장음표시 사용
4쪽
SUPERIORUM PERMISSU, PRIUILEGIO.
5쪽
6쪽
Vae tria bona sunt a divina providentia summis principibus ad optimum populorum regimen a tributa , quaeque saepe in singulas dispertita quidem adspiciuntur , in eumdem vero collata raro memoramur a ea omnia nos in te uno , CLEMENS MAXIME , intuemur ' ingentem rerum optime gerendarum potestatem , cogn1tionem , δc voluntatem equae sicuti iassociatae parum promovent , quia neque potestas absque cognitione invenire , neque cognitio absque voluntate capessere meliora valet ; ita conjunctae nunc in SANCTITATE TUA , orbem terrarum universum ad aeternorum operum spem , haud immerito , ereκerunt. Vetus enim illa.. & praecla. ra de te opinio ex beneficentia & prudentia tua , ptaeclarisque factis ubique diffusa , jam tanto crevit amplius , quanto mirabilis illa tuorum comitiorum eventus rebus humanis omnibus antecellit. Quo virtutis exemplo , vel ipsis veteribus Ecclesiae saeculis inaudito, cum & praeteritas tuas laudes Obrueris, & paris gloriae spem caeteris mortalibus abstuleris ; nostram interea excelsorum actuum cupiditatem adeo dilatasti , ut ei explendae. superatis jam caeteris, tutemet sis in posterum superamius ' neque alium praeter te competitorem, atquae emulum laudum tuarum sis habiturus. Mortales enim ita natura comparati sumus, ut cum nobis ipsis lacile 'condonemus ; ab altis tamen semper
7쪽
majora contendamus. Cum igitur ita notas antea , usitatasquὰ virtutes cursu superioris temporis exegeris & in creatione tua speciem pietatis adhuc ignotam e coelestibus animi tui penetralibus emiseris ; quid mirum , si nova semper & insueta tuique propria , in posterum exspectemus 8 Quod vix , ac ne
Vix quidem assecuturos a quoquam homine confideremus , nisi mirabile facinus abs te prosectum , divinam vim actionibus tuis perpetuo excitandis , atque regendis in tuo pectore conditam indicaret. Talis enim tua fuit Pontificatus recusatio , ut nihil humani penitus in egregia illa moderatione animi deprehendatur. Neque enim cum sensu modestiae metus hostium Christiani nominis admiscebatur : non tyrannorum atrocitas , non Ecclesiae vexatio , non pericula, non caedes , nulla strages, nulla seditio , commotio nulla honorum fugam incitabat . Et tamen ad culmen dignitatum omnium invitus atque reluctans , maerore ac tristitia squalidus , lacrymans & gemebundus, e cubiculo, ubi te condideras, velut ad crucem aliquam evocabaris : ut pote de illorum numero , qui ε ρχονται - το ἄρχεινδο επ' oαΘοντι 'Amσι ως et πα-ρως ἐν α πων,
τρέψαι τη, άρχην, ου si ομοίοις . Dum enim amplissimi Patres ad te consertim ibant , ut paratum divinitus, delatumque ad
te a collegis omnibus Ponti catum maximum ' reciperes ; tu illum ad seniores constantiis me remittebas , unanimesque preces , lacrymis abunde manantibus, refutabast. Cum igitur nemo , quin esses unice creandus , ambigeret , praeter unum.te', a cujus modestia , cum illi magis contenderenn, minus expugnabant ; idemque diffisus viribus copiam suffragiorum undique
te ambientium avertere. , ac solus petitioni omnium repugnaresscerte non tam comitia illa fuere, quam lis , & judicium interte , ac Sacrum Senatum institutum ' coelestique sententia diis remptum , ac definitum Sacrorum librorum oraculis : quae voluntatem pervicere tuam , ac te attinuere dilabentem : ut di vinam in Pontificia creatione praesentiam , quam nobis adhuc religionis auctoritas persuasit, nunc in mirabili creatione tua , Oculis prope deprehenderimus. Qua enim humana ope negocia illa , quae , suapte natura , levi qualicumque aura Vertum tur , tamdiu constitissent , nisi Vis divina optimorum patrum voluntates in te incumbentes ex alto rexisset : eorumque sus seetia , ne aliorsum deflecterent, totum illud gloriosissimum tibi , longum vero atque anxium caeteris mortalibus , triduum ,
admirabiliter sustinuisset J Quae tum populi totius trepidati sules. Disiligod by Corale
8쪽
