Marsilii Ficini ... De vita libri tres, recèns iam à mendis situque vindicati, ac summa castigati diligentia, 1. De studiosorum sanitate tuenda. 2. De vita producenda. 3. De vita coelitus comparanda

371쪽

niar,croci,aristolochiae rotundalidissi mi albi,gentianae,corticum citri eminis citri ana scrupulum Vnum,corianis dri p r*parati,tormetissae, sandalorum rubeorum,coralltarum rubeorum, r sarum rubearum,spodij, emblicorumana drachmam unam, terrae sigillata drachmas duas, boli armeni drachmas quatuor, fac pitulas cu acetositate cutri, quas administra cuuino albo,aceto rosato albo,&aqua rota.Ego multum

adhibeo fidei huic nostrae copositioni, eam accipiendo quando non sumitur siquid de pitulis cum alae compositis. Etiam post operationem praeditiarumpitularum, additur ipsi compositioni,

ambrae,musti,hyacinthi,smaragdi, t paetij,margaritaru,cornu unicorni ananrupulus unus.Μelius,etiam erit laudabile multum, bibere ista cum vino cetose,vel aceto albo,cum aqua miri erra sigillata & bolo armeno,cum exigua portione smaragdi, hyacinthi, dc topazij, vel salte cum margaritis recorallisasta multum commendantur a Galeno & Auenet x.Alij dat . cortices& semina citri limonum, cum vino et aceto rosato &aqua rosarum. Ego, ver

372쪽

vero frequenter dare soleo hanc simplicem confectionem, & quidem efficacissimam atque securam, cum vino albo,vel aceto rotato & aqua rosam. Accipe boli armeni drachmas duas, terrae sigillatae, corallorum rubeorumana drachmam unam, corticum citri, , χedoariae, croci ana drachmam dimi diam,sacchari rosati ex rubeis rosis co-diti uncias sex,acetositatis citri uncias decem, ac electuarium. Raimundus de Arnoldus, theriacales quasdam pitulas tribus modis componunt.Primo, sume t reris boli armeni drachmas tres,barbae to ς- .

mentillae drachmas duas,barbar herbae tunici drachma unam, sacchari ad pondus omnium, fac pitulas. Item, sume ambrae drachmam dimidiam , musci

scrupulum unum, caphorae grana sex. Ite,accipe smaragdi,hyacinthi,topaethana partes a ciuiles, triturentur & la- uentur sicut abluit biesue lapidem la-

etuli ac pitulas cum succo acetosellae. Dicunt huiusmodi lapides ab antiquis' appellari Bezoar, ici est, liberatores mortis .& quod in hoc theriacam ex- Lapura unt, quod ipsa venenum a se pellit, Beroarium trahit ad Ie,huiusmodi autem la-sima ' Λ exta ἡμ

373쪽

pides utrunque faci*nt, ideo debent per os administrari. Etiam possunt superponi plagae, morsurae, R. bullar: venenosae. Hac etiam utuntur, compostatione, scilicet auri optimi , marga it rum, serici crudi triti. Laudant etiam

electuarium diambrae , de gemmis Achermes Mesuae: laudant granata, rubinos, carbunculos, sapphiros, pali dios orano grana tinctorum,& lapi' dem inuentum in capite aspidis,& pa-' riter cornu fuit, &cornu unicorni. IteeIectuarium laetificans Almasoris cum ' re aliqua refrigerativa.Vtere etiam re bus sanguinem clariscantibus, ut sunt lupuli,myrobalani,sumus terrae. C re do quod uti semine iuniperi cum sim ne myris sit multum utile contra huiusmodi venenum. Item: tala electu

rium: Sume citrum unum integrum, imaceretur bene, & coquatur cum se

charo & aqua rosarum.Et ubi non habetur citrus,sic pum limone seu pomo anarancio integro: multi utuntur ye bena.Sum dare solitus pauperibum p ru papis bene tosti, intincti aceto cum. modico rutae, & aliquando cum carpa . portiuncula Do etia nonnunquam ad super

