장음표시 사용
41쪽
3o Lib. I. Degenerationeis corrupi. etiam inciaib.Phys.sed distingui debet substantia saltem distinctione modali. Ad primum argumetuum secundae opinionis concedendum est antecedens,nuod forma, modus unionis sint duae entitates distinctae,sed neganda est consequentia, quod per diuersas actiones produci debeat,sed potius necesse est per eamde produci, ut probauimus;quia fora no fit per se,sicut nec habet esse per se,sed ut inhaerens materiae,quia eius esse est inesse materiae:quare cum inherere materiae sit esse ei unitam,per eamdem actionem edustionis,per quam producitur in materia, producitur etiam modus unionis,per quem ei unitur. 44 Ad secundum,concedendum est antecedens, quod prior natura sit sorna quam modus unionis, propter rationem causae,
Meffectus, nam modus unionis essectus est sormae in genere eansae formalis;& consequente quod prius ratione sit Armam educi,quam uniri sed oegavdae consequentia, quod distinctae actiones sint eductio,in unio,sed una,& eadem, quia cum per eductionem producatur Arma inhaerens materiae, per eandem producitur unita in ideo eadem actio eductiva est etiam vnitiva: solum hoc potest esse verum,quod prius natura terminetur adformam,quam ad unionem, rideo prius natura sit eductiva,quam nitiua,non quod causa sui ipsius sit, sed quod terminari adformam,vel esse eductiva eius,sit eausa suo mogo eius,quod est esse unitivam, vel tςrminari ad modum unionis:
nee mirum hoc est,quod icut sorma,&,nio sunt duae entitates,quarum una est prior altera,& causa eius, ita sit prius acti nem terminari ad uua quam ad alteram,non tempore, sed natura,vel rationes hoc enim non est aliud,quam prius eu e ca sationem unius,quam alterius Quemadmodum eadem generatio terminatur ad naturam,& suppositum, sed prius adularia ordine executionis,quam ad suppontum DUBIUM.
resolutione huius quaestionis resultat quodda dubium It prius explicandum,quam ad sequentem transeamus: nam
si per eandem actionem educitur forma de potentia materiae, Wique unitur ex unione utriusque resultat compositum,tamquam praecipuus,in adaequatus terminus eius merito poterit tuus dubitare, a quunam horum trium rationem generationis sortiatur vel in quo potius quam in alijs rati generationis eoilitat.Et prima opinio quorumda recentiorum tenet ac rone, per qua praedicta omnia fiunt, formalem ratione generationis liabere,no ex eo,quod est eductio formae deporentia materiae, nec ex eo,quod est productio totius copoliti, sed camo, culodest
42쪽
estinitio formae cum materia.Et probatur primum, quoὁ non
consistat formalis ratio generationis in eductione formae, hoent mmento .Vera,atque Ormalis generatio datur sine eductio. ne formae de potentia materiae, imo sine productione aliqua formae;ergo non habet rationem formale generationis ex eo,
quod est eductio formae:euidens est cosequentia: sed probatur antecedes in productione hominis,qucvera generatio est apud
mm'atque etia apud omnes eius interpretes, per quam tamen nulla sorma educitur,vel producitur;sed anima rationalis,quae vera sorma hominis est, creatur a Deo immediates; ergo foris malis ratio generationis non potest cosistere in eductione, vel productione formae. Secundo,quia si fieri posset,ut agens natu rate educens forma de potentia materiae non uniret eam a tetiae,sed separatam produceret,ialis eductio non esset generatio,quia nullum compolitum generaretur:ergo se alis ratio generationis non constit in eductione,vel productione sormae.