suit J Quae sollicitudo bonorum i Quales angustiae doctorum ac
piorum hominum i Quanta fluctuatio Ecclenae universae : quae dum retraheres manus a gubernaculo tibi porrecto , portum hic, illi e scopulos I hac serenitatem , illac tempestatem prospectans; a te unice petebat, ut in tranquillum conferretur N que aliunde, praeter quam a divino consilio processit , ut neglecta opportune de Seniorum etiam sententia lese annaria, dipnitate suprema aetatem antevenires . Cum enim superiorum
Pontificum piis legibus , & exemplis abacta vitia , propter eorum imperii brevitatem , statim ab abscessu refluerent ; floren-
rem aetatem tuam Deus ad summam potestatem adduxit, ut imperii diuturnitate, optimae leges verterentur in mores , ac ma la omnia tuarum continuatione virtutum , veluti longi remporis praescriptione, in posterum tollerentur. Tu vero, non ut imperares, imperium accepisti : sed ut Ecclesiae temporibus, &legi divinae servires. Etenim ut egregie Plato : πω οντιλιος αρχ - ου' πέφυκε το άιπω ρυμφερον σκοπεισθαι , αδλατο νά . Omnes nimirum homines D. O. M. propter communis gentioris culpam , perpetuo labore damnavit ; sed sapientes hoc discrimine secrevit a caeteris, quod alios tanuum sua; sapientes vero publicae utilitatis causa laborem suseipere voluit. Hoc autem onus ideo tibi subeundum prae caeteris erat, quod unus inter mortales absque ullis. edictis, quae irrita sunt, nisi vim habeant adjunctam, & absque vi , quae nunquam abest a
communi tristitia ; sed ipso adspectu jucundissimo vitae tuae ,
ac propriorum luce meritorum, labes eluere valeas Magistratuum& Procerum, unde eorruptio manare solet ad caeteros . Ac sola ima
go animi tui modo locata sublimius , & majoribus exprimenda an dies operibus , presentis erit , & posteri censura temporis.
Quis enim aut ignavus, aut impurus, aut indoctus munus petere ausi ab eo Pontifice , cujus pueritiam in elegamioribus litteris ; adolescentiam an Sacris & civilibus legibus; juventutem in jure integerrime, sanctissimeque dicundo; ac sequentem aetatem tribus Pontificibus dicatam in Ecclesia universa moderanda ; totamque vitam in antiqua Sanctorum patrum disciplina cognoscenda, Sc undeqyaque imitanda sciat esse traductam λ Quis vero inani, & puerili doctrina imbutus , turgidaque recentiorum temporum facundia inflatus, graviores, & sublimiores do- ruinas vicerit apud eum Ponti cem , ad quem instituendum omnium temporum selectiora studia confluxere λ Quem ab imeunte aetate latinam eloquentiam addiscentem Tulliani saeculi lux, & candor excoluit ; cui ad graecas litteras cupide progrediem
9쪽
vidienti, cum omnium inVentorum , atque artium suarum copiis Academia universa, cumque Demosthen ea Vi, atque frusalitate Attacum serum exultanter occurrit. Qui juris prudentia ab Antonini aetate , Theologiam a Theodosianis temporibus arripuit, omnesque doctrinas, atque artes e purioribus sontibus aria cessivit. Eo cultu, atque severitate studiorum tecum ad Supremum Ecclesiae fastigium reduce , non Principem litterulas alentem videbimus, & argutiolas ' led Heroicorum temporum eruia
ditionem , & Sapientiam suscitantem adipiciemus Romanique juris Majestatem jamdiu obumbratam foro reddentem, & ad veteris Ecclesiae pietatem, atque doctrinam nostratium criticorum religione, atque judicio expensam, & excoctam, auream illam eloquentiam adjungentem, quam in Italiam , Leonis X. beneficentia revocatam , novo sermonis contagio paene profligavit . Quam sane morum , atque bonarum artium felicitatem prope adspirare video , post quam exemplo tuo ea desertur conditio petitoribus, ut aut spes honorum eis deponenda sit , aut vetusta morum , & doctrinarum Sanctitas repetenda. Hinc tu , Princeps humanissime, voti compos fies, & severitatem , quae animum tuum a dominatu avertebat , effugies : moribus enim recta di lci pii na , & litterarum.cultura, compositis delictorum, &vitiorum femina tandem extingues , ut leveritate tibi non sit utendum, quoniam bonis dominaberis poterisque elementissime, atque ex animi tui sentaritia imperare. Non enim clemenistia est parcere sontibus, quorum Vita tot est insontibus noxia:
