장음표시 사용
51쪽
I. Ut baere sapientes, quae haeres patro-eistari videntur.
. Ut schismaticae , quae unionem fidelium
tum suo capite dissolvunt. . Ut erroneae, quae a veritatibus non divinis alienae sunt. 6. Ut male sonantes , quae ob terminorum suonim aequivocationem intellectum perversum facile admittunt. . Ut piarum aurium Usensi TAE, quae in causis religionis quidquam grave auditu Praeseserunt. s. Ut impiae quae a pietate e& conciliisezangelicis animos abstrahunt. 9. Ut blasphemae , quae Deum aut caelites contumeli se adgrediuntur. ro. Ut scandalore , quae sceleribus parant
D. Ut temerariae , quae nullo satis solido a uologiae sundamento nituntua.
12. Ut periculo se , quas vir circumspectus di prudens rublice prostori non auderet. Ceteriim de Romanis librorum Censuris iam
supra not. c. n. 3. ejusmodi dedi monita : ad quae omnino reflectere oportui . Cons. cl. de Riegger. l. c. I 33. usque 136. e Curia Romana una cum canonum cGl- Iectionibus tum maxime occupari caepit, quando invalescens adpellationum & recursuum frequentia , relaxatio canonum in exemtionibus privileriis & indultis scse exerens , lacta ad sedem Romanam causarum arduarum & tot dispensationum translatio & peneratiin conciliorum provincialium ac F piseopalis potet latis restrictio tantum Pontificiorum Decretorum multitudinem procurarunt , ut quod Lun ivs de jure civilis in vita Aedes p. 92. ait , scilicet hoc esse multorum camelorum onus, i dum plane de Iure Canonico queat enunciari.
De Authoritate Collactis ivm Iuris Lee fiastici. ε 32. Quicumque autem perhibeantur Canones , quaecumque eorundem Collectiones etiam Recepta elle noscantur , sola sui exilientia , sola , quae in complexu contigit, receptione, tantam sane nobi S nondum auctoritatem faciunt, ut tam g ureati obtutu corum , quae continent sa) quam speciali pro civilium legum concur- tu adhibenda cautione b sccuris nubis liceat supersedere.
a Iuvat hic materiaes, quae in canonibus, e cumque collectionibus continentur, di ilingue
quae sunt vel dogmaticae, a . . quc has , si vere tales . sunt, profecto ex receptione obligare, dicere non Postianus, ut-Pote cum Promul tionem quidem desid
qain quidem pariter rcceptaoiae haudqua- Temporales. quae fiant.
Vel publicae, atque istae, si cum jure publico universat, aut fundamentalibus Regnorum legibus conspirent, etiam inde ; non vero a canonibus suam obligandi vim habent; si
vero universali particularive juri publico adversentu r , incastim ejusmodi canones ultra suos limites adversari novimus . Quidquod Canones, vel Bullae divino illi Hri publico univcrsali ad veri intes: ceu cit Bulia in coena Domini, nec quidem valide unquam rec iρι potiterint. Vel privaἰx, atquebar pariter . quia pro
pria Eccisiae potestas quam eo in sensu indigent, quasi eas Principes aut Episcopi r jicere, vel ii dem vim legalem tribucre prolubitu possent . Enimvero diximus alibi non aliud Principibus & Episcopis cilc jus: quam inspiciendi, num lex Iecksiastica vere talis adsit, quae scilicet
neque rerum pliblicarum saluti & juribus
Principum neque in p1rticulari etiam Fcclesia animarum bono& auctoritati F piscoporum ab ipso Deo immediate provenienti ex natura sua praeitidicarcpotcli; atque ejusmodi lex Ecclesia ira vere sadiit , tam Principes quam Episcopos ad ejusdem promulgationem non impediendam omnino in consci t a usio non ad temporales privatorum causas sese extendit , ins aliqua: receptae sint , ta Ten non Ut canones , ted ut leges nostrori in Principum nos obligant quemadmodum responsa pr.identum etsi recepta & adoptata sint, non tamen ut m- sponsa prudentum, sed ut constitutiones ipsius
Iustiniani vi legali pollere , quisqtie Iuris
consultori im, qui alte cogitat, riteque costata exprimit, concinne docebit. Unde quid aliud concludemtas , quam Canones , qui quidem in temporali privatorum causa decidunt, veluti non unquam aliter ac leges Principum valebant , ita posterioribus Principum legibus, Ec G-
52쪽
DE AUT II ORITATE COLLECT. IUR. ECCLES. 29
esse obligatos , ut adeo tionum locorumque si rietas inter Agem canonicam γ civi i=ν , ad ipsam ejusdem pro- tutis , si quae in con- runt qao libet Dr IN suo Potio est obier-mulgationem di obli- trarium hic eY illic Ob- vanaum. In utroque scilicet sero valor cano- candi vim n rc quidem tineant esse abrogatos, nis in causia spirituali agnosci, eademque cautit causa socia vel mi- seu quod idem eis , sa judici ecclesiastico relinqui, in inroque sorori initim concurrant, ac has Canones tantum vasor le is in calica temporali attendi , ea tota illa sua in pectio- salvis Principum po- denaque caiisa, etsi ex privilegio ea ad Eccle- ne nil aliud , nisi id fieriorum legibus ar- siasticum tribunal pertineat, secundum legis te- quod lex Ecclesiallica que particularibus lo- norem debet pertractari. non esse posse ex ra- corum statutis valere . Si Jus Canonicum in causa temporan clationis & revelationis rum civilem in eadem causa ob eurum est, dictantine innotescit , tum etiam in hae causa civili Ius Canonicum
