장음표시 사용
71쪽
INterea cum undiq; claditae Urbes , atq; Oppida sestinatum
exercitum inclis anensem magnis apparatibus sinuerentur versus Cremonensem agrum non tino itinere primatim, Rex illico Cremonam tendit dimisso Laude idoneo sub io Gentis, uein Urbe reconciliatos exuleis qui iungo exilio velut advenae
cune ha pavebant, mente confirmet. Uerum ut tutiores sint, Α
tonium de Fixiraga,&plerosq; suae factionis. Principes velut sibi caros, ac consilio suo uti volens, ubilibet secum esse jubet. Qitiaixaq Cremonae actum sit disseram
adeo senuerat, ut novae partes , invidia prosperis, ac laetis r h orta, jam maximis odiis pullularent. Nam cum multae natis-
num stirpesin ipsa Guel sica parte'mia exulum patientia securam pacem dante, opibus, atq; gloria inter Liguresciariussinu, duae ce teris familiae potentia ,& nobilitate praeibant, Cavalca boves sciliacet, & Amati Quarum princim similiarum diversis motibux viventes in Urbe, odiis ac seditionibus prope laboraiant , utpote Guil lelmus Cavalcabos,&supramons de Amatis. Uterq; inter nobiles clarus, amabilis,&glorios erat. Verum multitudini,&plerisque ex Magnatibus, qui commune bonitin summo studio curabant Supramonscarior fuit,quippe a juventute pu cola bonix moribus, ac Reipub utilista batur. Contra Guillelmus, quem divitiarum copia superbum,ac magni fastus, reddit, tuebat j sitiae judicia pleruari, convidens, Maesita aς se unum in Urbe plus ceteris posse, dum saeva impune suadet, gloriosum , ac
uecorum stolide repurabat. Cujus rei causa imisus erat popularibus. Uerumtamen una cum pleris, sequacibus suis cuncta imp ne laeva gerentibus, sine titulo, maximo Reipub. vinno regnabat in Urbe . Sic enim aut parum dissimilius ejus progenitores vehat suo more viventes olim, periculum quamin; turbandae Reipudiac seditionis causam dederant. Hujus mali initis multitudo, ac
plerim honesti ordinis populares Supramo ades entuli olim
72쪽
lavore steti, haud temere aliquando aliquod habuere remedium ,
Iegem serentes, qua maxima moderatione non Urbs velut exulibus, & proscriptis, sed nimia Urbis frequentatio, atque mora Primoribus, imo criso singulis lamiliae Cavalca vum interdicta
erat. Cujus is obsequio dum Cavalcaboves oppidis, ac dulcibus agris suis, quorum magna eis copia erat, munifice Vitam .asunt, diu tranquilla pace verit integra floruit Uremona. Iam Gibellinis extorritias omni in Urbem suam reditus spe posita,obi, ta*chilcedine patriae, quiescentibus alienis terris, donec mutata partium conditione Mediolani, & plerarumqivicinarum Urbium, status, ac vivendi mores, turbatis madio partium rebus, mutati sunt,& Cremonae multitudo timere coepit Utentiam hominum a plus quam legum. Nam ubi Matthaeus v icecomes, qui usq; ad eum diem ceteris propior Regi rexerat, cunctis fere Liguribus, quorum plerosq; maximis beneficiis placasse debuerat,etiam domesticis, & proximis suis, quos maximis explerat divitiis, temere, sed non impune id procurantibus , Melaico campo confusus, nullo commisti Marte, sua nescio virtute, vel ignavia, sine villa suorum vulnere integer reprocessit. Et Turriana Domus illido fortunata volente de eae facta Civis Ambrosianae Urbis dominium cepit, prius quam opinabatur ipsius novitatis stolidus auctor Petrus V, comes,&cum eo magna pars Nobilium aemula, ac sui impatiens boni, rerum justo, ac Diuino judicio accidissereor, quod stolida pars Nobilium Mediolani hunc temerarium secuta ducem ,
illico quod gesserat recognovit suo damno, quorum quisq; post
tanti Principis depositionemr re, aut cum maxima licentia r gnantibus adhaerere cretiebant. Hi postquam deluses, ac sua spe stratos se vident, contra Turrianam domum, ut fit, adsere. deuntes secundo conspirare Gaeperunt. Contra vero ut perpende. tum Turriani sitae la nis vires, ut sui moris anisui erat, in , unum contrahere, ac sortificare eperunt. Tunc itaq; roboram
de Guelphicae partis causa pra: lato Guillelmo Caralea vi, occeteris ipsius altae stirpis, ut puto, Guidonis de Ia Turre opera , leconditio legis, de qua supradiximus, Cremonae sublata est, quod ipsius Urbis Civium maximae cladis initium fuit. Hic Guillelmus
invalcabos, ubi adventum Regis percipit, eorum, quae cumGubilone de la Turre eum tractasse creditur, intrinsecus conscientia a
saeva tactus, ac in se odium Regis metiens, ipsum expectare non
73쪽
audens, ex Ur profugit, cujus fugam frequens turba sequimiluae sect.u stolidae rebellionis, ac patriae tuae totius causa mali.
