장음표시 사용
101쪽
IO. Lib. 3. Phyc textu 4s. Aristoteles probat dari quatuor Elementa , quia mimia in totidem Elementa resolvuntur.
aecepta non corrumpuntur tr. ant.
accepta, neg. ant. Elementa lath accepta vocantur omnes partes constitutivae totius a i
curus mixti, quae aliquam habent similituis dinem ad quatuor Elementa vulgaria. 'rum autem est , qubdin omni mixto dentur aliquae partes, quae habent similitudinem eum terra , aqua, aere, vel igne. Αd 2. 3. 3. 4.& 9. idem respondeo. Α s. o. & io. dist. ant. Sepalantur e mixtis Elementa seperatione Physica c. ant. se- p ratione Mechanica. neg.ant.Separatio Phrsea sit per novam productionem rei. conservando tamen aliquas proprietates sensibi es prioris rei ; separatio Mecbantea fit per novam tantum locationem rei. Vel dist. ant. sed separantur h mixtis Elementa siedicta per anticipationem e. ant. Armati inter talia nea. ant. quando dicimus , in agro florere tritieum, haud dubie loquimur per anticipationem , quia triti eum , dum est in fore, formaliter nondum est; sed est in agro materia proxime disposita ad foris'mam triti ei recipiendam. Sic etiam , quan-8o dieuntur ε mixtis separari Elementa ,
sensus tant limest, quod separentur eae partes, quae proximε convertentur in terram , aquam, vel aerem .
torum alteratorum abstrahendo a corrupti ne . c. anti excludendo corruptionem. ne .ant. quando Aristoteles' tradit definitionen, mixtionis , nondum voluit definire an revera eorrumpantur vel non r id enim poterat esse controversum s & de hoc postea ex instituto a cus erat. Posuit er-
102쪽
eo in desin itione, quod certum erat. nempe qubd alterentur i utrum tantum alterentur, nondum dixit. il14 Obi. 2. Cont. eandem . Si Elemen in Non manent format iter , tunc si vino succe a mundatur integrum mare, debebit converti in vinum : Hoc est falsum; ergo. Μ.prob, affusa prima guttula vinum eam con
vertet in sui substantiam; idem faciet de secunda, & millesimacte.
2. In dimolutio ae mixtorum non possietollendi causa' productiva Elemento tum , V. R. dum ex accenso ligno educitur vapor instar aeris, humiditas instar aquae, cineres instar terrae: Sed &c. ergo . I. dissio lutione mixtorum naturalium cons itur eadem Analysis, quae reperitur in dissio lutione mixtorum artificialium 3 er go sicu i in his partes resolubiles latent actu. ita in illis . ant. prob. ex varis resolutio. nibu ver. gr. 3 ligni, singuinis humani, vitrioli , ex quibus omnibus videntur elici aer, aqua , & terra, sicut in dissolutione metallorum mixtorum et ieiuntur metalla
homogeneas. yriori quaestione multis experimentis ottensum est , igniculos a Elu latere in
guttula convertetur in vinum sub aliis tamen Ormis partialibus. c. ant. cum iisdem. neg. ant. in Omni enim mutatione substantiali intercedit actio & passio , sicut igitur vinum deliruit proprietates aquae, i a aqua vicissitira deliruit aliquas proprietates vini. Exinde Pr dit vinum specie diversum a priori uino; quia recipit alias formas partiales , quae semper continuata affusione petat in t propius accedereamiraturam aquae, donec omnino extinguat Reio rima vini, dc dominetur forma aquae .
103쪽
04 Panisularis Pan ILi 16 s. dicas: Destructa prima guttula vinum se posse reducere ad pristinum statum ;sicut aqua calefacta se iterum restituit ad pristinum' sistus I ergo, aequisito pristino vigore poterit denuo affundi nova guttula & sic
Resp. dist .ant. Vinum poterit se restituere ad statum pristinum posita priori dispositi ne matellae & formis partialibus iisdem c.ant.
