nutriri autem debet sarinosis & succulentis fructuum horaeorum & radicum , uti etiam clerum non acrium dapibus. Deinde, quantum serunt Vires, emeticis antimonialibus diu, sed prudenter, scilicet ne tanta copia astumantur, ut ipsum vomitum proliciant, verum ut stimulum non ventriculo soli, sed universo nervoso & glanduloso vasorum generi imprimant , uti

oportet. Cui scopo vinum cum croco metallorum, aut cum vitro antimonii insusum , methodo Clar. HUXHAM II parallim, commode inservit, vel unum tartari emetici granum cum sussicienti quantitatu oculorum cancrorum bene conteri, atque tum in decem, vel plures

aequales partes dividi , singulisque diebus , antequam aeger cubitumeat, vesperi una portio exhiberi potest. Neque minus decoctum ligni gu aci recentis , debita dosi per plures menses ingestum , commendari meretur. Sunt etiam, quos cortex peruvianu S, diu assumtus, juverit, cujus virtus eximie roborans totam oeconomiam animalem emenis dando , ejusmodi secretiones particulares nonnunquam restituit. Externa remedia hoc in malo non magni valoris deprehenduntur, nili a vapore spiritus salis ammoniaci sortissimi, ad oculum admisso, aliquid forte sperare liceat.

f. XII.

37쪽

Quae hactenus proposui cuncta, eum scopum habent, ut, quicum que etiam morbus Oculis acciderit, si is ex humorum aliquo vitio originem sorti tus est , in curatione ad spetialem hujus humoris emendationem, aut revulsovem, aut ezacuationem respici debeat. Quum igitur frequentissimus sit ophthalmiae v. g. morbus, isque adeo pertinax stepe & contra multa remedia tentata rebellis, ut per plureS an nos duret, hominemque dulcedine lucis & vitae privet, cogitandum est , quod unus hicce morbus aliquando ex spastica nervini succi agitatione & in alio casu ex issius sanguinis fervore, s sepissime etiam ex bilis per hepaticas vias in sussciente sequestratione, neque minus extirinos salis ad oculos nimia congestione, vel ex adipis singulari acredine rancida, aut ex lemosi ceracet humoris desectu & blanditie imminuta , imo ex ipsius lymphae, vas a sua & vasa vicina obstruentis, spissitudine fieri possit, ideoque pro harum causarum disserentia longe alia sibi medicamina poscat, quae si prudenter inquiruntur sic debi a cura applicantur, effectu desiderato non carebunt. Quare ophthalmias epissime & brevi tempore solis nervinis , stomachicis, & roborantibus medicamentis cessit , quae quamdiu evacuantibu S aut temperan . tibus tractata suit , semper pejor reddebatur ; alia ophthalmia sola temperantia & sanguinis servorem evacuando vel emendando minuentia sibi poscit; aliam vesicantia & ad urinas ducentia medicamina juvant,& sic porro, ut in prioribus latius eXposui. Eademque consideratio non tantum in ophthalmia , sed etiam in aliis oculorum suxionibus, in epiphora diversa, in erosonibus, in ciliorum desuxu, in lippitudine, fruinosiate & similibus supra descriptis affectibus adhibenda erit. Nisi enim in humoris peccantis specialem cacochymiam inquiramus, inutilis erit medela.

f. XIII.

Quemadmodum autem humorum ad oculos tam varius confluxus &ex eorum differenda tam differentes eorum morbi oriuntur, ita non

minus

38쪽

minus ex solidarum oculi partium sangulari fabrica lanctio ejus multiplici modo turbari solet. Nam supra g. q. jam monui, oculum ab omnibus reliquis corporis partibus in eo differre, quod nullus solidarum ordo reperiatur , qui non ad Oculi constitutionem pertineat ac requiratur. Quamobrem tot etiam morbi in uno oculo postibjles

sunt , quot in reliquis visceribus singulis sere deprehenduntur, quorumque dijudicatio sine accuratiori fabricae hujus cognitione dissicillima est.

f. XIV.

Tu NICA ALBUGINE A vel adnata oculi ex triplici lamella constat : exterior est productio sive reflexio cutis palpebrarum cum peri steo orbitae firmiter connexa ,& ante bulbum expansa, in statu naturali niveo candore gaudens, quae truncul OS venosos & arteriosos pulchre ramificatos habet ue reliqua exterioris lamellae vascula non nisi pellucidam naturaliter lympham vehunt; ita tamen sunt comparata , Ut accedente irritatione per illapsa in oculum acria , aut ex admisso fumo , vel a frictu , aut a lachrymis acrioribus , rubrum sanguinem admittere possint, tumque momentaneum erbipelas exhibeant, quiete aut levi sotu facile cessans. Hunc affectum vocaVere Iaraxin adna Iae, id est , perturbationem , sive erysipelas superficiale , neque dolorosum, neque visui nocivum. Sunt , quibus haec taraXis frequentius accidit ex nimia ple thora capitis , ex crapula scilicet ; in nimis sorti collaris striis tura; & in pectoris asseditionibus, si sanguinis per venas jugulares descensus impeditior evadit. Si autem sine causis ejus modi externis & accidentalibus diuturna ct rebellis albugineae tunicae rubedo infestat, ut plurimum de tali causa cogitandum est, quae se ri ea totius corporis , quorum haec albuginea pars esse videtur vel saltem maXime connexa cum periosteo sive pericianio , lardjt , S iuprimis quidem de venerea labe. Qui enim luis venereae majorem gradum nanciscuntur , non modo dolores oseocopos , sed plerique etiam tunicae albugineae continuam insammationem sine visus deperditisne patiuntur, adeo ut vasa venosa super alb Ugineam decurrenda , n0dosa di varicosa evadaat , non scedo tantum spectaculo , sed