queant removere. clarum eatenus sequi licebit, quatenus non po-Vidcii, quam exuta cum Iimitatione ad com steriores Imperantium seges aut locorum par poris Iuris Canonici & quarumcunque aliarum licularia statuta obllant. His enim nota obstan-
Collectionum aut Bullarum receptionem debeat tibus etiam in causa civili Ius Canonicum tan- provocari. Λtque hac igitur eadem cum limi- quam legem eorum, qui id recepere, Princitatione, & non aeliter Ius canonicum in Ger- pum spectare debemuς; scilicet juxta ea, quae mania de Austriacis terris receptum esse di- paulo ante praemissa sunt. Ces. 3. Si Ius civile Romanum collidatur eum bὶ Genuinas, quae in Canonum & legum Iure canonico in materia eivili ; denuo nisi collisione secundum utriusque potestatis ditiin- contrariae extem po Driores Priscipum legesctionem ob ervari debent, has regulas accipe. Tel consuetudine ρ , Ius Canonicum praevalere r. Si Canon colliditur cum lege & jus quin arbitror. Atque hoc qui iam ideo, quia qua-dem utrumque sit clarum; in causa Ecclesia- tenus Imperantes in civilibu et recepere Ius Castica CANON ; in civili Lgx vim suam pro nonicum , eatenuς hoe ipso nobis civilem Iure utroque sero ita exerit, ut & prosanus Iudex Romano posteriorem condidere. in suo sero nil contra causam spiritualem at- Quas contrarias & absurdas adversarii ει- tentando , canonem revereri , & suo quoque illunt Regulas, eas referre nauseo. Impingunt in foro Iudex Ecclesiasticus aut nullatenus se denique contra illam pridein nobis stabilitana civilibus immiscendo , aut si ex privilegio id utrivique potestatis distinctionem , & ideo a ipsi competit , secundum voluntatem summo- quovis, qui vel elementa sanae Ilaisprudenti erum Imperantium judicando Iegem venerari de- eccletiasticae didicit , ii Rite dissicultate resol-beat. Quae sane regula rectis principiis eth con- vi intur . Vide eas , si placet, in P. Schmalabsormata magis ac illa: si manifesta est contra- frueber I in Eccles. Dis . pra l. f. D.
53쪽
s. 13. HAbitus Leges ad Ecclesiam pertinentes ex principiis certis Nexu legitimo deducendi , easque ad Casus obvenientes adplicandi , Junsprudentiam Ecclesiastimcam a constituit.
a) Ius jam pro ipsis legibus aut comple- b Si sib canonibus intelligantur qua cum-xu , iam pro facultate morali legibus confor- qNe leges ad Ecclesiam pertinentes , quarum miter agendi , jam pro scientia legum sumi scilicet nullae ex completo Iuris Ecclesailiet non ullum etiam primis duntaxat Iurium no- ambitu secludi pollunt, Ius Ecclesiasticum, ut tinnibus imbutum latet . Hinc cuivis tali, sa- etiam canonicum adpelletur non moramur. Sed cite quoque erit perspectum, quando Ius Ec- de ab illa sui parte , qua rescripta & decretaesesi cum pro Ecclesiastica Iurisprudentia , Pontificum continentur, Pontificium vel a s,quando alia sanificatioue accipi debeat. crosito objecto ditae sacrum poterit adpellari.
3. q. Patet Principia legum Ecclesiasticarum 6.9. usque qo.) etiam Juris prudentiae Ecclesiasticae principia clla; atque adeo ad comparandam sibi solidam Juris Ecclesiastici prudentiam haudquaquam illud commune Corpus Juris Canonici sui licere, sed I. Jus naturae, II. Sacram seripturain, lII. Traditionem, IV. Statuta Conciliorum , V. Ecclesiae consensum , VI. Consensum sanctorum Patrum , VII. Dccreta SS. Pontificum & Epistoporum, VIII. Latas a civili Imperio circa sacra coi illi utiones adhiberi debere a .
a I I im commune canonici Iuris Corpuς esse nequeunt, de illis quI intrusi si inr, oppa ex omnibus iis dem sontibus, unde Iuris eccle- sitae doctrinae Canonibus probe examinandis naz- fastici prudentiam restat irato hodie genuino do- nere, atque adeo nuda ad corpus juris provocendi more repetimus, ejusmodi praela missima catione minime contentos reddere potuissent. exhibet loca, quae si modo a medii aevi Can Sed ea tunc denique erant tempora, queis silbnistis in oculos animumque fuissent admissa , nomine Diridis 'ae iuris nil nisi quorundam in eo etiam de ipsis his fontibus sellicite inspi- ci .i is & Canonici corporis jure decisorum ma- cicatis & quandoquidem contraria simul vera situm notitia veniebat.
f. s. Patet II. Pro diversitate legum Ecclesiasticarum, quarum scilicet aliae na- tkrales aliae positivae , aliae divinae aliae humanae, aliae scripta aliae xon scripta , aliae publicae aliae privata ; demum aliae veteres aliae nova aliae novit a exissunt , Ecclesiasticam quoque Jurisprudentiam tot diversas sortiri partes atque divisiones. g. S6. Et quidem ne perversum S praeposterum fiat Jurisprudentiae Ecclesiasticae studium, praeeipue illa Ecclesiastici in publicum & privatam diviso est adtendenda. g. 37. Ius pkblicaem Ecclesiasticum complettitur nempe leges , quae ipsum statum Ecclesiae & nexum inter membra Ecclesiae ejusque Rectores concernunt, a atque denuo in xniversale, quod ad omnes Ecclesias generatim & particulare , quod ad hanc iliamve Ecclesiam pertinet, dispesci debet . a Eo
54쪽
DE INDOLE , PAR T. AC DIVIS. IURISPR. ECCL.