his non positis. neg. ant. diximus nullum accidens produci sine aliqua dispositione materiae, nempe motu & figura. adeoque s ne hac dispositione nulla causa poterit producere accidentia ad intra , neque se ipsam ad priorem eollectionem .accidentium reducere. Clim igitur particulis aquae inhaereant priores dispositiones materiae, ideo retinent etiam proprietates aquae saltem aliquas . di hoc ipsum est ratio , cur Aristoteles partes mixti simpliciter nominet . Elementa . Ad 2. neg. ant.Causa productiva Elemen-aorum, si quae in resolutione producuntur, sunt aeeidentia & dispositiones materiae,' v. gr. pars aquae, quaei inimiXto retinuit priorem dispositionem materiae, in resolutione
vi illius dis positionis iterum induit formam
Ad 3. neg. ant. ratio est, quia serma mixtorum exigit alterationent Elementorum ;adeoque corruptionem , non item hoc exsit forma artificialis . Dein verum non est , quod in res,lutionibus mixtorum eliciantur
Elementa stricte dicta; quia illi spiritu ,
qui producuntur per operationes Chymicas, habent proprietates divessissimas 1 proprietatibus Elementorum . Neque etiam diei potest, ex omnibus mixtis eliei Elementa,
v. gr. ex. auro, nec aer, nec aqua, nec ignis elicituro
Ad 4, nee ant, vel si in aliquo casu late rent igni' e
104쪽
i an leuit , ii laterent in poris mixtorum, necessent pars mixtorum.
An Elementa graυ tent in locis propriis s
ι π oeus proprius Elementorum Voratur . ita dum sunt in sua rarione , aqua iit ma ri, aer in libero aete , di terra , dum est interia. Quod Elementa stravitent , dum sunt extra suam regionem , v. g. dum lapis est in aere, aut aqua , pater ab experientia : an vero idem lapis adhue habeat eonatum tendendi deorsum , di actualen pressionem ver sus centrum, etiamsi nullum reperiat corissus infra se levius, modo quaeritur. χ Dicor Elimenta non gravitant in oris
Prob. Conet. Si stravitarent in loco pro prio , tune perpetud essene in statu vio. lento: hoc non potest dici; ergo. M. patet , quia semper detinerentur extra suum centrum contra naturalem inclinationem . m. prob, quamdiu nulla datur neeessitas detinendi eorpus in statu violento , tamdiu natura non praesumitur illud detinere in statu violento : Sed nulla datur; ergo . 3 Prob. 2. Elementa I aliquando sunt in ioco proprio , dc tunc nec moventur a vi eX-trinseca , nec . vi intrinseca versus centrum; ergo non gravitarat . ant. prob. datur aliquis locus, ad qu m h primo ordinante naturali in 'ter ordinantur Elementa ; elo sunt in loco proprio . 4. Prob. 3. Finis Elementorum est tantum eonglobari circa centrum , ergo quie
scunt in hoc fine . alit. preb. primus ordinan
105쪽
non tenetur Elementa ordinare ad alium finem ι ergo as Prob. 4. Si Elementa semper tenderent ad centrum , tune Deus ordinaret Elementa ad finein impossibilem : Hoc es sal sum ; ergo. M. patet , quia impossibile est , ut omnia glementa consequantur cςntrum. m. prob. omnis Ordjnatio naturae eli efficax emeacia effectus, quia est aestio omni
Prob. s. Gravitatio Elementorum est superflua in loco proprio ἰ ergo non datur. ant. prob. Elementa possunt quiescere, nec tenentur tetulere ad quietem impossibilem,
ergo. 27 Prob. 6. Corpus aequale in gravitate specifiea cum aqua non descendit in aquis; ergo nec ipsa aqua, cum semper sit sui similis, non descendit d centrum in se ipsa. ant. prob. v. g. si lignum aut etiam Ianaina plumbea in eadem gravitate, quum habet sit ectunt pondus aquae , tu natat aquisinon submergitur .. 8 Prob. I. Si aqua gravitaret in loco proprio , tunc plumbum immissum aquis deberet magis gravitare in aqua , quana in aere: Hoe non fit; ergo . An. patet ab eπ- .perientia; si frustum plumbi appensum fi- .lo aequilibretur aliquando in libero aere, aliquando vero tum est in aquis, ita tamen , ut contrapondium sit extra aquam. M. Prota pondus aequireret ab aquis viribus coniunctis majorem impetum versus cenistrum ἱ ergo.