C A P. XXX III. . 'AT supra mons eum pleri'; magnatibus, & magnis popul
ribus, quorum mentibus, licet Guelficae factionis forent, iniquitas, ac dolus satis minor inerat, tanti Princ is clementiam . suis existimans praevalere delictis per lutum miserando habitu, quippe laqueis ad collum positis, cuncti: uno agmine pergentes quPritant praesentiam Regis, ad quem iuxta Paclernum, qui locus decem millibus passuum Cremona distabat, procul in agris visum tendunt,& ante pedes ii Rectoris profusi lacrymis vitam petunt, etiam vicinis hostibus iniserandi. O fida Regni comes clementia quam cito Regem nostrum deseris i Heu jam sine te non modico damno tardum faciet iter Romam. Hi primum miserrimi Crea monenses te pulsa Regis mentem sciuiunt, nam sese dedentium humiles, ae dei pectoSvultus,&habitum, nexo ita laeuum vertice videre respuciis, precatus humiles, ncc non duros motura lapides M.
pra motuis verba nonaudit. ii illico saevae Teutonum. custodiarciantur, donec per municipia saevis carceribus destinentur, in quibus nobilis, atq; itinocens Supramons cum platisq; hujus miseriaeticiis uidignum suis moribus finem lacit. ' C A P. XXXIV. l : ITaq; ad Urbem turbidus procedit Rex, atq; obrium palli an ,
quod honoris causa supra verticem eius Cives cum maxima re verentia serre voluerunt, respuit, cedetis honoribus per Crem nenses reverentiae causa oblatis omnino spretis, iratus etiam moenibus Urbis cum magno exercitu Mediolanensium, paucis tamen Cro mouae exulibus, imo verius exilio natis, comitatus Cremonam im trac, quorum Iacobus de . . . . . . . in exilio negotiando factus
dives Princeps efficitur,&Gibellinae partis caput, non nobilitate . tamen generis, sed derectu hominum factionis suae, quae antiqui exilii vetustate consumta erat. Hic in exilio quam in patria Urbe reductus beatior, ae tutior suit. I unc pro solis mercimoniis itinerum sola pericula metuebat, nunc Urbe seditionis plena dum frinstra reuox are nititiar oblitum veterio facti nomen, in dies cre: Diuitigod by Corali
74쪽
i . T Ο Μ U S J II. seit dissidens solicitudo vitae . Nondum adventaverant ceteri Li gures, & Lombardi moniti, quos ibi expectare voluit priusquam ,
Brixiam versus tendat. Primum itaq, mutilatis etiam innocen tium Civium turribus, & moenibus Urbis dirutis communis rebellionis poena solvitur. Iam omissis veteribias nova fugitivis Cr monensibus allegantur crimina, quae imperio Regis spreto contra a se reconciliatos exules commissa sunt, quo fit ut tacilius impetre. tur injuriarum licentia, praecipue contra eos, qui apparere non audent; nam Jacobus de . . & cum eo pauci, qui patri A atq; avis antiqua seditione Cremona olim pulsis in exilio, ut dictum est , nati erant, beneficio Regis nuper rec*pti deinde pulso Guidone dela Turre in Lombardia Guel ficae factionis Primcipe, iratis inde Cremonensibus Gueliis sui Guidonis injuriam . ulciscentibus, non sine injuria Regis pulsi Regem ipsum strocius
exhortantur in quoslibet, sicut volunt, fiuntq; ut saepe fit, absentia non dolosa plerique innocentes novae seditioilis auctores. Laxatur itaq; nimium odiis manus, ac vindietie nimia libertas datur. Innocentium etiam spoliantur domus, quippe falsas nec deesto casio fingit iras pnedo. Tandem atq; illico quilibet sequens ca stra miles, natura praedo avidus indifferenter discurrens Urbis domos, cuncta undique replet tumultibus, &lamentis. Vix tardo Regis edicto, ac plurimorum poena extinguitur ille pessimus ardor praedae. Male considerasti Rex quod omnis terrarum populus
