장음표시 사용
231쪽
Haec breviter dicta sumetant ceterum qui ea voluerit latius pleniusque cognoscere, cum praelatione sua Odicem legat, quem nostra curiositate formavimus, id est artem Donati, cui de orthographia librum et alium de elymologiis inseruimus, quartum quoquo de schematibus Sacerdotis adiunximus, quatenus diligens lector in uno codice reperire possit, quod sarti grammatica deputatum esse cognosciti Iustitia cum scribitur, Priia syllaba sic sonat, quasi constet ex tribus litteris tri et i, cum habeat duas, i et . sed notandum quia in his syllabis iste sonus litterae et inmixtus inveniri tantum potest, quae constant, ex t et i et eas sequitur vocalis quaelibet, ut Tatius et otia iustitia et talia excipiuntur quaedam nomina propria, quae peregrina sunt sed ab his syllabis excluditur sonus E litterae, quas sequitur littera , ut otii iustitit. item non sonat , cum syllabam ti antecedit littera , ut iustius castius.
haec breuiter de add. b definitionibus tantummodo dicta sufficiant 2 codicem legat quem de grammatica seci te conscripsi corr. conscribi in quatenus diligens lector inuenire ossi quod illi proposito deputatum esse
cognosci Nunc ad artis rhetorica divisiones definitionesque ueniamus quas sicut extensa atquo copiosa est ita multis et claris scriptoribus tractata dilatatur. De rethorica cognoscit Sed quia continentia magis artis grammaticae dicta est, curauimus aliqua de nominis uerbique regulis pro parte subicere, quas recto tantum Aristoteles aristotelis Marestothelis A eorr.-les a orationis partes adseruit ASις sequitur deinde in A tiberior commentarius de declinatione nominum et de coniugatione verborum, Graeca nomina quae apud nos in as exeunt tres species habent langor hanc rem et illa re. Haec satis ad exempla analogiae dixisse sussciat nunc ad artis rhetorica deui. siones definitionesque ueniamus 3qq. sed haec omnia, quorum pars in editiones Cassiodori recepta est, eae Martiani Capelliae libro tertio p. ΝΣ, 6 95, 33 ed. 's. descripta sunt in Mautem mima hac parte pro ea scripta sunt haec reliqua qui uoluerit in alio quaerat uolumine nam go describtor ad otiora discurrens reliquorum oblitus sum aut sors negloxi. Inter rationes rethorica Obseruandum: fines lat. d. IIalm p. 59I. interpositis de initionibus ad artem rhetoricam pertinentibus sequitur deinde apositio artis rhetoricae.
Pupiri fragmentum in codice I latino 753 seriptum est . 5 incipis quinti upirii oriografia seliciter lectori et scriptori es gramin. lat. D. VI praef. p . VII. eae eodem codice primum editum est ab Ioanne Sichardo in editione Basileensi a. I52 f. 106, Q. APYRII DE ORTHOGRAPHIA FItAGMENTUM. Si
diuinare licet, eum Gistimaverim Papyrium, qui a Priscian toties Papyriani nomine citiatur de re grammatica, cuius Gemplar aeusque Nassia iam iam expectamus, donaturi aliquamis publico in titulo editionis dieitur apyrii Praetextati fragmentum de orthographia es granim lat. I. c. p. X eae Basileensi editione Pupiri fragmentum repetivit ipsius de rect pronunt lat. ling. c. Id ea Pulatino codice Austu tua iniimtinnsius mus Rhen. r. XXIII a. ISUS . OIs constant ex t Wilman ius, constat' codea
232쪽
234쪽
Ε Bedae libris duos recepi, alterum de arte metrica, alterum de orthographia tertium enim de schematibus et tropis, quem lihello de metrica arte Beda adiunxerat, postquam nuper Halmius cum rhetoribus edidit, non putavi denuo grammaticis addendum esse liber de metrica arte autem inde a non saeculo in multis codicibus scriptus est, quorum plurimi eum 'una cum libro de schematibus et tropis, non nulli etiam per se scriptum exhibent ex his codicibus in nova editione tres mihi parati erant, quos cum Pulschi editione contuleram Monacensis 6399 Leidensis 122, angermanensis 1180. Code Monacensis 6399, olim Frisingensis 199 saec. IX duos Beda olibros de arte metrica et de schematibus continet, quibus duo commentarii Audacis de accentibus subiecti sunt, s. 1-30 De littera XXV quod tria sint stenera poematis expliciunt capitula incipit liber de arte
