장음표시 사용
591쪽
duxit Lusitant', qui ex pugna superfuerunt, ad signum
Se receperunt, et bene magna manu comparata, ad Didium
se reportant. Huic etsi non aberat diligentia ad naves
tuendas, tamen nonnunquam ex castello propter eorum
crebras excursiones eliciebatur': et sic prope quotidianis pugnis insidias ponunt, et ripartito signa distribuunt. Erant parati, qui naves incenderent, incensisque qui subsidium repeterent . I sic dispositi erant, ut a nullo conspecti omnium ad pugnam contenderent. Ita quum ex castello Didius ad propellendum processisset cum copiis, signum a Lusitanis tollitur, naves incenduntur, simulque qui ex castello ad pugnam processerant, eodem signo
fugientes latrones dum persequuntur, a tergo insidiae clamore sublato circumveniunt. Didius magna cum virtute cum compluribus interficitur : nonnulli ea pugna scaphas, quae ad litus fuerant, occupant item complures nando ad naves, quae in salo fuerunt, se recipiunt ancoris 3 latis , pelagus remis petere coeperunt: quae res eorum
vitae subsidio suit Lusitani praeda potiuntur. Caesar G dibus rursus ad Hispalim recurrit. XLI. Fabius viximus, quem ipse ad undam ad p-sidium oppugnandum reliquerat operibus assiduis, hostes-
CAP. XL. L. Lusitani Vide c. 36. s. Eliciebatur. Hoc pro vulgata, ejiciebatur, Glandorpius restituit.
Μon. Nulla tamen auctoritate: nam nec nostri, nec alii codd. vocem eliciabatur, Sensus tamen eam Postulat. 3. Re eterent Legendum esse repellerent, Glando ius vidit. Idem
mox pro Omnium Ponit -- Μ. Desunt haec incensisque.... Meterent
ab edd. vett. Unde laounam hic esse suspicatur Oudend. vel ule . Id ni sit, probat conjecturam Glandorpii Μox, pro eci Pecti, Vul
go commetu. OB Verba incensisque... re eterem leguntur apud nost eodd.
4. Ex eastello. Ita lege. Sic cod. Nori. Sed - retinet Vulgatam eum Clarhio Distinguuntur hic, ut Putat, ab iis, qui ex eastello jam cum Didio processissent. 5. Gadibus. Alii, a Gadibus. Car. XLI. D. Ad Mundam ' s. ore Lege Mundae ad aes ore. Vidit Daevisius praeiverat Iando ius. De re vide cap. 32. Μ. Edd. Vett. quem ψε ad ρ es ore relis Vulgo ad Mundam ineptum, ni Iesua ad Djψjtjgsui QOO J Ie
592쪽
que circum sese interclusi, inter se decernere, facta caede bene magna ' eruptionem faciunt. Nostri ad oppidum re- Cuperandum occasionem non praetermittunt, et reliquos
vivos capiunt, XIV millia, ac deinde Ursaonem pro
ficiscuntur quod oppidum magna munitione continebatur, sic, ut ipse locus non solum opere, sed etiam natura editus, ab oppugnando hostem averteret. Huc accedebat, ut aqua, praeterquam in ipso oppido unda, circumcirca nusquam reperiretur propius millia passuum VIII ' quae res magno erat alumento oppidanis. um praeterea accedebat, ut agger materiesque, unde solitae sunt turres agi , propius millia passuum V non reperiebantur. Ac Pompeius, ut oppidi oppugnationem tutiorem emceret, omnem materiem circum oppidum succisam intro congessit. Ita necessario deducebantur nostri, ut amunda, quam proxime ceperant, materiem illo deportarent. XLIL Dum haec ad undam geruntur et Ursaonem,
Caesar, quum a Gadibus ad Hispalim se recepisset, inse
quenti die, concione advocata commemorat Initio quaesturae suae eam provinciam ex omnibus provinciis
Mundam ad mes quod ita recepi. Ad Mundam habet Leid. Prim. mstesque... faciunt Mutilata sunt haec omnia. . Ita quoque in nostris e d. et hos locos barbarie seribarum deformatos resarcire ingratus sorte foret labor.
