장음표시 사용
11쪽
Ill uuicquid ex dipothesi satus corrupti necessari fit, id iuxta amaritam satur integri orthodox evasti iis naturae sieri iubet. n. de concludit e g. tutelam pupillorum instar curae paternae assiministrandam esse etc. IV. Uuicquid ex bisolbs satin corrupti facta necessarium est,
aint esse videtur, et iuxta analogiamstata integri orthodoxo expositimeri nequit, istud iure naturae prohibitum es.
S. XVI. Quoniam uero facile animo praecipere poterat obiectionem de ob curitate huius principii, utpote ex stia reuelatione cogniti, illi I. 8. p. oceurrit distinctione inter Philosophiam aganam et Christianam, item inter huius theses et hypotheses siue praesupposita. Non ad Philosophiam praesticam paganam, imo ne quidem ad philosophiae Christianae theses, sed tantum ad huius hypothetes se statum integritatis r
g. XVll. Quod si rem accuratius mecum reputo, nihil aliud Vir optimus docuisse uidetur, ac illi, qui rectam rationem principium luris naturalis constituunt. Hoc uno tantum ab iis sedistinguit, quod simul in originem rectae rationis inquirat, eamque, ut residuam imaginis diuinae particulam, ex ista tanquam norma sua aestimandam et clarius cognoscendam esse contendat. Quid quod nec in hoc ipso aliorum consensu destituitur. Ita enim Maevius etiam in Prodromo Iuris gen
tium, ad magisem DEI naturae consilia arbitratur. Ne oue aliter sensisse uidetur Io. Fridericus HOrnius, cum Cap. II. de Subiecto luris naturaliscis. 4. scribit recta ratis denotat ipsam essentiam legis naturalis hoc es, Imaginis diuinae residua videra sunt Iin naturati proprie dictum: et g. s. reliquiae imaginis diuinae consitu
f. XUl l . Vt autem haec ipsa de RECTA RATIONE,
principio Iuris naturalis, sententia recte intelligatur, praeter uarias uocis illius et diuersissimas fgnincationes tres potimimum h. l. diligenter a se inuicem distingui oportet, quae apud Phi- Io phos fere equentissimae sunt. Sumitur scilicet ratio m do pro ipsa natura rationali modo Proetu habitu naturali, mois
12쪽
do denique pro actu, iudicio et imperio naturali uid Commen latores ad quaest. 94. Art. I, P. II. Thomae. Non prima, sed secunda et tertia potissimum huius loci est. Et hoc sensu praeter ueteres quosdam moralis doctrinae auctores, H Gr i us rectam rationem pro principio Iuris naturae agnouita .idetur, dum non modo hoc perdictatum rectae rationis describit, sed et quid iuxta illud faciendum uel omittendum sit, ex
conuenientia uel disconuenientia actus alicuius cum natura rationasi aestimandum esse, docet Uerba eius haec sunt Esse aliquid Iuris Naturalis, probari solet tum is eo , quodprius es, tum ab eo, quod posterius A priori, A sendatur rei alicuius conueni retia uti insonuenientia necessaria cum natura rationali ea cisti a seriori uero os o certissima fide certe probabiliter admodum L Napuralis esse inuitur id, quod apud omnes gentes, o moratiores omnes tale esse creditur. Nam uniuersalis essectus uniue Falem requirit causam Deam et P. L. I. C. I. g. o. n. Con
sentit Io Christophorus Becmannus, dum in Lineis doctrinae
moralis Cap. I. s. a. istam definit per rudentiam uiuendi secum dum rectam rationem, et paulo post omnes demonsrationes in m. ralibus ex recta ratione petenda O, affirmat, ac g. 3. quicquid in
moralibus est, in rectam rationem resolui, scribit. Similiter Samuel Strimesius in Praxiologia podictica C. VIII g. v. id
demum honestum iudicat, quod cum ratione cone dat. Indeque g. ii hanc quasi fundamentalem propositionem deducit quo cuηque per se rectae rationi congruit, Eud, utpote ex natura DEI, timo descendens, 3onum morale naturale audin etsi postea in Originibus moralibus aliud principium Iuris naturalis constituit. de quo paulo post uidebimus Gemina huic est propositio I.