9 Prob. 8. Si ponatur vas sphaericum tr. . g. aereum in libero aere repletum aere , idem ponderat, ae si idem vas immergatur aquae ac repleatur aquis: Sed hoe fieri non posset ., si aqua gravitaret in loeo pro privi ergo , m. proia aqua , quae replet vas sphae-
106쪽
D Elomem ς , y ς sphaericum , utique majoris esset ponderis, quam aer replens illud vas in aperto aere;
Io. Prob. 9. Situla aqua plena , quamdiu est lab aquis, facillime attrahitur, nec praebet sensum sui ponderis, nisi dum primo es-
sertur in aerem ,' ergo aqua, quamdiu est intra regionem aquae , nullam habet gravita
Ir Sἰ di eas Situlam detineri a subiectis
aquis ac veluti elevari 1 pondere aquarum infra sititiam se In trudentium, idemque fieri in pluribus exemplis . Re p. Ex hoc tantum sequi, quod Elementa habeant vim se conglobandi circa ce n-trum , non Uero gravitandi : ex vi autem Leeonglobandi tantum sequitur vis elevandi corpora per suffossione ira , quae sunt in eadem mole leviora. 22. Prob. Io. Herbae nascuntur sub aquIs verticaliter: hoc autem seri non posset, si aquae perpetuo gravitarent tanto pondere in
subjeaa corpora leviora. II. Prob. II. Boylius & alii sumpseru neva Scylindricum, cujus interior diameter st62. partium; huic cylindro immittatur orbis Itaneus, cujus diameter sit'. partium . Iam si orbis ligneus bacillo detineatur in fundo,& postmodum infusa aqua cesset presso baeilli , orbis ligneus emerget ad aquae superficiem . Si verb aqua stravitaret in subiecturnorbem lianeum , impossibile seret hunc orbem aliquando emerstere ex aquis ; quia longh majori pondere aquarum urgeretur
versus centrum , quam elevaretur sursum oI4 Prob. I 2. UrInatores sub aquis non sentiunt pondus aquarum s neque urgentur ab aquis versus iandum r at si aquae gravitarent in loco proprio , utique magis sentirent
107쪽
pressionem columnae aqueae. directh Impendentis, quam pressionem aquarum versus latera tantum in directe agentium.
ponderat quam vacuus ῆ ergo aer ii clusa habet aliquid ponderis. . Uesieae deportatae in altiorea montes notabiliter expanduntur; sed hujus ratio alia non est, nisi quia stravitatio aeris in montibus est minor & ob hoc cessante pressioneeηtrinseex liberius expanditur aer in vesica
3. Mercurius suspenditur in tubo praecise ob gravi a tem externi aeris: disi loco mer- eurii in subjecto vase ponatur aqua , tun totus mereurius decidet in subiectum vas , loco mercurii ascendit in tubum aqua ἔφrgo aer externua habet actualem ςonarum premendi subjesa corpora . . In syphone recurvo aqua aequilibratur,& si ex altera parte orificio apprimatur digitus, aer externus Ron permittet delabi pocidus suspensae aquae . Resp. ad i. Vesicam inflatam plus ponderare . quia in ea aer est compressus, adeo. que densor i ideo petit locum inferiorem vel potest dici: quod partes terrestres in a re contentae addant aliquid ponderis aeris .
vel potest dici, qud daer inclu*s non sit in
regione propria . irid 2. dico: Expansionem vesieri non fieri ob desectum pressionis extrinsecae, pro Ue nientis a gravitate aeris I sed quia aer in re stione suptriori ex sua natura exigit rare fieri ob affluxu ni copiosiorem aurae aetherea
di subtilis aeris se in trudentis in vesi
108쪽
Ad a. dico : si mercurius suspenditur a gravitate aeris. in tali casu aer non gravitae in aerem , sed in Merritrium ; & sic aer non gravitat in loco proprio , sed nititur se restituere in spatium ab aere derelictus; ne eo proin , aerem esse in suo loco connaturali , quando mercurius suspei ditur. Ad a. Idem respondeo ; gravitat enim aer in aquam se prementem , & eidem resistit , ne a loco sito connaturali exturbe
x Ob. 2. Aqua gravitat In loco proprio gergo etiam Elementa. prob. ant. ampulla vitrea sit b aquis reclusa plus ponderat , quam
in libero aere oet. Si in tubo aliquanthm longiore fiant aperturae secundum diversum gradum altitudinis, tune infusa aqua major i impetu erumpet quoad aperturas inseriores , quam se ariores; sed hujus ratio alia non est , qui m ubd partes aquae superiores actualiter premant inferiores.