3. Ad oppugnandum hostem. Leg. eum Goduino et Cellario, ab ' M- undo Pro ameteret, quod in codd.
est, bene editores aperteret posue
runt. . Vulgatum male defendit Clarhius Emendationem re Pi. 4. Ut aqua .... oeto. Sic Mend. sed alii exhibuerant quod ρο- , praeterquam in imo omido, non erat;
nam circumcirca rious nusquam rem-riebatur.... . oud secutus est codd.
No'. et Peto. Ut pro quo mox iterum occurrit, et quidem cum indicativo. Rim abest ab edd. Vett. 5. Agi Besseri postulat. Μ. Reperiebantur. Hujus syntaxeos culpam scriptori ipsi nemo , vinor, tribuet. ΜοR.
6 inpidi oppugnat. Saltem propugnationem legetur, ut multi dixerunt. Μ. Codd. omnes hahent adoreidum Latere quid putat Oudendo
Forte pro tutiorem legendum lentiorem, diuturniorem. m. CAP. XLII. a. suaesturae βαψ.
593쪽
peculiarem sibi constituisse, et, me potuisset e tempore, beneficia largitum esse Insequenti praetura, ampliato honore, vectigalia, quae Μetellus imposuisset, a senatu petisse, et eis pecuniis provinciam liberasse : simulque patrocinio suscepto, multis legationibus ab se in senatum ductis, simul publicas privatasque causas, multorum inimicitiis susceptis, defendisse : suo item in consulatu absentem,
quae potuisset, commoda provinciae tribuisse Deorum omnium commodorum esse et immemores, et ingratos in se
et in populum romanum, hoc bello et in praeterito tempore cognosse. Vos, jure gentium et civium romanorum institutis ognitis, more barbarorum, populi romani, gistratibus sacrosanctis manus semel et saepius attulistis; et luce clara Cassiam in medio soro nefarie interficere voluistis. Vos ita pacem semper odistis, ut nulla tempore
legiones desitae populi romani in hae provincia haberi. Apud vos benefleta pro maleficiis, maleficia pro beneficiis
habentur. Ita neque in otio concordiam, neque in bello virtutem ullo tempore retinere potuistis. Privatus ex fuga Cn. Pompeius adoleseens a vobis reeeptus, asces imperiumque sibi arripuit multis intersectis civibus, vitalia
contra populum romanum comparmit agros provinciamque vestro impulsu depopulavit. In quoe vos victores exi timabatis An, me deleto, non animadvertebatis, decem
Sueton. Iul. c. 7. De Praetura ibid. go, inre et sin ius. Μ. - Caasiae capite 28. CELLAanus. Vide Beli. Mex caput M. Μ. 2. Legationibus. Ugo male, ιε- 4. Desinae sic codd. Petis et risus M. Contra eodd. et edd. Vetti Maligeri. Vulgo ae sine. Pult. Primiasque ausas Codd. s. mystium arrimis Dio Casa. et edd. vere publisis mimiisque -- XLIII, 3 .mon. - -ria ροαsas, hi s intefligendum rorin Me udendo eodd. et edd. Et eiam defendisse. -Et ratos Codd. Vulgo vestramqueProvinciam. quidam addunt eos. In quo, .... Quinus in rebus, quae 3. Iure gentium. Hue invitis codd. quum ita essent, num vos victo set edd. veri intrudunt inquit. - ore sperabatis M. Matig male in Semel et saepius. Sic codd. Sed vae suos. - ni iam ad eris alis. Vae Djsj1jgsui QOO Ie
594쪽
habere legiones populum romanum, quae non solum obis obsistere, sed etiam caelum diruere possent3 quarum laudibus et virtute'''
Similiter in quihusdam lineis antiquis inepte adsuitur : quarum laudibus et virtute totus in orbe terrariam mundus exauuat. Caeterum Hures codices verbo indi ut inulta
hic deesse, ut adeo hie de bello Hispaniena liber omnibus modis
mutilus sit. - His rebus gestis, Caesar eas Hispaniae civitates, quae ipsum adiuverant, agris, immunitate, jure eivitatis ornavit inimicas agris pereatuit, iisque graviora tributa constituit Romam reversus mPnae et ri anni os, P. U. C. Vellei Patere. II, 56ὶ non sine invidia de embus victis triumphavit, quum antea B. Ah eap. vit. non nisi de exteris triumphos agere solitus fuisset Dio Cassius, XLIII, 3943. . Caetera pete ex Iulio Celso,t. III pag. 45, nostra editionis.
