장음표시 사용
11쪽
PRAEFATIO. omnino in se mutuo agant, quod a nobis Terricolis observari queat. Planetae primarii tantum a se mutuo removentur, ut aliquam quidem in se invicem mim O effectum habeant, qualis tamen a nobis non nisi posi multorum annorum obstruationem percipi possis. Planetae secundarii non ita aut a primariis suis, aut a Sole disIant fressem habito ad quantitatem materiae quae in his ess) quin utriusque virtutem satis notabilem sentiant, unde orta est multiplex eorum inaequalitas , qualis est quae in Luna noctra manifessese prodit, quae
tamen quas nulta es,si cum inaequalitate Terrefrium, quae corporum undique prementium vi μου ram innumeris tamque variis agriata sunt, conferatur. Adeo ut infeliciter naturali scientiae incumbere Oideantur, qui hanc Astronomiae partem praetereunt, unde probpuae 9 Implici mae Naturae legessunt hauriendae. Ne cui vero P sica hic tradita, quasi nisum aliquid O invisens in instronomia videatur, eandem vetusti is Philosophis notam, abii que sedulo excultam esse osendam. LM in argumento diutius paulo morabor, quia misia necesse erit plura proari, am de operis hujus ordine, qui ex Indice satis consat, aut de Astronomiae usu, dignitate, lasoria, progresu, aut etiam de vero hoe Mundi S i mate Pythagorae alii que me retibus probato , quae omnia ab Am nomiae Scriptoribus iamdiu fuse tractata sunt: id, inquam,jam ostemdam, quod nos ad c in Auronomia P sica Heterum vectigiis imissa S ; quod nempe norint tu corpora elestia Me mutuo gravia esse, O mi Grauitatis in orbitis fluis retineri; quod etiam amitatis hujusce Legem perspectam habuerint. .
Si enim ad ipseam ASIronomin originem recurrimuN, eamque a
prima quas infantia repetimus, nihiI antiquiuae esse reperiemus, nihil per omnes Philosophorum sectas latius disseminatum, quam illam de corporum Caelestium Grauitate flententiam Notum est d,
ctum iEud quod saepe usurparunt ' Anaxagoras ejusque discipuli Archelaus O ' Euripides, Solem nempe O Melias tae lapides
12쪽
ΡRAEFATIO. candentes, aut aureas glebas; idem etiam sensere 4 Democritus,
Metrodorus O' Diogenes. Suibus verbis ni I aliud intelligebani quam corpora gratia, dense O si saxorum instan ut ignem stis,nere possent: ct hanc me eorum mentem luculenter constabit, δε
hujusce fenientiae authores altius adhuc exquiramin. Recte enim monuit Democritus non esse has de rana Sullirique opiniones ad Anaxagoram referendas, qui eas ab antiquimibus si ratus eu de etero eas surripuerit, aut a qui S ad eum derivatae fuerint, non in investigatu difficile. Ligas enim acceperat a Praeceptore suo Anaximene, qui igneam esse Steliarum naturam .sed ipsis permicta quaedam terrena corpora juaecaruit, quae nobis non conspecta cim cum altis veri arentur: quibus verbis plane innuit Planetas temrestres in Fixae cujusque ΘΩemate suas periodos conficere. Haec Anaximenes ab Anaximandro,Anaximander ab ipse Thalete habuit,
qui Ionicae Philosophiae Princeps opinionem de S erum Gravisate per suam deinde sectam H dit. Sed nee his constitit liga de SVdmribus doctrina, sed etiam in Italicam Philosophiam defluxit, cuisae' sectatores Steliam quamuis Mundum me, Teremmque o Auraeontinere, O infinito in AEthere collocari; Lunam vero non modo Terrae noctrae imilem esse, sed a pulchrioribuου etiam animatibuου
Neque vero de Gravisaris natura ita ab Mesenserunt, quas fieret per vim puncti alicujus intra Terram. me centri, ad quod gravia undique tenderent; ' sed per vis stiris in globo Terrestri materiae omnia ad se trahentis iactam esse: O quemadmodum vis magnetis componitur ex conjunctis singularium partium viribu μGramitatem ad Terram totam ex Gramitate ad singulas illius particulas ortam esse exisimarunt. Porro O eodem modo censuerunt
13쪽
Gr Datem fieri in ranam, Solemque, ac in Terram facta ea; O' Planetam quemque, tanquam lapidem in funda circumagitatum, ob hanc ipsam rationem in Orbita sua conservari, O in sublimi