nunc examinat acta tua; in conspectu es omnium. Serpere Au rat in mentem tuam primi Caesaris indesina clementia, tuque . tantum numquam committi potuit, quin ad veniam paratior semper soret. Saltem non immemor esse debueras doctrinae Salvatoris nostri docentis Petrum, qui promissis sibi Regni Caelorum clavibus in superbiam elatus, septies peccanti velle praecludere videbatur Regnum Caeli. Cui inquit Dominus: imo si septuagies septies peccaverit quasi hunc numerum pro infinito ponens recipias ipsuin. Verum quia non doceris Henrice predecessorum minnitis, nec exemplis, dinaimetitum eris posteris, & exemplum, quos instrues tuo damno. Nam brevi perpendes quid confidenter re.
gnantis clementiae oblivio nocuit tibi, quaeve inde tibi, tui'; fidelibus pestis ventura sit agnosces. Discite Principes terrae in subdi tos, & quoslibet delinquentes aliquando non quod monuerint, sed
quod vobis dignum sit statuere . CAR
75쪽
REx sebito exercitu congregato paucis diebus Cremonae Inooram traxit, deinde versus Brixiam tendit, sed in itinere non quos renudiet obvios Brixiensium honores , aut ulla reverentiae fgna usquam videt. Verum procedens clautis Urbis portas reperit, & Guelficis signis, armisq; res ellibus plenos muros. Mira scisne Henrice quid egeris, ad te conversum Supra montem,& πLminis poenitratem carceris poena damnans Z Tunc contra te clau-ssti portas, &armasti Cives Brixiae, peremisti militiam tuam.
Protecto eriusquam potiaris urbe, gentes, quae tibi serviunt ante muros Brixiae, more diu stantis aquae longa in statione languesilant morbo. Hoc tibi soli imputes. Certe Civitas ista altis turribus, murisq; ac lassis vallata inexpugnabilis est, frustra etiam expostare pomimus, quod Tebaldus Brusadus patefactis portis Domino suo veniat humilis in occursum, qui non modo Cremonenses, verum etiam cunctos Italicos sceleris, ac perfidiae studio vicit, &n rex deuio exule, nec reditum in patriam sperans te jubente factus Civis, pessis qui tibi Urbem dederant, vicinis suis, qui eum rece mani tuo jussu, rebellem, ac laeta Maiestatis reum sese secit
Peccavit in te I minum suum Cremonensis Guellas, nec non. Brixiensis Tebaldus utriusque criminis reus est. Verum Crem nensis spreto imperio, quem receperat alterum a quo beneficio tuo receptus fuerat vicinum suum expulit ; sperabitne veniam Te. Midus post tantum scelus , audita Supramonti data carceris Poena
CAP. XXXVI. REx iuxta Brixiam in statione sex mensibus filii. Parum ibi
memorabilis pugnae commissum est, verum entinis incursionibus aliquando etiam a primori,is remere pugnatum est. De mense Maio, quo morialium horrea plerumq; vacuantur, ante
muros castra sita sunt, & in Urbe omne per planum iter illico clausum est. Verum quae radicibus Montium iacies Urbis sedet, libera obsidione fuit. Inde per occultos tramites famelicae semper Vallis Camonicae jejunus pastor pecudum relino grege, victuat,
76쪽