αὶ Eo m capite, quod non omnes suris Eccleaal fici Auditores Ministri aut Consiliarii priblicorum negotiorum fiunt , t idquaquam concludi potait Ius publicum Eccletiasticum non
adeo necessarium aut saltem non aleo colencitam esse. Eniimvero: non omnes auditores Iu
ris , Minii iii aut Consiliarii publici fiunt , de
tam ri Ius publicum universale dc gentium quivis agnoscit necessarium ac pr cipue addiscendia tri esse; cum videlicet ibi civilium legum &Obligationum sundamenta sine quibus nec recta scientia nec secura legum executio sperari potest, penitius aperiantur. Atque iam non ullus
Imperantium civilium est , qui doctrinae Iuris publici , et si ibidem generales Principum ipsb-
m obligatioves explanentur, palam tradendae ellet Contrarius. Itaque etiam II. in Iure publico Ecelasiastico fundamenta omnium legum Ecelesiasticarum, quas non tantum Ministri Ecronsiliarii status noste debent , comprehendim-Cur. Prae aliis omnibus autem ut sundamenta
sisti de pertractentur quis reprobabit Et numi itur doctrinam de natura, sorma dc potestate Ecclesiae a Christo conititutae , unde omnis legum Ecclesallicarum vis di intellige.uia dependet , non intensiore studio humanis legibus pr. mittere licebit. III. Etiam advertendum oel, ipso; Ministro; publicos, ipsos Ecclesiae Rectores in negotiorum publicorum multitudine dc gravitate conflii, dc opera privatorum homini muti debere; quomodo igitur Ecclesiae, quomodo Reipublicae erit prospectum, si tantum Ministrici Consiliarii jure publico Ecclesiastico solide sint imbuti IV. cum Misistri publici , Consiliarii & Ecclesiae Re loetes non nascantur sed fant , quomo tu ut tales fiant , sine docentibus Pacerit obtineriὸ Quemadmodum fine ex se bolis medii aevi prodiere trales, qui ad negotia pu-b ica dein adhibiti, si non praecipuo quodam spiritu ad hau stas spurias nationes proprio TV iltoque labore emendandas prius sunt perducti , exiguo & Religioni dc Reipublicae emolum2nto tuere, ita Ec scholis restituta puriore scientia vigentibus jam prodibunt tales, qui inter Sacerdotes 3c Imperium Concordiam crim genuino titriusque commodo dc splendore usque magis si int roboraturi . Et num quaeso U. Iuris Auditores jam in certo cogniti sunt , qui aliquando in sacris prolanisqtie dignitatibus suler-bunt, dc num iidem tunc demum, ubi ad ejusmodi dignitates accipientur, ubi jam executioni principiorum rite haustorum s ludere debebunt , ipsis prirnum principiis studere incipient Prosecto haullis solidis principiis UI. illa, quae
mere curialia sani & pro varietate curiarum in multis variant, facili dein negotio addiscentur , cum UlΙ. quae ad doctrinam decretalium auditoris Iuri; necessariam pertinent , in institutionibus Rienerianis fuse pertractentur, nec eaedem inuli tutiones hac in parte nimium angustae adhuc ulli visat sunt, sed oc VII l. naturam, fornum dc potestatem suae Ecclesiae Christiis
omnibus notam esse voluit; omnes autem utcurialitiae fiant, nec divina nec humana adcit vocatio. IX. Eo ipso tempore , quo plus laboris curialibus, qu1m simplici Legum Ecclesiasticarum studio impendebatur, hoc idem studium etiam magis in scientiain forensium tricaru. n dc formularum litiganda abire coepit , multasque in iurisdictione dc disciplina Eccles allica mutationes nec Rebus publicis nec Religioni proficuas induxit. Quae nequaquam a me temere prolata , sed pridem a viris pietate eruditione & Ecclesastica dignitate conspicuis dicta sint. ConfUan-Εspen P. III. Tit. UIl. c. I. F eury P. III. Inliit. Iur. Can. c. c. dc ejus em diis. de juri: ai-ctione in milae collectionis selectarum lucubrationum distributione 9na. b Illum nexum, qui intercedit inter civilem Imperantem qua talem , dc Ecclesiam . quatenus haec civilibus fruitur commodis, Ocndab ejus lem consortibus sib praetextu Religionis rei publicae noceatur, attendi debet, nulla rati δε- ne nexum Ecclesiallicum, sed tantummodo civ
te, illa , quae habitum Ecclesiae ad Rempublicam determinant, nomine Iuris Ecclesiastici publici externi optimo arbitrio distinguuntur abiic, ouae ad statum Ecclesae in se spectatae pertinent , atque pariter bene jus Ecclesiasticum
. 78. Ius vero privatum Ecclesiassicum privatas singulorum fidelium actiones reis spicit; & prout vel communiter omnes fideles vel tantum peculiariter hujus illius
ve particularis Ecclesiae adtinet consortes, ita non minus in commune &1peciale abit.
S. P. Doctrinam de recta legum interpretatisne quisque ad Iuris Ecclesiastici studium accedens ex praemittendo studio Juris naturalis a) hausisse debet , atque adco ad faciendam legum Ecclasiasticarum interpretationem jam facile vel me tacente adplicabit . .
a Ibi scilicet jam quivis edocetur , quid quando extensivae , quando retiri uvae locus λinterpretatio generatim , quid authentica quid unde rationes legum, si eae non legales seu doctrinalis, quid usualis, quando declarativae , ipsis legibus e pressae, aut prorsus arca e sint,
55쪽
dc ouidem rationes leatim laena intrincaeae ceu sbὶ Cons Uvolis in liolis subseciv. in trimphiloiophicae , quam cxtrinsecae seli historica: Vern. & Autum. de rationibus legalibus ea eruendae λ quomodo vulgaris a philosophica le- riumque abusa . Montesquieu de l' Esprit deuexum cognitione differat , & quis Spiritum le- loix. Heununtii viritus legum Germanicastis tenere dici queat λ Cons. Cl. de Martini rum. positi de lege nat. cam M.
