장음표시 사용
11쪽
aue oritate sancitum est,atque patentibus LL teris cautum, ne quis in Regno suo, aliisve locis ditioni suae subiectis, intra proximos annos decem, a die impressionis primae inchoandos, ac numerandos,excudat,vendat, excudendum,vendendumque quouis modo & ratione conetur librum, qui inscribitur, Doctrina de Contractu inmerse, ad scientiae methodum reuocato utres Tartes distributa, Paulo Comitolo Perusino, Societaris I E s v Theologo, Auctore, praeter HORATIUM CARDON Biabliopolam Lugdunensem, aut illos, quibus ipsemet concesserit. Prohibitum insuper eadem auctoritate Regia omnibus suis subditis , eumdem librum extra Regni sui limites imprimendum curare, vel quempiam, ubicumque fuerit, ad id agendum impellere, ac instigare, sine consensu dicti HORATII CARDON. Idque omne sub confiscatione librorum, aliisque poenis originali Dipi mate contra delinquentes expreuis. Datum in Font bellaqueo, die vigesimatertia Octobris, anno millesimo sexcentesimo decimotertio. De mandato Regis, Signatum
12쪽
Gnitiones contra- 2A 8. Di cultates msentia contra clin formam attingentes. pag. Lus ut alias altita expenduntur.
2. Iurisionsulti definitio disiuisia
3 . Definitimem contractus tradiatam a Iurisionsulto conueni is quemlibet contractum , etiam iratuitum; cuiusmodi est,D tis,Mutivum,tammodatum,
Principia seu caussis generales
enucleiatiar contractus,ὶ quibus eius is mima eruetur definitio. s. Diffiscultures enodantur nonnullae, quae e domina de contra incautis iam explicatis nascuntur.
6. Remne in caussa conficiente con-ν postumsis, voluntatem contrahentium dominio non iam rationis, sed rei quoque i fractam esse oportere. p. II. 7.Numquid pupist qui rerumsuarum domini,se mentis compotessiunt, sint ad res contrahenae idonei p. I 8. 9. Multiplex iuris notis enodatur.
I o. De aequitate disieptatio. p. 2 s. Pars altera H lationu complures aequitatis re uias complectens, ἡ iure haustas Pontisicio. P.29. Regula eiure ciuili selectri pag. , arci Tisy sententiae, ediuersistim libris delibatae.p. 3 3. Tertia pars disputation n qua refelluntur, quae contra aequitatem scriptas leges interpretantem dici posseηt. p. 36. II. De legali, In imma ιuris diuisitone.p. 39 Ιχ. De Aristitelea iuris diu une.
I 3. De TMiami iuris Husione. ibid.IA. De theologica iuris diuisione. p- 3. I D Iuris naturae, sexentium diser ina edisserunturip. . I6. De legis naturalis perpetua se
I . Iuris gentium, se ciuium diis
13쪽
SECvNDAE PARTIS De bona fide, quae quinta est
contractus proprietas. p. 96. C A P. I. Generales contractus as I 6. Desoliditate,quaesexta es con-mtiones, seu proprietates unde tractus proprietas p. I O s. elici oporteatio quat se qua- I . De tuisitis,qua septima est connam sint P. y . tractus proprietas. IΟ7.2. Duodec superiorumpraprieta- I8. De honeHate, quae ocDuaesitum connexio demonseratur. contractusproprietas p. III. p. I. I9. De benignitate, quae est contra-3. De necesstate utilitate com ctus nona proprietas.p. I Itractus.p. y6. 2 o. De obligatione, qua decima est 4. De tiberaate contractus.p.s9. contractus prurieω .p. I IT. s. Desinitio confit, Damasceno aD 2I. .'idsit obligatio p. II 8. lata explicatur.p. 62. 22. 222 tuplex obligatiosi .p.Ι2 o. 6. De secunda libertate contrarius, 23 Virum ex nudo pacto oriatur quae ess voluntarν, ignorantiam obligatio. p.I2 I. σ errorem, qu.rmuis dolo ca- 24. An contractai,cui Besoblla reant,excludentis.p. 6 tio humani generis,desit quoque . De dolo c aude, se num com obligatio consilentiae.p.I 2. tractam es iant nusium.p. 67. 2s. Gibus modis obligatio com8. Duodecim discrimina inter cuia tractas tollatur. p. I 3 s. p.im iuridicam se dolum enu- 26. Praeter decem se ocis modos coantur.p. q. expositos,sintne ali', quibus obli-9. De culpa iuridca,quae in contra- gatio e cotractu nata tolli queat. crus incurrit.p. 6. pI39. Io. De libertate vim metumet e 27. De actione, qua undecima es excludente.p. 8 . contractus proprietas' quomplex
An reuerentiaeo obseruantiae eius notio, o qxid fit apud Iu- metus contractas inanes se calfi risionsultos. p. Iqq. ses O sciat. 2 8. ctionum genera praecipua,
i 1. Blanditia se adulatio OH o quae in iuresunt insignioresti me contractam nullum, tam diuisiones p. I T.
