Christophori Barauali in Monsregalensi Gymnasio practicam medicinam profitentis De peste

31쪽

sua copia molesti naturam uniuerso a compore exteriori ad interiora reuocant, qua

re totum frigidum relinquitur. Tertio a cordis nocumeto idem fieri posse paroxyLmorum in febribus initia attestantur, in his ab humoribus in uenis aut extra easdeputrefactis eleuati ad cor uapores illi non modicam afferunt molestiam, ob quam natura , quae ex Hippo. auctore Galeno, calor naturalis dicitur , uniuersum relinquit corpus, ut loco offenso valeat mederi. Dubitabit uero hic quispiam quamobrem uniuersum per paroxysmum, quo continuo tales cor petunt uapores, frigus non perseueret: Respondemus quod hoc in succesta iam in calefacto esse existit cor, quapropter natiua caliditas accenditur, Ut tantuvniuersum incalescat corpus,ne possit hoc modo refrigerari. Talia demum exteriora fiunt ob quartam cordi illata putredinoso eo a calore eius substantiae imbibito noxam caeterarum omni u grauissimam, quae vitaliu facultatum est prostratio, na idcirco exilis admodu vitalis is efficitur calor, qui pro toto calefaci edo non sufficiat,& hunc

in modu depraesentis pestis cognitione sit

32쪽

hoc a priori signorum fonte cdnsultum. lA secunda cordis operatione dicta ira

de peste desumemus indicium, ψ si statim

ab initio magni, frequentes, ac veloces inueniantur pulsus, ac similis respiratio, pestem adesse dicemus, quia haec tantam eue tandi calidum naturale necessitatem osten dant, quantam peste laborantibus existat raportet , cum in corde maxima tunc st& AExcellens putredo, qua naturalis calor tantopere immutatur, ut ea sit euentilatione

opus: Contrarii etiam pulsus respiratioq; ita ut naturalia fore videantur si alia praecesserint) pestem hecticam promittunt. At cum haec duo pestis non sint perpetua signa, quoniam alios sequi possint morbos,

operaepretium est, ut ad ea accedamus,quae .

alio a sonte desumuntur, quoniam his omnibus simul comprehensis pestem adesio se certissime sciemus. Symplomata huic aegritudini similiaria sunt non pauca,& in primis cutis superius allatae,eflorescetiar,anthraces,ac scelidae deiectiones,quae recensuisse sit satis,cum iam de illis,abunde locuti simus. sudores steti

di frigidiq; sunt pestiseri, quia tetro hoc

C odore

33쪽

3AE CHRISTOPH. BARA VALVs odore excellentem eam arguunt putredinem , quam morbi huius expostulat natura . Praeterea tales sunt, quoniam nondumi concoctis materiebus, quales pene morborum omnium a principio sunt, emanant,

nulla prorsus agente sacultate, sed quia intra corpus, pro sua immodica exuberantia nequeant contineri: nam peste non nisi mas Ni me excrementosa corpora offenduntur .

εunt praeterea perniciosi,quia nulla obseruata dierum criticorum ratione exeant, ut Hipp. & secum Gai demonstrauere, quibus suffragatur experimentum, quo his in corporibus nullum relinqui his a sudori in bus iuvamentum, quin imo non parum ea defatigari deprehendimus: qui demum frigidi sint, id maxime ostendunt,nam cutim frigidam affirmant, cum ab ζ imme- diate emanent, internae enim partes exuruntur , ut in putrida hac aegritudine saepe seri antea declarauimus. Mirum forte alicui. videbitur , quod ex partibus, quae exu runtur materiq possint frigidae exire, cum ex igne se mi numquam eleuentur frigidi ; is,ut sibi satisfaciat, Gal. legat, quia reperiet materiani hanc,quae sit dor videtur, si dorc m