De V itia Atteraria Iuri prudotiae Ecclesiasticae. g. 6o. Plenam cognitionem Ecclesiasticae Jurisprudentiae incassum omnis ille iactauerit , Cui ejusdem notitia Litteraria seu notitia I. Ecclesiastico Iure Consultorum a. fautorum hujus studii 3. quae in eodem ab illis edita sunt , scriptorum non et l
.iὶ Cons. Halliiche Reytra re gu der iuri- renda notitia Iurisprudentiae litteraria: ; praesti schen selehrten Hillotie 17 34. 1761. , aucto- missa ejus editioni f. ist. Iuri Thomasii Ers a so. ru Dan. Netteibiadi , Augult. Rud. Ies Αu- Car. Ferd. Hommelii Progr. sub Titi Seholanemanni primae lineae hilloriae litterariae Ha- Iuris litteraria I .ips i 18. Eiuidem litteratu- nov. 17so. Io. Frid. Eisentiarii Inllit. hilloriis ra Iuris i 61. Dan. NettelblAdt initia hil Ἀ- Iuris litterariae . Edit. II. auct. 3c emendat. riae litterariae Iurid. universalis Halae r 774. Heimst. x763. Rud. Chr. Henne Praef. de acqui- &c.
g. 6 I. Cuin non omnes , Iurium periti a) sed tantummodo ii, qui immediate& maxime eruditis scriptis de jure bene meriti sunt, intra limites notitiae litterariae hujus studii venire queant b) etiam prima vos Canon istas non alios compellare possumus, quam illos qui saeculo VI. saltem in suis eoilectionibus jam aliquid artis & singularem materiarum distributionem adhibere coeperunt e) a Uide de Iurisprudentia D. Pauli Dister- Ecelesiasticorum , qui Iuristae fuerunt, Hiθρ-
'ationes eitatas apud Nettet bladi init. His l. lit. rica Documenta, Ienae I 16.jurid. β. 3 a. porro Io. Mich. Heineecit Differt. b Netteibiadi l. e. historicam de Iureconsiuitis Chrillianis priorum cὶ veluti Ioannes Seholasticiis , Dionysii is oculorum , eorumque in Ecclesiam merita . exiguus, Martinus Ac Fulgentius Ferandus &e. Halae 1 is. & Jo. Ernesi. Florhe, Scriptorum Cons Tab. III. dc IV. dc Netteibiadi l. c.
g. 62. Et post istos quidem dein illi omnes, qui saeculo VII. VIII. IX. X. &XL floruere a Canonis larum antiquorum clas Iem conficiunt b).sa Cons Tab. IV. & IV. bὶ Net te bladi I. c. g. m. φεῖ. Medium Canoni starum aevum initia sua a Saeculo XII. a suosque progrzi Ius usque ad Saeculum XV s. habuit b).
a Tum scilicet adparuerunt decretistae a Ibin Vide chrono oicum Breviarium Ju- primaevis Canonillis multum diversi de magis risperitorum Saecuti XII, XIII, XIV & XV, de Pontificiorum, quam aliorum canomun liuia in Hall. Bettr. Mi Historiam Litterariam Judio solliciti Netici blati l. c. q. 326. risurum Vol. III. P. XII. P. L
64. Et quidem amodo canones excolendi , quo inter se differebant illius temporis Iu reconsulti, Itogatores sa) alii, b) alii, non tales fuere e .
a GL 1, sint breves verborum in legibus
obviorum eyplicationes, atque adeo patet , quinam glos atores in sensu stricto dicendi sint.
56쪽
DE NOTITIA LITERAR. IURIS PR. ECCLES.
b In latiore significatu omnes ii Iureconsulti sistent dici Gloilatores, qui a Saeculo XII.
usque ad saeculi XIV. primam partem vixere. Hine Glossatorum Dux constituitur Gratianus dc dein qua tales cumprimis laudantur Reyneriis Bella eora; Berntardus Circa ἔ Raymundus de Pennasorti; Hugo Uercellentis , postea serrariensis Episcopus ; oncredus R Corneto Academiae Bononiensis Cancellarius , qui fi M Tuit circa a. t xi . Ioannes Semeca Teutonicus sive Germanicus Litus Praepositus Halberita 'diensis a. ret 69. mortuus , Bartholomaeus Bri-Xiensis circa a. r Σ36.; Henricus de Segusia, iactus Card. hostiensis, circa a. ia 36. Guillelm. Durandus mig peculator circa a. t 263. discipulus Henrici de Segusia , Nettet bladi l .c. f. a 34. dc 13 .
e Inter hos praecipue reseruntur ex saec. XIV. Ioannes Andreae Proststbr Patavii, Pisis& Bononiae , Henricus Boich Pros Pari sis . Ioannes Caelderinus Bononiensis , Albericus de Rosate Pergamentis. Ex saec. XU. Petrus An charanus, Franciscus de Tabarellis seu Tabi- rella Pros. Patavii & Florentiae ; Nicolxus de Tudesthis Pros Senis, Parmae dc Bononiae dein factus Archiepiscopus Panormitanus , ob quod
etiam vulgo Panormitanus dicitur; Ioannes a Turre remata Pros Rom. . Andreas Barbatia Pros. Ferrar. Ac Bonon. Ioannes Antonius a
S. Georgio Pros Ticini , dein praepositus aedis Ambrosii apud Mediolanum dc inde Praepostus dictus. Netteibuti l. c. f. 242.
