R.P. Antonii Ruuio Rodensis, ... Commentarii in libros Aristotelis Stagyritae de ortu, & interitu rerum naturalium; seu de generatione, & corruptione earum ... _ Nunc primum in Gallia editi. Cum duplici indice, ..

11쪽

LICENTI SUPERIORIS.

Go Bartholomeus Perez debueros, Prouincialis Soeieta tis I Es in Prouincia Toletana, potestate ad id mihi a Reuerendo admodum Patre Claudio Aquauiua Praepo sto nostro generali, facultatem concedo, ut typis mandentur Commentari in libros Aristotelis de generatione, corruptione a Patre Antonio Rubio Doctore heologo Societatis L s, compositi,& grauium Doctorumque hominum nostrae Societatis iudicio approbati In cuius rei Mem has litteras manu nostra subscriptas, sigilloque nostro munitas dedimus 13. septembris annici fici g. in domo nostra Idis deliwnte Complutensis collegij. Sartholomeus Fereet de meros.

' νemi Senatus iussa relegi commensaria an duos liseos Aristo telis de isiti, is teritu erum naturalium siue degeneratio is eorruption rara m doctissimi Doctoris Anioni Rubi Sorietatis

Da securitate, viditate, re audevpis mandaripossim. Apud semellum Philippum da Mad id dux s. Octobria anno Icog. Christophorus de Fonseca.

Facultas R. P. Prouincialis Societatis I Es in Prouincia Lugdunensi.

ANtonius Suffrenus Pronineialis Soeietatis Izas, in Pr uincia Lugdunensi , iuxta Privilegium eidem Societati a Regibus Christianissimis Henrico III die Io viij, Is 83.

Henrieo IIII. Lo Decembris, isos Tudovico XIII nunc regnante, I 4.Februari jasLI .concessum,quo Bibliopolis omnibus prohibetur, ne libros ab eiusdem Societatis hominibus co- positos,absque illorum permissione imprimanti.Permittit Ioanni Pille holle Lugdunensi Bibliopolae, ut R.P.Antoni Ruuio densis Commentarios in libros Aristotelis de generatione,& eorruptione in sex proximos annos imprimere, ae libere diuendere possit. Datum Lugduni die I. Octobris Isr3.

Ant. Sufenus.

12쪽

COMMENTA MORUM

i Alistotelis Stagiritae de bitu, Minteritu

rerum naturalium, seu degeneratione, & corruptione

MNIA fre qua in principio cuius tque operu inquirisolent,atque explicari,

per se sunt de hoe manis L. Nam inscriptis ut solet 2 principali affectione

corpor naturassi sumitur, quae estgeneratiope quam incipis esse pes corruptio, perquam dimit ordo etiam huim operμ cum caeter par tibiN Philo Ophia natural perse est manifestiuisunt enim libri isti tertia pars huim mentiaepe primam,insecundam, ne eos libras Physicorum, in quibu dissulatum est de ente iurali in communi, noutprincipia motu contines: est libros de Gelo, est Mundo quibiu egit Arist reles de eodem enta naturalis sit quidem,ut habet principium motu ad certum locum , vel ubi ; quod ex naturali constitutione tolius uniuersi ei conuenit. In tertio vero loco agitur de eodem corpore, ut habet inse principiumgenera-

Donu, s corruptionu.

Diuisi vero non est mini facilis, nam da explicast

si loteles in toto hoc opere. Primum, naturam genera. Donu cinuptionu, alterasionis, augmentationu est mix-

13쪽

tionis;per qua mutasiones, vel motus aliquamsormam a qiι -ιι evrymmturale, nempe substantialem, a qua habea jesim briter te accidentalem perquam habet esse tale. Fetandum,naturam corporum simpliicium cst qualitatum

linam qua vocanturρrιma, in quantum per ea unuam ira

abud transimulari rise,vel duo in tertium. Et ideo in duos Dbra, ditur ab Aristoteleta ut primum in premo librae licet secundum in secundo. Solum pol stes dubia de si biecto, seu Obiecto adaequato Auli partu vim si tota Philosophia habet subiectum totale sub quo cremprahenduntur Omma, de quibu agit;ita singula par es ei habere debe partialia sebi di sibi ada quatasub quibus emprehenda uis omnia, de urbis agitur insingulis,quod autem sit Obie tum huius non est certum inier expositores Aristotelis.