14쪽
duodecima, I ostrema contra ctus proprietas P. I S O. 29. Dominium qui si ibid.3o. De multiplici diuisione domia
que communium diuisio iustae fuerit. p. I J 32. iure dominiorum sitfacta
3 3. Hiram post natiuum commissum, retamque diuisionem, lex
msta maneat rerum i perans communem usum. p. I 6γ.
3 4. Dominium ciuile quirio quo
3 I. Partium domini, disserentiae
enucleantur.p. ITI. 36. De variis modis ac titulis a
quirendi dominis I76.37. Translationem domini, contrarius esse proprietatem.p. I 87.
contrarius inenditur: o fontes generalium diuisionum india
L. De diuisone contractas ductu ex causis.p. I92.3. De partitione contractus ex eius proprietatibus depropia. P. I9s. q. Diuisio contractus ex multiplici iure p. I 'I.
s. De diuisione contractus in eos,
6. De diuisione ex circumstantiis. pz s. 7. De diuisone contractus ex aliorum sententia in extremas in minque steries,quae a Graecis at ma, id est, indiuiduae dicuntur.
8. Contractus diuisio in species viatimas ex auctoris sententia. p-2II. 9. In contractu societatis exemplo proposito ratio docetur ceterorum
contractuum explicandorum. p. 2I .
I o. De societatis definitione, atqueri proprietatibus eius intringe
II. De naturalibussocietatis proprietatibus.p. 22 I. I 2. Breues nonnulia quaestiones,
quae societatem attingunt , ereius explicata definition ac proprietatibus expositis compressius
i 3. De socialis pecuniae or operae natura, se de ratione partiendarum rerum post diremptam so
Iq. Operis totius peroratio, in qua diluuntur nonnulla, quae ponde
ris plus halent; se uniuersae superiori methodo obiici possent.
16쪽
AE nostrae plurimos abhinc annos de
contractu clucubra-tς pNceptiones,quΟ-niam a multis non
alumnis descriptae sunt,&a non paucis saepenumero emagitatae ; rogantium studens satisfacere cupiditati , quae in
huius generis commentationibus no
stris dispersa sunt, atque disiecta, colligam , atque in ccrta Capita digeram. , Omnisque erit disputatio in tres partes distributa. In prima, definitio contractus, cunctaeque eius caussae inuesim sabuntur: in secunda proprietates com 'tractus patefient: in tertia eiusdem species ostendentur. Ac nimirum, cum contractus nomen sit generiς, quod . plures complectitur species , empti nom,venditionem, locationem, conductionem , societatem , emphyleusim,
vult ab artis praescripto discedere, pri- P. Comitu. de rari. mlim ei de contiactu uniuerse, deinde proprie de eius speciebus quaerendum est. Sicut enim genus prius est specie, ita generis tractatio specierum tractationi antecedit. Estque illud ab Aristotele in I. lib. de Anmiali , cap. scriptum perscienter; ea,quae generis sitnt, prius,quam ea,quae specierum sunt,cognosci debere: ne cadcm multoties repetantur , & doceantur. Etenim , climin unaquaque specie inclusa sit tota natura genetis, & id, quod suum est, ac proprium; quis non videt, si persecte tota speciei natura cognoscemda sit, nisi antea, quae ad naturam pertinent generis,explorata sint in seposita aliqua parte scientiae , semper ipsa illa sumi oportere , qtiotiescumqtie suerit ad speciem aliquam descendetidum 3 Doeet idem Philosophus in priore lib. a.
possemor. text. 2 f. in eo genere, quod est scientiae alicui tamquam subiecta materia,tria inuestiganda esse:principia, passiones , seu propri .u affectiones, & species. Quandoquidem, ut in eoiam text.
