장음표시 사용
651쪽
animal illic habent, qua vulgo iter fit, tendens ad ducentos in. reos, si homo liber perierit ; ad id quanti judici aequum videbitur , si homini libero nocitum fit. in caeteris rebus ad duplum damni dati. uin h. t. l. daaditi adict.
De iis per quos arare possumus.
PRocurator est, qui aliena negotia mandato domini admin, strat. LI.1. da procurat. & olim quidem quisque pro se, nullus pro alio, debebat agere i at jure novo .tiam per procuratorem quisque agere & conveniri potest,pr. h. t. Defensor dicitur, qui sine mandato pro reo intervenit, L o.
Procurator vel specialis est, vel generalis. Specialis est , qui ad eertam causam vel actum expediendum datus est. Generalis, cui omnia negotia gerenda sunt demandata. Et hic iterum vel generalis est cum libera adm/mst rations , qualis sere omnia potest, 'uae dominus: vel sine libera , qui non tam laxam habet potestatem. l. 18. Os. 63. Is de pro
Adhaec procurator vel ad negotia extrajudicialia constituitur, vel ad lires.
E cautione & variis ejus speciebus actum titi de satisd. Cautio iudieatum solvi, tribus clausulis adsoIvitur, a. de solvendo eo, quod judieis sententia suerit comprehensum. a. dore defendenda boni viri arbitratu. 3. dolum malum abesse Ecl. 6. i .r9. iudicatum solvi. Eaque praestanda regu Iariter per rei defensorem , vel per reum ipsum , quori non per se, sed per alium defendi desiderat & praesens est. L. O s. IV. h. t. Cautio de rato est , qua procurator vel defensor cavee . um, pro quo intervenit , rem ratam habiturum , seu pr -
652쪽
baturum esse. ς 3. t. quae cautio per procuratorem interpo- menda , quoties de mandato dubitatur. L I. C de procurat. vel mandato carent hi, Qui & fine mandato pro personis conjunctis actionem possunt instituere. L 33. l. 4c. S. ub. V. As procurat.
II perpetuis er temporali ae actionibus, s uuae ad haeredes s inhaeresies transeunt.
ACtiones vel perpetuae sunt, ves temporales. Perpetuae sunt , quae olim perpetuo durabant sine ulla praescriptione: jure verb novo annis triginta vel quadraginta demum extinguuntur.pr. b. t. l. s. C. de prε script. Io. veι 4..
Temporales dicuntur, quae intra brexius tempus a Jure Civili vel praetorio praefinitum lunt intentanda . Denique actiones vel haeredibus dantur & in haeredes, quales sunt actiones rei persecutoriae; vel halredibus sed non in narre. des, puta poenales. S. I . h. t. vel nec haeredibus nec in haeredes, veluti actio injuriarum, actio in famina de in jus vocando, de calumniatoribus, de revocanda donatione ob iragratitudinem.&similes. d. g. r. h. t. t. pen. V. de in itu voc. i. q. l. 3.j. .e ca
lumniat. l. l . 7. ult. C. de revoc. donat,
T 1 T. XIII. De exceptionibus.
FXeeptio est actionis exclusio: quales plurimae sunt, Veluti, in exceptio metus, doli, justi erroris, non numeratae pecuniae, pacti, jurisjurandi, rei judicatae. g. r. se seqq. h. t Dividuntur autein exceptiones in civiles & praetorias. Civiles sunt , quae legibus aut alio jure civili sunt introis . ducis. Praeteriae , quae ex edicto praetoris substantiam capiunt.
Adhaec vel perpetuae & peremtoriae sunt, vel temporales & dblatoriae,
653쪽
Peremtoriae& perpetuae iunt , quae judicium peri mime αὶ mel objectae semper obstant ut exceptio doli mptus , ei judi
Temporales & dilatoriae sunt, quod tempustantum obstant agenti, seu actionem, di sierunt 3 qualisest exceetio Ordinis , ce .dendarum actionum, x eae, quae procuratoris aut judicis imuin Qtaopumusi cs f. de ex Vt. Is.