Hoppii: Quicquid recta ratio ita facisnaum aut omittendum incuLavit, u actum contrarium turpem esimet, Eud est Iuris Naturae. Comm ad Inst. L. I, tit a P. 24. g. XIX. Maxime cognata huic sententiae illa est, quae primcipium ponit in INTRlNSECA ACTIONUM HONEST TE ET TURPITUDl NE . aut in his et similibus propositionibus inde deductis Persa oesuapte natura honestum es opere
13쪽
dum, et perbe ac Iuopte tvr turpe es fugiendum. Hoc post interes quosdam Scholasticos inter recentiores prae ceteris a Velthemio de sensum esse, constat qui tanti id facit, ut eum,
qui Primitatem eim negat, in iuris naturalis sudio cum laude et emo
umento proseere , deque solida eruditione sibi eratuiari non posse, exIsimet introd. ad H. Grotii pus p. 26. cons. p. 26i seqq. Quoniam uero intrinseca illa siue obiectiva, quae uocatur. ipsamque legislatoris uoluntatem antecedens bonitas potissimum san-etitate et iustitia diuina nititur, non diuersium a principio m
do dicto uidetur esse istud, quod Pulandorimus Theologis Lu- theranis familiare esse scribit in Spec Controu Cap. V, . .
stiisquid cum Iustitia DEI essentiali congruit, id lex naturalis homini R praecipit uultquid eidem repugnat, eadem lex homin/hus intardiscit. Ceterum quae de hoc argumento post H. Grotium inter Iomam Schwarietium, loti. A. ScheriZerum, Valent. Alberti, Io Ioachimum Zenigrauium Samuelem trimesium, Nicolaum Bezmannum etc. ex una, et inter Sam Pulandorfium eius-oue sectatores, ex altera parte disputata, et lippis atque tonis- ribus nota sunt, dita opera hic praetermitto cum praesertim plerique potius de eo , utrum intrinseca eiusmodi honestas et turpitudo existat, quam utrum primum Iuris naturae principium sit, inter se contendisse uideantur. g. XX. Nihil uero magis huic et proxime antecedentia. expositae sententiae aduertatur, quam principium et definitio Iuris naturae Romarii iuri consultis et interpretib is quibus.
dam probata, qua illud dicitur esse id. QVOD NATURA OMNi ANIMA Ll DOCVl T. Hanc ab Vlpiano aut ut Rachelius de Iurem et G. Diff. l. f. a. et o Frid. Hornius de Subiecto luris naturalis Cap. l. g. i existimanto potius a Triboniano traditam ct inst. L. l, Tit,ll. a. N. GetCiu. repetitam alii oesendunt, alii reiiciunt, quomodocunque excusandam elimniana interpretatione leniendam putant inter hos lacobus Culaeius uerbis apud Hornium Cap. ill g. a. citatis, rem eis
Dutat, in hominibus ratione utentibus Ius naturale vocari adquam e
14쪽
Goueanus L. i, Variar. Lect Case Iim et Matthaeus esen be- eius in Comment ad Inst dea. N. G. et Ciu. Ex horum ergo lententia tali forsan ratiocinatione, quid Iure naturae praecepturri uel uetitum sit, cognoscetur ad quodcunque animantia omia nais Graii quodum insinctu feruntur, id semini iure naturaώ praeceptum et faciendum est. A. A. ad conseruationem sui educationem so- h. lis etc. E. Vicissimi a quocunque omnia animantia pernat ram abhorrent id homini iure naturae interdictum adeoque omittendum est. A. e. g. a sui destructione etc. E.
