장음표시 사용
21쪽
io Lib. L Degeneratione eorru=t.1et completa, aut totaliter facta, sed quod semper si aliqui leius factum,& aliquid restet semper faciendum an hoe sensu
verum est.Ex quo non sequitur continuum resolui ex diuisionem in nihilum , nec in solas qualitates, nec etiam in indiuisibilia corpora, vel astomos, 1ed in corpora, vel paries diuisi hiles in infinitum, ex quibus componitur,4 non ex thomi vi asserebat Democritus.
sit aliquid, quod generatur simpliciter, M.
Breuis expositio textus. DRopositis iam, atque resutatis opinionibus antiquorum
a Philosophorum circa generationem substantialem λύ- vult Aristoteles distinguere ab alteratione,intendit in hoc tertio capite ostendere, quod detur talis generatio substantialis, per quam aliquid dicatur generari simplieiter.Diuiditur autem caput in tres partesur prima proponit quaestionem hane;virum aliquid generetur simpliciter e Mannaae eum prius non esset umpliciter vel nihil genetur simpliciter sed tantum feeundum quid, ita ut prius esset simpliciter , fiat autem sub aliquo accidenti,nempe album,vel sciens In seeunda proponit, Mi oluit duo dubia valde neeessaria ad solutionem eiusde m quae mon.& in tertia soluit quaestionem,& respondet argumento. Quaestio igitur est,an verum sit aliquid simpliciter generari. Me est fieri cum prius non esset simpliciter Et videtur ait Aristoteles quod nori, propter hoc asgumentum: quia si aliquid generatur simpliciter;ergo fit simpliciter ens:sed quod fit,debet
fieri ex suo contrariodergo ens simplieiter fit ex non ente simplieiter, c aute est impossibile:ergo repugnat quod genereturens simpliciter. Probat hane viti marti ininoremquia id ex quo aliquid fit,permanet in re facta chare desilio praedieatur.Que- admodum lignu ex quo fit statua, pet manet in ea,& eadem statua praedicatur de ligno,gum dicimus,lisnu est statua sed notiens simpliciter non manet in ente simplicitet, neq; hoe praedi-eatur de illo,cu sint cotradictorie opposita;ergo non poterit eseo generari.eti hoe in prima parte capitis.Vt aute meli' bluere
22쪽
possit hane quaestionem, proponit in secunda parte duo dubia; primum est, quamam sit eausa ob quam generatio sit leniper,
hi t nunquam ement generationes in ait se non inquirere causam emesentem, quia .lib.Physicorum eam tradidies; prointans dari unum primum motorem semper mouentem,&,uum pii itin m mobile semper motum, ex cuius motu perpetuo causatur perpetuitas generationumsted causam materialem, quam probat non dati . hot argumento Sieut in generatione fit enssimplieite ex Mn ente simpliciter, ita in corriaptione desinitens simplieitet in non ens: ergo desmit in nihilum, quare ali- qinventatas consumitur in fingulis corruptionibus:sed tota entitas exsux constat mundus est finita, ergo tandem consume tuti de eussabivit proinde generationemprobatur consequentia, quia omne finitum per ablationem siniti tandem consumitur. Et si dicatur primo, materiam ex qua sunt res naturales esse Iaaca alafinitan , ut dixerunt quidam ex antiquis Philosophia ponientes unum principium materiale actu innnitum; ideonuaquam coi sum , etiamsi in infinitum extrahantur parteo