semper versari. Imo ex iis quae de Platone memorat ' Diogenes Laertius, quaeque in ν Timaeo obscure innuuntur, inducor in eum' Galilaeo eredum divinum iEum missophum censuisse corpora mum
dana jam primum fabricata motu recto amitate id efficiente agitata fulse, sed postquam ad determinata loca veni ent pauli
tta in gyrum revolvi coepisse, motu recto commutato cum circularim hae Gravitatis doctrina, qua nempe αmma corpora a e mutuo gravitant, ' Lucretius, ab Epicuro ct Democrito doctus, contendit
nultam es, Universi cemrum, sere locum in um, sed in isos e insatio inmito Mundos huic nostro Amites. Argumentum ejus ita
se habet: Si rerum natura alicubi finiretur, corpora extima, cum illa haberent exteriora quae gramitatis vi appeterent, non Barent in aequillibris,sed ad inferiora nece arra Iravitatis inclinatione ten. derent ; adeoque in m ito tempore conssuendo jam dudum in me. dis totius ranquam in imo loco, issent. Hinc itaque patet Lucretium, eosque quos ilis secutus erat, exi messe unumquodque corpus grave esse in materiam circumquaque postam, O a gravitate praepol me ferri in regionem ubi materia in copioseor. Sicuri conses antiquos corporum omnium iis se in Icem Gramisitem deprehendi , ita etiam quam Legem O quam pro diversa mole ct distantia proportionem obstruar et Gramitatis actio non ignorarunt. Gramitatem enim proportionalem esse quantitati materiae
plati in Τimaeo. System Cosni ν Praeterea spatium summai totius omne Undique si inelusum reriis consisteret oris, Finitumque foret: Le. Lucr. Lib. I. v. 983. I Denique ear alias aliis praestire videmus Pondere res rebus nihilo majore figula ρ Se ibid. v. aso
14쪽
PRAEFATIO. ex qua coctat grave, fatis declarat Lucretius, O corpora me se vita dicuntur non Ponte sed vi flubigente astendere, perinde ut in
aqua lignum ', ' cimnia autem corpora, tam graviora quam minus grauis, aequali celeritate in vacuo in des endere. Enim vero praeclarissimum iEud Theorema de proportione, quὰ Gravitas recedendo a Sole decrescit, saltem Pythagorae non ignotum fui e ex sequentibus liquebit. Hoc enim ilis O t M a eciae adumbrarunt per Hammoniam Sphaerarum: finxere nimirum Apol nem seram septem chordarum pulsare, quo sobolo, ut ex ' Plinio, Macrobio O Cem sorino abunde conssat, intel xere Solem cum septem Planetis; illam nempe Hebdomagetam ct naturae moderatorem constituerunt, O censuerunt Visua attractim agere in Planetas squem ideo 'Imvis Carcerem Cocabant, quia nempe Planetin in orbibuου Iuis humi retinet ne in rectis abeant) in ratione uti Harmonica dissum tiarum. Vires enim quibuS aequales tensiones agunt in chordas di uersarum longitudinum scietera aequales sunt reci oce m quadrara longitudinum chordarum. ' Nam Pythagoras, dum praeteriret afiscinam fabri ferrarii, occasionem reperit experiendi quod fori, quos matbi ferrei emistum, acutiores esent vel graviores pro variis ponderibus madeorum ; deinde intestina omium vel boum nervos, variis etiam ponderibus alligatis, tendendo diritat quod soni ponderibus imiliter responderent. Vbi hoc compertum habuit, deinde deprehendit etiam numeros. ex quibus soni sibi confini nascerentur. Simeautem virea sit haec lassoria re fabula, certum est Pythagoram reperi e veram rationem, ν- est inter nos chordarum O pondera appensa. Tensio eadem in chordam duplo breviorem quadruplo m-tentius agis: Octavam enim generat, O Octava per vim quadruplo majorem editur; nam si chorda dato pondere tensa datum imnum edit, eadem quadruplo pondere tensa octavam edet. Simulare,
ι Nune loeus est, ut opinor, in his allud quoque rebus Confimare tibi, nullam rem posse sua vi Corpoream sursum ferri, Re. Lucr. Lib. II. v. 38 . . Omnia quapropter debent per inane quietum AEque ponderibus non aequis concita ferri. ibid. 238 x plin. Lib. IL p. xx. Maerob. Lib. I. e. rs. Censorin. e. I l. ' Mia ἀerobius Lib II. in somn. scip. eap I a Ma