strammatica De littera, sempiternam explicit δε arte metrica liber unus superser incipit liber secundus de scematibus et tropis Solet aliquoties uxoris loth, s. 30 32 De accentibus Accentus quid est etsi adposita non erit. R cupitulatio ne accentibus Acccntus quid est syllabarum in unum redactarum opperitur Audae exe. p. 9, 10 10 20
et p. 37, 1 - 40, 16 eodem codice in libro de schematibus usus est Halmius rhet lat. p. 607. Codo Lei densis bibl. pubi. 122 s. X post Donati aliorumque grammaticorum libros, quos indicavi gramin. lat. v. I p. XXXI, Bedae libros de metrica arte, de schematibus, de orthographia continet s. 62 sqq. I De
littera XXV quod tri sunt,enera poematos Ueda suiberto leuite salutem De littera sempiternam explicit de arte metrica liber unus incipit de sche intibus et tropis libero Solet aliquoties, uxoris loth. Ortostralia Ledae presbyteri A littera, sermo peruenit. Codex anger manensis 1180 s. X librum de metrica ario habet ita, . 65-73 in nomine indiuidue trinitatis De lit. - quod tria sint senera poematos. De literis vi notitiam, sempiternam interposito fragmento de schematibus, Solet aliquoties quam terribilia sunt opera
235쪽
Lectiones trium codicum cum iis quae in priore scriptura non multo post, ut videtur, mutata sunt integram indicavi, missis quidem levioribus scripturae discrepantiis, quae nullius momenti in hoc praesertim scriptore sunt de ceteris codicibus, quorum magnus Super Si numerus, non quaesivi, neque certiorem eorum sidem esse puto quam eorum quos adhibui ex his autem in primis Monacensem secutus sum, quem et diligentius quam reliqui, duos scriptum esse inveni et ab atmio ad me missum in ipso opere faciendo excussi quare huius potissimum scriptura accurato indicata est editorum exemplorum lectiones paucis locis adnotavi editus autem
os hie liber primum cum aliis grammaticis Mediolani a. 1473, deinde a Iano Parrhasio Mediolani a. 1504 cs gramin. lat. v. V p. X et XLlV.
Parrhasii editionem secuti sunt qui postea vel cum aliis grammaticis vel cum reliquis Bedae libris hunc librum ediderunt neque is quis novissime eum edidit, Gilesius Bedae p. v. VI p. 40 sqq. manu scriptos libros ad 'hibuit vel ad emendationem quidquam contulit. Inscriptionem libri de arte metrica pro ea quae adhuc ex Parrhasii editione propagata serebatur, ne metrica ratione, restitui. nam et in antiquissimis codicibus ita inscriptus legitur et ipse Beda hoc nomine librum significavit p. 2364, sed hoc interim nostro operi, quod de arte metrica cuilimus, satis esse putamus, eodemque modo in indice librorum a se editorum post historiam ecclesiasticam . III p. 316 ed Gil. librum de orthoornphia alphabet ordine distinctum, item librum de metri marte et huic adiunctum de schesmatibus sive de tropis libellum alterum illud, quod nunc vulgo receptum est, in duobus veteribus libris inveni, codice Parisino 4841 decim saeculo scripto, edae presbyteri de metrica ratione, et codice Bononiensi undecimo saeculo scripto, incipit constrestatio Medae presbyteri de metrica ratione inprimis de litteris. Restat ut de ratione libri et de auctoribus quos Beda secutus est pauca dicam incipit igitur institutionem a mensura syllabarum, de qua post disputationem de litteris prooemii loco huic parti praepositam septem capitibus disseruit deinde de ipsis metris praecipiens uberrime hexametrum dactylicum et coniunctum cum eo pentametrum versum tractavit ad hos enim versus omnia quae post brevem expositionem pedum metricorum item septem capitibus scripta sunt . 