Pr singulis erationibus. ntralinc est,inquit Aristoteles, quod non est possibile dari infinitum actu,n in .libalysprobatum estaevii distinae secando riuod licet materia se actu finiata, eonsonuicipere is quia non extrari indire ab ea parte aequales pro fingi itis generationibus,sed minores semper, quae appellabiur proportionales, quia mino res semper res generantur,quam prius generabantar, ad quod suffieireste infiititam in potentia, ripatet in diuisione continuit, euius diuino in Infinitum procedere potest, licet actu iurfinitum, quia est infinitum in potentia, vi diuisio non fit pet rimaequalas,sed pinsortionales. Resoondet Aristoteles ne que huc uacere, quiae si per singulas corruptiones consumi tur aliquid mareriae,& per singulas generationes aliquid trahitur,li et sit semper minor pars, uiae ccm suavitur,4 extrahi tur,distsncta tamen omnino ab ea,quae prius consumpta,atque extracta sui Λ non incIudem eam riuare necessu est consumimareriam per partes aliquoras, licet una sit minor alis, monper proporrionales, sicut fit diuisio continui in ideo tandem consumi,eum Tacstu finita sit. His autem soliationibus refutatis respondet Aristoteles,m neratrones posse en perpetuas , quia generatio unius rei est corruptio alterius,ita ut non introducatur una forma in materia per generationem , qui ab eadem expellatur alia per cor
rum nem permanente tamen eadem materia, a qua nam
pellitur,& in qua alia introducitur,& ita finita materia susticit
23쪽
rx I. ib. I. Degeneratione se corrupi. pro perpetuis generatronibus , quia nihil eius desinit titie
a Secundum dubium estisi generatio unius est corruptio alae-rius, quare quaedam dicuntur generari simpliciter, alia vero
non, nisi te cundum quid ut dum hi homo, corrumpitur em
brio, dicimus hominem simpliciter generari: Sc ex opposito dum desinit homo, & fit radauer generari simpliciter, sed corrumpi hominem simpliciter , eadauer secua dum quid generam. Atque etiam dum fit homo sciens,vel albus,non dicimus hominem generari simpliciter,uel fieri li sed fieri ieientem, vel album Et respondet,hoc iudicandum esse ex termino ad quem
yenenationis, hoc eli ex re, quae generatur, e corrumpitur, noniolam in his,quorum unum generatur ex alio,vel corrumpitur in aliud, sed etiam in aliis , quorum nec mIm generatu exal- ιι 1 tero, neque in illud corrumpitur nam si id quod generaturi estem, perfectum, dicitur simplieiter generari,vexcinrumpissim to sit imperfectum, noti nati secundum quid , Ut dum fit homo. dicimu aliquid impliciter generari,in non dicimus aliquid corrumpi simpliciter , licet corrumpatur embrior atque et amittim desinit homo, dicimus aliquid simplicitere oriumpi, Senon die imus aliquid simpliciter generari, licet fiat Ladaver. quia homo est persecta substantia,& perfectum ens, a quo generatio in corruptio denominationem accipiunt simplici tertiembrio vero,& cadauer impersecta c quasi incompleta kquin nec denormoant generationem, nec corruptionem simpli ci ter, vel etiam dum fit ens sensibile,vulgo dicitur generari simpliciter , non vero si fiat ens, quod sensu non percipitur . . Vt si fianimis, vel aqua dicitur aliquid generata simplieiter, si vero fiat aer qui non sentit a non concedunt generari aliquid, qui errore decepti putant, non esse entia, nisi ea,quae sensu peret.
piuntur Icum tamen contra itum potius verum sit, quod minus
sensibilia sunt entia magis perfecta: in his etiam, quorum unum.