15쪽
eadem tensio in chordam subsesquialteram agis in ratione duplis fies quiquarta: nam Mimam frae harmoniam diapente essest, ct chorda, quae dato pondere datum toreum edit, pondere duplo se un
arto tendi debet ut sumtam σκιat. Ei uni e aliter, pondera, quibus toni omnes in chorius aequalibus audiuntur,sunt reciproce ut quadrata longiturinum chordarum aequaliter tenorum, quibus instrumentum musicum tonos eosdem emittit. Proponionem his experimentis inveniam ' Pythagoras applicuit ad Caelos, ct inde didicis Harmoniam Sphaerarum. Ideoque conferendo pondera ilia cum ponderibus Planetarum, O intervalia tonorum cum intervallis sphae. rarum, atque adeo longιtudines chordarum cum iuuantus Hanna rum ab rebium centro, inreuexu per Harmoniam Caelorum quod Gravitates Planetarum in Solem ad cukuae utique Dram omnes saltant) Ment reciproce ut quadrata dictantiarum eorum a Sole. Hactenus ostensum es quaenam fuerit de Gravitate veterum
Philosophorum flententia , iisque persuasim ese constat, quod Gra-
ωια non modo Terrae bed O ereporibuου Coelestibus competat, quod corpora omnia in fle mutuo gravia sunt, quodque Planetae vi Gramitaris in Orbitis sitiis retineantur, quod denique Gravitates Plan rarum ad Solem sint reciproce ut Ru drata dictantiarum ab ipso. Ruaenam hisce Veterum inventis incrementa adjecerit Recentiorum
16쪽
De Ordiu , Distantiis, ου Periodis Planetmum primariorumcisca Solem Drantium, Phaenomenis rinwπιbus inde ortis. PROPOSITIO I.
O inem O motuum Periodos Planetarum primariorum circa Solem, O eorum a Sole Dictantias, quidque de Cometis OSullis Euris sentiendum sis, generarim exponere. In medio immensi hujus spatii, in quo Ρlanetae gyros suos complent, concipiendus est Sol immotus; circa quem, tanquam centrum, corpora sex Sphaerica & opaca ab occidente versus orientem ab A per B, e, & D ordine sequenti revolvuntur. Nempe Mercurius soli proximus circulum suum complet spatio trium fere mensum: V A nus
17쪽
nus huic proxima mensibus II sere: Dein Τerra spatio annuo: Postea Mars sere biennio et Huic ordine proximus Iupiter I x annis: Et extimus Saturnus annis sere go. Talis autem est horum Planetarum a Sole distantia, qualis sere hoc schemate exprimitur; nempe quarum partium distantia Telluris a Sole est Io, harum Mercurii distan tia est 4. sere, Veneris I, Martis Is, Iovis xΣ, & Saturni 91 .
Advertendum porro est Planetarum horum Orbitas non esse in eodem plano omnes,sed ad se invicem diversimode inclinatas; ita nempe ut si planum orbitae Telluris intelligatur congruere cum plano hujus sthematis, alterius cujusvis Orbitae dimidium alterum supra planum hoc attollatur, alterum infra illud deprimatur; ita ut hujus planum secet planum praedictum in recta per Solem traducta. Praeter Planetas supradi S circa Solem gyrantes, sunt etiam de Cometae ; qui, si corpora sint perennia in gyros acta, in orbitis moventur Soli admodum excentricis, & proinde se nobis spe ctandos tantum praebent, cum in iis suarum Orbitarum partibus versantur, quae Soli & Terrae simi viciniores. Cometarum aliqui ab occidente in orientem, Planetarum ritu, seruntur; aliqui vero ab oriente in occidentem; alii h septentrione ad austrum; alii ab austro ad septentrionem: Et horum orbitae quoad magnitudinem,situm,& ad se invicem & manetarum Orbitas inclinationem, variae & diversae sunt. Cometarum Ρeriodi ex observationibus adhuc non constant, de ne hoc quidem certo, quod in lineis moventur in se redeunatibus: Sta haec forsan ex sequentium seculorum observationibus huc collimantibus determinabuntur.
Ρorro reliquum omne, quaqua patet, spatium mundanum concipiendum est in spatia descripto non ab ilia divisum, in quorum cujusque centro Stella aliqua, ex illis quas nos Fixas dicimus loco ii mota collocatur, quae in dicto spatio Solis ossicio fungitur quippe huic non absistis;ὶ circa quam striande sui revolvuntur Planetardo Cometae.