10- 16 pertinent sequuntur septem capita de quibusdam metrorum generibus, quibus recentiores poetae in canticis hymnis usi sunt postremo de discrimine rhythmi et metri et de generibus carminum in sine libri duobus capitibus revile disputavit ex antiquioribus autem grammaticis quos secutus est ipse nominavit hos, Donatum
quater, p. 2350 de u littera, p. 2354 de liquentibus litteris et de vocali
236쪽
producta ante vocalem p. 2373 de genetivo nominum in ius vel iii in sinitorum commentatores Donali Pompeium et Sergium bis, p. 2350 de littera et p. 2353 de communibus syllabis, Audacem vel udacium, quem dicit p. 2363 de arcentu interiectionum, Victorinum, . e. libellum doratione metrorum Maximo Victorino triblitum, p. 2371 de synalipha, Mallium Τheodorum p. 2379 de iambico metro ad Servii centimetrum pertinent hae p. 2380, praeterea sunt metra ulla perplisto, qua ' in libris centi- metrorum simplicibus monstratu exemplis quisque m ri t. ab iisdem auctoribus etiam non adscriptis nomini hus multa recepta sunt, e quibus ea quae maxime consentiunt indicatis locis veterum auctorum, quos Beda seculus est, in marginibus editionis adnotavi arte autem Donati rum cona. mentariis Sergii et Pompeii et in prima parte libri de syllabis et in altera quae est de hexametro saepe usus est ex Mallii heodori libro de motris eum quaedam de communi biis syllabis p. 235 et de hexametro et penta
metro p. 2365 tum plurima quae in tertia parte p. 2376 sqq. de variis
meli omina generibus leguntur petita sunt. udacem de scansionibus hexametri p. 368, de mensura v. reice p. 2372 et v. qua F. 375 de rhythmo et metro p. 2380 secutus est praeter hos de mensura syllaba rum in primis usus est libellis de syllabis inalibus, qui Servii et Victoris nominibus inscripti seriintur, denique ex Charisii quoque et Diomodis libris pauca recepit Charisium enim in iis quae de . torcular et ut Anur p. 2759 et de regula Lucilii in nominibus in ius vel ium finitis scripta
sunt p. 2373 secutus est a Diomedo illem commentariolii in se generibus carminum in ut libri scriptum recepit. Alios veterum gratia malleor in libros praetor eos quos dixi a Beda adhibitos esse non inveni, neque quidquam omnino, quod itidem ex anti quiore doctrina petitii in sit, apud eum legitur, quod non in his libris qui
nunc extant inveniatur itaque eum ad supplenda veterum grammaticorum praecepta nihil novi hic liber asserat, in arte recentiorum poetarum vel modernorum versificatorum, quos ipse dicit p. 2354, cognoscemla omnissere eius utilitas posita est. nam ad horum ii sum ea quae ab antiquioribus acceperat accommodavit eorumque versus adscripsit ex his nomina tim appellavit hos, Iuvencum, Ambrosium, rudentium, Paulinum, Prosperum, Sedulium, Venantium Fortunatiani, Aratorem semel p. 380 Portirium nominavit, sed iiis tamquam pagani se rationem non habitisse dicit in plurimis tamen exemplis quiluis istis est, nomina poetarum omisit.
sed haec omnia indagare et ex qui biis locis itidque petitum sit indicare ut longum et molestum erat, ita tu i uere scriptorum parum utile esse videbatiir quare nolui tu his audem peram, quam illiquioribus scriptoribus praestiti, coll0core, sed pleraque u in iudicatis lictoribus vollocis e quibus petita sunt xhibiti.