non fit ex altero, gicitur aliquid simpliciter generari, si me retur id,quod simplicitor estnns, ne hesubitantia , Iruuntusecundum quid,si generetur accideos, quia non est en simplieiter, sed secundum quid in supponit subiectuin iam factum, quod est substantia, Mens simpliciter. Vt dum fit homo, vel equus,dicimus generari simpliciter i dum veto fit, album, vel sciens , non nisi secundum quid, quia supponitur homo , vel eorpus, 3c solum fit sub albedine, vel scientia,quod est fiexis cundum quid. Ex solutione horum dubiorum respondet in ultima parte ad quaestionem in principio propositam, nempe, an aliquid
24쪽
dicatur generari simpliciter: amrmative, quod aliquid generatur simpliciter. Quod probat:quia productio entis simpliciter , nempe substantia ex materia tanquam ex subiccto in ex priuatione sermae existente in eadem materia,tanquam ex termino a quo et generatio simplicuer; sed talem productionem dari constat, dum fit ignis ex materia ligni, in qua est priuatio eiuldem formae ignis pergo verum est aliquid generari simpliciter. Probat minorem, quia ignis, qui fit, ei lub-nantia, ridera ens simpliciter in eius productio simpliciter
Ad primum autem argumentum in contrarium propositum 7 respondet, generari ens simpliciter ex materia, quae est nonens simpliciter, hoc est , non cias actu, sed est en secundum, cuid,hoc est es, in potentia: quare non generatur ex omnino non ente, sed solum ex non ente actu, vel rati,4 proinde non ex nihilo & hoc ens in potentia ex quo generatur manet in re genita . eam componens: neque hoc repugnat, quia solum opponuntur contradictorie ens,in non ens, quod est nihil. Sed aduersus hanc solutionem arguit Aristoteles hoc modo.Sicnsrumplicite generatur evente in potentia, non ex en in actu , ergo generatur ex non substantia, vel ergo haec mate-xia, quales no substantia actu est aliquod aliorum praedica-mcntorum actu, nempe quantum, vel quale, aut non si nihil horum sit ergo nihil est acto, ideo ex nihilo net id, quod seneratur; si aliquid horum actu sit , cum non sit substantia, actu erit accidens,, dabitur accidens extra libiectum. Et respondet , materiam non esse ita substantiam in uolentia, ut nullo iuulo sit acti substantia, sed est substantia in suo ordine determinata, sed completa solum in potentia per genera' tionem vero fit substantia actu in eodem ordine secundum naturam sormae, cui coniungitur, Meadem materia secundum se est entitas substantialis actualis recepti formae,quod est cile potentiam realem ad illam,nec ei actuale quid aliorum prae
Degeneratione autem 2 alteratione Mamus
25쪽
Tmtentum huius capitis est assignare differentiam inter 1 generationem , alterationem. Dividitur autem in duas partes , in prima prae suppositis duobus fundamentis docet, quid sit reneratio quid alteratioci in secunda breui quo- dain dubio prodosito in soluto duas ponit distercntias intex
Primum fundamentum,quod praesupponit est,subicetum,ipastionem,seu qualitatem ei inhaerentem diuersa esse,ut homo cini subiectiim albedmis est diuersim quid est ab eadem albedine,sicque de caeteris subiectis,& qualitatibus.Secundum fun-
metum est,circal trumque fieri mutata onem, nemque circa
subiectam,& qualitaten 6 circa subiectium quidem fit,quando substantia producitur per generationem,ut quando producitur ignis , vel aqua circa qualitatem vero, quando producitur in subieci praeexistente,ut quando dealb*tur homo.Hoc suppo sto asserit alterationem esse mutationem circa qualitatem eodem subiecto sensibili permanente sub una, malleri; ut dum aqua calefit, cum prius esset frigida, dicimus alterari,quia mutatio sie ei rea qualitates eius, non ei rea substantiam, sed haee integra manet sub frigore,& calores& quia substantia eorporea est habens accidentia,per quae sentitur,verum est in alteratione permanere idem subiectum sensibile. Generatio vero ethmutatio circa substantiam, vel subiectum in ideo non manet tilem subiectum sensibile,sed eorrumpitur,4 fit aliud nouum, ut dum ex ligno generatur ignis, mittatio fit circa substantiam ligni,quare non permanet idem lignum. Ex quibus hane definitionem generationis colligunt interpretes Generatio est mutam huiu intim in haesertumn D ensebili subiecto peν-nente - - Hoc est mutatio huius substantiae in hane substantiam