Sussicit haec primo generatim, ut hic descripta, concipere. Nam quamvis Planetarum Periodi di a Sole Distantiae non sint praecise illae quas diximus; sunt tamen in numeris rotundis veris proximae. Rursus, quamvis illorum viae non sint persecti circuli Soli concentrici, nec ejusdem Planetae motus persecte aequabilis; tantillum tamen hinc aberrant, ut sussiciat illa pro talibus habere, donec per observationes, dc methodos observationibus utendi inserius propriis locis declarandas, haec omnia praecise ερ exacte stabiliantur, illorumque minutiae excutiantur; aut Laltem donec haec declarentur, ut in veras illorum causas Physicas inquiratur.
imo, ά Observator in Sole locatus intelligatur, patet Tellurem
18쪽
Lib. I. & GEOMETRICAE ELEMENTA. 3
huic visum iri ab occidente in orientem continuo deserti, sicut etiam revera fit. Porro cum, praeter Tellurem,observator noster Solaris etiam videat Fixas Stellas undique propter oculi naturam)quasi in concava sphaera, cujus centrum est oculus, positas; ciarum est illum Τerram observaturum quasi inter Fixas motam, & ad Stella, magis magisque orientales appellentem; donec, completa revolutione annua, ad eundem rursus inter eas locum redeat Cumque Tellus ea. dein via perpetuo incedat, notabit observator Stellas, quas pertransit
Tellus; ut & planum orbitae Telluris, circulumque in sphaera Fixarum ab hoc plano factum, Eclipticam dictam; qui maximus quidem erit.
quoniam transit per Solem sive oculum; qui cavae sphaerae, qua visus terminatur, centrum est. Quod si, propter commodiorem4observationem, observator divisem intelligat hanc Eclipticam in partes aequales duodecim, sive Signa, quorum cuivis nomen imponat ab Asteri Lmo vicino, sive figura rei cujusvis quam vicinae Stellae referre concipiuntur: in hoc inquam casu, Τerra videbitur transire ab v ad riindeque ad II, atque ita denuo, ab occidente ad Orientem omnia Signa peragrando, donec ad V revolvatur.
Quod si, secundo, observator in Tellurem translatus intelligatur; si Tellus sit ad A, ubi ex Sole conspicitur inter Fixas ad v, Sol inter Fixas conspicietur in opposito Signo Δ E Terra, quae nunc est sphaerae Fixarum centrum; quippe locus oculi undique visum aequaliter producentis, & Stellas omnes ad hanc superficiem sphaericam reserentis. Mota vero Terra ab A per a ad c in sua orbita, sive, ex Sole spectata, ab v per ου ad II &c. in consequentia Signorum; Sol, servatori Terrestri locum suum sui vulgo fit) immotum reputanti, inter Fixas moveri videbitur etiam in consequentia Signorum per u ad - &c. in eodem plano Eclipticae, eodem tempore,& Versus eandem plagam, atque Τellus e Sole conspecta; sed in Eclipticae punctis oppositis.
Similia Phaenomena accidunt respectu Solis & alterius cujusvis Planetae, immo prorsus eadem; nisi quod tempus, quoΡlaneta circa So. lam revolvitur, vel quo Sol Planeta spectatus circa hunc revolvi videtur, varium sit pro Planetae cujusvis Periodo, praecedente propositione exposita; quodque planum Orbitae Planetae istius productum aliis occurrat Fixis, quam quibus planum orbitast Terrae
19쪽
occurrit ;& consequenter quod via Solis inter Fixas, spectata ex alio quovis maneta, diversia fit ab ejus via e Tellure visa, sive Eclipticat .
PHaenomena Planetarum e Sole viserum uatenus in Orbitis moventur, quarum plana ad planum Eclipticae fiunt inclinata.