237쪽
BEDAE Libri de orthographia quattuor vidi codices manu scriptos, Pari- sinum 530, Montepessulanum 30i; Leidensem 122 Sangallensem 249. quorum antiquissimus est Parisinus 753 octavo saeculo scriptus, quem descripsi granam lat. v. I p. XLI. Bedae liber legitur in eo s. 290 -301 inem libellus beta corr. al. m. bedexpresbyteri de orto A littera, peruenit ). in codice Monte pessulano 30 saec. IX, cuius supra p. 85 in Capri et Agroecii libris mentionem feci, hic liber misso Bedae nomine cum aliis de orthographia libris scriptus est ita, . 102 - 107 Me mutuntiquus - sabbati p. 2327 2350 . s. 07 - 109 De ortostrophiuortostraphia seresce lutine recta scriptura Isidor. I, 26 - per u et scribendum est, L 109 - 116 incipit liber de ortostraphia sistrea etiam
nota mois ruenit codicem ei densem ibi publ. 122 tres Bedae libros continentem modo commemoravi codex Sangallensis 49 exoluabus partibus compositus est, quarum prior octavo, posterior non saeculo
scripta esse dicitur in indice codicum Sangallensium Verzeiclinis deri landschristen der Stistabibliothe vola St. Gallen p. 92. in priore parte Bedae liber scriptus est . - 41, Liber estu famuli Christi de ortho-yrus A littera peruenit sequuntur apri et Agroecii libri in altera parte primum orthographia Albini scripta es p. 62-9l, Aeternus uetus
aeuum re duo u - sabbati a Cisor X et Irisma ni amen, deinde excerpta Terenti Scauri, cf. supra . . praeterea in odice Parisino 4841 decimo saeculo scripto pauca ex initio libri leguntur, incipit liber de ortho-yraphis edae presbyteri A littera etiam nota praenominis est sqq. duos odices arteianos 382 6 et 3969 commemoravit Gilesius Bedae p. v. lpraes. p. li denique manu scripto codice usus est aspar Barthius nam ex hoc libro petita sunt quae ille tamquam inedita posuit advers. l. XXXVII
Ilorum codicum tres quos primo loco posui, Parisinum et Leidensem a me olim cum Pulschi editione collatos et Montepessulanum a Duebnero excussum, ad editionem adhibui e quibus Parisinus codex quamvis neglegenter scriptus tamen, quoniam diversa a reliquis duobus origine est, nonnullis locis veram scripturam solus servavit Montepessulanus et Leidensis x uno archetypo videntur descripti esse quare ea quae in alterutro ex his solo leguntur altero cum scriptura Parisin codicis consentiente auctoritatem non habent, sed errori vel arbitrio scribentis tribuenda sunt Leidensi codici, qui maxime hoc genere mutationum et interpolationum corruptus
est, similis sui is ex quo olim cum reliquis Bedae scriptis hic liber editus
' De origino odi eis memorabile est quod post v diastole graee latine interdietum p. 2784 eadem manu scripta est germanica interpretatio orboten ex quo apparet vel ipsum codicem vel eum ex quo hac para descripta est in Ger
238쪽
est, eandemque formani repelivit Gilesius edae p. v. VI p. 1 sqq. nam quamquam codicem arteianum 3826 noli saeculo, ut ait, scriptum il-hibuerat, tamen pauca ex eo codice emendavit, reliqua ex editione Basileensi a. 1563 expressit codicis autem scripturam paucis locis in sine editionis adnotavit inter grammaticos autem hunc Bedae librum non inveni receptum ante uischium, qui eum tamquam incerti scriptoris librum, sed Beda vulgo tributum in sine operis p. 2775 sqq. collocavit mihi vero
propositum fuit ut remota prava et saepe manca scriptura editorum exemplarium ad fidem manu scriptorum librorum lectionem revocarem in quo maxime Parisinum et Montepessulatium codicem secutus sum rarius Leidensis codicis scriptura cum vulgata consentiens recipienda fuit lectiones autem codicum accurati iis, quam per se in hoc scriptore desiderabatur,
indicandae erant, propterea quod nulla a Beda ex antiquioribus auctoribus deprompta sunt, quae siquis cum iis quae nunc apud illos seruntur comparare vult, sciendum est, quid in libris manu scriptis segatur. Antiquae autem eruditionis reliquias apud Bedam inventas in primis Charisio et Diomedi deberi dixi granam lat. v. I p. XXIII a Charisio enim
et nomina grammaticorum, quaecumque in hoc libro leguntur, et plurima veterum scriptorum exempla petita sunt quamquam copiae veteris grammatici a Beda ita circumcisae sunt, ut pauca in his excerptis relicta sint, quae ad corruptam in codice Charisii scripturam emendandam ali sitam
utilitatem habeant sed praeter ipsius Charisii librum Beda adhibuit excerpta similia obiensibus illis quae post Charisium edidi. nam ei vocabula itaedam quae in his solis leguntur recepit, ut p. 2790 luter, p. 2795yroverbium, et exempla quae a Charisio omissa, in excerptis addita sitiat
exhibuit p. 278 iustu versum Vergilii, p. 2794 μ exemplum Sallustii: cs Charis. p. 33, 30 32 6 et exc. p. 550, 5. 48 8 semel p. 2799 in v. sulphur et scrupulus ipse addidit exempla Vergilii et Terentii, quae
neque apud Charisium ne lite in excerptis leguntur, sed saepius ab aliis grammaticis adhibita sitiat eum Diomede praeter ea quae in initio libride notis litterarum scripta sitiat maxime consentiunt adnotationes de praepositionibus ab et eae p. 2776, in p. 2788, pro p. 2794, super p. 2798, sub p. 2799 et de adverbio ut p. 2803 cf. Diom. p. 11 sqq. et p. 408, 10.