non permanente eadem,sed corrupta Vna, lenita alia. uncautem maxime fieri generationem asserit secundum opinionem vulgi,quando ex substantia insentibili, vel parum sensibili fit substantia sensibilis,vel magis sensibilis, ut dum ex aere,quii minus sensibεlis est, fit aqua:putat enim vulgus magis sensibi dem substantiam persectiorem esse. Sed quia posset aliquis dubitare, an in generatione fiat mutati, tum circa substantiam, vel etiam circa qualitates Resin pondet Aristoteles in secunda parte capitis,circa aliquas qualitates mutationem fieri,nempe circa eas , quae diuersae rationis sunt in genito, corrupto;aut etiam cotrariae:circa alias vero, quae seni eiusdem rationis nm fieri mutationem:gratia exem
26쪽
Cap.IIII. Tractat. I.quor . 2. Ir
pli, si ex aere fiat aqua,non mutatur humiditas in eontrariam qualitatem , videlicet in liccitatem,sed cum esset in aere, perimanet in aqua mutatur tamen calor, qui erat in aereis frigiditatem contrariam. An veIo qualitas communi genito, α eorrupto permaneat in utroq. eodem numero, vel eadem tuis
tum specie,statim disputabitur. Assignat adem duplicem differentiam inter generationem, alterationem, prior est ex parte termini per utramque pro ducti,posterior ex parte subiecti:ex parte quidem terminiit ducti differul,quia quando permutationem producitur qua titas,est augmentatio;quando producitur Vbi,est latio iseu localis motus;quando producitur qualitas, est alteratio, qua producitur forma substantialis constituens substantiam,estg neratio,vi quando ex aere producitur aqua lam alteratio est mutatio ad qualitate, generatio est mutatio ad substantiam. Secundo disterunt circa lubiectum, quia sicut materia prima, uae est pars substantiae, est primum subiectum laseeptiuum tormae, ita est subiectum immediatessusceptiuum generationis, alteratio vero non habet pro immediato subiecto materiam primam nudam, sed iam informatam Arma substantiali,
Tractatus I. I generatiora sustinetiali.
IDeo sententia Arimborum rapitum a primo usque ad quar 2
tum simul a nobis explicata est,quia in omnibus agit de generationes eorruptione, ut explicata natura utriusque eas distinguat ab alteratione,quae ideo non potest plene intelligi,nisi integra sententia eius percipiatur.Circa haec igitur quatuor e pila tres tractatus instituimus optimum de generatione subtiali,in quo suo ordine explicabuntur,quae ad Periinent,atque etiam modus, quo ab alteratione distinguatura secundum e eorruptione etiam substantiali postremum vero, de his,quae ad alterationem pertinentiLicet autem nonnulli ex modernis alium sequantur ordinem , prius de alteratione disi Putantes, posterius vero de generatione 4 corruptione, quia alteratio tempore praecedit generationem cum per eam disponatur materia ad receptionem formae is generationem compositi nos vero ordinem potius Aristot sequimur, qui Prius de generatione 4 eorruptione egit Meinde vero de alteratione in merito quidem, quia non solum nobilior est generatio, &d ex explicatione eius melius intelligitur natura al-
27쪽
is Lib. I De generatione incorrupi.
si detur in re inmistura generatio, incorru
, i DRima sententia eommunis satis inter Philosophos Plato-
ne,& Aristotele antiquiores fuit, quod nulla detur generatio, aut comiptio substantialis. Ita Anaxagoras, Empedocles, Leucipus,Democritus, Malij,quos citat Aristot hoc loco,&4. lib.Physicorum in principio intorum potissimum fundamentum erat, quod unum tantum principium rerum naturalium datur .vel si plura,illa sunt entia, actu, corpora quaedam,quae variis transmutationibus subduntur secundum congregationem,uel separationem inter sese, aut secundum rarefactionem; vel condensationem, non vero secundum substantiam, ita ut num corrumpatur secundum substantiam, vel desinat esse,aeraliud de nouo generetur substantialiter. Ex quo factum est, is mutationem substantialem non cognouerint, sed accidentales tantum secundum diuersas quali rates, quae vere appellantur alterationes,& hoc est,quod asseritu ristoteles in his capitibus eos non distinxisse generationem ab alteratione Arpumetum igitur eorum hoc eraex es maturales seeundum substantiam non sunt comi octae ex multis principi j substantialibus quasi ex partibu sed substantia eari simplex est Nergo necesse est, Vel totam desinere,vel totam permanere sed si tota desinat,nihil eius permanebit; eigo de itio eius ad nihilum terminabi- tur. Et etiam serota fiat per generationem substantialem, ex
nihilo sui fletie nihilo autem nihil potest fieri,neque in nihilum potest res desinere:ergo possibile est naturaliter, quod