describere. Cum Telluris & Planetarum orbitae ita disponantur, ut earum. plana ad se invicem inclinentur, seque intersecent i ut Propu Lgeneratim expositum) in rectis per Solem traductis; in ore n-dis Phaenomenis Planetarum e Sole visis, confideranda est inclinatio plani orbitae cujusque ad planum Eclipticae fiue orbitae LIuris. Hoc enim planum Eclipticae ab Astronomis pro norma st tuitur, ad quod scilicet reliquarum orbitarum plana inclinata cem
sentur; & quidem jure, cum hoc illud sit, in quo Gli Astronomi
Iocus) circa Solem desertur, vel in quo Sol circa Ullurem destria videtur: Et observator, in alio quovis Planetarum positus, suae orbitae planum pro norma haberet, & reliquorum Orbitas tanquam ad illud inclinatas considerareti Recta per Solem ducta. quae est communis sectio plani orbitae Pla. netae cum plano Eclipticae, vocatur Linea Nodorum istius Ρlanetae, cum ipsa Puncta,in quibus Ρlanetae orbita secat Eclipticam,vocentur Nodi. Sit ex. gr. OT 8 t orbitae Τelluris planum infinite prodit. ctum, N P n Orbita Planetae cujusvis intersecans planum prioris ombitae sive Eclipticae in N & n dicti ΡIanetae Nodis; ita ut orbitae hujus pars altera N P n extare supponatur supra planum hujus inmmatis, altera n ρ N insta idem
reo : Recta N n Nodos conjungens, communis sectio plani orbitae Planetae cum plano Ecliptica est Linea Nodorum. ritet manetam in Nodorum alterutro N stum, E Soleo, in Eclipticae plano videri.
ad P, h Sole visus, ab Ecliptica deviare videbitur; & sper
Desu. Elem xI.) rectae O P, &proinde Planetae ad p e Sole visi, inclinatio ad Eclipticam quae Planetae Latitudo Huo.Centrica diciturin mensuratur
per angulum P O E, posita P R recta perpendiculari ad Eclipticae planum. Latitudo autem haec Heliocentrica continuo augebitur, donec Ρlaneta ad L perveniat, nempe Limitem', ubi aequalis est inclinationi orbis Planetae ad Eclipticae planum. Atque inde rupius, moto Planeta, minuitur, donec Planeta ad Nodum alterumn appellat, Dihili do by Corale
20쪽
n appellat, ubi Latitudo evanescin Superato Nodo n, statim inei. pit Planetae Latitudo; at mutata denominatione, quoniam nunc fit ad alteras Eclipticae partes; augeturque usque ad Limitem i, unde rursus minuitur, donec in Nodo N secundo evanescat. Planetarum Orbes hoc est orbitarum plana) inclinantur ad pia num Eclipticae modo sequenti. Nempe Saturni orbis angulo 1ὲ graduum: Iovis Iὲ grad. Martis paulo minus quam 2 grad. Veneris paulo majus quam δὲ grad. Mercurii denique iere 7 gradibus. Depositione Lineae Nodorum Planetae cujusque alibi dicetur. In duabus ultimis propositionibus confideravimus Hanetas quasi e Sole visos: Istud enim necessarium est ad intelligendum motum illo
Praenomena. a Te ris O inferiorum Planetarum, Veneris O
Mercurii, motu orta, e Tritare visa describere. Cum Venus & Mercurius revolvantur circa Solem in minoribus orbitis quam Τerra, ut in schemate, in quo T resert Τellurem, inropria Orbita T 8, ab occidente in orientem delatam; A c RGONitam a Venere, versus easdem partes, breviori tempore percuriam; patet quod, cum Venus in D E F, Orbitae suae parte a Gllure remo tiore invenitur, haec e Terra in T videbitur mota in consequentia Signorum ; quo casu Directa dicitur. Cum vero Uenus pervenerit ad situm respectu Solis & Τelluris qualis est ci; dum a s ad H movetur, aequali celeritate cum Sole ferri videbitur: Nam tunc recta versus Terram tendit; nec aliter moveri videtur, quam bita defertur ii Sole versus ortum moto; adeoque tardior quidem
Venus ultra H per A ad B pringressa, &, quia Soli propior Ost,
velocius mota quam ipsa Tellus, cujus rationem inserius reddemus, ) hanc inter & Solem media transit; & proinde e Tellure
visa locum, inter Fixas, mutare quidem videbitur, at contra Signorum seriem, i. e. tu Antecedentia', unde tum temporis
Retrograda dicitur, licet e Sole spectata etiamnum Directa videre. tur. Et inter Directionem&Retrogradationem, prope H scilicet, rumtionaria apparet; rectis nempe ream & Venerem, eodem momento, jungentibus, per tempus notabile parallelis manentibus. Similiter, post Retrogradationem, antequam rursus Di recta fiat, secundo Stationaria, prope B, videbitur; & quidem Mationaria ad D, . - A g re memDihili do by Gorale