Marsilii Ficini ... De vita libri tres, recèns iam à mendis situque vindicati, ac summa castigati diligentia, 1. De studiosorum sanitate tuenda. 2. De vita producenda. 3. De vita coelitus comparanda

341쪽

38 MAR s. r Ic. Ε p ID EM. tamen rationibus, multortimque tam : priscόrum quam recentiorum autoria.

Fieini pa talibus & experietiis, praesertim patrister inier nostri M.ficini, inter medicos praecia 'fedicos pui, qui haud paucos hac labe infectos cruru . pristinae sanitati restituit,& coprobatuest & traditum.Imploramus itaq; DeuOpt.Max.humanae vitae largitore, nec non verarum salutariumque medicin rum reuelatorem, ut cotra pestis periacula efficacia nobis detegat remedia, utque suum vitale domi nobis ad la dein gloriamque suam conseruet.

C A P. I.

PEstis, venenosus quidam vapor est

in aere cocretus,vitali inimicus spi- ritui : non quod propter clementarem inliquam Oalitatem sibi 'contrarietur, Festis μ' - d specifica quada proprietate.Velutirqr Pheriaca, amica quidem es mon quia νώ ιρος , calida sit vel frigida, sicca vel humida, homi' i ςρ sed quoniam ex uniuersa ei us compos re ione sorma resultat quaedam, vitalis p , formae spiritus accommodata: Sic §istrille vapor non quia calidus, se ridu , humidus vel sccus, naturae in micua

342쪽

micus est, sed quia sua proportio quasi

ad amussim proportioni contraria in qua spiritus consistit in corde vita lis. Et quemadmodum continuo in

terra nascuntur venena, sic sepenum m nascitur venenosus in aere vaporia

tamen non ita potens,quia magis spat gitur. Nec puro stabiliri potest in aere, quousque talis aer est spiritui conso misin igni,qui ex star naturae potentia alterius no recipit naturae mistionem, unde si quod nullam capiat putres eiionem. Sic purus aer nullam recipiendo mistionem, putrefieri minime potest, rursus venenosiis huiusmodi vapor, humano ei solum applicatur corpori , in quo apti ad febrem e tant humores, utpote qui ad putredinem inflammationemque sunt dispo-sti. Etenim si vitalis potentior ipso suerit spiritus, procul a sepellit:si ver4 d bilior, fugit eundem, situm veluti comtrarium opus. Quapropter est ex usu, aerem, humores, & denique cor corrugere , purgare, roborare. Notandum ut recte capias) quum dico venen sum hunc esse. vaporem,tu ne eredideris ipsum sore talem stcundu formam,

343쪽

& totam sui naturam:quia omnes incla inficerentur: Sed huiusmodi est qualitatis, ut quani facillime in veneni na- Aer non turam transeat. Et proprie venenu e venen Qitur, quando per ipsum in humanos ψρς--- corpore, certo quodam gradu putre-d m tota fiunt humores,simul &ebulliut Quod PsWi for- communiter die tertia solet accidere, mam sed & interdum citius, maxime ubi quisqημbtώ- superfluis abundat ii umoribus,praesem -- tim sanguine & cholera. Et quando iam veneni suscipit naturam, calcis vel Arsenici qualitatem recipit, cuius essectus est putrefacere, rodere, ardere in- ins & extra. Summe igitur necessum est,ut his trinis estectibus, potissimum interius,omni qua postumus industria resistamus. i idemiis ort- eaus r σ qμa potissmum

hule mala obnoxia sint corpora.