Qui subinde a saerulo XVI. aut floruerunt a aut adhuc florent bin recentiorum cauoni starum classem se constituunt d).
a Uid. peneratim Math. mesen cli exempla Iurisprudentiae Lips 1 1 2 s. Claudii Sinceri vitae & scripta magnorum Ictorum Tom. l. miteb. III 3. recus i is. T. II. ibid. 27 3. T. III. I is. Theatrum Historicum Ulustrium is praestantium Polit. ἐν Iuris Peritorum P. I. Franc. 3c Lips. 17 Io. P. II. Berol. I723. Frid. Iac. I icheri vitae cl. Ictorum Ienae 3722. speciatim Melela Adami Uitae Germ. Ictorum Ec Politicorum, qui seculo XVI. & quod excurrit, floruerunt. ChronoI. Breviarium Juriiserit. eelebriorum Securi XUI. in Hall. Mit r. ad Hol. Litter. Juristarum . Uol. I. P.
. P. 7o2. 7o9. Hen. mitten Memoriae Ict rum Secut i XUII. clarissimorum renovatae Franc. I 676. Chronol. Breviari ut sipra , Seeuri
vol. I. P. 4. p. 729. seq. dc UOl. 22. P. F. P. I. seq. Porro Chronot. Breri ut supra, Securi XVIII., ad eamdem Hist. Lit. Jur. Vol. II.
P. IV. p. 269. seq. dc P. VII. p. 397. seq. nec non P. UIll. p. s s. seq. Prima Continuatio hujus Tractatus Vol. III. P. X. P. 38 I. seq. Secunda Continuatio ejusdem i. c. P. XII. β. 779. q. CDf. Neriel Miat. l. c. q. Is y. usque I 63. bὶ Uid. Io. Iacob. Mosers, Lexicon Iuriasperitorum nune viventium in Germania, qui
de Jure publice docent, De qui seriptis se
protiaerunt , Tullichau r 39. Goti. Aug. Ie- nicten , AEqua Documenta de vita is seriaptis nune Silentium Germanorum Jurisperi. torum , cum P otii ad Lexicon Meser, Liniae 1739. Cesiliophori wetalici, Acta iuri nunc vident in Germania. ad instar Lexie furi eritarum, ordine alphabetico I. T. Alar suburgi t 48. II. T. ibid. t 49. Εjussiem Explorata Documenta nunc viventium Juri perit. I. T. Halle r7s . II. T. III S. III. T. 1739. IU. T. II 6o. U. T. I 76r. VI. T. 276s. Breviarium Alphabet. nunc vivent. Iuri erit. in Hal. Beltr. ad Hist. Liter. Jursarum voLIII. P. X. p. 33t. Erisdem Lexicon sive Compendium Vitae omnium nunc vivent. Jurfρε-ritorum, ordine si abet. ibid. I 66. coni. Cl. Neriel blat l. e. q. 263. usque x x. Cl. Schotti
suppl. Biblioth. Lippenii pag. 49r. dc seq. e qui Principiis Isidori & Gregorii VII.
potissimum in medio aevo tam intensia dc comtinuata opera excultis inhaeserunt , etsi in rein centiora tempora inciderint, nomen canoni suis rum medii aevi retinent. Caeterum jam in medio aevo fuere Viri eruditi & cordati, Aut hisee principiis sese opposuere. σὲ quae pro notitia Ictorum de eorundem eorporis animi dc status externi conditione adisserunt cons apud Nettet bladi l. e. q. I 2. unrue isti. Prosecto Ecclesallico Iure eonsultum OIida corporis, animi , statusque externi conditione munitum ess r oportet. conc meus ord. Princ. Iur. Eccl. P. I. 67.
il. 66. Quemadmodum notitia Ecclesastico jure consultorum a primaevis veteri. husque, dein ab aliis medii aevi & denique a recentioribus usque ad nostram aetatem colligenda est , ita etiam historia ipsius iurisprudentiae Ecclesiasticae ejusdem fata cain sub primaevis veteribusque Jureconsultis, dein sub illis medii aevi S clenique sub recentioribus usque ad nostram aetatem nobis sistere debet b .ca Fata ipsus studii ad historiam Iurisp d. storia Iuris, libro praee. delineata , oecupatur. Ecclesiast. pertinent, non fata legum, quibus hi- b Netteibiade l. c. u. Is a. usque Σoo.
57쪽
g. 67. Prim vi & veteres canonis ae Juris Ecclesiastici studium non omnes eadem ratione instituerunt. Eni in vero alii non tantum exponendo canones sed eosdem quoque cum legibus conserendo insudarunt a) : alii autem respexerunt, ad solos canones, vel expansis digellisque scriptis b) vel summis & breviationibus e) vel selectis duntaxat, aut certi alicu)us argumenti canonibus suam Operam navantes d . a Αb hisce sic dicti Vomocanones sunt
profecti. b) Fusiora ejusnodi scripta decretum vel Pannormia seu Pannomia audiunt. c Inde Epitomae; synopses , Breviationes
f. 68. Sub Iureconsultis dein medii aevi , & quidem statim seculo duodecimo Jus Ecclesiasticum jam ad juris tae rei normam uoceri in scholis , atque studium academicum ellici coepit a). Ad quod Eugenius III. confirmato in usum scholarum decreto Gratiani , eoque nec non Reyncro Bella pecora Canonum Prosessoribus Bononiae constitutis , ω demum indultis etiam Juri canonico gradibus academicis quam plurimum contulit b) . Quo ipso est porro factum , ut per eos, qui ex schola Ilamoniensi redibant, eadem methodus tradendi juris canonici, haustaque ibi principia etiam in alias terras diffunderentur ce) .
a Uerisimilius etiam hoc ipso tempore appellatio Iuris canonici fuit enata: vid. cl. dc Reverendi sis. Rautenilrauch l. c. q. 3. b ni . excerpta ex halendario Bononiensi apud Nettet bladi l. c. g. 239. dc 24o. dc Iussi Hening. Boetimeri diss. de varia decreti Gratiani fortuna. e) Praesertim Academia Parisiens s Ius cainnonicum ita conlii tutum , dc mox adoptavit , dc prohibito licet juris civilis studio retinuit . Non idem dicendum de academiis Germaniae , quamvis etiam haec quidem lain illo tempore decretum a Ioanne Semeca Glossis illustratum acceperit. Netiet bladi. l. c. g. 24 I.