et EXceptiones insuper. vel in nem func , vel in:peconam
In rem sunt, quae prosum hae aedibus& fidejustoribus avellassi
metus, doli G d. I. f. In personam sum, quae certam per*nam mo esrediuiuus; v lati,.cossionis, mpetenta &e.. d. ι 7 Iu Mixta: sunt quae quibusdam, non omnibus, ecosunt x quin modo minorennitatis euerio haeredibus; non hem. fideΝubris hus minoris prodest. l. i 3. t. i 8- tua. de minor Replicatio est exceptionis exceptio seu exclasio. Cui rursu
opponi eumst duplicatio : huis et aris, iterum quadruplica
INterdictaolina erant formulae 8e eonceptiones Verborum, qu bus praetor aliquid fieri iubebat vel prohibetbat. Sed pro his
lure novo.comporimp actiones in factam extraordinariae, quibus
sexumquc de Posiegione agitur i ulvi proprieraris cQRU Vc si pr. h. t i. a. f. h. . Possessisse genere est deremto ret corporalis , animo sibi ha l bendi. Quae Macquiritur Samittitur animo dc correxe simul , nonsolo animot Mimo tamqn solo retineti totest c. 8 θή de aequir. posseg. g. s. h. r. ' Est amem possessio vel sani alti vel ei vilis , idque duplicι modo. Primo enim naturatis dicitur , quae in facto consistit idum quis sim corpore possidet r civilis. vςrb , quae in iure contulit , dum quis possidet imo t. Io.. αὐ-Ψmr p ess s i. cun jδ
654쪽
nandδ naturalis possessio ea dicitur , quὴ quis rem tenet animoequidem sibi habendi, sed absque opinione dominii; quo modupossidet malae fidei possessor: civilis autem est . qua quis possidet animo domini; qua ratione possident veri domini de bonae fidei posseilores. Intcroicta l. vel prohibitoria sunt a quibui se. praetor vetat quid fieri; veluti, ne vis fiat mortuum inierenti, aut in possessio nem misso; ne quid in loco sacro vel publico fiat, c. vel resti, τntoria, quibus praetor jubet, aliquid restitui; veluti interdictem undc vi &c. vel exhibitoria, quibus praetor aliquid exbiberi juribet; veluti, de tabulis exhibeo dis, de homine libςro vel liberis 'oxhibendis. f. t. o. r. 1. Vel adipiscendae posscssionis interdicta tum 3 ut, quorum bonorum, qnod legatisium, α Salvianum intcrdictum vel retinendae polusionis ; quale est interdio m uti possidetis Mutrubi: vel recuperandae possessionis; veluti, interdictum undet
interdictum quorum bonorum est adipiscendae posscssionis . competens haeredibus pro riis& civilibus, contra eos, qui probaerede vel pio posscsole possident , ad consequendam rerum corporalium . non inculporalimn, haereditariarum pGegionem. I. r. 2. m. quor. bonor. Intei dictuin quod legatorum itidem est adipiscendae possessiet, Nis , competens haeredr cavere parato delegatis praestandiet , contra legatarios & fideicommill rios parriculares , ad id ut vestituantur res corporales legatae, quarum possessionem legatarii ante aditionem haereditatis , vel post aclitionem sine haeredis votistatς nacti sunt. G 2, 3. g. I . I 3. I 6 ff. Dod
Interdictum Salvianum quoque adipiscendae posse monis est. R directum quidς in domino praedu iustici d tur, contra colo rium, ad adipiscendam possessionem rerum invςe avum de illatarum in praedium rusticum , ac expresse obligatarum proponsionibus : utile verδ creditoribus quibusvis hypothecariis . contra quo vis res oblig atae polle uores, ad avocandam ejus posignionem. exein, O actsonis hypothecariar. l. :. pr. , ,. i. o. da
Interdictum uti possi ritu est retinendae posscssionis , competens et . qui tempore litis contestatae rein immobilem vel incorporalem, quae pro immobili Labetur , non. vi, e lana, vel o precario ab adversario postulat , contra eum, qui se quoque tossidere coarenὸit, ad id, ut ipse justus, alier iojustus posses-
655쪽
tot declaretur, &pra steriit id quod interest possessionem turbatam non esse. f. 4. b. t. t. r. f. ult. l. 3. S. ult. l. 4dff. uti possia. Interdictum utrubi est de rebus mobilibus , de canero simile interdicto uti possidetis. I. un. V. de utrubi. 3. 4. h. t. rInterdictum unde τι est recuperandae possessionis, competenSei, qui de possessione rei immobilis vi dejectus est, contra dejici entem, non tertium possessorem, ad id , ut testituatur possessi rei immobilis cum mobilibus, quae ibi suerunt, ac fluctibus a tempore dejectionis, &omni causa. S. 6. b. t. l. I. S. 6. P. 32αs . - . I. t T. V. de vi is vi armata. 3. Interdicta vel simplicia sunt, vel duplicia. Simplicia dicuntur , in quibus apparet , quis actor , qui reus stiDuplicia, in quibus id non apparet, sed uterque simul adhor& reus est: qualia sunt interdicta uti possidetis&utrubi. S.I en.