gismeruum, in quantum moueripotest, non quidem secundum locum, uri bi,nam hoc modo egi Aristoteles de illa inlinis de Caelo, ct Asidosedsecundumformam absolutam.

est inhareni sub mialem,vel accidentalem. Ita Asserintis Magnus tractaturi de generatione capite P. Averraesi ..de Cario comm. 3 ct ἰexand.lib. I. Metheo in principio. Probatur testimonio Aristotelis I lib. de Sensu,

sensili cap. 4 ubi Fu hoc de elementis vocat. Et lib. a. da Amma affirmaι se in eo egisse de elimentis,hoe estis secNndo libro Probatur etiam ratione: quia postquam in bisis Ph*orum dissutatum est Δμrpore naturaliis commurni, in reliquispartibus disinuari debet de eodem inpari eulari hoc est desimplici,c, composito, ut habet inseprincipium mutationis, inmotussed in hisis de Cael egit Amistoteles de corpore simplici, νι habet principium motus ad

locum,ergo in hae te Naparte agit de eodem ut habet 'incipium motu ad'rmam substantialem , vel accidentalem, ιμον abvari,aeteri, generaripotest,quodsolum ha-

14쪽

PROOEMIUM. 3beut limenta. Probatur consequentia , quia in nulla alia

parte totius Philosophia agi d corpore plicisub hac tione Diuuersali,viper se est manifestum.

Secunda opinio tenetgenerationem, ct corruptionem incommuni sesubiectum huius operu Cuius ratio sumitur eae instripolone: nam si de generatione, ct corruptione inseribitur ergo de his tamqua depropria, ct adaquata materia agitur, consiquete tamquam de asinuato obiecto. Tertia opinio est quorumdam modernorum asserentium subiectum esse corpus naturale, commune quidem adsimplex. est compositum, in quantum est generabile, remptibile Vm: probaπt, quiasicut haec pars continetur sub tota Philosophia ta obiectum eius debet continerisubada-quiit obiem totius Philosophia est ab eo distinguisub alia

qua ratione 'ecialiter quam contrahatur. Sed utramquaranditionem habet corpus naturale, vigenerabile, incora ruptibile;ergo hoc, non aliud erit obiectum. Vitima opini asserit buctum esse ens naturale, vel compus naturales, in quantum habet principium motus ad se mam in communi , hoc est,ab'rahentem a substantiali, accidentalinperformam intelligens absolutam, ut excluda- ur Vbi,quod licet aliquo modo possit vocarisma,inquarum inhaeret corpori, proprius tamen dicitur modus , qui in ordine ad extrinsecum accimtur, adeo sub obiecto huius operis non comprehenditursed de corpore naturali, ut habet principiu motus admi per se agitur in libris de faelo.

Haec est comunis, ct vera sententia Uuam tenent Dium Noomas, L idjus, e Marsiliu . st menelim inprincipio

huius operis. Probatur asufficienti dissone ex refutatiora aliarum. uia subiectum adaquatum debet formaliter eontinere omnia de quibus in tali scientia per se agitur, nil scientie partiatu, debet contineri formaliter, perse sub totalisiubiecto integrascientia sed nusium ritu abet has duas conditiones praeter ens mobile ad formam ita ex-