Sed Me, si placet, historiae fragmentum, quod paginis sequentibus subjunximus et quod hic anticipatum reserre, tanquam Hispaniensis Belli complementum, non ab re judicavimus, quam- .m in proximo volumine, quod est tertium hujus editionis, pag. 33 et seqq. levior totum reperire debeat.
595쪽
SED SUPPLEMENTUM AD BELLUM HISPANIENS Ex EDITIONE GODUINI DE SUMPTUM, p. 454, De quo scias, reperta fuisse ista in GDei eodie sine ulta nomine in codice autem eadem Mariano su nomine PHRARCHAE quae qui idebantur acere ad eum lignum ultimum, addere nos hic o sse; sed ac mu Emen M.
ok diuturnitas belli pacem, labor requiem, triumphum Victoriae flagitabant; non civiles quidem istae, sed hostiles
illae, de quibus antea dixeramus. Quomodo autem triumpharet, aut qua ratione quiesceret, de quo scriptum sitλNil actum credens, quum quid superesset agendum.
Pompeii agni filii Hispaniam occuparant sesequebatur
autem illos non quidem patris virtus, sed hominum favor ingens, et paternum nomen)Cneius et Sextus. Sic pro uno duos substituerat sortuna Pompeios, egeratque Dei major natu, cui plus industriae inerat atque consilii, consa. giendo in fidem et clientelam omnium Hispaniae civitatum, precandoque, et sortunam suam miserando, patrisque m moriam renovando, ut jam sibi multum licentiae partum esset;nec precibus tantum, sed vi etiam congregato exercitu
596쪽
inciperet pro inciam Vastare; ita ut pedetentim, qui favorabiles ab initio uera it esse inciperent odiost. Hunc sibi novissimum belli actum minime negligendum ratus Caesar, eo raptim proficiscitur. Duo in hoc iter vix auditu credibilia inciderunt: nam etiam ab urbe Roma in Hispaniam
ulteriorem immensum terrae spatium emensus, IV et XX die pervenit viatori, ne dicam exercitui, celeritas optandat agnum hoc quod sequitur, majus Horum siquidem tam paucorum spatio dierum, tam multas inter
curas, poema scripsit, quod inscripsit uer, quod illud scilicet in itinere edidisset. Sic Pierides armis inserere,
et nunquam otiosus esse didicerat. Primo Caesaris in Hispaniam adventu civitatum motus ingens stat undique legati ad eum, undique transiugae. Iam enim Pompeiani juvenes sive in odium, sive in taedium verti coeperant;
etiam ut nulla esset in eis culpa Μos est tamen antiquus populorum semper novos dominos, OVas res optare; etiam fama Caesaris haud immerito super omnes excreverat ut universi homines ejus splendore caperentur, cuperentque coram cernere, quem usque adeo mirabilem
audiebant. In hoc principio, ipso maris in ostio, ubi Oceanus terris illabitur, etiam editerraneum hoc pelagus nostrum parit, inter legatos inVicem partium, hinc Didium, illinc Varum, et ambobus cum ipsa tempestate certatum est. Nec minus a Ventis et fluctibus, quam ab hostibus, periculi, atque horroris, dum et hinc hostes saevirent, et illinc saevitiam rabiemque hominum maria coercerent, utraque classe bello simul et naufragio laborante, duae partes, duo maria, duplex suror, duae elementorum atque hominum procellae Per hos dies a Caesarianis duo pedites capti sunt, qui se servos dicerent. Non licuit in his
Caesari suam consuetudinem servare Antequam ad eum deducerentur, quod a Caesariano exercitu transfugissent,
recogniti et a militibus intersecti sunt et tabelliones
597쪽