bus, quibus poterat, clam Ustem visitans obsessis sperandi mulam dedit, ut hostes stationis toedio vincant. Dum itaq; Tebaldus, eui hujus Uallis Rer curae nimium iuit, vicinum Urbis montem' visitat praesidio muniendum, ne inde insultus frequentantibus itervallic fiat a Teutonis, ultra quam credibile fuerat serpentibus equis suis undiq; per devia montem, subito una cum his, qui secum erant, circumventus modica in desensione accessus peracta pugna plurias receptis vulneribus, equo prostratus est. Plerique comitum eius ibi cisi, pauci ut lamma sinit per devia montis utcumq; rugituit. Jam incognito Tebaldo viastor Teutoniis recedebat, cum qui spoliandi causa remanseram, inter cadavera adhuc vitium cognovere Tebaldum Dustra sperantem se moribundum fingere, qui illico ad Resem pertractus antiqua crimina, quae non minus novis publica allegabantur in causa, prudere iussus nobiles Fredericos Uallis Camonicae olim ex antiquis hostibus connubiis secum partos convivas in domo ejus post sercula pro fit oebus oblatis gladiis peremptos narrat, inter quos nouum generiam novaecompositionis pignus consilio fidae conjugis spino cae.
cum nominat; etenim more vulgaris famae narrabat vulgus
baldi filiam nobili juveni de Fredericis nuptam lacrymantem diaxisse cum viro, cum ab ea discederet ad lethisera pergens convivia: ne accedas; insidias timeo; patris convivia , inquit, mihi aimium suspecta sunt. C Ai P. XXXVII. . :
ITaq; cognitis etiam a se novis, antiqui'; sceleribus, quae taviore vulgi nota iam erant: Satis est, inquit Rex; Iam cum se nescas Tebalde indocilem te existimo fidem , Redemq; servare. Hujus antiqui, atq; inveterati perfidiae morbi plenus absq; dubio
insanabilis es. Nonne sine ulla dissicultate, nulla armorum Vis aut comminatione, solo jussu nostro a vicinn tuis non immerito , imo justi ne renitenti s te causa tui, in patriam Urbem receptus es iam sine exilio factus senex .' Quid tibi profuerat Guitionis de la Turre , ac ceterorum tuae factionis Ligurum toties experta , & fatigata potentia , quorum frequenti praesidio frustra usus numquam tua nequitia perditum statum tuum recuperate potuisti, etiam cum Brixia nondum vali I a. in
77쪽
ta foret muro . Nonne Majones sic vocantur adversarii tui in quorum familia te exule regnabat Clericus, & Laicus utrumque gladium valida manu tenens, nobis suadentibus, atque Iube tibus ultro te tuosque sequaces receperunt in socios, atque cives, seque humiliantes aequo jure tecum vivere passi sunt 3 Nunc itaque pro tam recenti gratia atque beneficio nobis, atque vicinis tuis dia-holico more usus retribuere ausus es pro bono malum, & spretis
Deo, & Sanctis suis, quos juvasti, Sacramenti literi nondum sicica, qui te pio pacis oscillo amplexum prae oculis nostris intra se rece runt nefande Iudas prolator expulisti. Humano tamen scineri docum 'to eris, ut promissam fidem teneant; poena debita imsigne posteris exemplum dabis. Deinde jubente Rege , atque inde sententia in scriptis prius lata, turpiter post equi caudam tractus
primum castra circuit, dein ut animum inconstantem, inertemque habuerat, atque nusquam integrum, sic scedo pulvere versatum corpus ejus in frusta divisum est, data cuilibet manuum, atque pedum corporis sua parte. Caput quoque abscissum, & cetera mem-hra viri spectaculo ante muros Brixiae sita sunt. Nec propterea amisso Duce Brixienses de deditione eloqui, neque audire volunt. Quippe ad defensionem Urbis nullius operis, aut disciplinae militaris defuit ordo. Nam magnae auctoritatis, atque ejusdem velle civium, atque exulum illa Civitas plena erat, qui majore suo, quam Regis damno sese intra muros diutius tenuere, crebris, ac subitis eruptionibus, atque insultibus turbantes saepe Regis exercitum , contenti cuncta extrema, δῖque dura pati, dum victoriam
hostibus caram vendant, quorum intentum fortuna ad nutum is