C A P. II. i

Concreatur huiusmodi vapor in .

aere, uniuersalioris tempore pestis ex malignis quibusdam constelia 'lationibus, Maesertim ex Martis cum Saturno insignis humanis coniurictione, & ex luminarium eclips bustui . ' Qualis

344쪽

Qualis est praesenti pestis in anno scilicet millesimo quadringotesimo septuagesimonono:& qualis etiam suit anno eiusdem millesimi octavo, & hoc potissmum laedit homines. Hisque prasa- β' tur in locis,qus Horoscopum, uue suu Ascendentem ob praedictos syderum aspectus infortunatum habent. In ina .' gis vero particularibus pestiletiis,pra

fatum nascitur venenum, ex ventis Ecmalignis lacunarum cloacarumque va 'poribus,atque pariter ex terrae moti

bus.A t vero data istarum quacuq; causa semper tamen grosso potissimum regnat in aere,uaque paludoso, nebul se, foetido. Et quando subtilem ad aere extenditur penetrat,velociusq; interi- mittat citius, frequetius, diutiusque in

grosso,calido, humido foetid6que acre regnat. Asierunt Do torti nonnulli pestilentiale putiesectione subtili prius, post vero grossiori inesse aeri: sed multito durabiliorem in grosso. Haud scioquo mentis discursu, quo tandamento primae sit mihi parti adhaerendum,

quum contrarium experientia monstret.Praeterea nobis ratio dictat,quod quum non purum, sed tantummodo .

345쪽

mistum elementum putreseri possit: quo minus est mistulit, quemadmoduesse constat se Miliorem aerem, co minus aptum est ad pullesactionem. Et ' propterea eam no nisi per assiduu si

scipit augmentum pestiferae syderii influetiar. At veluti grossior, mista & stabilis aqua facilior putrefieri solet, sic utique haud difficulter putrefactionexecipit grossus & nebulosus aer. Hoc dat praecept*m Raimundu*, quod posse interius excitata,altior subtiliorque vetendus est aer : sed orta superne, per duos menses primo fugiendum est deorsum ad grossiusculum frididum, humidum,purumque aerem, 'bi rara esse soleat infirmitas. Sequentes vero duos meses ad media aeris regione, deinceps

ad paulo altiore,videlicet siccu,frigidu& subtile, semper fugiedo calidii,humi 26Η dum, α nebulosum. Quo in aere tales orpora sent homines, quales turbidis pisces in obuoxia. aquis Id insuper facit pestilentialis aer in hominibus,quod caliginose putre que in piscibus aquar. Sed quod homunibus venenii est, non oportet ut seni per tale caeteris sit animatibus,propter

coelestium signora ac animalium se

cierum

346쪽

cierum diuersitatem. Hinc oritur ut de

illorum opinione quid dieam, ignore penitus,asserentium quando pestilentiale incipit in aere venenum, quod Pestis e tunc quae semper in alto degere solent terra preauiculae, descendunt adima, & plani. deuiis s-tiem inhabitant: Sed quando in terra gna oritur, tunc lumbricos & serpentes exire dicunt de sinu terrae, & auiculas

quarum consuetudo es volare habit ireque ad imii,sublimia petere & mo , res adire. Addunt praeterea,quod quando primu in aere,post vero in terra M'nenum accenditur, interdum fugiunt animalia ex alto deorsu, & exinde ru

sus altiora repetui. Hinc est quod vulgo dici solet,vultures seu miluos pestilentiali cedere aeri, & quae loca huius. modi tenent milui, pestifcro non subesse aeri.Saepius aualuimus hanc colam P0 is Degionem ab hominibus trasiisse ad pom alio in a-

cos.Fieri forsita id potuit per aliquam bairoi. non quide spiritus, sed camis similitudine. His proxime elapsis diebus semel

atq; iterum pestilentiae morbum ex sena in alteram domum tulere feles & canes, ipsis tamen nulla ex parte hac contagione laesis. Nec ulla te propterea

347쪽

admiratio capiat,quod interdum sine omni nocumeto,homo vel bestia prae' dictum suscipiant vaporem, ac tamen alios inficiant. Ignitum nanque ferrus upam consumit & paleam, ipsum vero nullatenus consumitur. Hoc enim

ex recipietis subiecti dispos tione prouenit,in quo potissimum secundu Aristotelem,Galenum & Avicennam, rei consistit effectus, ita ut his proximis diebus bimus nostro in rure puerulus . integro stetit die,insecto cu puerO,ar norum plus minus septem,cibo sepius vescebatur infecti ore pueri masticato,

neque ullam ab ipso morbi labe sust pit,qua tamen correpti fuerunt alij l. . tiuscule dictates. Nec nimiam habeas tua in dispositione fiduciam, cogitado, te eius esse valetudinis ut minime haec

tibi timenda sit contagio,sed huc physcum obserua canonem: Quod quado multu disposta est materia,agens tuc. causa quantumcunque imbecillis, cito

producit effectum:sic accendit stupam& sulphur fauilla exstacipientis aptitudine. Et contra potetitsima quae fuerit causa, etiam in non dispositam operatur materia i licet sulphur ignis