f. XX l. Samuel Strimesius, qui in Diss. de Principio morali omnium primo Originibus moralibus inserta argumentum hoc ex instituto tractat, prae ceteris adsundamentum omnium officiorum naturalium idoneum esse putat quod Iustinianus sub initium Institutionum inter praecepta Iuris uniuersalissima commemorati SUUM CUIQUE TRIBUE. Neque uero hoc cum Feldio Rachelio aliisque Iuris interpretibus in angustiore illa significatione accipit, qua ad soIam iustitiam distributivam restringitur, sed latius extendit, ut duo etiam priora Iustiniani
praecepta Hones uiuendum, et nem laedendus, imo omnia os
ficia, quae homini uel erga DEUM, ue erga seipsum ue erga alios obteruanda sunt, comprehendat. Lege ipsum I. c. s. u. polos seqq. add. Praxiologiae Apodicticae Cap. lI. f. s. p. 3r. g. XXII. Alii denique cum ex nullo horum principiorum separatim sumto omnia ossicia commode et perspicue satis deduci posse, animaduerterent multa eiusmodi praecepta uniue salia coniungenda putarunt, ut adaequatum Iuris natu is ratis fundamentum constituerent. Sic ipse snperator Iuris,
inquit, praecepta siunt haec: Hones uiuere , alterum non laedere suum
euique tribuere inst. L. l. tit. l. Et Io Seldenus de I. N. G. iuxta disciplinam Hebraeorum, etsi magis et horum, quarti suo iudieiis, septem Noachidarum praeceptis omnia superstruit, quas sunt o de cultu extraneo, avde mastinctione nominis sanctisini GNuminis, 3 de ususione sanguinis stomicidiis, turpitudiue euconcubitu, si de furto et rapinals de Iudiciis fretimiae forens ac ον- eaerula si h I de membro animalis uisenus non comedendo. Vid inpri
15쪽
L. i. cap. io Ad alias ieptem Propositiones uniuersales demona stationes morales revocat Robertus Scharrochius. quas deo fietis secundum ius naturae Cap. ll. n. n. ita recenset nemiηii Menti damnum Verreis fidem servare: bene merenti par retribuere rea facere, quae propriam promouent felicitotem: prolemprocreare quam axime elicem consanguineis bene facere bene moratis rhominibuspr visse sanguine non coniunctis. De his confidenter pronunciat,duod sint placita naturae prima, ex quib- ceterae eius leges Me immo=tales conclusone ab immortalibus princiFiis deriventur, per quae disiactae species actionum honestarum sotvmtur, et quisque, quid sibi ιοηoeniatJUst iudicium facere Add Ant te Grand Inst. Phil. P. X. Art. 8. F. 8-
g. XXlli. Idem agere uidentur, qui DECALOGUM pro
. N. fundamento amplectuntur a Phil. Melanchthon Phi. Ios Mor. 4M Nic. Hemmingius in Apodimica methodo de lege Naturae A. i373. Vitemb. ed. G. Calixtus Theo Mor. p. 6o etiam olim Philo Iudaeus Lib. quem de Decalogo Iuris summa inscribit. p. 74 . Opp. s. XXIV. Sed cum hi modum prorsus excessisse, superi res autem in ossiciis omnibus luris naturalis ex uno eodemque principio deducendis, Dustra se torsisse uideantur, mediam quasi uiam ingressi sunt, qui propositiones illas in pauciores contraxerunt, et pro uarietate triplicium ossiciorum, tria ouoque principia in suo genere prima constituerunt, stil.
Ita I C. Scaliger praef. L. r. Epidor'
Natura, inquit, tribus leobus agit tia uitam Nutu rationis luce eaelit paratae Vult Iusti quasi ba dedit esse commeatum. Numen eois summum. Tibi prima ultisna meta haee. Ne prodige te, nee tua prodige negligendo. Ne eui facias, quae tibi facta non placerent. . isti tribus omnis capitur beatitudo. Ωuam qui nihili fecerit, exibit inanis.