juvit; nam exeuntibus saepe Brixiensibus, & tapius qui praesidio Urbis erant exulibus, & proscriptis Mediolani ad irritamenta ceta taminum, quae licet ea gerentibus periculosa, ac saepe perniciosa sint, parum victoriae, aut momenti bellicis rebus afferre solent, Valeranus frater Regis robustissimus juvenis; de in armis strenuus, Vbi ingravescente pugna subito densis hostibus suos nimium premi
Videt, ut erat non armatus, ut tunc pugilae ignarus erat, sed forte superveniens a multis Teutonicae juventutis comitatus sblatii gratia more suo visitans castra, arrepto repente, qui lateri insidebat,
gladio, sociis subsequentibus instequentem pugnantium hostium turbam ruit, & dum hostes in fugam versos temere in equitur, ni. um prope muros. sagitta de summis moenibus Urbis missa ipsum
78쪽
ipsempericuloso patentis gulae , quo vulnere post paucos
ITaque Rex nimiae taedio more quos reconciliarat hostiliter retianentibus iter suum in castris semper odiosus extiterat, nunc aucta injuria neces atris incitatus insensior factus pugnam moenitas Urbis inferre parat, atque dispoiais pugnacibus turmis, ut quaeque suis locis V m aseredi piratae erant, cunctos in iram exhortans, memoratista nitas, & injuriis Imperii, atque suis rosae ut taliter in hostes pugnare velint, quod de proditoribus sua virtute subactis ultio digna fiat: Si digna inquit finiens, aut debita suis meritis sumi potest, qui nullam etiam suis commodis
sponte promissam fidem servare sciunt. Haec paratas armis cincuens turmas, & plerisque procerum suae gentis necem fratris memorans, qui, quas ipse tenet, lacrymas inunenso rore fundunt.
C A P. XXXIX. . . Mons erat arduus, & rotundus sua altitudine sejectus a rei,
qua mole montium, qui longo tractu, atque ambitu Camonicam vallem circuunt. Hic tumullus in summo spatiosus . vicinus, assue alto. vertice supereminens Urbi ab Oriente ipsius defendebat introitum, etiam & accessitan, quem si Rex, ut potuerat, occupasset prius quam ipsum armastiant hostes vallo atque isessa, ac continuo traetu ipsius vallatae fossae ipsum junxissene Urbi montem, proculdubio non diu in rebellione stetissent. Itaque dato pugnandi ordine, paratis ad pugnam turmis, Mediolanenses cum plerisque sagittariis Ianuensibus, aliquot equitibus gentis Teutonicae dimissis procul in campo equis secum tendentibus ad radices dicti montis tendunt, atque inter Urbem ,& ipsius summitatem montis medium aggrediuntur vallum, ibique acriter instantes pusna ambiguam rem hostium iecere, qui nulloobice muri, sed mlo ligneo vallo,&sicca fossa tuti in extremo neeessitatis casu locum ipsum suae virtuti commissum defendere, aut ibi vitam dare voluerunt. Qilippe Li tamquam loco suspecto juventus delecta ad repellendam vim hostium locata erat. Dum itaque ibi lethalibus sagittis
79쪽
sagittis Ianuensium undique volantibus more grandiali jam pave. sceret ad vallum turba deiensoribus assidua pugna sessis, ac prope deficientibus, multis etiam eorum vulneribus jam affectis ab alta turre, ubi media urbe totius ueculator pinnae haud temere deputatus erat, prout res posceret, daturus signa , inclinaturus ad Orientem verius, si titubaret vallum, vela , ut illico non modo auxiliares armati in medio Urbis stantes, ubi daretur signum , , praesidio currerent, verum ab onani parte Urbis testino gressu ad vallum tendens cujulque generis tuitia ad ipsius loci detensionem
contra hostes jam vallum lacerare conantes glomeratur in unum.