15쪽

PROOEMIUM. plicatum ergo boesolum erit obiectum adaequatum huia partis.Probatur mino primo de corpores plici, quodpro obiectaponis prima opinio, de quo evidens est non comprehendere omnia,qua tractantur in Me opera: in quo agitur persedegenerarione,ct corruptione omnium cordiis Onon solum ia elementu:imope se etiam agitur ae augmen- ratisne,qua non conuenitproprie elementis sed mixtis inentibus tamum. ergo elemetum non potest esse adaquatum obiectum huius veris.Nec etiam comprehendis omnia,quaerractantur in hoc opere,corpus vigenerabile, incorrupi

bile quodponit pro obiecto tertia Opinio, quia ratiosi quat,gitur de orpore naturali uniuersalis est, nempe ut habet pr3nc 'um nonsolumgenerationis, ct corruptionis,sed i terationu, augmentationis:ergo solum vigenerabile,

eorruptibile non potest esse adaquaium Obiectum, sed ad sumnrumprincipali: quiageneratio praecipua mutati est ad quam aliquo modo ordinantur ratera. Sed nec eadem gem iis, est cor tis quas ponit secunda opinis , habent primam conditionem quia non continentur irecto, per se sub butis totius Philosophia, quod est em naturale,sed proprie te quadam, et MeiAntia eius sunt,ut perses mansessum:eu repugnat esse obtectum huius veris Unde sequitursolum esse en naturale,ut habet principium motauadsmam,quia in eo tantum concurrunt dua ilia conditiones.nam directe,' sed se maliter continetur sub obiecto rati. Flia phia naturalis, quod essens mobile, aut ensnaturale et formaliter continet omnia, qua in hae parte

aractantur.

Ad testimonium prima pinion concedendum estquod de elementis appelletur ab Arimiel opus Mesedneganda sconsequentia, quia idusit adaquarum obiectum, quia sitis est de elemmtis aliquo modo agere,vitalepossit appe lari aliquando opus: on requiritur, quod de eis tamquamo obiecto adaequato agatur. Et eodem modo inncedenda est

tota ratia

16쪽

Ad argumentum seeunda opinionis oἡcelso a incenti. quod degeneratione inseribaturum, reganda est consequetia,quodgeneratio est corruptio sint buctum adaquarumsedsolum sunt ratio quadam obiectiprincipalis,a quo Gargumentu tertia opinisnis comedenda est maior, O minor dnegandaconsequentia nam ilia M oditiones non continent omnes rationes sub quibm in hoc vere agitu rῶ eme naturali: susscere tamen possunt ad Obiectum principale, quod contedimus ese em naturale, ut generamis,ct

Diuisio primi Libii.

Ommuis ricem habeat capita liberprimu ,- qua cruor praequa membra diuissi potest quia quatuor suis praeimi in eo explicata ab e ristotele, nempe alter

ei generatio augmentatio m mixtso,ad qua reducuntur

actio serea tiopassio. approximan agenti adpassium me aris ad ista requisita.

17쪽

& interku rerum naturali uin, seu degeneratione. cori upti O- .

Nivras Ata intentum Ariditelis est in quatuor capitibus primis huius libri probare,quod de . tur generatio iubstantialis, per quam res naturales seundum substantiam des instantii ostenchre, quid sit hae e generatio substantiali, quomodo a caeteris'mustationii usu praesertim ab ineratione distinguatur. Vt aute hoc euficiat, proponit prius sententias antiquorum Philosophoositum;qumus refutatis ex propria rimaque docet. Intentaenigitur huius primi capitis est afferre duas opinio nes antiquorum Philosophorum des incipiis retum natuxa lium, secundum quas quidam eorum non poterant distingue re generationem ab alteratione; alii vero distinguere quidem poterant; sed vere non solum non distinguebant eas , sed alterationem omnino tollebant et sibi erant contrari in hi quae asserebant: ideo in duas partes diuidetur caput,nam in priori affertur,& refutatur prima, in posteriori secunda. Prima opinio antiquorati circa principia rerum naturalium fuit, quod unum tantum esset principium immobile M perpetuum,ex quo omnia fierent, illud quidem ens actu, atque completum, ut ex I lib. Phys constat. Hos vero Philosophos ait, nou posse distinguere generationem ab alteratione. quod