39쪽

sed cum palpebrarum etiam motus impedimento. Praeterea ut reliqua periostea , in statu naturali sensus e pertia , si inflammatio accedit , graviter dolent, ita etiam Senerea haec taraxis vehementer dolorosa evadit. Hi autem solo mercurio & lignorum decoctis, additis tamen propter calorem doloremque temperantibus remediis, juvantur. Nam Chirurgica per lusio varicosorum nodulorum insuffciens & brevis motarae adminiculum parat. Multo autem dissicilius oritur malum , si in eadem hac lamella externa , post praegressam ejusmodi tapax in diutur.

nam , duriora tubercula nascuntur , quse perlas vocarunt veteres ,

a plerygio ivox describendo in eo diversas , quod dura , elevata &semper ad attactum dolorosa sunt , plane ut nodi & ganglioidei tumores in perios eis reliquis ex causa Venerea nati, neque aliis remediis , quam illi , curabiles , cultrum raro permittentes, praeprimis quamdiu rubedo inflammatoria albugineae durat , adfluxusque acrioris materiae continuat. Praeter dictam vero labem etiam aliorum humo rum in eadem tenera albugineae vasa deponi solet , inprimis billos ,rum. Nam ex Deri historia patet, hanc tunicam penitus & diu flavescere & a bilioso humore tingi posse , quare ut in aliis membranis erysipelata ex decubitu sellei sanguinis , ita etiam pertinax albugineae taraxis ex sola bile abundante & huc conversa fieri potest , quae igitur necessario alienam a priori curam requirit. Quin etiam caerulescere eadem membrana potesst : quod si in juventute & infantia

contingit, ut plurimum futuris phth: eos glandulo de & mesentericae

periculum indicat , quatenus universi corporis lympham a suo albore naturali deflectere & atrabitaria tenacitate inquinari declarat. Altera lamella tunicae albugineae , quae post priorem expansa est, speciem telae cellulosae reseri, per quam prior illa cohaeret cum tertia. Altera haec lamella in statu naturali vacua esse videtur, sed praeternaturaliter plura ibi concrementa nascuntur , quae oculo sceditatem& non raro vi tui impedimentum adserunt. Nam primo ea tela cellulo a ita ampla & lay a seri potes , ut exterior lamella non recte satis ad tertiam jungatur, sed quasi rugosa evadat, rugisque suis palpebrarum motui quodammodo ossiciat, quale malum ut plurimum in

40쪽

illis, qui salivationem mercUrialem copiosam S inprimis repetitam sit

stinuerunt , frequens est , Ut ex eo solo qUandoque phaenomeno eos qui tali curae subjecti fuerunt, cognoscere liceat. Si magnae & valde exstantes sunt rUgae, cultellum requirunt, ut pars albugineae resecta reliquis ejusdem partibus se contrahendi majorem facilitatem praestet. Collyria etiam aluminosa & saturnina contractionem adjuvant. Deinde in candem telam cellulosam se insinuant saepe variae sordes , a quibus maculae & pterrita varii ordinis & variae durationis oriuntur. Pterygium enim in altera hae tunica haerere , ipse adspectus oculi docet , quippe tunica exterior glabra & leniter tantum elevata est ,

nulla autem asperitas neque ullum verum tuberculum observatur. Haecpterygia igitur ex adipis morbis Originem habent , atque maxime tum Oriuntur, si per causam aliquam praeternaturalem adeps humanus adeo attenuetur, ut in tenerrimam hanc telam, ex qua naturaliter eXcluditur , intrare , ibique massulam aliquam pinguedinosam deponere poliast. Quamdiu tale pierygium in sola albuginea est , visum non impedit , accidit autem ut talis macula successive crescens ipsam corneam vel partem ejus tegat, tumque luminis ingressum turbet & imminuat. Docuit enim PRAES TANTISSIM Us WINSLoWUs&post eum viderunt anatomici reliqui super ipsam corneam eae tendi telam cellulosam , naturaliter insensilem fere & prae tenuitate vix demonstrabilem , sed quae praeternaturaliter intumescere & aliquid humoris peregrini recipere possit. Solent ejusmodi pterygia ex variis quidem adipist vitiisl originem su mere, primaria tamen s arat: primo rhachitis infantilis, & quae pierygia quidem hac ex causa nascuntur post septimum aetatis annum , sponte sanantur; deinde favus puerilis , cujus soboles dissicilius cedit ; tum variolae inprimis & morbilli maligniores , in quibus tota tela cellulosa hominum pure scatet mobili, omnisque adeps funditur , ut mirum non sit, sordes purulentas in oculorum etiam telam cellulosam insundi. OrtUS pterygiorum plerumque antecedentem vel comitem habet leniorem Oculi inflammationem,

quo ipso calore & motu majori adipis ingrestus sacilitatur. Neque tamen adiposa materia sola pterygia sormare potest , sed etiam issius