Eadem sententia in I. H. Boecteri, qui in Annot ad rotium
16쪽
μι naturae intra tria haec fundamentas . in amore DEI n amore δειJet amore proximi sare, ex S.Codice docet, cuius uerba repetit e
suffragio suo comprobat celeb. Cancellarius Tubingensis D Io wolManila erus in obse ad H. Grotii libros de I. Beti non ita pridem editis, obs. l. p. 7. et obsi p. 62. Consentit Hugo de Roy, dum lib. I. de eo, quod iustum est, tit.
III. g. s. Iuris . inquit, naturalis rationasis duo sint apiti quorum primum es, diligere DEm creatorem suum; secundum es, diligere proximum aeque ac se ipsum. Idem spectasse uidetur Rich. Cum herlandus, dum in disquisitione Philos de Legibus naturae, ex beneuolentia regulas D fliciorum humancrum derivat. Hanc eis nim latissime is fiam, officiorum nostrorum priscipium , mensiuram, regulam, unicamque legem esse, assirma, eamque ad totum systema rationalium, cuius partes facit DEUM et homines, extendit, ut adeo pietatem et humanitatem h. e. utramque L. N. tabulam sub
se complectatur. Denique nec alienus ab ista opinione est C leb. D. Buddeus, dum in Elementis Philosiophiae Pr P in C. 4.
42 p. a 2 seqq. de hoc argumento ita iudicat: Omnes istos ν stra se torquere arbitror, qui unum aliquod principium quaerunt, quod omnia os iο-- genera sub se complectatur. Namque tres sunt diuer-s termini flue obiecta, ad quae actiones hominis tendunt, et cum quia ιαι sunt On erendae. Vnis tres iurisprudensiae naturalis partes totidemque principia in suo genere prima resultant. Hinc f. XXVI. pergitis In prima Iuris prudentiae naturalis parte non aliud principium agnosco,quam istud: DE cole Consi it autem cultus DG in amoreDEL.
- Altera Iurisprudentiae naturalis pars leges suas rite derivabis ex hoere principi, temperante vive. Sine eo hominem non posse conservari, experientia docet. DEUS autem cum uelit, ut homo se conservet, o dinam earum rerum, quae hue perti rem usum iubet. In tertia denique parte militat Hud Socialiter uiue Add. eiusdem historia Iuris naturalis 3. XLVIl pag. 7. 68. S. XXV. Sed ne nimis B. L patientiam recensendis diuersorum auctorum opinionibus seligemus, missis reliquis, quae uel minus celebres sunt uel ab hactenus recensitis non multum
discrepant, propius ad institutum ueniemus, et quid de singulis iudi-
17쪽
iudicandum, aut in quo potistimum acquiescendum sit ea, qua fieri poterit, cura et diligentia anquiremus.