18쪽

Cap. I. Textus expositis.

quod ita probat. Si unum tantum datur principium immobile,& perpetuum, quod sit cens actu, ergo non potest trant mutari secundum substantiam, quia iam oesincretille solum ergo

posset transmutari secundum diuersas qualitates. I ibat consequentia,quia si erat immobile,non poterat mutari secundum locum, cum esset unum semper manens, non poterat mutari secundum quantitatem, quia mutatio secundum quansitatem,quae est augmentatio simul fit cum mutatio ite substantiali,quae est nutritio,quate iam susciperet mutationem secundum substantiam, & icto non esset omnino inuariabile substantialiter eo modo, quo illud ponebant. Sed mutatio secundum diuersas qualitates est alteratio pergo quidquid siebat ex illo,per solam ulterationem fieri posset,i haec esset generatio, ideo non distingueretur generatio ab alteratione. Secunda opinio fuit aliorum , qui ponebant plura principia

materialia, ut Empedocles,in Anaxagora quatuor clementa; alij vero infinita quaedam corpulcula indivisibilia, quae vocabant athomos. ut ex eoderri l. lib.Physicorum patet. Et isti bene Poterat distinguere generatione ab alteratione inquit Aristo veles, quia per cogregationem elementoria in quoddam chao, quam vocabat amicitiam dicebat Empedocles res generari,&per separationem ab eodem chao sinuam vocabat sitem corrumpi: &ab illo chao procedere diu ei fas, non solum secti dum substantiam;sed etiam secundum qualitates,quia ignis genitus procedebat calidus, de terra sicca,& dura diuersitas auteri secundum qualitates pertinet ad alterationem. Sed reuera non distinguebat genetrationem ab alteratione, imo potius tollebat alterationem , quia existimabat qualitates elementorum esse formas substantiales eoru & ex alia parte asserebat non trans mutari clementa secundum formas subst satiales,quia sunt prima principia immutabilia,ex quibus caetera fiunt: praeterea non potest dari ad te ratio, neque ulla muratio, nisi detur unum bbiectum permanens sub terminis contrarii l. init oua versari

debet; sed Empedocles non ponit tale subjectili comi aune, dplura principia materialia diuersa: ergo nec potest ponere est rationem. Vnde sequitur nec variari sucundam qualitatcI, quod estici alterari, quia alteratio cit variatio .c andum

qualitates.

Probat tandem Aristoteles,quod nis,quae Empedocles di-tebat, continebatur estradictio, quia ex una parte dicet a cle-inent fieri unum quid per coniunctionem in chao illo Tene rari vero, atque procedere diuersa ex eodem chao, ut ignum ea-liciunt de aquam frigidam ex alia vero pari noni an sinu Σ1

19쪽

Lib. L Degeneratiore oecorrupi.

1ecundum substantiam, nec unum fieri ex altero , sed non ocium fieri unum quid per eouiunctionem in chao , niti corrum pauluricum ex propria initura sint diuersa A contraria..iaec pol lunt procedere diuersa secundula subitantiati, nisi ex illo uno senςrentur , quod est generari, quodlibet ex altero Cerm sibi ipii conuarius est.

TEXTU ARISTOTELIS. Omnino itaque de generatione, ct corruptio priplis dicendio est, Erci I

'. . . . . .

. . . . reuis exposcio textus.