Quod vero non cosistat in productione eopositi probatur, quia productio copositi non petit distincta actionem ab ea, per
qua forma educitur, vel unitur materiae, sed educta se a Munita materiae productum centetur copositum;cum non sit alia entitas a materia,&forma, Muniones: ergo cum generatio sit actio, per qua res generatur, non dicitur generatio ex eo, quod sit productio totius c5positi.Seeundo,totum compositam non
minus produci potest per alia actione, quae no sit vera generatio, quam per vera generatione:erso generatio no dicitur talis
cinaliter, a est productio copositi, nassi ex eo talis diceretur,
omnis productio copositi enet generatio,quod patet esse salsu. Sed noltra sententia est,ratione formalem generationis habere ex eo,quod est productio copositi per unione formae cum materia,quae primo explicanda est, deinde probandar pro exinplicatione vero oportet praesupponere id, quod in hac eadem quaestione dictum est,nempe eandem actione realem esse eductionem sorme, de potentia materia mitionem eiusdem forme, cum materia,& productionem copositi quare tria haec sola ratione differunt,& tria ipsa nomina singulas, atque diuersas rationes eiusdem actionis realis exprimunt, dubium vero postulat, in quanam illarum consistat ratio formalis generationis, vel ex quo illorum habeat talem rationem formalem:& prinia opinio recentiorum allierit, non habere rationem formalem generationis ex eo , quod et eductio serinae, ne productio compositi, sed ex eo,quod est unitio forma cum maioria, unde tenet cosequenter ternuinum formalem generationis non esse
43쪽
Arma,sed modum unionis,quod videtur necellario dicenduin supposito priori, nam si ex sola unitione habet talis acino foria
malem rationem generationis,sequitur hanc esse veram, unitio est sermaliter generatio , ergo quod est terminus formalis unitionis, erit terminus formalis generationis essed uni, vel unionis modus est terminus formalis, unitionis, quia unitio pers formaliter tendit ad unione ergo idem modus uni niserit terminus formalis generationis. Nos vero tenemus rationem formalem generationis habere ex productione co- positi per unionem materiae cum forma. Et ex consequenti terminum formalem generationis in formam,in non modum unioni S.
Presupponendum est aliud,quod superius etiam docuimus, videlicet terminum per se,in primarium generationis, quem Vocant,ut quod, csse primum compositum resultans ex unione formae eum materia, quod est natura, nam suppositum quod est quia secundum compositum, terminus remotus est, atque Vltimatus gratia exempli, quia per generatione ignis id quod immediate producitur,4 in quod immediate tendit generatio, est natura ignis resultans ex unione formae substantialis cum materia in ideo haec est terminus primarius per gener tione productus:quis vero sit formatis,4 ut quo,nempe forma ipsa vel modus unionis, p. ima opinio tenet non esse formam, sed modum unionismos vero asserimus nan modum unionis, sed formam:duo itaque eontinet nostra sententia, primum est, quod actio per quam aliquid generatur habeat rationem forinmalem generationis ex eo,quod est productio compositi,nem
re natura ex unione sermae cum materia Secundum,quod ter
minin formalis generationis sit forma, & non modus unionis. Probatur primum, quia actio habet rationem formalem ge-perationis a re genita essed res genita non est modus unionis, sed compositum,nam humana natura est genita,& ab ea dicitur generatio illa actio, per quam producitur, mon a modo vniohis:ergo ex eo est formaliter generatio talis actio,quia est productio compositi,non quia est unitio formae cum materia: quod facile intelligetur,si consideremus,quod quemadmodum ad eductionem forma de potentia materiae requiritur mitio eiusdem formae cum materia,quia non educitur forma itin- haereas materiar,& ideo nisi unita materiae, sed non propterea dicimus talem actionem,per quam educitur forma, habere ra-ι oncm sormalem eductionis a modo unionis, vel ex eo, quod
sit productio eius,sed potius a sorina ex eo, quod per eam exijt in actum: cum prius solum esset in potentia activa agentis, pastiua
44쪽
palIiua materiae vel si non sit educta de potentia materiae, per talem actionem fit,ut informet materiam,&constituat cum ea compositum, tamquam vera forma eius. Eodem modo ut producatur compositum per generationem , requiritu tamquam eo ditio omnino necessaria, secundum rationem praesupposita unitio per quam producatur modus unionis, & modus ipse unionis, per quem uniantur materia,& forma, quia forma non producitur,nisi in materia,& inhaerens materiae,inhaerentia vero est rhodus unionis per quem unitur eidem materiae, ex quo non sequitur actionem pei quam generatur compositum, habere rationem formalem generationis a modo unionis , sed ab eodem composito per eam genito ex unione formae cum materia: modus vero unionis solum sit conditio necessaria,ut eis neratio dicatur per productionem eompositi,tamquam per rationem formalem talis denominationis. Probatur secundum, quod forma si terminus sormalis ge-nerationis, Ἀεn modus unionis, sed solum conditio intrinseca eiusdem termini, quia terminus immediatus, atque totalis generationis, ut quod generatur, est compositum pro natura:ergo ille erit terminus sormalis, ut quo qui est ratiosor- malis constitutiva eiusdem naturae,sed talis est forma,non m indus unionis ergo illa erit terminus formalis generationis, Mnon iste minorem probo , quia natura constituitur per formam in non per modum unionis, quamuis iste sit conditici necessaria, ut constituatur, quia forma non constituit, nisi unita materiae: si dicatur forma non est terminus genera 'tionis , nisi ut unita materiaci ergo unio erit terminus foresa inlis, potius quam formes distinguendum est antecedens, quia si redupliciter rationem formalem terminandi falsum est: si