348쪽

suscipiat operationem citius quam lia gnum, & siccum ti num Minuteque incisum, facilius Quam caetera ligna: ardens nihilominus fornax ligna sta tim rapit in flammam,& grossiora Scviridia,eo quod summa agentis Poten: tia cito disponit atque informat. Et multoties pestifer huiusnodi vapor fit marum vi causarum potetistimus, nec istare tu poteris quado scilicet hoc fiat. Et licet uno in tempore talis non adsit. dispositio,est tamen futura in alio. v pa εο σ quales imperati testis

ex contagio feriat oecissime.

C A P. III.

V Enenosus iste vapor adeo subtilis sepenumero existit,ut v isu diiudicari nequeat: interdumque dissolauitur, sed facile exinde regeneratur, manente ad hoc ipsum disponente,i fluetiariamque tametsi putillus a pri cipio fuerit, tamen multo magis quam sulphur, quum accenditur, velocioriaque cursu de loco in locum expaditur,& longe magis contrariatur vitali cordis spiritui,qui est vapor ex subtili sanguine,quam sulphur naso. Eiuscem

349쪽

di vapor solunt in dispositis ad hoc corporibus insecto ab aere accenditur: sed postquam est accensus, corporibus mira velocitate facilitateque, accen .sum veluti sulphur, plus quam antea circumquaque dilatatur, praesertim quando subtili in humore,& tenui mstatis aere accensus fuerit,& spargitur, salitque ex uno in alterum corpus. A cenditurque potissime ubi maior est naturae similitudo, & in corpore r . crementis pleno, cum foetidis intus &extra vaporibus, & in cibis humor busque superfluis, &ad inflammatio nem putredinemque aptis:& ubi calida est materia, & humida, c6rve coitu debili alii Et pariter in corpore pasi sonibus an mi defatigato,& vltra modum calido, quodve balneis est assiletum, cuiusve pori sunt nimis pate . tes,seu multum oppilati. Haec quidem Galeni & Avicennae fuit sententia.. PMis, Pueri & foeminae multum ad pestemer submi- sunt apti, eo quod tenuis mollisquenas pse materia ad transinutationem est faciuievi plusi lior, & pleni sunt humoribus ad pii.

mum. tredinem aptis,estque praeter modum& ordinem illorum vita. Quemadmodum

350쪽

A N TIDU T V s. 3 7 dum e ni perturbat confunditque vianum calidus ventus & grossus, sic pestifer iste vapor inficit cogitque circumquaque ad cor : primo spiritus, postmodum humores, qui iam putr . .

facti ebulliunt.Est vero haec ebullitio febris ipsa, quae per uniuersum inde spargitur: plus quam caeterae bullit seu

inflat: quia tanta est venenosa mat ria, Vt natura quantum potest,prinem palibus a membris hanc statim con . tur expellere. Iste quidem vapor mnem maculare potest humorem,sed potissimum sanguinem, secundo ch lera, tertio phlegma, quarto Vero in

lancholiam.Vnde fit quod magis huicissibiiciuntur periculo languinei, paulo minus cholerici, postmodu phlegm lici:& minus reliquis melacholici,quia frigidus & siccus humor ad inflammationem & putredine ineptus est, & maxime quia strictos habent meatus per 'quos trasirevcnenu Oportet Idcircos 'Idnes panes minus sunt pestifero morbo Obno ti minui xij i licet huius anni pestis nec seniores tabis. etia reliquerit intentatos. Cuius fortὰ ratio fuit,quod ultra caeteros aduersos θderum aspectus, Saturnus retrogra-