17쪽
admonet Aristot. in quavis de monitiatione atque scientia haec tria insunt i id, de quo clamonstratur aliquid; res, quae demonstratur ; id ,ex quo demoras rarit r. Id de quo, genus cst, seu partes gcneris: id quod, sunt proprietates: id ex quo, cst principitim latendi. 3. Nos igitur quoque in nostro genere, id est, in contractu haec tria quaeramus: principia, passiones,& species. Primum sciendi principium apud. Aristi est defi
non Urationis principium est iniim quid est: natura enim atque essentia rei perspecta haud disseile fuerit eiusdem rei percC-ptas habere proprietates. Hic enim ipse I'hilosophus m 4. Phasiext. 7 . scriptum reliquit, ex definitione loci manifesta fieri, quaecumque loco insunt. Vt igitur nos firmum aliquod nostrae doctrinae
surad. amentum iaciamus, a contractus definitione ordiamur. Miror autem ego auctorem quemdMn, qui librum edidit de contractibus, x de testamentis, cum errorem aucupatum esse, ut crediderit in contractus ratione cognoscenda de personis contrahentibus prim i in qu aerendum esse : cum ea lege tantum cautum sit,ut,si quaerimus, an valeat testamentum, animaduertere
imlim debeamus, an is, qui fecit testamentum, testamenti habuerit factionem, hoc est, potuersine testari. Vetum
ipsi praecipienti Aristoteli pareamus,& definitionem contractus tamquam huius omnis scientiae certissimum principium consti
Definitiones tantractin ab aliis alga te expendumur. Eison in parte suorum operum, I. quaternam 3. consideratione ρ. principio tractat u sem de contrictibus scribit his verbis: Formalis autem ratio contractuum cons It in confrinuare a2 leges rsicut patet ex Hotione contracti , qua est commutatio legitima, id est, Gnfarmi eradleges facta. Haec igitur est Gersoni contractus definitio: Commutatio ciuilis, legitima. Commutationem posuit progenere : ciuilem&legiumam , pro differentia , ut contractum seiungeret 1 commutationibus physicis: uticum vel qualitas qualitate, vel quantitas quantitate , vel locus loco commutatur. addidit, legitima:vt ab iniquis Sc minime legitimis contractibus, veros ac legitia . mos secerneret. Verum Corradus, quo nemo subtilius nec uberius de contractibus disseruit, in suis quanionibiti de
contractibu , trail. I. quaest. I 6. conclus tribus argumentis definitionem Gersonis refellit. Primum argumentum et Emptio de venditio ante omnem triadutionem mercis,seu preiij, est verus contractus; cosensu enim absoluitur,ut ali-
bi intelligetis : Uerbi caussa, si ego liis
verbis tecum agam: Visite mihi tuum. fundum vendere mille aureis nummis 3 seque respondeas, Volo; solo con- 'sensu persectus est contractus; necdum aliqua ciuilis secuta est commutatio: nam & tu fundum retines, de ego pecuniam habeo. Quamquam ressendere posset Gerson commutationem se dicere ; commutatiuum c6trahentium conis . sum, atque conuentum, commuta
18쪽
earumque dominium in alium transferendi. Uel dicas: committationem dupliciter intelligi polle ; vel ,vtcst in antimo & vGIUntnc contrahentium, signo tamen aliquo extrinsecus declarata; vel,
ut est extra ad opus progressa: primo modo pertinet ad ellentiam contractus;
exterior enim rerim commutatio non tam est essentia contracti ita, quam contractus executio.
a. Secunda ratio Corradi aduersus Ger sonem : Non conire nitea definitio donationi ἔ quam tamen contiactus speciem facit hic ipse Doctor. nequc enim donatio commutatio est ulla ciuilis: cum contractus sit gratuitus; nec ideo donetis, qui donat, ut vicissim ab eo, cui donat, quidpiam accipiat. Se reuera
donatio non tam est iustitiae quam liberalitatis actio, SI opus. Respondeo pro Gersone, dupliciter donationem consi- denari poste; vel ut proficiscitur a liberalitate tantum donantis, δc priusquam donationi allentiatur donatarius ; vel post eius assensum, cui donatur. Ante astensium actio est omnino liberalitatis: post assensum opus est iustitiae commutatiuae. Nam post astensionem eius, cui facienda est donatio, paritur obligatio. in donatνium rem transserendi, quar' Edonatur:atque ita commutationem do-' .mini j habet ille contractus.