capti, qui ad Pompeium Corduba mittebantur, etiam praecisis illico manibus sunt remissi similiter speeulator Pompeianus captus, atque occisus est. Credo ego iratos heu milites, et imperatoris sui morum conscios atque clementiae, hoc remedii genus excogitasse, ne quis faciem ejus videret, ut sic nullus evaderet Cordubam ompeii tenebant; Caesar obsidebat illis tamen absentibus, muntis ibi et magnis praeliis decertatum est quumque die quodam, serro et flammis, solito etiam grarius pugnaretur, oppidani ira in furorem versa, hospites qui securi secum jure veteris hospitii morabantur, inspectante Caesaris exercitu, jugulatos e muris praecipitare, quasi crudelitate, non virtute victoria quaereretur, incoeperan Spectaculum miserum atque horrendum i Qua re ex gemitu morientium audita, Iunius qui ad tutelam muri sub terram in cunica erat, exclamavit: aetrum scelus et immane flagitium, nullaque non barbarie detestandum commisistis absque
ulla causa. Nihil enim mali merebantur, qui nihil mali
secerant; qui ad vos vestrasque se aras et socos infausta fiducia contulissent jus hospitii inoctum gentibus soli vos sprevistis. tque utinam sprevisse HSceret Inhumano illud scelere violastis sinulta quoque in hanc sententiam dixit quorum verecundia repressi cives ab hospitum Caed, bus se eontinuerunt. Sic interdum unius boni viri mulios inter malos valuit oratio, et inter hostes etiam suum bonorem virtus irevenit. Ea res res tu transfugae in exe
citu primum Caesaris innotuit. Die proximo Tullius quidam cum avis quodam Lusitauo gatu ex oppido ad msarem venit. Hujus prima pars orationis sui optarct, ut suus potius sinaset quam Pompei miles, suamque Constam tiam in hujus potius felicitate, quam in illius miseria praestitisset. Finis autem fuit se aPompeio desertos, victos a Caesare, aeque et oppidum dedere, atque orare ut clementiam quam victis gentibus praebuisset, suis uiribus non negaret.
598쪽
Μusta praeter haec locutus est, quae scriptorum vitio confiisa
vix intelligi possunt. Unum illud intelligitur, quod multis
ultro citroque dactis tune dedatio non processi Crescebat, ut fit, in dies obsidio, nec Pompeius exspectatam opem aut ferebat, aut mittebat obsessis Quinetiam pro concione dixisse serebatur ut quoniam eis auxilio adesse non posset ipsi noctu etiam beneficio tenebrarum e conspectu hostium evaderent quod quum dixisset, unum ex astantibus respondisse, ut pugnae potius quam fuga signum daret; eumque qui id dixisset, quasi duri ignaviam Umbrasset, nec distium. Haec quoque res ex profugis agnita. intus quoque in oppido angustiae, ita n esse est, ores banti vitronae muro desiliens ducit, se cum ancilla sua statuisse transfugere illam, sorte cognito proposito, jugulatam ;se fuga praecipit evasisse Tabellae quoque e muris projectae, suu inventae in quibus sic ad literam script inerat Lucius unatius Caesari; a Si mihi vitam tribuis, quoniam a Cn. Pompeio sum desertus, qualem me Illi prae stiti, talem virtute, aque constantia futurum me in te praestatio. Simul et legati, qui prius venerant, ad Caesarem redierunt. Eorum oratio simplex fuit et aperta, et brevis: Si eis vitam largiretur, se die proximo oppidum dedituros. v Quibus Caesar hoc unum breve respondit; re Caesar sum, fidem praestabo. a. Sic effectum est ut, ante diem XI kalend. mari oppido potiretur. Id quum Pompeio notum esset, deposita spe curaque Cordubae defendendae castrisque motis, abscessit, atque cribim oppidum petiit; iniquo convocatis quos sibi fidos axbitrabatur, imperavit, ut summo studio perquirerent qui ad eum, quive ad Caesarem proni essent. Quod quum ad se relatum esset LXXIV ex ias qui faventes Caesaris victoriae dicebantur, quasi Caesarem amare ingens crimen esset, securi ictos occidit; reliquos intra oppidu- inoissis, e quibus CXX, lusis custodiis ad Caesarem transfugerunt. Multa praeterea ab ipsis Paula
599쪽