374쪽

NI IDoΥv s. 37r superbibendum parum vini puri. Item elucemodi panem tostum intinctum aceto rosato cu pauculo cinnamomi, quandoque supersumedo pomu arai cium,& parti boni vini.De his quidemi rebus administrare poteris, modo una, modo alteram, his icilicet diebus quibus theriacam non sumis,nec Feras pi-lulas,vel etiam illis eisdem diebus post vesperas.V ti etiam poteris sero, ieiuno stomacho, parti istius noli rq ccmfectionis: Cape sacchari rosati diama renati

ana uncias quatuo coriadrorum praepara torum,corallorum rubeorum ana drachmam una,cinnamomi drachmas duas, sed aestiuo tempore drachmam unam, sandalorum rub. croci ana drachmam dimidia, verum in aestate croci scrupulum unum. confice cum aceto talis citri unciis quatuor, superbibe . - parum vini optimi,vel aceti rosati. teris etiam uti eo matutino tempore

aliquando loco praedictarum. Dixi e Raimundus, quod suo tempore iuncti fuerunt Satvnus, lupi ter & Μars in undevigesimo gradu Aquarij , anni millesimi tricentesimi quadragesimia octaui,in mens dartio, quae, quidem

375쪽

coniuctio horribilia signiscabat, pra sertim graues pestilentias frequentius per spatium annorum quadragini quinque, eo quod fuerit in signo limmano fixo in domo Saturni. Inter quas erat pestilentia illa anni quadragesimioctaui, ubi Medici Parisienses

Sex Auinione, & Pedemontani nouam composuerunt theriacam ab ipsis .expertam, & cum felicitate eos coi seruauit. Arnoldus Receptam conscripsit quam Raimundus eiusdem discipulus his verbis recitauit: Sume tantianis iuniperi drachmas duas cum dimia dia,caryophyllorum, macis,nucis m scatae,aeedoarij , etinetiberis ana drachmas duas, aristolochiae longae & r tundae, barbae gentianae, tormentilla

barbae herbae tunici, dictami, inulae

campanar ana drachmam unam cum dimidia, salutar, rutae, seminis balsamitae,mentae,paeoniae,pulegh ceruini ana drachmam unam, domnici Romani, baccarum lauri,seminis acetosae,seminis citri basiliconis, masticis, thoris, best armeni terrae signiatae, spodis,

ossis de corde cerui, rasurae eboris, &cornu unicorni, margaritaxum, sedi

376쪽

phiri, smaragdi, corallorum rube rum, ligni aloes, sandalorum rube xv,hyacinthi, topaeth ana drachmam dimidiam, sacchari rosati, diaboragia

nati,diabuglossati, dianenuserati,dia- acetosellati, pulparum tamarindi ac tosi, theriacae ana drachma dimidiam, sacchari libras tres,sac electuarium aut morsellos,cum aqua scabiosae & rosata parum camphorata , &. cum vino cydoniorum,addendo solia auri quadraginta. Qui sitim patitur extra cibum,utatur acetosa simplici cum pauxillo aquae frigidDvel vini mali gran es acetosi cum tuleb rosato, Fel vino

acetoso. Possis etiam exprimere acet

sitatem citri vel limoni vel pomi ana-. rancij,& bibere cum aqua & saccharo. Item succi rosaru, sacchari rotati, dia-marenati,diaprunis, diacydonitis dic soluti cum aqua colata & expressa, bibendo cum aqua frigida. Item rosi

myrobalani,tamarindi,cerasa acetos pruna,persica sicca,cydonia trita,disssoluta,colata, & expressa,bibe cum aqua.& saccharo,ponendo plus de sacchar ubi minus est de calido, & minus de saccham, ubi plus fuerit de calido.