aliquid generetur, vel eorrumpatur secundum substantiam sed solum mutari poterunt res naturales secundum diuersa occidentia quae ex congregatione, vel separatione in eis fiunt, vel secundum raritatem aut densitatem & ex consequenti impossibile est generatio substantialis, sed accidentalis solum admittenda est. Et si dicatur res naturales non esse simplices, sed compositas ex materia,&Forma. Contra hoe est, quia ves eomposita non poterit produci de novo, nisi omnes partes eius de nouo producantur, a quibus habet esse:sed materia sil-tem non potest produci de novo,dum res generatur,sed supponitur prodiicta a solo Deo per ereationem:ergo non est producibilis per generationem substantia composita in cum repugnztilagis.substantiam simplicem generari,non erit possibilis
28쪽
generatio substantialis Secundo probatur quia si datur generatio subitantialis produceturicream substantia, quae ci,cns simpliciter scd cns simpliciter non potest produci, nisi ex nonente simpliciter cum quodlibet debeat fieri ex suo opposito,&cx non cote simpliciter non potuit aliquid generarici rgo -- poisibilis est generatio. Probatur minor,quia non ens simplicitet est nihil, dccx nihilo nihil generari potest, Tertio, quia vel
per generationcm producitur substantia secundum ellentiam, vel secundum existentiam: neutro modo produci potest ergo nec erit possibilis generatio.Probatur minor,quia ensentiae sunt perpetuae: ergo non pollunt produci deciduo substantiae quantum ad essent Iam exilientia vero extra esIentiam lubstantiae est: nam vel et accidens, vel ad summum modus substantialis ergo si solum producuntur res quantum ad existentiam, nullaisubitantia noua producetur,sed accidens cius,vel modus. Secunda sententia asserit ponendam esse generationem, bc 23 corruptionem subitantialem, per quas res naturales fiunt de nouo secundum substantiam δε etiam substantialiter desinunt esse. Ita Plato in Timaeo, Aristo t. l. s. .8. lib. Phyl in his quatuor capitibus, S pluribus aliis tuae doctrinae locis,in cum eo tota eius schola Peripatetica Probatur primo ex itibus principiis r. lib. Phys tamquam certillimis in Philolophia naturali
praesuppositis,ac explicatis. Primum est,res natura es compositas esse ex duobus principiis distinctis , nempe materia, & forma, quorum primum sic habet tamquam potentia, aliud vero tamquam actus Secundum principium est, materiam non esso
producibilem per generationem, quia est primum subiectum, ex quo fiunt omnia, rideo a solo Deo producibilis ex nihilo
per creationem tertium, formas omnes educi de potentia eius, praeter animam rationale tuae creatur a Deo in eadem materia disposita ab agente natur li. Ex his autem principiis hoc argumentum colligitur:forma substantialis distincta a materia educitur de potentia eius,in per eductionem acquirit nouum esse actuales cum prius solum haberet elle in Potentia materiar,sie autem educta recipitur in eadem materia, cui coniungitur, tanquam actus substantialis potentiae substantiali, ideo ex coniunctione utriusque resultat compositum substantiale nouum, quod prius non erat: haec autem eductio formae, Scinio substantialis cum materia est mutatio substantialis eiusdem materia: a priuatione eiusdem formae ad eamdem formam iccompositum ex unione resultans ergo est generatio substantialis totius nouae substantiae Pare necesse est dari genera tiQ.
29쪽
18 Lib. I De generatione incorrupti
Probatu secundo euidenti experientia , quia videmus grais num tritici terrae mandatum putrefieri,in corrumpi, atque ex eo corrupto pullulate picam, mi ea noua quaedam alia grana distincta a corrupto non solum secundum accidentia,sed secundum entitatem, substantiam ergo datur corruptio vnius substantiae, & generatio alterius. Tertio probatur ex proprietatibus is operationibus de quibus euidens et dimanare a substantia rerum, quibus con ueniunt; sed constat euidenti experientia proprietates, seu passiones, Operationes, quas una res habuiti non solum ei iam non conuenire,sed nec conuenire posse per virtutcm totius, turae: ergo nec ario ooncedendum est rem illam substantialiter desinere,cui eo moAO deficiunt pio prietates, operationes: de in aliam substantiam transisse per corruptionem aenerationem substantialem. Probatur minor in morte hominis, vel leonis per quam factum est, ut corpori remanent iam non
conueniant propriae passiones sensibilitatis, aut risibi sitatis, vel admirationis: nee etiam operationes sentiendi, aut ridendi, nec esse potestatem in tota natura per quam ei possint restitui ullo unquam tempore ergo euidens ignum a posteriori est, quod non sit eadem substantia, quae prius erat, sed in aliam
insensibilem esse mutatam per eorruptionem, generatio nem substantialem.
