장음표시 사용
621쪽
Liberos quod spectat, si legitimi & naturales simul sint, patri ac matri succedunt: in capita quidem , si primi gradus sint,
in stirpes vero , si gradus remotioris. d. nov. 118. c. I. si na turales tantum, matri quidem succedunt una cum legitimis natis. at non patri, nisi is legitima prole careat , quo casu naturales ei succedunt in sextantem haereditatis cum matre dividendum. n . 89. c. I x. f. . idemque in spuriis liberis obtinet ratione successionis maternae, nisi mater illustris fuerit. c s . C. ad monsuli. O tran.
Quod si lineae ascendenti deseratur successio , cum proximis ascendentibus simul admittuntur fratres germani , t non consanguinei vel uterini J & aliorum germea orum praede functorum liberi: sic ut parentes & fratres in capita, fratrum vero libe-xi cum his concurrentes in stii pes succedant. Nov. II 8. c. a. nov. 327. c. l. de caetero ascendens proximior excludit remotiorem,
α si plures asceridentes in pari gradu sint , in duas partes divi denda defuncti haereditas, sic ut pars una cedat ascendentibus lineae paternae. altera lineae mateInae, licet dispar sit numerus e Tum. uut h. defuncto. ad SCons. Tertulan.
In linea collaterali primo loco succedunt fratres germani eorumque liberi, exclusis fratribus consanguineis & urerinis, Sc liberi quidem fratrum soli existentes in capita vocantur; sed si cum thiis leu patruis suis concurrant in stirpes. His deficientibus locus est fratribus consanguineis & uterinis simul , eorumque liberis, eo modo quo & germani eortimque liberi admittuntur rrost hos veniunt omnes a latere cognati, ac agnati, sublata in-2er agnatos ac cognatos differentia;ita ut proximior excludat remotiorem, & pares gradu pariter admittantur, idque in capita.
Notandum namque successionem ab intestato fieri vel in stiopes, Vel in capita, vel in lineas. Suecessio instirpes est, quae fit jure repraesentationis. Ius verδ repraesentationis est juris fictio . qua gradu rem Hores subintrant in locum proximioris defuncti. Et habet locum . in linea descendente in infinitum; in collaterali uno tantum casu, cum fratrum liberi cum suis ibiis seu patruis superstitibias co
eurrunt ad successionem patrui defuncti. nov. I i S. e. 3. in linea ascendente nunquam.
Successio in capita est ; qua secundum personarum succedentium numerum haereditas viritim tribuitur illis , qui ejusdem gradus sunt , exclusis gradu remotioribus. d. nov. a 3 cin
/ine. Quae locum habet in liberis primi gradus parenti succe
622쪽
dentibus, ut & parentibus primi gradus liberis sitis succedentibus, ac regulariter in lineae collatera lis successione. Succcssio m lineas est , qua haeredi tatis pars una lineae paternae, altera maternae per leges datur. Quae locum habet in ascen dentibus secundi vel ulterioris gradus, ut ante dictum. Obtinuit insuper successio ex sure praetorio per bonorrim pos senion m.
Esto autem bonorum possestio jus persequendi vel retinendi. patrimonii sive rei, quae cujusque, cum moreretur, fuit. l. 3. S, 2. n. de beri yossessisn. Ac primδ dividitur in edictalem & decretalem. Edichaliscit, quae de plano sine causae cognitione ex ipso edi-
cto conceditur & agnoscitur. Decretalis est , quae praevia accuratiore causae cognitiohe d tur: veluti ex Carboniano edicto secundo, vel ex testamento desertur bonorum possessio, vel ab intestato. . . Ex testamento iterum duplex est; puta , vel contra tabulas,
quae liberis emancipatis praetetitis aliisque datur; vel secundum tabulas, quae datur haeredibus scriptis testamento tali, quod per agnationem quasi posthuini vel capitis diminutionem minimam testatoris infirmatum erat, si deinde posthumus ante testatorem moriatur, vel testator rursus sui juris faetus decedat. Ab intestato bonorum pollessio quadruplex jure institutio- nu in remansit: sc. unde liberi; unde legitimi; unde cognati ; unde vir & uxor. Quibus ex jure veteri aliae quatuor adjectae erant, , postea sublatae; puta, unde decem personae; tanquam ex familia; unde patroni; unde cognati extranei manumisibris.