Nntentum huius capitis est tradere duas allas opimaae , an liquorum Philosophorum circa naturam generationu, α eas resutare Diuiditur autem in duas partes inpri tradit tramque opinionem, alteritque minus falsam cile secundam' u uim primam: in secunda alteri rationem secundae &Aluit falsitatem qua eiusdem opinionis ottendit. is Communem fere sententiam fuisse asserit antiquorum PnI losophorum,res omnespcnerari ci congregationem quarum tam magnitudinum indivisibilium,& corrumpi per leseratio arem earum. Sed Plato,icius discipuli dicebant nas magnita-dihes esse superficies indivisibiles Democritus vero,& Leuci pus esse indivisibilia corpora, tuae vocabant athomos.Qu'run sentcntiam minus esse falsam docet, qhiatu sententia Platoniti Huia nec generatio, imo neque ulla mutatio physica intestigjt potest ex ea:quod sic probat. Ex superficiebus. congregatis uois potest fieri aliquod ens physicum, sed solum figurae mathematicae abstrahentes a materia sensibili, quemadmodum neque ex lineis, nisi triangulus, vel quadrangulus in ex conse eniInecaliqua mutatio physica circa corpora ergo non est intelligibilis ex ea natura generationis, aut alterationis, Opinio autem Democriti generationem , corruptionem O--nere potest: nam cum ex paruis corporibus res naturales coin poni doceat, asserere potest, quod pet diuersam dispositionem,&conuersonem athomorum transmutentur fecundum diue . se accidentia,ut secundum diuersos colores, aut figuras,quem bis modum diuersi colores aprarent in collo columbae ex di

20쪽

cap. III. Tretus expositio.

versa dispositione, aut modo se habendi ad lucum; cita dice

bat Democlitus colores, ta caeteras qualitates non habere esse permanens inlcorporibus, sed variari secundum diuersas positiones, aut conuersiones adhomorum, ex quibus uadem corpo

ra componuntur.

Ratio autem, qua Democritus probat res omnes naturales Iocomponi ex quibusilam coiporibus indivisibilibus, quae atho mos vocabat, evidens appareta. procedit autem sic Vel componuntur fes ex corporibus indivisibilibus,vel ex diuisibilibus;ex his non potet componi;ergo necessario dicendum est,quod ex illis componatur Minoi cm probat,quia si cc inponitur ex corporibus, vel partibus diuisibi tibiis in in sinitum εἰ cum possibile positois esse nullum sequatur incouueniens, poterit esse aetudiuisum in omne suas partes & tunc ex omni diuisionc actu facta vel quod remanebit,erunt pultata, vel qualitatcs, vel nihil nihil horum esse potest aergo nec Pollibile est poni in actu diuisionem continui in x consequenti non componctu rex partibus, aut corpora butissi uisibilibus, sed ex athonais indiuisibilibus. Probat a telum minorem, quia si in nihilum resolu.rtalidi disio corporis Pergo ex nihilo erit factum iam eodem in sto se habet res ad corruptionem, sicut ad generationcm;sed enihilo fieri repugnat et go etiam repugnabit in nihilum resolui. Quod veru non resoluatur in sola puncta probatur elixit

sequeretur ex solis punctis est cums,ositum quod repugnatinam unum .puactum additiim, yel coniviactum alteri, non tacitentatus .ergo nec potest fieri magniti Mo vel corpus ex eis. Noctandem resoluitur continuunt diuisionem in qualitati' primo, quia corpus non generatur ex liasitatibus ergo necti in

in eas potest resolui: ecundo, quia sjn solas qualitates r lueretur,dareptur separatae a subiectes; sed repugnat saltem iraturaliter dari accidens scpalatum a subiecto Pergo repugnam diuisionem eorporis in solas qualitates hesolui. Huic argumento respondet Alistoteles hae distinctione: dum dicitur corpus esse diuisibile in quamlibet sui partem, vel in infinita hi in semper diuisibiliaci dupliciter intelligi potest,complete, vel incomplete, aut simul, vel successive simul, aut complete seri diuisionen est, quod possit dari tota diuisio

eius facta, Meompleta xiii hoc sensu non eli verum, ut pater in successivis; nam in prima parte horae verum est omnes aliavpartes eiusdem hora tae postibiles, sed non est possibile, quod

sint simul exister tes: δc materia potest recipere omnes forma Vsed repugnat naturaliter omnes simul habere Successive intem, vel in completὰ fieri est, quod nuquam detur,nec lar iob