3. Aqua nescit, an insta se si corpus vius vel gravius; ergo semper stravitat. 4. Gravitas aquae non destruitur per hoc , qubd illa aqua proiiciatur in flumen vel mare ; ergo aqua adhuc gravitat in mari. s. Non potest reddi ratio , cur aquae ubique servent aequilibrium in toto mundo , nisi tana pars gravitet in alteram; ergo. x g. Rup. Ad r. vel n. aut. vel si id verum est, ampulla vitrea 'aliquantulum plus pol derat , quia aqua in ampulla contenta nonhe st in loco proprio. Ad h. dico: Id fieri, quia partes aquae In
seriores actione communi sortius agunt ad se eonglobandum circa centrum , non autem eae eo , quia partes inferiores premuntur a superio ribus.
Ad 3. neg. cons. quia opus naturae est E E opus
109쪽
opus intelli uentiae, adeoque relationes reaIes perpetuae harmoniae determinant effectus juxta exemplar Divinae Sapientiae. Ad 4. neg. ant. quia gravitas in loco proprio non habet finem.
Ad s. dieor Id fieri ob aequalem vim se
conglobandi circa centrum commune; qu vis non est vis gravitatis, quae directe tendit ad centrum , adedque etiamsi aquae ogant invicem quoad aequilibrium , non
tamen sequitur, quod illa actio sit actio
gravitatis. Is Ob, 3. Urinatores sentiunt gravitatem aquae: ergo gravitat. prob. ant. urinatores ,s apponant corpori cucurbitulas, sentiunt eas tanta vi apprimi eorpori, etiamsi tantum descenderint octo aut decem passus, ut dolorem exinde non possint serre. iisdem saepius auribus naribus exprimitur sanguis.
a. Potest diei : quδd effectus in probatiorinibus adducti praeeish proveniant ab aequilia brio aquarum secundum altitudinem gravi
3. Ampullae vitreae clausae aliquando franis untur, si detineantur ab aquis , ergo aqua in illas aravitat. 4. Experimentum de orbe ligneo etiam deberet solvi in nostra hypothesi , quia aquae ineum bentes orbi ligneo etiam in nostra hypothes deberent gravitare in illum orbem , vel quia non sunt in loco proprio , vel quia sub se habent compus Ievius aeto Resp. Ad I. nea. ant. ad prob. dico: id fieri ob vim aeris aquam prementis soconglobandi , adeδque elevandi aerem
rarefactum intra cucurbitulas contentum squae clim non sint pars corporis huma
ni, uec ab eo habeant vim resistetidi aera ,
110쪽
Elementἰs , IDIeaulant dolorem ἱ quod verb illa cucurbitularum appressio a gravitate aquae provenire nora mi , manifestum est , quia aquae gravitant secundum altitudinem; cum igitur aqua ad odio aut decem passus tanti ponderis non sit, ut pomi tanta vi agere, quaerenda erit alia
Ad 2. n. ant. quia aequilibrium aquarum secundum altitudinem gravitantium non posset elevare situlam So. v. g. librarum , quando illa It tuta vix aquam supra se habet ad unum auea Iterum pedem , adeoque vis non est versiis centrum , sed latera lis se conplobandi circa
. Ad s. dico: Si id verum est , provenire a raritate aeris in ampulla contenti; neque enim pondus aquarum aequaliter ubique prementium tantarum est et virium, ut frangeret ampul
i, yyyi x fit ob calorem sub aqua
Ad 4. dico: Aquam agere in orbem ligne .um actione communi totius, non actione par ticulari singularum partium ἰ quia proportio nes , ita quibus fundatur tota eravitatis actio. non reperiuntur in singulis partibus, sed in tota massa.
Concl. aer , quandocunque propriae naturae , imprimi eiis 3nteced. prob. I. aeetia altissimis montibus , ubi est extra actionem radiorum solarium a terra se reflectenti-
esse set idus ; ita, ut in Tauro monte , Atlante in Afriea &e. Dieantur