vero conditionem intrinsecam,verum et I rursus dicatur antimam rationalem e erminum creationis, ergo non generationis , quia cum sint distinctae aetiones, debent habere distinctos terminos. Respondeo diuersa ratione esse terminum v- triuique actionis, creationem termina secundum propriamentitatem ex nihilo productam, est auic terminus formalis generationis, ut constitui compositum genitum per informaritionem materiae, munionem cum ca, ita tamen, ut sicut informatio solum est conditio necessaria , ad terminandum, &non ratio terminandi ita modus unionis Ad illud vero argu ment pro contraria opinione, quo probabatur, actionem non est,cecessariam nouam actionem , per quam producatur compositum praeter nitionem formae cum materia, sed producto. Per eam modo unionis taxim resultare idem compositum es,
45쪽
pondeo verum id esse , quod sine noua actione sequitur com- .positum, nihilominus virtute eiusdem,nitionis fieri, ex eosbititur nitio rationem formalem generationis.
cu'dnam sit subiectum proprium generationis.
PRraesupponendum est tanquam certum, ut quaestio intelligatur, quod sicut omne agens creatum operatur per aliquam potentiam, aut virtutem, quae sit accidens superadditum iubstantiae eius in praedicamento qualitatis,etiam operatur peractionem mediam inter ipsum,& effectum, quae sit etiam accidens de praedicamento actionis unde sequitur,quod agens iraturale educens formam de potentia materiae, vel eam uniens eidem materiae, generansque compositum per oram actionem 'd efiiciat,quae sit accidens de praedicamento actionis:& talem
esse generationem certum est nec est minus certum omne accidens reale habere subiectum proprium,cui inhaereat,& a quo sustentetur: ideo inquirimus, in quonam subiecto sit hoc ac-eidens, quod est generatio, in materia, in forma, in unione, vel composito Circa quam quaestionem,primo resutanda est sententia illorum, qui ut superius vidimus, ponunt in generatione duplicem actionem partialem, nam, quae sit eductio formae de potentia materiae, alteram, quae si unitio eiusdem formae eum materia;& illam dicunt esse immediate in eadem forma, quae educitur;
unitionem vero in eodem modo unionis per eam producto: sed uia tam forma, quam modus unionis simi in materia, utramque actionem mediate etiam recipi in materia.Haec tamen sententia salsa est, primo,quia falsum est, quod supponit dari duas
illas actiones in generatione , ut proboimus secundo, quia etiam si darentur,deberent recipi immediate in materia,& non in forma,& modo unionis; quod sic probo: Actiones istae procedunt ab agente circa materia, raquam circa subiectum,de cuius potetia educit talia sormam, quam modulinionis ergo materia se habet ad illas actiones tanquam passum: sunt actioncs transeuntes, quae oriuntur ab agente, transeunt ad passum,in eoque recipiutura ergo tales actiones immediate transeunt ad materiam, in eaque laquam in passi proxime recipiuntur,quod est recipi in ea tanquam in subiecto proximo α tertio, sui a duae illae actiones sunt viciad formam, modum unionis tanquam ad proprios tetana nos, A versantur circa materiari
46쪽
tanquam circa subiectum , de cuius potentia educuntur ijdem termini:ergo ordine natura praesupponunt materiam tanquam subiectuin,& antecedunt formam, Munionem, quare non posisun esse in eis tanquam in subiectis,sed in sola materia. Haec sentedita refutata prina opinio distinguit triplex sub Ioiectum generationis,nempe denominationis,inhesionis,& eius circa quod exercetur generatio asseritque materiam non esse subiectum denominationis ipsin generationis, quia non dici tur genita,nec etiam inhaesionis, quia generatio est accidens,&nullum prorsus accidens,sive sit completum, siue incompletum; sue sit absolutum,vel relatio,potest recipi in materia tanquam in subiecto inhaessionis Sed materiam concedit esse subiectum
generationis,circa quod exercetur , quemadmodum ait mobile esse subiectu circa quod exercetur motus e nam generans exercet suam actionem circa materiam, ut ex potentia eius ediscatsermam , eamque uniat eidem materiar, ex unione resultet compositum,quod intendit producere.Ita Banez. t lib.de gens ratione G. . q.VIt.ubi nullam aliam rationem pro hac sua se tentia attulit. Sed nec docet quodnam sit subiectum, in quo inhaereat generatio,quamuis sentire videatur inhaerere in con
potito genito, sicut caetera accidentia.