. 69. Et quemadmodum collectiones decretalium seculo XIII. & XIV. factae . non minus dein pro scholarum usu ad Academias transmissae sunt sa) , ita per easdem iurisprudentia Ecclesiastica , factionibus is starum S decretistariem non obis stantibus b) , porro est promota; Apparuere profe&υ plures continuo Glossatores tam in decreta e) quam in decretales d atque Glossas , summas , Tractat tis , Appara:us & Lemrrai edidere e ).
a Con . Iuli. Hea. Boebmeriis in diis de decret. Pontis. Rom. variis collectionibus Jc
b Legisti e studio juris civilis dc partibus
Imperatoris, d cretistae juri canonico dc auctoritati Pontificum contra Imperatores extollendo se dabant ; illi scilicet cum Gibellinis, hi
cum Gudlphis facientes. Scripta haru in factionum vide in Goldasti de Monarchia Imperii voluminibus tribus dc coni. de reliquiis Gibellinorum δ' Guelphorum in iuris canonici se i- moribus , Austiit. de Myser in praef. inllit.
cὶ Inter decreti Glossatores praesertim notandus eii Ioannes Semera scit Ioannes Teuto
d Inter Glossatores Decretalium praesem
tim notandus Bernardus Bottonus seu Bernardus Parmenss.
e Nettet bladi l. c. q. o. Qui ex parre in Seculo XIV. cum primis autem in Seculo XU. & initio XUl. viam a Glol Iatorum methodo diversa in sunt amplexi, iidem aliquatenus Jurisprudentiar Ecclesiasticae faciem quidem mutarunt; attamen, praeterquam quod iis temporibus studium Iuris Ecclesiastici tandem etiam in Germania Academias obtinuerat , a) unius tantum alteriusive viri opera b) haudquaquam sumetens erat , ut idem studium cum his qria Ecclesiastica , cum notitia antiquitatum sacrarum , cum ordine concini Ore de faciliore methodo , ac generatim cum bonis literis conjungeretur e . d sci-
58쪽
DE NOTIT. LITERAR. IURIS PR. ECCLES.
a Scilicet orta I 346. Academia Hei del-bergensis; I336. Viennens s i 36o. Pragensis; 1388. Coloniensis I I 392. Ersordens s &c. non tamen simul orta etiam cathedrarum dillinctio, quamvis tamen paulo mih distinctae Prosessiones Decretalium, Institutionum, Pandectarum dc codicis introductae sint. b in Cumprimis Ioannes a Turrecrem1ta circa medium seculi XV. de iis, quae Gratianus in suo opere circa formam dc ordinem peccavit , emendandis sollicitus , idem opus secundum Gregorianam compilationem decretalium in quinque libros distinxit, atque ita sere novum effecit. e Tradebatur tunc temporis etiam Iuris- prudentia Ecelesiastica potis limum ad seriem textuum Iuris ; magis quidem adtendendo ad authoritatem dc glossas praecedentium doctorum , quam ad mentem dc sententiam legum ex gcnuinis sontibus & subsidiis eruendum . Qui in singulas leges commentarii prodiere, repetitiones appellari solebant . Netteibiadi l. c. q. I 48. 2 3. & seqv.
. II. Seculo tandem XVI. resuscitatae seculo priore humaniores litterae suos fructus reddebant, indeque, veluti in reliqua , ita etiam in Ecclesiastica Jurisprudentia humissa a Realistis b se distinguentes, di praeter Reeoncinnatores Iegum
c complures Met sedista sa) sunt enati se .
a Dilant se scilicet humanissae linguarum , historiae, antiquitatum , artis criticae , omniumqtie Philologiae partium liudio. bὶ Quae praeter humaniora studia reliquae sint diiciplinae , has scholastici reales voca
e Reconcinnatores Iegum tantummodo ipsi textui juris in meliorem ordinem redigendo studebant , veluti horum praecipuum Ioannem a Turrecremata jam laudavimus.sdὶ Methodillae non jam secundum seriem librorum titulorum & legum in collectionibus adhibitam , sed juxta proprium arbitrium meliori ordini intentum procedebant . Unde hoc potissimum aevo textum in scholis explicatio cessavit esse universialis , simulque enata Iuri L prudentia compendiaria . Cons. Anti. Flor. Rivini or. de Iurisprud. compendiaria. Uitembergae , I 6 o. annexa ejus systemati iuris prudentiae polemicae; item Polycarpi Aug. Leisthing Dis L sub titulo de novo corpore Iuris faciendo vana doctorum hominum consilia Gocti
g. 72. . Lutherus quidem initio seculi XUI. saltem studio Iuris Pontificii publiea corporis Iuris canonici concrematione a ruinam paravit. Quemadmodom vero statim restitere Icti V Vittebergenses b) , ita postea. etiam Protestantes hoc Jus ejusque Glossatores & interpretes, alia tantum , quam alius Ecclesiae status depo scebat, accepta norma retinuere. Praetereaque per illam publica au itate faciam deereti correctionem e) & per editas compendiarias Juris canonici expositiones d) potius novis incrementis Juri sprudentia Ecclesiastica eodem seculo potiebatur.