34쪽

dorem non sore, sed liquorem quendam cuti imbibitum , qui facultatibus eiusdem cutis hoc a morbo prostratis, ex se emanat, non secus ac aqua e situla suis non bene costricta orbiculis: quia vero j sudores hac separa n tur ab aegritudine ad alia proficiscedum est signa,&in primis ad ingentem sitim,linguaeque asperitatem,quae hoc in asefectu perpetuo fere adsunt, nam ut norunt Anatomici, tunica ventriculti intrinsece ambiens, cum intern omnes partes exuruetur,humidi proprij expers redditur, cuius ob id ventriculi facultas desiderio ducitur quod sitim appellamus: qua etiam ratione exasperatur lingua, quia ut scripsit Phil sophus siccae res humido continuς,eo absupto, disgregantur, absumitur autem id in lingua, ut exasperetur,quia in ea excellens adest caliditas, qualem hic adesse dc expγrientia ,& ratio docet. Eadem fere a causa hic etiam prosternitur appetitus, quia eo a calore liquato oris ventriculi humido nocumentum ob alimenti penuriam in ventriculo superuenies suae non sentiunt facultates, quamobrem non famescunt,quinimo quicquid alimen

4. Met

35쪽

l ' 36 CHRrs TOPHO. BARA VALVsti offertur non parum aspernuntur, ut per pulchre notauit Avicenas dum uoluit hos cogendos ut comedant.

Dolor secundum dorsi longitudinem acerbus pestem docet, quia sequatur cauete uenae,aortaxque arteri ,quq secundum re- -gionem illam protrahuntur, extensonem l ab humorum in ipsis facta ebulitione, quae in aliorum astectuum praeter naturas nemine tanta efficitur. Qua ab ebulitione non pauci exusti, ac putres uapores caput petentes uigilias nonam modicas saepenumero pariunt, ab his cerebri extincta humiditate, qua somni fodebe. V re causam uoluit Gal. &ideo ex his pes is' i cognoscitur. Nec nobis occurrendum , cu Galen. quod optum haud sua humiditatet procreet somn ita, sed frigiditate , quia , quod ab eo sit , somnum dicere non debemus, sed potius stuporem, ut ab co dena de Le. V Galeno ostenditur. Eadem ab occasione paulo ualentior cerebri membranas exsiccante mentem peri turbari crediderim, aut forte hi uapores inferiori a corpore ad caput accedentes spiratus. peruertant animales & ideo Eoc lixio pesten,pronuntiauimus , quemad- modias

36쪽

ra ac n

se iis

ores

luisti

na ps sis. Inodum etiam maxima ex inquietudine, qua i1 aegroti a iaciuntur, n im eam in ha- morum exustionem, putrefactionemque didiam, aut in mentis perturbatione, qua laborantes, sibi una persistendum forma non norunt, possumus referre.

Ex syncope pariter huic affectui quam familiari idem tutius,quam ab aliis depre

hendemus, cum omnium uirtutum prostrationem sequatur, quae in his longe maior quam in alijs omnibus morbis eli, uri- hae demum rubeae satis, uel eruginosae ac nigrescentes,cum subiugali sedimento patridam pestem attestantur, quae si derepente quod saepe numero cotingit tales fiat, visere naturales iudicetur, alteram adesse morbi huius speciem promittunt,& ideo, quam primu a ut haec omnia symptomata vel aliqua aderunt,& smul plurimos eisdesaeuientibus accidentibus uno in loco perire uidebimus homines,pestem depopulari praedicabimus. QNon iam uero signat sc omnia no semper, aut adsunt, aut praecessere dum pestis grassatur,necessario altera pestilentiae sp cie est ponenda aucis experibentia docti,

c iii mori

37쪽

CHRISTOPH. BARA VALVs

mo strabimus. Porro saepenumero de pascitur pestis ciuitates,&oppida, quq quodam peregrino a contactu, uestibus , aut realiat simili, aliunde delatis , ubi pestis sit, oriri, videmus, quam pestem solum posteriorisi generis symptomata sequuntur, quare mei rito praeter priorem huius aegritudinis disi ferentiam,hanc alteram pon cre debemus. Quo in loco perantiqua dubitatio omniai no venit soluenda,an quippe vestibus, au-l ro, argento, nummisque,serro, ligno, co- rio,ac charta, qua literae amicis dantur ,&huius generis alijs non paucis, possint uapores hi pestilentiales tamdiu contineri ut possint ex alienis prouinciis,aut ciuitatib. alio deserri,&homines ea coirectates peste inscere. C uius dubitationis est 1 causa una niti fere sis de rebus cognoscedis, quae tuc temporis tangi non debent maxima cupiditas, & ideo ex Gal. huic dubitationi primum satisfacimus, quod sit omnino periculosa cum alijs conuersatio, unde quam-l plures esse res euitandas dicere Cogimur,

cum sani homines no nisi uestibus posi inthanc luem alijs communicare,quod si quis noui se exoptet,quae sat tempore p esti l eri