Nos tamen eam probauimus duplici argumento. Prim quia generatio est accidens ergo debet sustentati a subiecto in quo inhaeret, illique tribuere propriam denominationem ε sed utrumque repusnat materiae t ergo repugnabit etiam, quod siesubiectum, cui inhaereat generatio. Probatur minor, quia su tectum sustentat accidentia per esse proprium ae per se 1 sed materia nullum esse habet a se , sed a forma accipit ergo ante receptionem formae, non poterit sustemare generationia, nee denominationem propriam eius suscipere, licui nec proprium effectum formalem, nempe genitam esse vel appellari cum se ex propria natura ingenerabilis, incorruptibilis cinci lib. Phys docuimus,&probauimus. Secundo, materia est potentia substantialis, ergo prius res it picit formam substantialem , quam accidentalenta sed quod prius resipicit, prius etiam recipit; cum eo fine respiciat utramque sornaam,ut ea in se recipiat;ergo non potest prius recipere forma accidentalem, quam substantialem & constat generationem habere modum accidentalis formae, quia est verum, reale aecidens ergo repugnat,quod in materia recipiatur prius, quam forma substafitialis atque adeo,quod ulla materia lit subiectum inli sionis eius:& certe si prius reciperetur generatio in
47쪽
, Lib. L De generatione incorrupi.
accidentale,& hoc esset prius, quam compositum substantiale, quod eum forma constituit quod repugnat, quia substantia
qmpibus modis est prior accidente. Secunda opinio tenet, proprium, atque immediatum subiectum, cui generati inhaeret, esse materiam primam. Ita expresse Aristoteles in hoc primo lib. ad finem quarti capitis his verbis Est rutεmo n. teria maxim quidem , is proprie μι--ctum gener tionis, Heremptionis D se Iibile. Ita etiam D. H mas non solum in commentariis horum verborum, sed etiam in a. distinct. I. q. I. artici 2 &dis . in . I. an. I. ad . Alberi Magnus . lib. de generatione tractat 1. Venetus ibidem text. 24. Calet. 3. p. q. 3 . t. s. Toletus'. s. huius primi lib M. est communis,& vera.Probatur primo,quia generati*Jt sueverius probauimus, est mutatio substantialis, sed mutatio estinae' quod mutatur, tamquam in subiecto, ut docet 4rist teles 3 lib. Phys text. 4. his verbis: Quoniam eui ines illud mutatur, ergo illud erit subiectum generationis quod per eam mutatur, Mutatur sola materia ergo haee sola est subiectum generationis. Probatur minor, quia sola materia transita priuatione formae ad eandem formam , quam per generatio nem recipit, ut per se est manifestum Secundo , quia generans agit in materiam per actionem , quae dicitur generatio subitantialis, M per talem actionem educit sormam de potentia eius ergo actio generationis est via, per quam materia tendit in formam .sed prius est ordine executionis via, quam terminus: ergo prius eodem ordine materia est in via, quam in termino, quod est prius recipere in se generationem, quam formam, esseque subiectum inhaesionis eius. Quod euidenter sequitur ex eo, quod Bane concedit, nempe materiam nudam esse subiectum, circa quod exereetur generatio, scut mobile est subiectum, circa quod exercetur motus 1 sed repugnat actionem generationis exerceri circa materiam nudam, quin in ea recipiatur: ergo quin sit subiectum inhaesionis eius. Pr batur minor, quia exercetur circa materiam tamquam circa palsum: ergo tanquam circa recipiens, subietium. Ad prinnam argumentum concedendum est primum enthyrnem , quantum ad eam partem quae asserit subiectum proprium sustentare, et identia, sed neganda est minor, quod materia: repugnet sustentare generationem, habet enim propriam existentiam , & subsistentiam partialem , ut probauimus in I.