aὶ a. Iset . nium Aligustinum qui primus humanista inter bὶ Schurisius scilicet de Goedenius. canonitus laudatur. Nettet bladi l. c. q. 266. e ὶ Committebatur correctio sub Auspiciis dὶ Iam Franeiscus Duarenus institutiones Pii IV. dc R dc Gregorii XIII. triginta qliin- Iuris canonici tentavit Ac edere voluit, uti ipseque eruditis , qui labore suo a. I 38 o. absolu- inter alia praefatur ad tractatum de sacris Ecto, inde Correctorum Romanorum nomine in- clesiae ministris 3c benesciis, quem a. I So. innotuerunt . Sed & privatos partim jam ante , lucem dedit Sed demum Lancci lotus ec Cu- partim postea, Iurisprudentiae Pontificiae emen- chius , de quibus iam supra dictum, g. So. datores novimus, Rique cumprimis, Antonium n. l. in cum sitis institutionibus primi prodie- Contium, Antonium Demochamm, dc AntO- re.
g. 73. Magis porro seculo XUII. Ecclesiastica Iurisprudentia non crescere non potuit, quando quidem cum crescente literarum elegantiorum cultura, etiam philosophia & cumprimis Jus Naturae , illud omnium Jurium fundamentum , liqui diorem in lucem proserri coepit a) . Hoc facto sane , veluti porta dabatur, quin viam ab Antonio Augustino monstratam r. n. e. & galli b de post bobgζrmani se masno numero multaque velocitate excurrebant.
59쪽
a Quid omnium piimo hae in parte Grotio, quid Pussendorso debeamus, notissmum est. b scilicet Claud. Fleury, Ianus a Costa,
imo hae in parte Gro- negaremus aut praetermitteremus silentio r Incamus, notitii mum est. ter germanos a Protestantibus, conjunctionem centius Cironius, Io. Dartis, Petrus de Marca' addere liceat milhelmum Barclajum.
e Transgrederemur obligationem cuique suum tribuendi, si in hac notitia literaria aut
elegantiorum Iiterarum cum furis canonici si dici esse promotam . Exempla sunt Casparus Zie erus , Ioannes Strauchius & Io. Schille-
rus; omitto illos, qui non tam Iure canonico,
quam lolo Iure Eces assico Protestantium se
f. q. Denique XVIII. nostro saeculo Iurisprudentiae Ecclesiasticae in erementa tam singularia sunt procurata, ut & ex illis, quae jam demortui, & ex eis, quae adhue viventes Jureconsulti praestitere a ac praesertim ex opera, quam Reverendissimiae Religiosissimi viri ad Providentiam summorum Principum , eximiorumque ubivis luerariae rei praepositorum Ministrorum & consiliariorum curas etiam ipsi ad
a) Notissima sunt nomina Uan-Espen, Iu sti Heningii Boehmeri , Ioannis Caspari Ba thel, Gregor. Tallvein dce. Notissima speci tim ex nostris nomina Pauli Iosephi a Rior-ger , Stephani Rautenstrauch Abb. BrZenov. Benedicti oberhauser , Lotharii Schrodi &e. Notissima nomima L. R. de Ichiladt, Ec qui quidem anonymi de Lochmis , Pic erus ,
Neuheroerus, decora Bavariae tot viris scriptisque s eris conspicuae . Notissimum nomen Febronii ; cuius , per me licet , numerenturnaevi. Enimvero ZE isti, & cuncti, qui hactenus suere oppugnatores, omnem eorum, quae
ille in hire Ecclesiastico scripsit, a stimationem apud eruditos haudquaquam exstinguent . Αdversarios Febronii recenset etiam malch in
recentissimis Reliolonis Actis p. I. N. 3. de Meritis defuncti noliti cl. de Riegger vide
meam orationem lanebrem ad ejus exequias a. 1 76. habitam.
bὶ Apud nos Epoelia restaurati Iuris E
elesiastici eadem est cum Epocha restaurationis, quam Augustissima nostra a terno beneficio universe rei litterariae a. ias 3. induxit . Et quidem magnos illos, quos qui Rite novit, ita renovata: Ecclesasticae Iuris prudentiae ; dc laboris Rieggeriani progressiis praeter curam, quam intentioni Augustissimi si immi Reipublicae nostrae miniitri etiam hac in parte conformarunt, praeter Continuam providentiam a Consiliariis& adsessoribus aulicae studiorum commissionis adhibitam, praeter vigilantiam, quam in omnibus Provinciis Dicasteria , quam ubivis caesarei Regii directores & cumprimis statim initio Viennae IlI. L. B. Boutauignon de Bau berg insg. oes. S. Stephani Eques S. C. R. A.
M. Consiliarius aulicus in supremo justitiae Tribunali ; Pragae Periit. Ac consuli. D. Franci lcus Iosephus de Heinke Eques & ditionum
Boli. Provincialis nunc S. C. Reg. A. M. Conia. act. & Ref intim. apud ines. C. R. 1upr. Cancellariam aulicam, atque in hac modo unive sitate Uindob. Fae. Iur. Praeses & in eadem nec non in Acad. Nob. Sabaud. studii
Iurid. CH. R. Di rector, dc post hunc itidem
Pragae Franciscus mencestaus Stephanus de Κronnenseis nunc S. C. R. Λ. M. Constiarius aulicus in supremo Iustitiae Tribunali; nee non etiam ex parte Theologica praecipue Simon Ambrosiis Nobilis de Stoch defunctus Episcopus Rotoniensis dc Fae. Theol. in hac uni v. Dir ctor, atque nunc porro magis , ejus in Dire loratu Iuccenor propriisque scriptis illustris Reverendist. Abbas Brgenov. Stephanus R intenstrauch impendere, sngulariter accelerarunt duo : videlicet Illustrisis. deiunctus L. B. variS itten, restituens ante alia Philosephiae studium , eamque , qua eum Augustissimi nostri Principes beabant, fiduciam & authoritatem ad omnigenae scientiae sustentationem dc incrementa extendens; ac dein Car. Anton. de Martini Insig. Ord. S. Stephani Eques S. C. A. M. a Cons. aul. dc in suprema Botamiae Ec Austriae Cancellaria Reserendarius intim. per solidis ima u niversae Iuriprudentiae iundamenta in suo naturali ac publico universali Iure adeo suppeditata roborataque , ut non ab alio quam esus Iabore huius apud nos excultat scientiae Epocha queat computari, dc universae rei lit
x xiae L cui uidem etiam tanquam Consiliarius ac ferendarius aulicus tot Iam prastitit, Eccertissime porro praestabit, enicacissimiun perpetuumque subsdium ab eo ita allatum esse
nostra exterique eruditi omnes consentiant.