nam tiae praeterea ad eundem auctorem referri possunt de nominibus et Onstructione verborum leviora sunt et ab aliis etiam peti poterant illa vero de litteris et de praepositionibus etiam in arte osithei p. 3 sqq. et p. 42 sqq. scripta sunt, et non nulla ex his accuratius quam ea quae apud Diomedem leguntur cum excerptis Bedae consentiunt quare haud
scio an haec vel ex ipso Dosithei vel ex simili libro potius quam a Diomede repetentia sint deinde vero Capri et Agroecii libri de orthographia saepissime a Beda usurpati sunt nam et ex orthographia Capri, quem
239쪽
BΕDΑΕ librum eodem modo, quo nunc in manu scriptis codicibus sertur, scriptum habebat, plurima recepit et Agroecii praecepta ordine litterarum disposita
sere omnia in suum librum transtulit hue accedit magnus numerus adnotationum quae in desiniendis disserentiis vocabuloriun vel elocutionum similia significantium versantur, piarum adnotationum pars nunc etiam in lihris de disserentiis qui mani scriptis lihris traditi sunt invenitur ea quae de diversis significationibus verbi sero scripta sunt p. 280 leguntur in explanationibus Donati granam lat. v. l p. 542, 24, quamquam eum librum aliis locis a Beda ad hillitum esse non inveni. sed illi in hac parte praeterea parata suerunt glossaria, in quibus cum latinis verbis composila erant graeca, e quibus eas potissimum adnotationes recepit, quibus complura verba latina, ut ea non diversa esse significalione doceret, uno graeco reddi docuit num orthographos a Cassiodori excerptos habuerit dubilo. nam et pauca sunt quae huc referri possint et ita comparata, ut ex alio potius sonte videantur petita esse, p. 279 praestolari coli. exc. Curi
Valer. p. 57, 22, p. 2804 uro o coli. exc. Papir. p. 164, 22 et de et v litteris in v. utrae p. 2779, excubiae et exuriae p. 2785, libidinosus, lividus, arba p. 2789, verbe p. 2804, quae in Martyrii excerptis
tractata sunt reflant pauca quae, cuin ab antiquioribus auctoribus petita
sint, nunc apud alios grammaticos, quod sciam, non leguntur, in primis haec, p. 2780 cupio et p. 2782 clamo eum exemplis Ciceronis et p. 2802
torques cum exemplis Livii et Ciceronis ea vero quae ipse Beda his quae ab antiquioribus acceperat addidit in sermone librorum sacrorum et scriptorum ecclesiasticorum, quorum exempla apposuit, versantur haec de auctoribus quibus Beda usus est breviter dixisse nunc sufficiat nam accuratius ea de re quaerere ei unde quid lite petitum sit indicare, ad historiam quidem veterum grammaticorum per insimam aetatem latinarum litterarum persequendam haud inutile est, ceterum ad res quae tractantur explicandas
filium de orthographia librum uischius p. 2327 sqq. e codice Bongarsit, qui nunc est Bernensis 338, primus edidit et pro eo de quomodo dixi Dedae nomine inscr*sit nam cum illius codicis scriptura Putschii editio ita consentit, ut dubitari nequeat quin ex eo expressa sit eundem librum postea robentus non cogitila uischii seditione ex codice Salisburgens edidit in Aleuini operibus v. I p. 30 sqq. qua de re in praelatione l. c. scribit haec Beatum Alcuinum de Orthographia scripsisse diserte testatur vllae illius scriptor similiter Trithemius libr. XI de viris illustribus . . neu cap. XXV l. et Ioannes Baleus Anglus cent. XI. script Brit. inter per Alcuini recensent librum unum de Orthographia. Latuit vero hoc scriptum omnes etiam solertissimos bibliothecarum veterum scrutatores ad hoc usque tempus nec quae illius forma, methodus aut conditi esset,
240쪽
quisquani novit vel prodidit adeo, ut celeberrimiis Cave illud inter deperdita recensere non dubitaverit. Nos eum vetustissimum odirem s.