3. ' Tertia argumentatio contra Parisiensis Cancellarii definitionem:Omnes sere contractus introducti sunt iure gentium,non ciuium: id quod nos copiosa oratione ostensuri sumus; non igitur, ciuilis, vox ponenda erat in definitione contractus.Addite vos hanc item rati nem :qubd connubium contractus est naturalis,qui temporc ius gentium prς- cucurrit, nedum iura ciuilia. Hisce duabus postremis rationibus respondetur; omnes contractus reserti polle tum ad ius gentium, excepto matrimonio, qui
contractus est naturalis;tum ad ius humanum ciuile. iuris gentium sunt instit titione, ortu, atque origine: iurisci Llis, interpretatione , sanctione , atquc moderatione. Contractus enim iuris gen tum ius humanum ciuile interpretatur: minis quoque S poenis sancit:
necno legibus, Rcbus pubi. ciuitatibus, regnisque apprime utilibus modzratur. Rem ita se habere cognoscere potestis
ex contractu matrimonij, quod Ecclcsia quattuordccim legibus ita temecrauit; ut, s vel una violata sit, contiactus sit
Corradus consutata definitione Ger sonis suam ad hunc modum contexit: Contractin est adtin , qui es re,titIeru,veris et consensi celebraim: quo transferturres de uno in alium, quoad aliquali domi-ntu vel um,vel etiam aliam Ipeciem iurissiupra definiti et, si debem transferremn transferas .obligariosumdit ad interesse. Hac , inquit, desinisto conti re videtiιν omni contractui proprie dicto , ct etram improprie aecto, quamuu non magis improprie άcto. Contractum troprie dichum
in eis. quaest. definierat esse eum, qui habet utrinquo obligationem, uti est emtio, vendicio, locatio, secietas, cam-ium ; contractum vero improprie dictum, qui obligationem tuetur dumtaxat ex altera parte: neque ex utraque
deuincit contrahentem: cuiusmodi est
Magis improprie dictum appellat eum,
quo non tam contrahitur obligatio,
quam dissetuiti ir, ut est acceptilatio, quietan Θ vulgus appellat Italorum. Sed nimirum tria peccat Corradi de- F. finitio. Primum, quod est nimium redundans, & verbosa. Deinde,quia genus deliniens, ea, quae sunt sipecierum propria, adsciscit: ut, perfici re, litteris, verbis: ciam re perfici conueniat proprie mutuo, deposito, commodato rite-A 1 tetis Diqiligod by Corale
19쪽
teris syngraptur,verbis stipulationi Postremd et rauit, meo quidem animo, in sua definitione Corradus, quod disiungente usus particula, dixit, vel conseii- suxum nullus queat contractus absque consensu consistere, ut ipsi postea ne-
Cellaria argumentatione concludemu S. Confirmatur , quod dicimus contra Corradum interim alictoritate letis pra- , g. adeo de pactis. ubi est his ver
bis: ia deo. tutem conuentiunta nomen tene
rale est , ut et anter dicat Paium, nusium es contractum, nullam obligationem, quae non habeat in se conuentioncm , siue re, siue verbis lat. Nam, cdistinulatio, quae ver 'bis sit, nisi habeat consevum,nulla est. Hactenus Iurisconsultus. Neque subleuat definitionem Corradig. de obligationibm in Institutioniblia;vbi quattuor genera distinguuntur earum obligationum , quae oriuntur ex contractu. Aut enim re contrahuntur, inquit Imperator, aut verbis, aut litteris, aut consensu: hoc, inquam, non adiuuat Corradum. Nam
Imperator loquitur de obligatione , Corradus autem de substantia contractus, quae ab obligatione longe diuersa est: quandoquidem obligatio est posterior contractu,eiusque enchus,& quasi legitima proles. P taeterea Imperator diuidit,Corradus definit.
Sed quispiam obiiciat: Si obligatio
est flectus contractus, nec ullus contractus suae consensu consistere potest , cum sit forma contractus , ut
ipsi postea ostensuri sumus ; ergo omnes obligationes, & non aliquae tantum , consensu contrahuntur. Rc-
spondeo in obligatione duo considerari debere, unum est natura & ellentia obligationis:alterum est quRntitas i pondus Obligationis. Illud primum semper oritur ex consensu, qui cst sorina coruractus: secundum non si mper ex illo, sed ex alio iisuo. In mutuo, commodato,deposito, idem consensus parit obligationem, de quantitatem obligationis. Nam depositarius rem eamdem
rei tituet, dc totam. At in contractu emptionis, venditionis, locationis, conductionis, societatis, non est ita: ex illo enim consensu,quo perficitur substantia contractus, non perspicitur quantitas obligationis; nec enim ii tecum ipse coiiii bonoru societatem Ea lege, ut tu in locietatem operam, ego vcrb pecuniam conseram,ex ipsa consensione intellectum est , quantum tu Vel Operae, vel pecuniae ego conferre debeam: id enim nouo pacto noubque consensu indiget. Dices, omne pactu iustum & rectus consensus parit obligationem: emgo, si in contractu societatis , ut quantitas cognoscatur obligationis, requiritur nouus consensus, noulimque eon- Uentum , noua item existet obligatio, atque adeo nouus contractus. Respondeo non ex quovis pacto atque consei
se gigni nouam obligationem essentialem, & specificam , sed interdum accidentalem, quae no immutat speciem,&ellentiam contractus natam ex primo contrahentiunt consensu. Nam obligatio, quae indicat quantiintem rei,de qua contrahitur, est accidentalis, quandoquidem ad aliam speciem non transfert priorem contractum , nec illi nouam speciem addit, sed vel conditionem,uel modum, si mve proprietatem.