1 Ad argumentum antiquorum Philosophorum neganda est
maior, quod res naturales sint substantiae simplices, vel quod uno tantum simplici principio constenti sed utrumque horum est aperte fa)sum, quia experientia constat proprias pabsiones, operationes rei nat alis, quae a forma, rubstan-
, tia eius tamquam a radice procedunt prorsus deficere, ε ex consequenti deficere sorinam substantialem aliquid tamen eiusdem substantiae remanere , quod est materia sub alia noua for*a. Ex quibus sequitur nec uno tantum principio substantiali constare , sed duobus, nempe forma, materia: nee esse simplices substantias, sed ex utroque compositas,in ideo generabiles, corruptibiles quare neeeue est dari generati nem, dccorruptionem substantialem.
Ad aliud vero de partibus neganda est maior, quod neces
sit, ut totum dicatur produci de novo, quod omnes eius partes de nouo producantur; imo etiam si nulla pars producatur de novo, produci potest totum cuius ratio est, quia totum est substantia illa complet , quae resultat ex substantiali unione partium, de qua verum est, quod ante unionem non erat, licet essent omnes partes,cxristatum unione restillataQu'd manifo-stum
30쪽
stum est in resurrectiones per φiam verum est hominem de nouo incipere,quia iam non erat, licet essent partes eius separatae,nempe anima, corpus.
Ad secundum distinguenda est minor ex partesillius termi-nt,ex non ente simpliciter,qui duobus modis sumi potest, primo,ut est negatio totius entitatis;secundo, ut solum negat ensin actu in in prima significatione conuertitur cum nihilo viverum est quod ex non ente simpliciter nihil possit fieri per generationem falsum vero quod ens simpliener,hoc est substantia, debeat fieri ex non ente simpliciter. In prima autem significatione concedendum est,quod ens simpliciter, vel substantia debeat fieri ex non ente simpliciter,hoc est ex non ente in actu, sed solum in potentia, quod est materia prima:negandum vero
quod ex non ente simpliciter sic acceptum nihil possit fieri per
Ad tertium neganda est minor, quod nec fiat substantia per generationem secundum essentiam,nec secundum existentiam, sed utroque modo fit;ita quidem ut essentia sit terminus factus, existentia vero modus sub quo fit, vel ratione cuius fit extra causas.Et cum dicitur essentias esse aeternas,distinguendum est, quia dupliciter potest sumi essentia , primo secundum connexionem praedicatorum essentialium abstrahentium ab existen. tia actuali;imo ab entitate reali extra causas,secundo,pro natu, ra reali extra causas ex suis principiis essentialibus eomposita, sub prima acceptione perpetua sunt,ssentiae,& de nouo fieri non possimi sub secunda vero perpetua non sunt, sed de nouo possitnt incipere, atque de nouo produci per generatione vel
creationem iuxta earum naturam,& conditionem.
AESTIO II. ἡ sit generatio subaantialis'
V intelligatur sensus quaestionis,cxplicare oportet diuersas acceptiones generationis.Primo enim accipitur prout commune quid est aduencrationem substantialem, Maccidentalem,in qua significatione loquitur de ea Aristot. s. lib. Phyc. cap. I.tex. 7. dicens esse mutationem de non subiecto in suibiectum thoc est a termino a quo negativo in terminum ad quem positiuum; ut non elle simpliciter ad esse simpliciter,uel a non eis tali ad esse tala :& haec no citi propria acceptio ciris. Sed sc- .cundo accipitur proprie pro sola substaciali,siue per ea fiat substMia vi es,vel non vivens,ut ignis,uel aoliniat.Tertio pro pla