Ibi nostris jam diu victoria mente concepta propediostile vallum , in quo loco pugnantibus dira, atque lethalis committitur pugna maximo utriusque partis damno.
TAmque Alboinus de la Scala, & Cangrandis frater ejus cum 3 suis Veronensibus, & mercenariis militibus ab altero montis latere pugnantes, dum locus ille inexpugnabilis sibi fore videtur, signo receptui dato ad sua castra reditant. Et dum qui Iocum de. fenderant cedentibus hostibus illudentes laetis clamoribus coelum Pulsant, geminatisque per Echo vocibus vicini Vallibus resultant montes, trequentes nuncii ad eos veniunt, qui interruptis pavore vocibus in tam vano laetantium tumultu signis, ut sileaiit , manu datis, vix auditi nunciam, hostes ab altera parte montis superatio m fossis , ac prope lacerato vallo contra iam trios cives ruere , ibique maximo Urbis periculo laborari . Haec plurimi nunc a tes: parum, inquiunt, vestia proderit hic lacha defensio, ni ststino gressu properetis ad vatium, quod modo cleiensbribus nimium fessis titubans vidimus. Properetis itaque, inquiunt, dum noster est iste dies, de ut modo quos cedentes cernimus, atque hinc pulsos hostes, sic ipsa virtute alios repellatis. Neu patriae parentum uconiugum, ac liberorum vestrorum hodie suis immemores. Cun-
itaque tanto dis mine trepidantibus diinita ibi idoneo gentis
praesidio, ne, si hostes.redintegrare pugnam audent, Periculum . Miserreptant. Illico ut signat ab alta turre custin, contra Mediolanenses, &resiquos pulsantes vallum rapido cursu tendunt , ubi
sies, quos pr-to clamore , quem si rum prospero successu factum
80쪽
labore reiiciunt, muIinque cruoris lyarso plurimos vallo pellunt. pluresque adimassi ruentes sepeliunt saxis. Tunc egre s at
uue fictus relia de Grimalcis licet domi suae sub tali ζ
1anuensibus sagittariis, quorum Dux, atque Reetor erat, cunctos abeuntes alta voce redarguens, increpansque; dum paucis frustra Omis Vallum prodesse potat, sistit, tande nubtus, dolens, ac praenimio dolore totum sie uilacerans, cunctorum ultima a pugna re t , cmus mora atque sagittantium suorum ope nostrorum plurum evadunt fossis
AT .non impune licet stustra pugnaverunt Mediolanenses eo diei Nam post paucos daes dum Nellus de Μassa vetus fantiaris, & aam Matthaei vicecomitis, & propterea tune inter nestabiles mercenariorum equitum Mediolani praeeleetias, & in bellicis rebus gerendis semper primus, commissa sta quadam nocte ream ...... ne ab hostibus irruptio fieret, re se dedisset securo somno dormiens, Brixienses uno agmin dfusto ariarati subito Iririplamportam ruunt, & proxima dediori
dum, atqire omnia tumultu terrent. Verum plus pavoris, quam riculi iaciunt. Namque dum fluentem rivulum per media Μωpauci audent; cum circa tentoria Matthaea vice mitra pro se frequentes armatos currentes ut inferamis arnm smitiant, pavent, ne si adversae fortunae casus eos
rei se gressus cogat, ipsius rivuli lactaliter occupentur hiarm. Itaque multis partibus incendio posito citra rivum, his quibus Gramis com um erat prope discurrentibus sine ullo suo. rum per in Urbem sese recipiunt vocistrantes: Accipite M diolanenses digna praemia pugnae vestrae . Nusquam sine vobis numme timebamus ,pugnando periculum nobu factum est. CAP.