T Einerὸ litigantes coercentur. I. Poena pecuniaria, dum in expensas litis condemnamur. f. I. h. i. & quibusdam in casibus exin fietatione in duplum. Σ. Jurejurando calumniae, quod non veritatis sed credulitatis jusjurandum ; dqm actor ju-xat, se non calumniae causa litem intendere ; Ieus vero, se non calumniae causa ad inficias ire. l. l. I. 44ffamilia ercisc. t. . C. de iureiur. propter calumn. dando. 3. Infamia in quibusdam,
Infamia est existimationis 'privatio. Existimatio autem est dignitatis illaesae status, moribus & legibus comprobatus. Infamia alia juris est, alia facti. Juris infamia dicitur, quae ex turpi facto p Η jus norato irrogatur; idque vel ipso jure, vel per judicis sententiam. Facti infamia est, quae oritur ex facto, quod per jus non estnεtatum, sed existimationem alicujus onerat penes viros graves honestos. l. a. f. de objequiu pMent. ct patrono praestanda ab. C. Me quib. caus in m. irret.
656쪽
JUdex est vir bonus x aequus, jurisperitus per se vel assessores .
authoritate publica constitutus, cui causas cognoscendi & de cidendi facultas compeIit. Cujus ossicium est, ut judicet secundum id, quod legibus &motibus & constitutionibus est proditum. pr. h. t. aequitatein tamen stricto juri praelaturus L 8. C. de Iu ιM. Judices autem vel majores sunt, qui juiisdictionem & imp xium habent; vel pedanei, qui nudam habent notionem sine j tisdictione proprie sic dicta. Jurisdictio est potestas publica judicandi & exsequendi cauissas ad judicia spectantes sive civiles sive criminales. Et varie diis viditur ;Etenim I. Vel voluntaria est, quae inter volentes exerceturavel contentiosa, quae inter invitos, causae cognitione interveniente, exerceri potest. L a. f. de sic. procons is legati. 1. Vel civilis est, quae circa causas civiles versatur; vel eriminalis, quae circa causas criminales. l. r. J. de UI. ejus, eui man
3. Vel ordinaria est , quae alicui jure magistratus competit; vel extraordinaria seu legalis, quae non jure magistratus , sed ex speciali lege , Senatu sconsulto , vel Principis constitutione concessa est. v. l. a. a. f. ejus cui mand. iuriDCl. 6. a. V. de
. Vel propria est,quam quis exercet suo nomine; vel deman-Aata seu delegata, quam quis exercet nomine ejus, qui mandam vit. L ε6.m de iuri ict. Imperium vel merum vel mixtum est. Metum imperium est potestas gladii, seu animadvertendi ia acinorosos homines. l. 3. m. de iurisdict. Mixtum imperium est modica coercitio jurisdictioni cohae-xens. d. l. 3. U. de iuri . cuis. 6. A Uf. eiuι eui mand. tuis νινd.
657쪽
CRimina publica sunt, quae descendunt, seu eoercenaer, ex lavigibus publicorum judiciorum. V. ι .ss G publicis iurie. ad
quae persequenda quilibet ex populo plerumque admittitur M. I b. t. exceptis illis, qui enumerantur in L 8. 9. io.sf. de accusat. Et vel capitalia sunt, vel non capitalia. Capitalia sunt, in quibus mors naturalis aut civilis infligitur. t. ag.J. de poenis. Non capitalia , in quibus retenta libertate & civitate, levior
Majestas est magnitudo imperii, & suprema legibusque civi
libus loluta potestas. Crimen laesae majestatis in genere est omne illud, quo publica majestas quomodocunque violatur. Perduellionis crimen est , quod directδ contra populum aut 'Principem superiores non agnoscentem , ejusque securitatem , a subjectis committitur. Cujus poena ex lege Julia majestatis est mors naturalis , bonorum publicatio , & memoriae post mortem damnatio. f. 3. h. r. L i. f. I f aaleg. Dc majesta tu. l. s. C. eod. tit. eademque consciis satellitibus ae ministria poena est imposta. d. L s g. 6. C. ad leg. yuc nisi . filii quo que perduellium ab omni successione ac honoribus exclusi fimo ita victuri, ut mors ipsis sit solatium, & vita suppliciuna. d. l. s.f. I. s . ad leg. maiest. Adulterium est alieni thori violatio, seu alienae matrisficorruptio. l. aa .st. da V. l. 6. f. 4legaui, vi adul/. Quod ex lege Iulia de adulteriis gladio punitur , sed iure novissimumulier adultera tantum flagellis caesa in monauerium detrudiatur, concessa marito licentia eam intra biennium recipiendi. 43o. s. l. aurh. sed lis a C. ad log. Ful. de adulti Stuprum proprie dicitur, eum quis virginem vel viduam ho nestam non invitam comprimit. 3. 4. h. t. d. t. 6. g. i lens ut da adult. Cujus poena ex lege Iulia est in bonestioribus pu licatio dimidiae partis bonorum cum infamia , in humilioribu
eorporalis coercitio cum relegatione. d. g. 6. h. .