377쪽

Item succus rosarii cum vino granato rum item Oxysacchara cu aqua frigida recenti.In pluribus etiam rebus prosi'. cuum est vinu cydoniorum. Vti herbis cor ipsum sua virtute respicietibus,vitiale est,ut sunt borago,buglossa, mellissa,

Septe ber endiuia,ae methar parum.stem septem M prin- principales herbae,quas contra Venenucipales eo phirimu valere fertur, quaru prima tra ne herba hypersc5, Romomine Persor πηm- ta:secunda est herba dicta vincetoxico, tertia enula,quarta raphanus; quinta

dictamus, sexta aristolochia , septima lactucella. His additur ab Arnoldo &Raim udo herba tunici. Nec praetermittenda est agrimonia,acetosella , cich ria, marrubiu,hys pus,scabiosa, pentaphyllon ,capparis,limones, citrulli, aranch scilicet,quos poma aurea Vocamus:& uniuersaliter cuncta acetosa, & quae ponticitatem quandam particupat. Scias flosculos vitis multum cost

re, si eis in cibo & potu atq; electuariis uti consuescas: pariter & aqua scabio', necnon melissae, in his omnibus quae sanis simul & infirmis administrantur,

mirabilis est , eo quδd humiditates

exiccet venenosas. Et ubi in desiccan do refrigeratione multa opus sit,ute

378쪽

dum potius est aquis endiuiae, rosa rum, plataginis,aceto ros to, vel aqua, vel succo aceto a S cco limoniam, dri arandiorum,cichoriae, pim pinclulae,fumi terrae. Quum vero temperatis uti oportet,accipe aquam boraginis de

buglossae, singulis decoctionibus impone pruna damastena, myrobalanos,& tamarindos. Et hoc memori serua mente, quod cunctis in remediis quam bene conueniunt haec quatuor, videliucet vinum album, acetum album res . tum, aqua rosata, omnia aequali po

dere,crocus pauxillula quantitate. Vbi absq; mora ac cum facilitate quada operari necesse fuerit, administrabis quae opportuna sunt in forma subtili & lis tandiu differri potest ut praememoratarum fiat compositio pitularum , m lius esse ut exhibeatur pilulae quam pulueres, tum quia huiuscemodi copositio melius fermentata est,qua quidem femmentatione ultra complexionalem, specificam quoq; contrahit virtutem:tum quia permanendo in stomacho mage conseruat, roborat, cosortat,ac melius

379쪽

discurrit per corporis remotiora.*prabibendo paru alicuius liquidae substantiar, & multum abstinendo. Nec tamen ideo volumus,ut pitulae sint valdae siccae ac induratae, imo si tales. fuerint , decet ud reformentur. Congruit sanguineis phlebotomia extrahere san guinem, ut conseruentur, si alias nulla Ium ex se fluxum sanguinis haberent. Sanguineos eos intelligo qui decenter carnos, colore rubet sunt, pilos,rob sti,q uibus venae amplar,& qui rebus vescuntur multi nutrimenti. His inquam extrahatur sanguis ex basilica dextra,

inde post bimestre spatium fiat iterum

minutio ex basilica sinistra. Nec una pro vice excedas pondus librae. Fiat

etiam temporibus anni temperatis, ac luna in bono & sortunato aspectu existente. Sanguis purus minuitur oriem . . te Sole, cholericus in meridie, melancholicus in occasu,phlegmaticus in medio noctis. Vult ideo Mimudus uti xta ordinem Avicennae secudum qu tuor species sanguinis praenumeratas, obstruentur in extrahendo illae quatuor horae. Cognoscuntur autem hae

380쪽

A N τ et D o T V M D inde iuxta quatuor aetates quibus d minantur, succedendo ordine praedicto. Et ubi non apparuerit multa sat guinis abundantia,vult ne penitus misnutio fiat,nec causa conseruationis,nec eum. Et quum extrahere volueris,curavi die praecedenti fiat clystere, & exhi bita sit aliqua medicina.non solutiva. Nec praetermittedum duco, quod ubi sanguis ad alios multum declinat hu- .

mores, minime sit euacuandum. Μ mineris Galenum & Avicenna, quanto magis medendi artem exercuere,

tanto semper timidiores erga phles tomia esse factos, eo quod plas trahit phlebotomia ex naturaIi & bono, &ex spiritibus, quam ipsa medicina: ac

minus temporis concedit ad discerne dum malum sanguinem a bono.Cos runt infantibus & pueris ea quae cotra υVermes valet , quorum his potissimum temporibus imminet periculum,admianistrato illis in potu semel in hebd mada dictami drachmam una cum vitano aliqualiter styptico, siue cum vino decoctionis absynthij & nigellae, aut seminis sancti. illiniatur item soma chus , umbilicus, gula & pectus, oleis,