OBligario in genare est juris vinculum , quo neeessitate adostringimur alicujus rei solvendae. Et vel naturalis est, vel naturalis Se civilis simul. Naturalis est, quae solo nititur aequitatis naturalis vinculo, i. exceptionem & retentionem, non actionem jure civili essico cem , producens. t. 9 S. . U. dejoιurson. tiro. d. de obliose ac f. nam Habet tamen obligatio naturalis varii
quodit debetur, novari potest. ιι.
623쪽
in constitutum deduci. I i. 3. 7. f. de constit. pee. compensari. t. 6. f. de eo ens pignora admittere. l. s.ff. deping. π Θpoth. ut & fidejustores. s. r. instit. de Deius. Naturalis recivilis simul est juris vinculum , quo necessitate adstringimur alicujus rei solvendae secundum nostrae civitatis
jura, actionem essicacem pariens. pr. h. t.
Constituit& obligationem merὰ civilem , quae stricto quidem seu summo jure actionem civilem parit, sed exceptione elidi potest: quae proinde revera & effectu inspecto obligatio
non est. l. 3. I. ι .f. de conss. prc.
Dividitur autem obligatio naturalis & civilis simul, in civi- Iem in specie, & praetoriam. Civilis in specie est , quae ex legibus aut alio jure civili descendit. Praetoria verδ , quam praetor ex sua jurisdictione introduxit.
Adhaec obligatio vel ex contractu nascitur , vel quasi con- Iactu, vel maleficis . vel quasi maleficio, vel aliis smilibus eausarum figuris; pura pactis jure civili vel praetorio confirmotis. l. 2. h. t. l. a.i. de obl. ct action. Genus autem pactorum & contractuum est conventio : qua est duorum pluriumve in idem placitum consensus, de re danda facienda vel praestanda. l. r. 3. 2.1. de pactis. Pactum est conventio de re danda iacienda vel praestanda, eui non subest obligandi causa ex jure civili per se & sua natura. Et vel nudum est , vel non nudum seu vestitum. Pactum nudum est, quod in nudis & simplicibus eonventionis terminis consistit, solam naturalem patiens obligationem, non actionem. ι 7. pr. γ 3. 4.f. de puctu. Non nudum pactum est eui ultra simplices fines eonventio. nis vis aliqua ei viliter & essicaciter obligandi extrinsecus accedit : idque vela jure praetorio , ut in constituto & hypotheca, vela jure eivili, ut in donatione aliisque; vel a contractu bonae fidei, cui pactuin in continenti adjectum parit actionem. l. 6. . q. s . J. de pactis. Contractus est conventio , de re danda facienda vel praesta da, cui subest civilitet obligandi causa ex-sua natura. l. 7. S. 3 . 2.sf. ae pactis. Dividuntur verδ contractus in nominatos & innominatos.
Innominati sunt , qui quidem obligandi causam habent , quibus tamen speciale nomen a jure civili non est impositum; quales enumerantur quatuor I do ut des, do ut iacias , facio
624쪽
Lib. III. Instit. Tit. XV. 4 I
ut ges, & facio ut facias: ex quibus actio praescriptis verbis da tur H l. I. s. a.F. de pactis. l. s s. depra feripi. verb. Nominati dicuntur, quibus certum ac speciale nomen a jure est impositum , nee consistunt in nomine generis: ut emptio , commodatum &c. d. l. 7. 3. I. Nominati autem vel re constant, vel verbis, vel literis , vel consensu. 3. ult. h. t.
susibus modis re contrahitur obligatio
Contractus re constantes appellantur, ad quorum pei sectionem praeter consentum est necessaria rei traditio. Et quatuor enumerantur ue mutuum, commodatum, depositum, de pignus. I. I. s. a. qq. Τ. de obt. ΘMutuum est contrachiis stricti juris re constans , quo res fungibilis alteri datur ea lege, ut eadem in genere , seu res ejusdem quantitatis & qualitatis restituatur. pr. 6. t. d. l. r. s. 2. Hinc actio nascitur , quae appellatur certi condictio ex mutuo: Ze est actio personalis stricti juris, competens creditori mutuanti, contra debitorem mutuatarium , ad id, ut res eadem in genere, seu ejusdem quantitatis 3c qualitatis restituatur. d. pr.
h. t. d. t. I. F. 2. l. a. pr.=S I. . de reb. eredit.
Certum autem in jure dicitur peti, cum apparet, quid, quale quantumque sit quod petitur. Incertum veris , de quo id noa constat. l c. g de reb. ereditu. Indebitum duplex est; vel indebitum naturaliter de civit, ter si nuit, adeδque nullo jure debitum : vel indebitum civiliter naturaliter vero debitum ι quale est quod ex nudo pacto de .