Sicarius: est, qui hominem sive liberum si ve servum quocun-
658쪽
allia de seniis ultore gladio punitur. S. s. h. t. t. G1. -υ ων-nel. de sisar. l. a 3. S. s. F. a. br. Aquit. Venefici sunt, qui artibus odiosis, tam venenis quaise susurris magicis homines occidunt ἔ aut mala medicamenta pumbilica divendunt. Quorum eoena ex eadem lege Cornelia est ultimum supplicium. d. s. s. h. t. l. 6. C. de maleficis o mathe
Parricidium est,. cum quis parentes aut libeIos, quique ex nitate parentum vel liberorum loco sunt i occidit. Cui erimini imposita est ex lege Pompeja de parricidiis poena culei nt lc. Parricida virgis sanguineis caesus, culeo insuatur, cum ca ne, galla, finia,S vipera atque ita in mare projiciatur, aut ob jiciatur bestiis. s. 6. t l. 94L βή ιιτ Pomp. ad parricid. I. un.
Fallum est , quod animo corru pendae veritatis in alterius fraudem dolo malo fit. Cujus pinna reguIariter ex lege Corne
ba O falsis est ultimum supplicium io servis , in liberis vero horiminibus deportatio. 3.7. h. t. l. i. s. ult j. ud leg Corn. de faiasii. quaodoque gr vior ; veluti vivicomburium io salsae mooetae eis. l. a. C. de fatis moneta. Vis publica est, quae fit eum Vmis . ut alibi dictium. Cujua ipana est d potiatio 8. h. t. Vis privata est quae fit sine armis. Ae coercetur publicatione tertiae partis bonorum sum insemia, H F-8 h. t. l. I . I. ad let. qui de vi priv6t Raptus est, cum quis virginem aut viduam aut satvstimonia lam libidinis causa abducit. Quale crimen ultimo supplicio pnoi tur in raptore δέ iis, qui opem tulerunt ι α bona raptosis appli- eantur raptae , si illa sit ingenua. f. 8 b. r. Lume. C. de raptis et i in. t. e. f. a. m. ad tu. yul. de vi publica. Peculatus est furtum pecuniae publicae factum ab eo, cujus ea periculo non est. l. v. f. a. ff. ad leg. qui peculatuου Quod ex lege Iulia peculatus in magistratibus & eorum ministria ultimoesupplicio, in aliis deportatione vindic tur, h. r. Sacrilegium est furtum rei sacrae e loco sacro. Cujus poena quandoque fuit ultimum supplicium quandoque levior. l. s.ct
Plagium est furtum hominis liberi vel servi lieni. Cu.jus poena extraordinaria est ex lege Fabia de plagiatiis quando que eapitalis I praesertim. si parentibus da infligatur liberoruin orbitas. ι ι .is ust. n. de lege 'Φ. de plagi4riis. ι. uis. C. eod.
659쪽
Ambitus erimen est, cum quis clam emendicat aut pretio re dimit shffragia populi ad impetrandum honorem. Cujus poena ex lege Iulia de ambitu suit centum aureorum & infamiae. l. a. pr. ct f. i. J. de ιege Τuc ambitu . Crimen repetundarum est , cum magistratus per se vel uxores aut comites ac ministros suos quid accipiunt , ut aliquid agant vel non agant, contra , quam officii ratio exigit. Cujus poena est quadruplum accepti . & alia coercitio pro adinmissi qualitate. l. I. I. . s. 6. T. V delua l. repetund. l. ult.
Crimen annonae flagellatae est , cum quis naves annonarias aut nautas retinendo, aliove modo, efficit, ut annona fiat carior. Cujus poena ex lege Iulia de annona est viginti aureorum& alia extraordinaria animadversio. l. a. m de lego qui. de annona. Monopolio exercito. poena est exilium & publicatio bono-
Residui crimen est, cum magistratus pecuniam publicam ad usum aliquem destinatam retinuerunt, nec in eum usum insumserunt. Cujus poena ex lege Iulia de residuis est , ut pecunia res. dua eum alia parte tertia illius pecuniae in fiscum inferatur. l. 4. S. 3. 4 s.ff. ad DPyu peculat. Observandum autem, me hic cum Justiniano poenas criminum antiquis adscripsille legibus, quibus illa crimina olim fue -llunt punita ἔ cum tamen ipsis poenae superius propositae non ex antiquis illis legibus, sed posterioribus demum constitutionibus maxima fuerint ex parte constitutae.