38쪽

tiae suspectae res, nullo iure contractandae, experiatur, quae alienum quempiam sapere possent odorem, quia illae pestiferos hos vapores in se ipsis diu continere pos

sunt, nam no secus hunc uapoi e retinent , ac alium, qui gratum spirat odorem. Quapropter cum aurum,argentum, nummi,

chartaq; ,& panni si ubi muscus sit aliquantisper morentur eum sapiant, sunt in peste periculosa dc ideo tutum esse existimamus nummos aceto, ut si, prius madefactos & ablutos excipere. Mc tua quoque corpora pace aliorum dixerimus, uapores hos possunt continere, quoniam & si horum carnes tales uapores nequeat emittere, possunt tamen pili, excrementa quoq; eius i icorporis cuti existentia hoc facere. b Post quae aliud hic congrue uidetur etia examinandum dubium, nempe, an poste-

moris dirrerentiae,an potius prioris ei et pe

stis,quq aliquot huius provincis in oppidis aliquandiu depopulata est: quod paucis

etiam resoluturi dicimus: Pestem eam postremae fore speciei, quod quatuor ostendunt fundamenta primu quidE, quia nul

la prioris contagii praecellerit illis in locisiaia C iiij occasio

39쪽

occasio, ut diligenter sciscitanti ex nuperdidiis apparebit: secudum quia illis ex oppidis, nec ad montes aufugisse audiuimus uo

lucres, nec ex aere mortuos in terram con

cidisse, nec alia ueluti ebria animalia ter Tam egressa ,demumque quoniam abessent

omnia quibus possit aer corruptus iudicari. Ad quae accedit, quod si prius contagiii ibi suisset uicina loca id ipsum aufugere nopotuissent, quod tamen auspice Christo aufugerunt & si haec forte humidiora sint, maiorique hominum multi titudine habi

tata.

Additur ad haec quod quae hac peste sue runt perturbata oppida, ea duntaxat sunt, quibus ex Gallia, ubi prius haec erat, in Italiam comigratur, quapropter inde potuit isthuc ab aliquo deseri l. Postrem ὀ uerb id inde innotescit, quod ibi hi solum pe)xiere homines , qui a rerum insectarum contreetatione, vel aedium habitatione se arcere,aut nescierunt, aut noluere , quod proprium ni fallar, secundi est contagii. Haec sunt, quae ad pestis essentiam explanandam,atq; cognoscendam uoluimus dixisse, ut inde facile illam a nobis arcendi ,

40쪽

ac profligandi rationem docere ualeamus, de qua iam Christo Duce agendum uid

vir.

id DE CURATIONE. DE Curatione pessimae huius qgritu

dinis acturi, quam de pr seruatione sequetur sermo, expolitam indagare debemus rationem qua nostra exercere ualeamus instrumenta. Quq sunt Gal. Aui ρ simcenna,alusque omnibus de re medica bene 4. r. meritis auctoribus. Congrua uictus ratio, pharmacia, & chirurgia ostendit Galenus v. .il cum alibi stpe, tum praecipue in Methodo quomodo haec debeant exerceri,cum qualibet nostra in medica operatione duos semper uelit adeundos consules, qui omnia agenda medicis ostendunt,&sunt morbi cuiuslibet essentia , ffectae partis natura . Essentia uero huius aegritudinis excellens quaedam est putredo in cordis humoribus, ac interdum in eius propria substantia contracta,quibus praeterea constat cor partem affectam fore si priori acquiescedum est cosvli,ut fictedum censemus,omnia sunt as