DE IURIS uocabulo inter omnes constat id triplicem potissimum habere significationem. Sumitur enim pro Mirrbato actionis siue pro iusto,modo in sensu aiente pro eiusmodi actione, quae lege praecepta est, modo in sensu negante, pro ea, quae non illicita est iaὶ pro atιribuissesnae '. e. ut eum Grotio loquar, pro qualitate morali personae alicui competente ad aliquidiuste agendam uel habendam ill prorae, siue pro multarum legum homogenearum complexu Leg. de hac distinctione H. Grotius de sis et P. lib. I. cap. l. g. 3. q. 9. Guil Grotius de Principiis Iuris naturalis Cap. I S. . iam. Pusen dors de I. N. et G. L C. I. IO Henr B clerus Com ment in Grotium p. 9 etc. Non male autem Val. Alberti Compend. Iuris Nat P. L p. 2I. a. de prima significatione -- seruat, eam potius consequens Iuris esse, adeoque, minus a cis
curate et populari potius, quam philosophico stylo lus appellari. Qua forsan ratione ductus etiam Pulandorfius duas tantum posteriores significationes recenset, ex quibus postream potissimum huius loci et instituti est. . ii Neque uero perlus hi legem quamcunque , sed NATURALEM intelligimus, his diuinam illam, Quae ipsi naturae humanae siue, ut sacrae literae loquntur corcs hominum,ahscripta, adeoque etiam sine externa promulgatione nota est. et ad ea, quae per si bona sunt, et per lanctitatem ac iustitiam diuinam nonnisi praecipi possunt amplectenda, ad ea autem, quae per se mala sunt, h. e. per bonitatem, sanctitatem et iusti. tiam diuinam non nisi uetari possunt, fugienda uos obligat. Vnde eam cum a lege humana quacunque, tum ab ipsa diuina uoluntaria , secus ac n. Cocceius supra laudatus aliique existimant, non tantum ratione promulgationis, sed et ratione obiecti distinguendam ut 4muli, S. M.
18쪽
S. ut Hoc ipsum Ius attirrio moclo late siue potius euate accipitur, ut non minus olficia erga DEVM et erga gentem ipsum quam erga alios obseruanda praestri bEt modo a iis gustius et daequate, ut non nisi ad ultimi generis ossicia re tendat. Leg. Grotius Prol. deam et P. g. 8. seq. Quod li posteriori modo sumatur, societatis custodiam recte explicis tam principium eius constitui posse facile concellerim, neque aliam uel Grotii l. uel Pufendorfit, cuius uerba de si cialitate supra Cap. I, L protulimus, sententiam fuisse m nisestum est. Quaeritur autem h. l. de Principio Iuris naturalis adaequale accepti. g. IU. Dum uero de Iuris principio solliciti sumus, eo apssi ab instituto hoc remotissima uolumus facta hominum. Neque enim , ex quo fonte aut principio plerumque hominum actiones proficistantur, sed ex quo proficisti,4 iuxta quod institui debeant, scire desideramus. Quod inprimis aduersus Hobbesium obseruandum, qui, dum perperam ista confundit. Principium . . utilitatem priuatam fingit,quia scit de faeto homines in statu naturali ex ea omnia aestimare, animaduertit.
S. V. Ut ad ipsius PRINCIPI considerationem ueniamus, ante omnia ex Metaphysica, quam hic sui contemtum grauiter in nonnullis uindicasse, deprehendo in repetenda est uulgaris illa distinctio inter Principium essendis cognoscendi. Scit priniscipium essendi Iuris naturalis, quo et per quod in esse suo. ut cum Philosophis loquar, constituitur, uoluntatem diuinam esse, utraque manu concedimus quia nullum ius sine obliga. tione, nulla autem obligatio sine uoluntate legislatoris, fingi, nedum existere potest. Neque aliud probant, quaecunque a D. Cocceio integro libro disputantur. Sed quaeritur h. l. de principio cognosicendi, sue, unde scire possimus, hoc uel illud
iuxta uoluntatem DE iure naturae expressam et comprehensam, praeceptum esse uel uetitum. Hoc uero in uoluntate
uel fine a DEO intento quaerere est, is ἀρχ' petere, et aliud
19쪽