F s. Excultae Ecelesiasticae Iurisprudentiae documenta, sunt certissima ipsi libri, de Legibus, obligationibus ti Juribus Ecclesiasticis hactenus prodiere. Horum
60쪽
igitur notitia nequaquam carere debet ille, quicumque in hujus scientiae eulturam incumbit, ne scilicet ejusinodi eruendis insudet , quae jam in aliis eruta esse ex eorumdem scriptis iacili negotio co noscerupotuisset, sed potius eadem prosequendo, corrigendo atque illustrando utiliorem operam impendat a .
Hosque libros legendos commendo . Enimvero etiam initia rei literariae addiscant , eosque ilIis suffciunt iidem libri , qui tot peritorum saltem aliquo modo cognoscere incipiant li- virorum judicio exquisiti publieaque authorita- bros, de quibus poli haulla principia ad eadem te adoptati initiantium classibus praescribuntur. roboranda atque excolenda ni debebunt pr Attamen notitiam librorum etiam Tyronibus spicere.
g. 76. Quae ad notitiam scriptorum Iuridicorum in genere saeiunt ex iisdem quoque notitia scriptorum Iuris Ecclesiam ci adquiritur a .
a Hue igitur conserunt: boni seriptorum theca realis juridica Tom. i. dc a. Lipsiae I 37. iuridicorum ratalogi , ipsis bibliotheeae publicae quibus Tom. 3. adjecit II s. vir eruditus dc Privataeque, officinae librariae; conversatio cum laboriosus D. Augiist. Fridericus Schoit anti- eruditis, atque liudium Milotiae literariae juri- quit. Iur. in Acad. Lips. Prosellor. pubi. B. dicae , Cui I. inserviunt prae r supra laudatos C. Struvii bibliot ca Iuris selecta emendatat β. 6o. not. a. ὶ Stollent Introductio ad Iuris oc locupletata per C. G. Buder Ienae a 36. Historiam. Ienae ir s. Ernelii Christiani sell- I. R. Hotsmanni Selecta Iurist. Biblioth. 1. P. O phali Dsematica Introductio ad meliorum Ienae 17 s. III. Ephemerides literariae juridicae, Iuris librorum notionem is ad Scientias in inter quas nunc notissimae sub hisce titulis Au- eis comerebenos. Lipse 1 74. II. Lexica scri- pusi Frideriei Sebotti - Medium Certamen ptoriim juridicorum vel alphabetico vel syste- super recentioribus Jurist. scriptis, circiter ro. Matico ordine edita, veluti Lippenii Biblio- articuli, &c.Cons. VHest ali Introduct. ut supra.
q. T. Veluti etiam ii libri hic generatim praenoscendi sunt , qui , dum obtutu universi Iuris , aut eo consultorum omnium Vitam , saὶ aut ejus universi historiam b , aut in id universum introductionem se , aut singularum Juris partium epitomen suo comprehendunt, totidem partibus ad rem literariam suris Ecclesi stici referri debent.
κὶ Praeter supra laudatos s . 63. in notis
a & b Confer etiam recentissima Documenta Jurid. librorum, aeademic. Tractatuum uecnon vitae celebriorum praesentium is defunct. iuri peritorum, Ace. Frs dc Lips ab a. i 739. usque 17 3 s. in s. X. Tomis auctore knonymo. I. Fr. Iud8eri Betiri ad Iurist. Eiura . Li-Ds 17 73. a. P. nec non Hambergeri Docta Germania, Lemo a 7 6. ἐν II. de Luca Au-fria Docta iret 6
Methoae. Gottiuae t 6 . Nettethladi nova ii troductio in uni . Iurispr. posit. Cerm. coram. Halae I et et. Senken ni Introductio ad jus in Germania ustatum , Nordtingae r 64. Ejus. Methodus Iurisprudentiae Frf. 3736. IO. Η - manni Appar. Iuris pr. litterar. Norim. I7 2.
A. I. Moliri. Introductio ad Juris studium
Ob nobilium Juvenum aliorumque institutionem, Jenae a 43. I. K. Mathaei Betr. ad Juris Studium , Brestitiae 177 I. Initiatio eo. rum , qui se Dri Prus. ἐγ potis. -ηeiari dicant , Francos ad Oder. 177o. Buder Coll. de raetione dc methodo studior. Iur. Ienae
g. 8. Sed prius , quam maxime noscendos ex iis libris adseramus , qui proprie Bibliothecam Juris Ecclesiastici conficiunt , generatim quoque haec scienda sunt ζin scriptis luris Ecclesiastici aeque ae in aliis I. ad internam eorum conditionem , seu veritates ipsas quas continent, & methodum , qua sunt traditae ca). II. ad conditionem eorundem externam seu ad materiam, cui inscripti vel impressi sunt,