bibliothecae Illustrissimi Metropolitani Capituli Salisburgensis, numero 7 1
subnotatum, et circa initium sec. IX. exaratum evolventes incideremus in
opusculum Orthographicum, inter genuinas epistolas Icuiui ibi descriptas comprehensum, opinari cepimus, id ipsum esse opusculum B. Alcvini hucusque desideratum. Nec opinio, ut confidimus, nos sesellit idem namque opusculum aeque vetusta manu scriptum sub nomine Albini Magistri ab amicis ac sodalibus nostris San- Maurianis repertum sui in hibliotheca negia Parisiensi, in cod. numero 4841 notato, cui cur fides non adhibeatur, nulla plane causa aut ratio succurrit'. in Parisino codice, cuius robentus mentionem fecit, praeter fragmentum Bedae supra commemoratum hic liber legitur ita, incipit Ortostraphia ulbini mastistri e loeut antiquas hirrus proprium p. 2344 eadem inscriptio est etiam in codice Laudunensi 448 saec. IX, in quo post Alcuini librum de arte grammatica hieliber scriptus est, incipit orthostraphia mini mussistri e testat sqq. cf. catalogue genera de manuscrit de bibliotheques putilique des departe-menta v I p. 237. in reliquis codicibus quos vidi nomen scriptoris additum non est sunt autem hi, Montepessulanus 30 et Sangallensis 49, quos lod in orthographia Bedae commemoravi, Bernenses tres, 330 ab
Usener mus Rhen. v. XXII a. 1867 p. 416 descriptus, 338, ex quo Put schius, ut dixi, librum edidit, 243, Parisini 752 et 553, angermanensis 447. atque ex his quoque angermanensis confirmat nomen Albini praescriptis versibus duobus et viginti ad Karolum regem, splendidudum rutilut roseis Aurora quadrisis sqq. cf. de granam quibusd in s. ael. p. 8 Alcvini p. v. II p. 238 ed. Frob. Ex his quae dixi satis apparet Bedae nomen, quod Pittachius huic libro praescripsit, a libris manu scriptis nullam auctoritatem habere ), sed quoniam multa quae in illius libro leguntur repetita sunt in hoc, Pulschius hunc breviorem potius, quem sine nomine auctoris in uno codice scriptum invenerat, quam illum ampliorem, cuius codicem manu scriptum non habebat, Bedae tribuendum esse putavit praeter orthographiam Bedae autem Albiniis excerptis Cassiodori usus est ab his duobiis auctoribus enim longe maxima huius libri pars repetita est pauca quae apud illos non inveniuntur, in primis in fine unius cuilis lite litterae, ipse Albinus addidit in quibus Priscianum nominavit p. 2347 ab eodem i. XIll p. 49, 5 excerpta de praepositionibus pro et prae p. 2342 petivit ex Capri orthographia p. 100, 5 adnotationem de adverbiis protenus et protinus ocepit.' In uno codice Reginens 158 decimo saeculo seripto, qui olim Nicolai Helasii fuit, xcerptis Albini, ut videtur, edae nomen praescriptum est, Orthographia Bedae recte seribendi Me testat antiquas sqq.