g. l. Ceterum tametsi a uoluntate DEI, tanquam Principio essendi proxime ac praecipue non tamen ab ea sola , vario quam ab ultimo fonte, Ius naturae derivamus, sed aliqui prius in signo rationis esse, statuimus, propter quod uoluntas i. uina aliud praecipere uel uetare non potuerit. Vnde adeo In se, quicquid Pufendorfiani in contrariam sententiam clisputent, uerum esse iudicamus illud Grotii, Velthemii aliorumque pronunciatum per se et sua natura honestum, siue, ut alii lo-
ruantur, quod cum obiecto suo et D EI ipsius sanctitate, iusti
a ac bonitate congruit, lure Naturae Praeceptum et a P Peten
dum per se et sua natura turpe interdictum ac fugiendum est. Imo nec magnopere repugnabimus, si quis illud ad principium essendi iuris naturalis retulerit, quandoquidem non m do uoluntatem DE legislatricem moderatur, sed et a naturam obiere legis naturalis inprimis pertinet, atque adeo essentiam huius ingreditur. Sed pro principio cognoscendi non magis, ae ipsa uoluntas Et agnosci potest. S. Vll. Porro cum principio cognoscendi non confundenda est origo et propagatio ruris naturalis. Nam ad hanc peristinet, quo tempore, et in quo homine initium ceperit, qua fortuna conseruatum, propagatum et labefactatum fuerit, in indagares per illud autem, quid iuxta legem natura facere uel omittere conueniat, diiudicandum et cognoscendum est. Quod si ergo de origine Iuris naturalis quaeratur, id ex statu integritatis repetendum et residuam imaginis diuinae particulam esse, facile largiemur. Sed stilum illum sat euidens cognoscendi Iuris naturalis principium esse negamus. g. VIII. Similiter a principio distingendum est medium prae. cepta . . ex principio eius cognostendi. Hoc enim esse rectam rationem, quae principium legitime applicat, et conclusiones inde deducit, facile concedimus, Imo illam necella. rio ad has requiri, amrmamus. Quemadmodum enim ex accuratissima etiam mensura, si male applicetur, uera rei mensurandae magnitudo cognosci non potest, ita nec optimum et uerissimum L N principium ad singula eius ossicia recte coegnosceno
20쪽
gnoscenda sussciet, nisi per rectam rationem singulas actionis circumstantias, diligenter ponderantem ita, ut par est ad illam accommodetur. Sed quaeritur h. l. tantum de principio piscognoscendi I. N. Leg. Vedelii Rationale, L. I, c. io et cum eo comparetur Io. Musaeus de Usu principiorum rationis in com
IX. ipsum hoc principuam ratione obiecti duplici modo intelligi potest. Nam aut exiventiam alicuius rei, h. l. Iuris N aut essentiam et naturam eius cognoscere et probare stude mus. Nos h. l. existere aliquod Ius naturae, seu, quoddam uoluntatis diuinae decretum cordi hominis inscriptum esse. ut eoncessum, et ab aliis iam pridem demonstrarum, sumimus. adeoque nonnisi de principio cognostendi naturam eius solli. citi sumus siue, quod eodem redit, non, quodsi aliquod ius naturae, sed quidsis uris naturalis, eccerto aliquo et uniuero sali indicio discere cupimus. I. X. Principii huiusmodi conditiones breuiter et accurate describit Aristoteles, quando Lib. I, Anal poster C et αναγκη, inquit. την αποιιτικη μμ vin s οἰ - ' μνα , φ
το c. λως γάρ σοντο ά άαγαλο-- του δεικνυμ ενου. Oportet scientia demonstrativam esse ex veru et primis, et immediatis eistribia et causis conclusionis. Si enim eran principia domesticae quod demonstratur. Ex huius igitur prsecepto spariter ac ceterorum omnium Philosophorum consensu, principium Iuris naturalis debet est si -1Θεe, Wrum et omnis falsitatis aut erroris expers. Unde illud lCtorum Rom. admitti non
potest l. N. esse, quod natura omnia animalia docuit, cum in bruta nullum prorsus ius cadere , pridem ab eruditis demonstratum sit. ahar, τον , ἄμεσον, primum et per se notum, quod non demum per alium medium terminum sue per aliud principium cognoicendi directe et a priori demonstrari opus habeat' ipsum uero fundamentum sit, ex quo omnia reliqua, duci et demonstrari possint, quo nomine etiam adaequatum uocari leti Vade nec praecepta Noacbidarum e g. de maledi-