peianis per eosdem dies crudeliter gesta sunt ceu praesagientibus fati diem sibi instare qui mos serus est quorumdam hinserias sibi praemittere aliena caede quaerentibus. Pompeius hoc tempore magnanimitatem suam, et metum Caesaris cum amicis simulabat Inventae sunt literae ejus continentes, Caesarem non audere in campum copias educere, suis tironibus dissidentem, qui si pugnae copiam aequis in locis aliquando faceret, se rem omnium opinione celerius consecturum, idque se exspectare, etiam Sperare. Ibat interea Hispanias ambiendo, et, ut ipse dicebat, civitates suarum partium conserVando. Itaque Hispalim venit, contraque urbem in oliveto castra posuit. Inde alias atque alias adiit ad extremum undae substitit, quam supremis cladibus ejus fortuna delegerat. Eo et Caesar venit, contraque Pompeium castra metatus est. Pompeius Fausto scripserat, qui, quantum datur intelligi, intra oppidum erat Caesarem mediam in vallem nolle descendere, quod exercitus sui magna pars tironum esset. Quae literae miris modis oppidanorum animos attollebant Cupide enim spes arripiunt omnes mortales etiam ea sibi fingunt animis, quae nec esse, nec fieri posse cognoscunt. Tam dulce est non dicam sperare, sed cogitare quae delectant Quomodo enim impossibilia sperentur, non intelligo cogitari autem possunt omnia. Dum se sic Pompeius, sic alios solaretur, et ingenti, quantum arbitror, sollicitudine agitatus, m gna parte noctis instructis staret aciebus Caesar, nescio quonam iter acturus, castris egrediebatur. Cui quum status hostium nuntiatus esset, constitit, constituitque aciem. Concursum est magnis hinc inde clamoribus; sed majoribus animis, ineffabilibus odiis atque immensis, Pugnatumque acriter ac pertinaciter, et quod pene pudendum dixeris humana fragilitatis indicium nusquam Caesari,
aut cum hostibus, aut cum civibus tam anceps Ventus, extremove periculo propius res fuit Usque acies ut, sicut
600쪽
elegantissime ait FHrus, plane mi retriam scio q- δε- LMmine ortuna : et quid aliud reor, si, an amicum suum usque in finem rara et sibi prorsus insolita fide eomitaretur, in eum extremo jam calle desereret, ad alium trans ri Iantaque haec fortunae deliberatio, tam diuturna mi , ut inter moras praelii, neutram in partem in-elinantes vicinria, quum jam veterana illa militum manusis probata victoriis, Caesareis oculis insolitam dedecus lsensim retrocederet, nec quominus palam fugeret, tam Virtute, quam pudore teneretur, quod nunquam ante illum diem secerat, dubitare Caesar coaperit, atque dissidere, et solito moestior ante eis stare, ita tamen ut nihil idem de solita imperatoria istute remitteret; immo equo desiliens, et furent simillimus, primam peditum in aciem
evolaret, clamaris, increpans, obsecrans atque exhortans ;neo tantum v es et oculis, sed manu si pectore agam
sistens , et fugere incipientes in praelium vi retorqueas, Tanta denique trepidatio incis illius fuit, tamqus diu --, m pugnae finis ut cogitasse Caesarem de exis misseriptores Iurimi tr sidermi; et eo uitu fuisse, quasi jam mortam sibi conscisceris cogitaret. Quamquam apud eos, qui praesto interiserent, illa perlitus ire hujus est mentio et ast aiae dissimi non tantum Assntibus, sed aesontibus, definire quid .sque secum eo. t. Ego te haud dissitate ad credendum ducar; quod, si de victoria Caesar timuit, simul et de morte cogata It ora modo enim, quove animo uni adolescenti terga vertisset is, qui patrem ejus talem virum, qui tot reges, qui tot duces, qui tot popinis iis urbium modo, sed regnorum totiens terga sibi ver- ων ooegisset λ Utique igitur si vinci timuit, mori optavit, Vine re solitus, non vinci. Sed, an Vmci timuerit, quis novit Dicunt tamen, et quidem etiam pro omperto asserunt. amdiu haec rem ambiguitas duravit, donee