Indebitum autem accipiens non ex vero , sed quasi contractu obligatur. 3. I. h. t. I. pen. inst. de oblig. ex quasi con-
Ex indebito soluto nascitur condictio indebiti, quae est actio personalis stricti juris ex quas contractii, competens ei, qui id, quod nullo jure debebatur, per errorem facti, non juris solvit ;adversus accipientem, ad id, ut restituatur indebite solutum una eum accellionibus f. I. h. t. Cessat haec condictio, si subfit naturale debitum L a 3. f. de eondiet. indeb. Si quis scien s indebitum solverita. l. R. vel lapsus errore, non facti, sed juris, L io. C. de Iur. γ Dct igno
625쪽
4 2 Lib. III. Instit. Tit. XV.
ignorantia. Vel ex ea causa, in qua ex inficiatione lis erescit ia, duplum. f. uti. inst. δε oblig. ex quali contractu. Commodatum est contractus bonae fidei re constans , quores non siingibilis alteri gratis ad certum tempus & modum menda traditur, ea lege , ut finito usu vel tempore restituaturres eadem in specie. f. 2. b. t. d. l. i. g. 3. γ 4. f. da oblig. ,
Hinc nascitur actio commodati directa & eontraria. Di tecta est actio personalis bonae fidei , competens commodanti adversus commodatarium , ad id ut res finito usu vel tempore restituatur incorrupta , ac praestetur dolus & omnis culpa , non calus. a. S. 2. h. t. t. S. S. I. O seqq. 1. commodat .
Contraria actio commodati itidem personalis est , eo inpetens commodatario contra commodantem , in genere ad id , ut indemnis servetur , dum fortὸ impensas secit, aut damnum ex vitio rei vel intempestiva revocatione passus est. l. ι S. f. a. 3. l. pen. f. commodati. Depositum est contractus bonae fidei re constans, quo res alteri gratis custodienda traditur, ea lege, ut quandocunque re stituatur eadem in specie., . h. t.
Depositum vel simplex est jam definitum, vel miserabile, vel
sequestrarium. Milerabile depositum est, cum res incendii, ruinae, tumultus, vel naufragii causa deponitur ex necessitate et in quo id singula- .re, quod ex inficiatione lis crescat in duplum. l. I. f. r. is seqq.
Sequestratium depositum est , quo res litigiosa a litigantibus vel judice ex partium consensu penes tertium deponitur, e lege, ut post litis eventum victori restituatur. l. 6. l. 17. f. de ροsitI. Ex deposito nascitur actio depositi directa & contraria. Di recta est actio personalis bonae fidei, competens deponenti contra depositatium, ad id ut res restituatur cum accessionibus, & praestetur dolus ac lata culpa. g. 3. h. r. t. s. m. da
obl. is act. Neque standum est pacto , quo id actum , ut demum post
tempus reddatur depositum. l. a. S. 4ς. 46. ff. depositi. Contraria est actio personalis , competens depositario ad. versus deponentem, ad id, ut indemnis servetur , dum impensas secit , vel damnum ex re deposita passus cst l. s. l. 23.
626쪽
pignus est contractus bonae fidei, reconstans, quo creditori res traditur in securitatem crediti, ea lege , ut soluto toto debito, xes eadem in specie restituatur. f. ult. Ba. Ex pignore datur actio pignoraritia directa & contraria. Directa est actio personalis bonae fidei , competens et , qui pignus dedit, adversus creditorem qui pignus accepit , ad id ut pignus soluto debito restituatur, & creditor praestet dolum . Ia- tam & levem culpam. f. ult. h. t. l. 9. de pign. μα l. l. i. . 1. commo in L Σ3. U. R. Contraria est actio personalis, competens creditori, adversus eum qui pignus dedit, ad id . ut indemnis tervetur,si sorte impensas secerit, aut damnum pallus sit, aut rem alienam vel alteri ob- Iigatam vel aes pro auro deceptus pignori acceperit. I. I. I. ult.L8. l. s. L io S. r. l. 2s. t. 36. 1. de pura. a t.