C A p v T II. Iurisconstat definitio dissutritur. V Enio ad Iurisconsulti definitioia t
nem,quae extat in L Labeo, g. con
ultro citroque obligatis, quod Graeci σωυάλλαγμα vocant. Vocem hanc Graecam
20쪽
usurpauit Aristodi in s. Ethic. cap. a. ubi contrxchus diuidit in voluntarios , de inuolt intarios; de qua diuisione in tertia parte huius disputationis ipsi disseremus. Demosthenes nomine, meo quidem animo, masis apto appellare solet contractum in tuis orationibus: namque verbum solet huic cla- .rissimo Oratori este semiliare,quod vocabulum curn proprie significet pactu,
atque conuentum, magis vim intimam contractus attingit,quam μάλαγμα,
cui par est apud Latinos commutatio:
nam est mutare: δύ -υαλλαττειν commutare.
1. Sed definitio Labeonis parum videtur comoda tribus de caurus. Primum, quia clim definitio constet ex genere, dc distentia: in hac nullum genus contractus exprimitur. Deinde, quia cum in definitione ponantur ea, qu. e rei es- sciitiam constituunt, obligatio pars definitionis esse non potest; cum ipsa adessentiam formae non pertineat, sed ex essentia de sermali principio manet: quemadmodum non multo pbst intelligetur. Postremb,quia ea definitio nec
in donationem, nec in mutuum, nec in depositum, ncc in commodatum conuenit: quae sermae speciesque contractus numerantur a cunctis. Qui enim
aut donat, aut mutuum dat, aut commodat , aut suum deponit apud alterum , ob nullam obligationem vel donat , vel mutuum dat, vel deponit, vel commodat, graui alterius indigentia seu necessitudine exclusa. Verum qui Iurisconsulti definitionem retinere vellet, duplicem distinctionem adhibere posset. Prior est haec:
Contractus aut proprie, aut improprie usurpatur. proprie, clim aeque Virique contrahenti vim obligatricem imponit: improprie,cum alteri tantum. Iurisconsultus rationem habuis Ie videtur contractus proprij tantum. Hane notionem contractus secutom et se Labeonem, verba, quae definitionem sequuntur, indicant; veluti emptionem , venditionem, locationein,conductionem,societatem. Altera distinctio: Piaedicatio definititia stiterdum formalis, nonnum quam calissilis elle potest. Formalis, cum id, quod praedicatur, est intra eius clientiam de quo praedicatur: caussilis, cum est extra, & de sua caussa praedic tur. Ita obligatio cum sit eficius contractus intrinsecus, licci extra illius es.sentiam,praedicatur de contractit. Nam etiam Philosorhi, cum ignorant intimas renim disteretias, & form .ilia principia, pro disterentiis utiliati ir propriis
Jc sormalibus ei sectibus: quod ab Aristotele factum est in a de λ .ι, text. a. . ubi hisce verbis animam definiuit: Anima est id, quo Timmos, quo semιmus, atque im est imi u primo : viuere enim, sentire, atque intelligere, Operationes esse viventium, Sc animae sermales esse-chus, quamuis non cuiuslibet animae,ut
notum est philosophicis erudito. Adde, si placet , duplicem esse definitionem:
unam , quam Logici ellcntialem , alic-ram, quam descriptiuam appellant ; illam Iuriseonsulti non talp definitioncm naturam cotractus significantem,quam eius quamdam descriptionem vocabulique interpretationem censendam esse. Mihi tamen faciundum putaui, ut Iil-rit consulti definitioncm , quod multi secus existimant in contracti is quoqtre
gratuitos conuenire, paucis docerem.
Desinitionem contractus tradita a Iurisian sulto conuenire in quemlibet contractum, etiam gratuitu ; cuius θῶ est, Donatio, Mutuum, CommoLium, Depositum.