lib. Physic per quas eam sustentare potem quod vero ab aliis
dicit ut materiam semper esse toniun tam alicui formae, a quatorest accipere esse, ter illud sustentare generationem, non metur
48쪽
videtur mihi soluere argumentum quod sic probo. Materia in instanti generationis est coniuncta nouae forinae, tempore, immediate praecedenti fuit coniuncta formae antiquae, sed cum tempore praecedenti nondum fuerit generatio substantialis , non potuit sustentare generationem materia i per illud esse, quod recipiebat ab illa soritia in instanti vero generationis habet quidem iam nouam formam , sed ratione illius non otest sustentare generationem.Probatur efficaciter,qui prius natura, quam reeipiast formam, recipit generationem: ergo ratione alicuius este prius debet eam sustentare, consequenter nec ratione unius formae, neque alterius, sed ratione sui, hoc est ratione propriae existentiae, iubsistentiae, quam a se habet,& non a tόrma Qu'd vero dicitur in eodem enthyme mare, non posse materiam esse subiectum generationis, quin effectum formalem eius recipiat, atque etiam propriam flenominationem genitae distinguendum est:quia ut ex D.Tho. 3 p q. s. art. I ad 2. colligitur,generatio duo habet,& quod sit mi tatio,& talis mutatio, nempe substantialis,quae dicitur generatio,, primum habet in ordine ad subiectum secundum in ordine ad terminum, nam subiectum est, quod proprie mutatur; ε a termino aecipit eadem mutatio rationem spccificam pratione ergo primi,quod habet in ordine ad subiectu , tribuit ei effectum formalem, & denominationem in ideo dicitur materia mutata per generationem;sed ratione secundi,quod habet in ordine ad terminum denominat eum genWum,non ergo s quitur materiam esse genitam licet sit subiectum generationis, sed solum esse mutatam,terminum veto elas esse genitum. Ad secundum respondent aliqui materiam in genere causae i. efficientis prius respicere generationem , quam formam, quia generatio est quasi effectio, vel causatio formae, sed in genere causae materialis prius respicere formam, quia eam respicit tanquam actum substantialem, genetationem cro tanquam actum accidentalem, qui est posterior. Et quia fecipere dieit genus causae materialis, prius recipit in se formam, quam generationem. Haec tamen solutio nec vera est, nec latisfacit argumento. Tobatur hoc modo Per acti6nem agentis educitur forma de potentia materiae, I in materia: ergo prius natura versatur actio generationis circa materiam, quam sit forma, 4niatur materiae, sed vetsatur circa illam , tanquam eirca passum, atque subiectum: latio sublesti gehus est causae materialis: ergo adhuc in hoc genere materia prius respicit generationem,quam sorinam ordine executionis,& cosequenter prius natura eam recipiet.Et fecundo,quia si prius reciperet