XVI. De verborum obligationibus.
STipulatio est contractus civilis verbis constans , seu verborum obligatio, qua quis ad interrogationem alterius se datu rum vel facturum congrueresponder. Ex stipulatione nascitur vel certi condictio , si res certa in itipulatum sit deducta; vel actio ex stipulatu, si incerra: utraque competens stipulanti adversus promittentem, ad id quod stipulatione comprehensum est, vel id quod interest. pr. h. t. Stipulatio vel pura est ; quae simpliciter sine die vel conditi ne concepta est , in qua dies obligationis statim cedit &venit. a. b. t. Vel in diem concepta; cui dies est adjectus ; in qua dies obligationis statim quidem cedit , venit autem demum lapso die adjecto , sic ut totus ille dies sit arbitrio promissoris. a. 2. h. r. pen. inst. de inutil.stipui. Vel denique condicionalis; quae si ib conditione concepta est: in qua dies obligationis cedit& venit demum existente conditione. 4 A. t. Si tamen conditio impossibilis adiecta suerit, tota vitiatur stipulario. ιι i. f.
Dies cedere dicitur , cum quid incipit deberi : Venire verricum quid incipit posse peti. l. 2I3. f. de HS. Ad haec stipulationes vel rerum sunt, vel factorum. Stipulationes rerum sunt, quae in dando consistunt.
Dare autem est dominium transferre
facti stipulatio si concerta sit , promissor liber ri potest
627쪽
ptae stando id quod interest. l. i . in M. f. de se iudic. unde e Nissultum est. stipulationi facti iubjicere poenae stipulationem. .ult. h. t. quae paena tunc peti potest. licet nihil intersit. l. 3ss. rfriverb. oblig.
De duobus rei ipulandi s promittendi.
DUO rei stipulandi. seu credendi sunt, eum plures, in soli.
dum singuli, uno eodemque tempore rem eam in stim- Iantur principaliter. ea mente, ut singuli quidem rem totam exisigant, omnes tamen unam tantum. yr. 3 1. h. t. l. 2.f. h. r. Duo rei promittendi seu debendi sunt, cum plures, in solidum snguli, uno eodemque tempore . rem eandem promittunt principaliter, ea mente,ut singuli quidem rem totam debeant, omnestamen unam tantum . .. pr. Θ I. I. h. t. d. l. t. θ. h. t. Hinc singuli in solidum agere vel conveniri possunt ; & si unus solidum solverit , vel aecepti latione aut novatione liberatus sit , reliqui etiam desinunt obligati esse ; vel si uni soli1- eum sit , aut is accepto tulerit novaveritve , reliquis stipulam idi reis perit obligatio. d. l. a,ss. h. t. d. F. l. h. t. l. 3 i. s. t. g. de
Tipulationes vel hominum liberorum sunt , vel servorum Oetiam haereditariorum. Servus haereditarius est qui necdum adita domini det uncti haereditate, ad ipsam haereditatem jacentem, desumstum reprinsentanteiu, pertinet. pr. b. t. - . . Servi quomodocumque stipulentur , acquirunt dominis , ε i. h. t. & si plures sint domini , singulis pro rata portione dominii, nisi unius domini jussu, vel ex re unius domini utipulentur, aut res uni ux dominis acquiri nequeat , 3. uis. h. t. I. ult. C. per tum persen. cuique auquir.
628쪽
Lib. III. Instit. TD. XIX. XX. As
STipulationes vel judiciales sunt, vel praetoriae, vel conventi nates , vel communes. Iudiciales sunt, quae a mero judicis ossicio proficiscuntur: veluti cautio de dolo , & de persequendo servo qui in fuga est restituendove pretio. F. I. h. t. Praetoriae , quae a mero praetoris ossicio proficiscuntur ; seu, quas praetor qua praetor jubet interponi: veluti cautio damniansecti, aut legatorum nomine F. 2. h. t. Damnum infectum dicitur, quod nondum factum est , sed fieri metuitur. Conventionales sunt, quae ex mera voluntate contrahentium interponuntur. 3. 3. h. t. Communes sunt, quae quandoque a judicis, quandoque a praetoris ossicio proficiscuntur ;seu, quas aliquando pIaetor, aliquando judex jubet interponi: ut cautio dc rato, di rem pupilli salvam sore. s. 6. h. t.
Uipulationes vel utiles sunt vel inutiles. Inutiles sunt vel ratione materiae, vel ratione formae, vel ratione causae essicientis, vel ratione finis. Ratione materiae ; dum quis rem commercio suo de jure auede facto exemtam, aut rem suam propriam stipulatur , vel factum tertii promittit 3. I. 2. 3. , r. Ratione formae ; quoties responsio non conVenit interrogationi , vel inter absentes fit stipulatio , vel non sibi sed tertio quis stipulatur 3. . e. I 2. h t. Ratione causae essicientis, dum furiosus, mante captus . inis fans, mutus , surdus stipulatur aut promittit , vel inter patrem & filiums dominum & servum concipitur stipulatio, S. c.