sed ea demum vera e ih clementia , numerum augere bonorum
rectis institutionibus, iisque aditum sepire criminibus, ut quam rarissime oporteat esse severum. Quouiam vero haud pauci reperiuntur, qui ramos malorum deciderint ' radicem vero qui tentaverit adhuc nemo : & vitia plerumque studio virtutis non deponuntur, sed fuga poenarum coguntur Principes atrocitate decretorum eos exulcerarc , qui Vel Voluptatum ex propriis , vel utilitatem ex alienis vitias capiunt quique illis ablatis ,
quotidianam etiam vitae Occupationem amitterent. Tu vero ,
qui virtutum omnium scientiam habes & ulum, exemplis tuis, di noυa emendandi arte animos ad illas adeo condocefacies ,
ut sensim delectati melioribus, deteriora. sint relicturi r ac necopinantes a sensibus jucunde decessiiri ad honestatem. Itaque
virtutibus illatis, vitia sine satellite, ac sine voce praeconis exulabunt. Tua vero gravitas lenitudine remperata, orisque majestas benignitate condita, suffusaque ibaviter moribus, & sermonibus tuis decora, & verenda comitas, nonne fastum deprimet,& superbiam depellet procerum illorum , qui tenuiorum coa
10쪽
temptu, & pectoris tumore , atque eapitis elatione celso , subsentique de curru sibi videntur praeserre fasces , & in privata fortuna publice imperare Atque cum divinae omnes animi tui dotes in universarum gentium utilitatem redundent ; ii etiam, Jui jampridem patrocinio tuo perfruuntur , quo illo digni viis eantur , motu seruntur eodem ; ut & ipsi pro virili aliquid publice prodesse cupiant. Quos inter, & ego , qui omnia tuae solius heneficentiae debeo , per quam etiam ab INNOCENTII XII. benignitate publicum iuris docendi munus accepi; animum induxi meum, ut privata quoque studia in commune adducerem , absolutis nuper tribus de originibus juris ei vilis libris ,
qui jam in lueem prodeunt sub auspicio SANCTITATIS
T U IE : eui non modo ex infinita potestate , sub qua omnia subjiciuntur ; sed privato etiam , & antiquo nexu labores mei
sunt omnes obnoxii. Eis vero nostra sententiarum , & verborum inopia tanti, tamque Sapientissimi Pontificis luce sit indi.
gna ' materiae tamen gravitatem certe non adspernabere: tradi.
mus enim primordia juris civilis , quae si non proximum , at
communem tamen habent cum Sacro jure sontem , nunc in aeternam Ecclesiae tranquillitatem e tuo pectore profluentem . Ius enim Romanorum id habet seorsum a populis aliis , totum ut si arte mire, & certa ratione deductum a naturali honesta- se, quae divina est illa in omnium cordibus insculpta , inque animis inscripta lex. Hinc jus civile pro jure gentium servatur ab omni hus illis nationibus , quae cum Imperio Romano. rum , non tamen acceptam ab iisdem humanitatem deposuerunt. Quin etiam , si originem illius e remotiori memoria repeta.
mus, Μosen ipsum haud levi ex parte nostri juris auctorem reperimus . Multa enim AEgyptii ab Hebraeis , cum quibus
Versabantur , in suos vertere mores : cujus rei argumentum est
suum abominatio , jejunia, & περιτομη Herodoto teste, AEgylitiis etiam Sacerdotibus usurpata : quae suo populo Moses aserta, & ab alienis repetita retulit in scriptas abse , atque a DEO dictatas leges. Athenas autem , unde Romani primaeva jura petierunt, vel Phoenices Hebraeis amnes , ut multas Graeciae urbes condidere, vel AEgyptii , Erichtheus certe , ac Ce.erops , qui eam urbem primi legibus composuerunt , primique imperarunt, ex aegypto advenerant, indeque in Graeciam attulere mores patrios , quibus multa haeserant ex hebraicis insti. tutis. Quamobrem Cecrops , propter graecos mores AEgyptiis instos, appellabatur. Hinc non mirum si tot Hebraici juris vestigia in Romano inveniantur, ut utrisque populi leges, Diuili co by Cooste