49쪽
38 Lim I De generatione rorrupi.
formam , iam non esset nuda materia subiectum generationis, sed informata forma quod patet eiIe falsum, quia iubiectum motas , vel mutationis nudum , atque distinctum debet eis alavitoque termino, cum ex eo mutetur quod unum demittat, Scaccipiat alterum. Respondetur ergo distinguendo maiorem, quod materia prius respiciat formam subitantialcm, quam accidentalem: nam forma accidentalis duplex est, una completa, quae sequitur compositum , vel saltcni Grinati substantialem tu materia, & eam posterius respicit, quam sex mam alia ei hincompleta tanquam via ad tormam, talis est genetatio, quam ordine executionis iaccelle et prius respiciat: ideo prius in se recipiat, ut per receptionem educatur forma subaltantialis de potentia eius; nam ut in i lib. Phys docuimus,4 probauimus propria causalitas materia in ordine ad eductionem sormae eth pallio,hoc eit actio generantis, ut in C recepta, quare prius eam debet recipere, quam formam , alioquin non
poterit concurrere in proprio genere causae ad. eductionem eius. Quod vero componat cum ea totum accidentale imperfectum statim desinens per aduentum formae, nullum est in- conueniens, quia ex hoc non sequitur prius esse simpliciter adhue compositum hoc accidentale, ted solum secundum quid, nempe ordine executionis hoc ideo, quia forma acciden talis imperfecta ex qua fit, est via ad substantialem, per quam fit compositum lubstantiale.
n generario substantialissu mutatio fuccessima, vel in- flantanea ab alteratione distinfla '.
sic DRima opinio non ponit actionem aliquam necessariam ad
I educendam formam substantialem de potentia materiae, neque ad eam uniendam eidem materiae, sed alserit virtute alterationum praecedentium, per quam disponitur materia, educisormam, muniri materiae tenerarique compositum naturali sequella absque alia noua actione.Gratia exempli,dum generatur ignis ex ligno , disponitur materia eius ad recipienda sormam ignis per calefactionem, Lexsiccatione, cum iam perfecte disposita est, non est necellaria noua alia actio, sed in vit mo instanti harum alterationum virtute carum expellitur formaligni, Deducta censet in forma ignis, atque unita materiae ligni .genitusque ignis in ita generatio nec est mutatio,neque
50쪽
de ente,& essentiaqri . Herueus tu tract. de unitate formarum'. IT .Probatur primo,qui agens naturale non potest concurrere ad aliquam actionem,niu mediis accidentibus,ut ignis medio calore,in aliis qualitatibus: nam substantia creata non est per seriplam operatiua,sicut Deus, sed per accidentia superaddita: ergo nec potest educere formam de potentia materiae, eam unire niateriae,nili inediis eisdem accidentibus, per quae disponit eandem matellam;sed haec accidentia, vel dilpositiones non sunt iam in instanti genetationis 3 praesertim in opinione corum,qui afferunt in toto composito, tanquam in subiecto inhaerere,cum quo etialia corrumpuntur:ergo imposIibile est in eodem instanti generas agere,vel ab eo procedrae actionem,per quam educatur sorma despotcntia materiae, & producatur compositum; sed virtute alterationum praecedunt tum produci censendum est. . o. i.
Secund4,quia ita operantur secundae causae per accidentia; cI7
non praeitent alium concursum ad actiones,&ificctus substantiales,praeter eum,quem per illa praestant,ut 2.lib. Physdocuimus probauimus sed in instanti generationis nullum est. iam accidens, sed corrupta sunt omnia cum compositi, praesertim si in eo subiectant urci ergo non potest concursum aliquem actualem praestare generans , nec poterit actio aliqua ab Co tunc procedere.Probatur consequentia,qui repusnat acti nem procedere ab agente nisi per actualem concursum. Quod elar bus ostendo in generatione viventium , ad quam non concisae in vivens,niu ter virtutem semina lam,tanquam per instru-, mentum sed virtus seminalis piocedens a sorma seminis corrumpitur necessario cum eo ergo sicut semen non manet iam ii instanti generationis , in quo iam est anima unita materiae. eius cita nee potest manere virtus seminalisci quare nulla erit. causa seeunda, a qua possit actio procedere in illo instanti:namViuens, aut iam non est , ut eontingere solet, vel non est praesens:vnde non potest per se concurrere ad talem actionem, sed nec per instrumentum propriuna,quod est virtus seminalis ae pugnabit ergo,actionem ab eo procedere, sed effectus dicetur. neri virtute alterationum praece ium. Tertio per aherationes praecedentes disponitur materia, at expellitur susticienter serma substantialis ab ea , cum non possit naturaliter cum eis permanere, ut forma ignis cum summo calore, sed expulsionem formae praeexistentis sequitur naturaliter introductio nouae ergo alterationes praecedentes sese ficiunt ad expulsionem unius formae, introductionem alterius quod est sussicere ad eueratione,& ideo no erit necessaria