Ratione finis ; dum natura vel moribus impossibilis eonditio de fututo apponitur stipulationi, S. 1 δ. b. t. l. 3 r. f. de ob
629쪽
Lib. III. Dytit. Πit. XXI. XXV.
FIdejussor st, qui alienam obligationem mediante stipulatione in se recipir, reo principali mancntc obligato. Ex promissor est, qui alienam obligationem mediante stipulatione in se recipit, reo principali liberato. Accedere potest fidejussor omni obligationi, naturali ac ciis vili timui . & naturali tamlim. I. r. h. t. Sive obligatio nascatur ex contractu, sive ex delicto ad poenam pecuniariam. l. νci. S. ult. U. h. t. Non item , si ad poenam coi poralem, nisi quatenus agitur de reo criminis sistendo. l. r. f. de custod. exhιλ
In fidejussorum favorem tria sunt introducta beneficia, ordinis seu excussionis, divisionis, dccedendarum actionum. Ordinis seu exculsonis beneficium . a Justiniano introdu. quo opposito , fide jussor an re debitorem principalem conVentus, a creditore petit, ut prius excutiatur principalis debi
Divisionis beneficium , epistola D. Hadriani introductum , est, quo opposito, unus ex pluribus confidejussoribus ejusdem debiti, solus in solidum conventus, petit, ne ultra portionem virilem condemnetur : modρ, reliqui solvendo sint temporo litis contcstatae. f. - . h. t. l. 49. f. r.ff. h. t. Cedendarum actionum beneficium est , quo opposito fide. jussor unus ex pluribus in solidum solvere obstrictus , solvere non tenetur, nisi prius cessissbi actionibus contra confidejusi res & debitorem principalem. t. i . L 3 6. F. h. r. Quod si contra debitorem principalem cessae non sint actiones, fidejussor tamen id quod solvit, a debitore potest recuper re, vel actione mandati, s hoc intervenerit, vel actione negotio. rum gesto m. s. 6. h. t. l. 6. S. a. l. a v. f. 4. c s. ff. mandati,
T I T. XXII. De Literarum Obligationibus.
LIterarum obligatio olim nominibus fieri dicebatur. Iure novo est, cum quis chirographo consessus cst, se mutuam accepisse pecuniam spe latarae numerationis , quae tamen secura
630쪽
rib. III. Instit. Tit. XXIII. XXIV.,
non est. Undὰ& ei opponitur intra biennium exceptio non nuis meratae pecuniae privilegiata , rejiciens onus probandi in ad. versarium . qui se numerasse dicit. pr. h. e. l. 3. C. de non nu- . mer. pe . Si intra biennium creditor ex chirographo non agat, potestis qui scripsit chirographum , illud condicere condictione sine causa intra hoc ipsum biennium , l. uo. C. de con rict. ex lege sive causa.
T I T. XXIII. De obligationibus ex consensita.
Contractus consensu constantes sunt, ad quoium persecti nem nil praeter consensum determinatum requiritur: adeoque nec rei traditi . nec verba, nec scriptura: quamvis haec omnia possint intervenire , ac traditio quoque ad consummandos hosce contractus requiratur. Omnes autem contractus consensu constantes sunt bonae fidei pr. h. t. Et quinque sunt , puta emtio venditio , Iocatio conductio. emphyleusis, societas, & mandatum.
T i et . XXIV. De Emptione s venditione
EMptio est contractus bonae fidei consensu constans . de re certo pretio permutanda. Hujus tria sunt substantiaIta requisita; consensus , merx se. Ies. & pretium. pr. h. t. l. a S.I. l. 8.f. de contrah. Vendi possunt res omnis generis. mobiles, immobiles, i corporales, haereditas, nomina, tis.st . is C. de hared. vel a L υ . propriae & alienae. l. 28 ff. de contraia emp. spes , alea, jactus retis. L8. f. de contrah. emt. l. I a. f. de act. a. V r. at non res commerciis hominum exemptae, Sacrae, Sanctae, Religiosae, liber homo. L. ult. b. t. L 3 . f. 2.1. de contrah. emi. Pretium est id , quo res aestimatur , confistens tantiam iopecunia numerata. f. a. h. t. Ac cemim esse debet vel per se . vel per relationem in arbitrium tertii certi , non tertii incerti. Qui si vel nolit ves non possit determinare pretium , venditi nullax Diuitiam by Corale